Hukuki.NET


Yargıtay içtihatları bölümü

Yargıtay Kararı

 



      T.C.	
 Y A R G I T A Y
Hukuk Genel Kurulu

    S A Y I
Esas        Karar         Y A R G I T A Y     K A R A R I
l997/1-863  1997/1090

	Özet: "2886 say. 75. maddesi ancak Hazine tarafından kiralanan
 taşınmazlarla ilgili olarak uygulanabilir. Belediye tarafından kiralanan
 taşınmazlarla ilgili anılan yasa değil 6570 sayılı yasa hükümleri
 uygulanmalıdır.

	Taraflar arasındaki "elatmanın önlenmesi" davasından dolayı yapılan
 yargılama sonunda; Gaziosmanpaşa Asliye 2. Hukuk Mahkemesince davanın reddine
 dair verilen 23.5.1996 gün ve 1996/126 E- 582 K. sayılı kararın incelenmesi
 davacı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 1. Hukuk Dairesi'nin
 22.10.1996 gün ve 1996/11302-11997 sayılı ilamiyle; (...Davacı belediye
 başkanlığı vekili, 2886 sayılı yasa hükümleri uyarınca davalı spor klübüne
 kiralanan taşınmazın kira süresinin sona ermesine ve ihtara rağmen
 boşaltılmadığını ileri sürmüş; elatmanın önlenilmesini ve işgalin
 giderilmesini istemiştir. Davalı vekili kiracı sıfatıyla çekişmeli taşınmazın
 kullanıldığını savunmuştur. Gerçekten, davaya konu taşınmazın boş "alan"
 olarak davalıya 2886 Sayılı Devlet İhale Yasası hükümlerine göre kiralandığı
 anlaşılmaktadır. Ayrıca, kira sözleşmesine eklenen özel şartlarda 2886 sayılı
 yasa hükümlerinin geçerli olacağı vurgulanmıştır. Öte yandan taşınmazın
 sözleşmedeki niteliği itibariyle olayda 6570 sayılı yasanın uygulanması
 olanağı yoktur. Eldeki dava kira süresinin sona ermesinden sonra açılmıştır.
 Bilindiği üzere kira sözleşmelerine eklenen özel şartlar gözardı edilemez.
 Musakkaf yapıların kiralanması konusunu düzenleyen 6570 sayılı yasa olayda
 uygulama yeri bulamayacağından uyuşmazlığın 2886 sayılı yasa hükümleri
 uyarınca çözümlenmesi zorunludur. Taraflar arasındaki ilk kira sözleşmesinde
 öngörülen sürenin sona ermesinden sonra 2886 sayılı yasaya uygun olarak ve
 yeniden ihale yapılmak suretiyle yeni bir kira ilişkisi kurulmuş değildir.
	Hal böyle olunca, davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken olayda
 uygulama yeri bulunmayan 6570 sayılı yasa hükümlerinden söz edilerek red
 kararı verilmesi isabetsizdir...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri
 çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda
 direnilmiştir.

	TEMYİZ EDEN : Davacı vekili 

	 	HUKUK GENEL KURULU KARARI

	Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz
 edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği
 görüşüldü:
	Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve
 kanıtlara, mahkeme kararında açıklanan gerektirici nedenlere ve özellikle
 2886 sayılı yasanın 75. maddesinin ancak taşınmazın Hazine tarafından kiraya
 verilmesi ilişkilerinde uygulama olanağının bulunmasına belediye tüzel
 kişilerinin taşınmazı kiralamasından kaynaklanan uyuşmazlıklarda anılan yasa
 hükümlerinin uygulama alanı söz konusu olmayıp 6570 sayılı yasa hükümleri
 uygulanacağına göre, usul ve yasaya uygun bulunan direnme kararının onanması
 gerekir.
	S O N U Ç :Davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile, direnme
 kararının yukarıda açıklanan nedenlerle ONANMASINA, temyiz ilam harcı peşin
 alınmış olduğundan başkaca harç alınmasına mahal olmadığına 24.12.1997
 gününde oyçokluğu ile karar verildi.

