 |
T.C.
YARGITAY
3. Hukuk Dairesi
E: 2004/2333
K: 2004/2376
T: 18.3.2004
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
DAVA : Dava dilekçesinde kira parasının ( indirilerek ) 1.2.2003 gününden başlayarak aylık 450.000.000 lira olarak tesbiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulü ile aylık kira parasının 600.000.000 lira olarak tespiti cihetine gidilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
KARAR : Davacı ( kiracı ), davalıya ait işyerini hareketli bir işmerkezi olacağı düşüncesiyle rayiç bedellerin çok üstünde kiraladığını, yenilenen dönemde talep edilen 1.013.375.000 liranın emsal kiraların ve ödeme gücünün üzerinde bulunduğunu bildirerek, 1.2.2003 tarihinden itibaren 450.000.000 liraya indirilerek tespitini istemiştir.
Mahkemece, 1.2.2003 tarihinden başlayan döneme ilişkin kira parası aylık 600.000.000 lira olarak tespit edilmiştir.
Taraflar arasındaki kira sözleşmesi 1.2.2002 başlangıç tarihli olup 1 yıl sürelidir. Aylık kira parası 781.320.000 lira olarak kararlaştırılmıştır.
Kira parasının taraflarca serbestçe kararlaştırılması sonucu kira sözleşmesi yapılmıştır. Sözleşmedeki kira süresi sona erdikten sonra, taraflarca sözleşmenin feshi ihbar edilmediği için, sözleşme de 6570 sayılı Yasanın 11. maddesi hükmüne göre uzatılmış bulunmaktadır. Davacı kira sözleşmesinde belirtilen süreden sonraki uzatılan yeni dönemde kiralananın, olağan rayiç, ekonomik koşullar ve bunlarla oluşan emsal kira paralarına nazaran halen ödemekte olduğu kira parasının fahiş olduğunu ileri sürerek kiranın yeni dönem için daha az olduğunun tesbitini istemiştir.
Kural olarak, aksi ileri sürülüp kesin delillerle kanıtlanmadıkça sözleşme yapılırken, davacının o yılki emsal rayiçleri ve bu rayiç üzerine etki yapılan ekonomik ve sair koşulları gözönünde tutmuş bulunduğu ve her türlü etken dışında serbest iradesi ile kira sözleşmesini imzaladığı kabul edilmelidir.
Davacı dava dilekçesinde, ilk kira dönemini izleyen ve davaya konu yapılan dönemde kira parasının düşüş göstermesine olağan rayiç dışında neden olan faktörlerden, örneğin, kiralananın yüzölçümünde veya diğer niteliklerindeki değişmelerden, kiralananın bulunduğu yerdeki ticari durum değişikliklerinden ve genellikle memleketteki ticari ve ekonomik dalgalanmaların, paranın satın alma gücündeki değişikliğin memur maaşlarındaki katsayı ve işçi ücretlerindeki asgari ücret değişikliklerinin kendi lehine olarak kira parasına etki yaptığından söz etmemiştir. Memleketteki ticari ve ekonomik konjöktür ve paranın satın alma gücündeki düşme ise, ilk döneme nazaran yeni kira döneminde kira paralarını azaltmayıp artırdığı yönünde gelişme kaydettiği bilinan bir gerçektir.
Bilirkişi raporunda açıklanan bütün bu hususları içeren bir araştırma ve incelemeye yer verilmemiştir. Böyle bir bilirkişi raporu hükme dayanak yapılmıştır.
SONUÇ : Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 18.03.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.