 |
T.C.
YARGITAY
15. Hukuk Dairesi
Esas no : 1995/5978
Karar no : 1995/7482
Tarih : 18.12.1995
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
DAVA : Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki davalı-karşı davacı vekili tarafından istenmiş olmakla (...) gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : 1- Taraflar arasındaki 1.10.1986 ve 3.9.1988 tarihli sözleşmelerden sonra ayrıca 15.3.1991 ve 25.3.1992 tarihli ipi protokolün yapıldığı ve bu protokollarda belirtilen malzemeler ile işçi ücretlerinin kooperatif tarafından ödeneceğinin kararlaştırıldığı ve buna göre malzem ve işçi ücretlerinin ödendiği davalı kooperatifçe savunulmuştur. Davacı bu savunmasını ticari defterleri, protokoller ve 3. kişilerden aldığı fatura ve makbuzlarla maliyeye ödediği miktar için aldığı belgelerle ispat edeceğini bildirdiğinden, Mahkemece davalının bu savunması üzerinde durularak protokoller, ticari defter kayıtları, fatura ve makbuzlar ve vergi kayıtları üzerinde bilirkişi incelenemesi yaptırılarak 1992 yılına ait davalı ödemelerinin miktarı saptanarak sonucuna uygun karar verilmesi gerekirken bu yönde gerekli inceleme ve araştırma yapılmadan eksik inceleme ile hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.
2- Bilirkişi raporunda 1986-1987 yılları arası eskalasyon fiyat farkı ile 1987 malzeme fiyat farkı uygulanarak işin bedeli saptandıktan sonra bu miktarın ödenmeyen kısımına tekrar 1987-1992 yılları arasında eskalasyon katsayısı ve fiyat farkı uygulanmak suretiyle mükerrer olarak fiyat farkı uygulanıp diğer imalat yıllarına da aynı şekilde işlem yapıldığı görülmüştür. Oysa fiyat farkının sadece imalatın yapıldığı yıla kadar uygulanması gerekir. zira imalatın yapılmasından sonra gerçekleşen hakedişin ödenmeyen kısmı için ayrıca fesih tarihine kadar eskalasyon fiyat farkı uygulanacağına dair sözleşmede herhangi bir hüküm yoktur. Bu nedenle eksik ödemeler için ancak ihtar ve temerrüt varsa talep halinde faiz uygulanabilir. Buna rağmen mahkemece iki kez eskalasyon uygulanarak sonuca varılması da yerinde bulunmamaktadır.
Yukarıda 1. bentte açıklandığı şekilde yapılacak inceleme ve araştırma sonunda kooperatifin ödediği malzeme bedeli dışında kalan ve yüklenici tarafından temin olunan malzemeleri fiyat farkı uygulanmalıdır. Bu doğrultuda inceleme yapılmaması bozmayı gerektirir.
3- Mahkemece hüküm fıkrasının 10,11 ve 12. bentlerinde talep dışına çıkılarak dava konusu olmayan malzeme ve teminatların iadesine karar verilmesi de HUMK.74 maddesine aykırı olup bozma nedenidir.
4- Mahkemece en yüksek mevduat faizi denilmek ve oranı da gösterilmemek suretiyle infazda tereddüt ve yanılgı yaratacak şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olduğu gibi temerrüt faizinin 3095 sayılı Yasanın 2/3 md.'si gereğince temerrüt tarihindeki TC. Merkez Bankasının kısa vadeli krediler için öngördüğü reeskont faizi oranına göre hüküm altına alınması gerekirken taraflar arasındaki sözleşmede ve yasayada öngörülmeyen mevduat faizine hükmedilmesi de bozmayı gerektirir.
5- HUMK. 276/3. md.'si gereğince bilirkişinin 3 kişiden fazla seçilemeyeceği gözetilmeden 5 kişilik bilirkişiden rapor alınması da usul ve yasaya aykırı olup kararın bu sebeple de bozulması icabeder (18.12.1995).