Birinci
Başkanvekili	   7.H.D.Bşk.	
   2.H.D.Bşk.	11.H.D.Bşk.	
A.İsmet ARSLAN	   H.Örmeci	   T.Alp	G.Eriş

5.H.D.Bşk.	   10.H.D.Bşk.	   3.H.D.Bşk.	8.H.D.Bşk.
A.C.Göğüş	   E.Aktekin	   N.Yavuz	H.Özdemir

T.Y.Darendelioğlu  A.Hamzaoğulları N.Durak      Ş.D.Kabukçuoğlu

4.H.D.Bşk.V.
B.Kartal	   M.Çetin	   İ.Ulusoy	6.H.D.Bşk.V.
	 	 	 M.Tunaboylu

	    9.H.D.Bşk.V.
M.Yıldız	   Ş.E.Serim	   Ş.Yüksel	O.Uzgören
	 	 	 Bozma	

M.Aygün	    M.Kaşıkçı	   Ü.Aydın	A.Özçelik

C.Koçak	    M.S.Özer	   İ.Erdemir	S.Özyörük

M.Tutar	    İ.N.Erdal	   A.U.Turan	F.Ulusoy
	 	    Bozma

12.H.D.Bşk.V.	   Y.Büken	   O.Can	E.Ertürk
H.Karakış

A.N.Kaynak	   C.İ.Günay	   R.Yalçın	C.Şengüler

A.Ekinci	   Z.Akar	   A.Alkan

	KARŞI OY YAZISI : Davacı belediye, kayden maliki bulunduğu "yeraltı
 otoparkı" vasfındaki taşınmazın 2886 sayılı yasa uyarınca davalıya kiraya
 verildiğini, kira süresinin sona ermesine ve ihtara rağmen davalının
 kiralananı boşaltmadığını ileri sürerek elatmanın önlenmesini istemiş, yerel
 mahkeme olayda 6570 sayılı yasada öngörülen tahliye koşullarının oluşmadığı,
 kira ilişkisinin sürdüğü gerekçesiyle davayı reddetmiş, Daire ise
 uyuşmazlığın 2886 sayılı yasa hükümleri uygulanmak suretiyle çözüme
 kavuşturulması gerektiği düşüncesiyle kararı bozmuş, mahkeme kararında
 direnmiştir.
	Daire ile yerel mahkeme arasındaki uyuşmazlık, 2886 sayılı yasa
 hükümlerine göre kiralanan taşınmazın tahliyesinde, aynı yasa hükümlerinin
 mi? yoksa 6570 sayılı yasa hükümlerinin mi? uygulanacağı; davalının kiracılık
 sıfatının sona erip ermediği noktasındadır.
	Bilindiği üzere, 2886 Sayılı Devlet İhale Kanununun 1. maddesi, "genel
 bütçeye dahil dairelerle, katma bütçeli idarelerin, Özel İdare ve
 Belediyelerin alım, satım, hizmet yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri aynı
 hak tesisi ve taşıma işleri bu kanunda yazılı hükümlere göre yürütülür"
 hükmünü taşımaktadır.
	Davacı belediye, anılan yasa gereği kayden maliki bulunduğu yeraltı
 otoparkını davalıya ihale ile kiralamıştır.
	Taraflar arasında akdolunan kira sözleşmesinin 1. maddesinde "2886
 Sayılı Devlet İhale Kanununun hükümleri geçerlidir" ifadesine yer verilmiş;
 sözleşme eki şartnamenin 19. maddesinde de kira müddetinin sona ermesi ile
 taşınmazın yeniden ihale edileceğine değinildikten sonra, "...kiracının
 sözleşme sonunda kiralananı boşaltmadığı takdirde 2886 sayılı yasanın 75.
 maddesi hükümleri uygulanacaktır" denilmiştir.
	Söz konusu 75. maddenin 3. fıkrası "kira sözleşmesinin bitim
 tarihinden itibaren işgalin devam etmesi halinde, sözleşmede hüküm varsa ona
 göre hareket edilir. Aksi halde ecrimisil alınır. İşgal edilen taşınmaz mal,
 idarenin talebi üzerine bulunduğu yer mülkiye amirince engeç 15 gün içinde
 tahliye ettirilerek idareye teslim edilir" hükmünü taşımaktadır.
	Davacı belediye, davalıya çektiği 3.10.1995 günlü ihtarname ile
 "kiralananın 2886 sayılı yasa gereği ihale edildiğini, sözleşme süresinin
 20.10.1995 tarihinde dolacağını, anılan tarihte kira kontratının
 yenilenmeyeceğini ve tekrar ihale edileceğini" bildirmiştir. Yani 2886 sayılı
 yasanın 75. maddesinden kaynaklanan yetkisine dayanarak taraflar arasındaki
 sözleşmenin 19. maddesinde öngörülen haklarını kullanmak istemiştir.
	Yukarıda ifade olunan yasa ve sözleşme hükümleri gereğince davalının
 "fuzuli şagil" durumuna düştüğünün kabulü gerekir düşüncesindeyiz.
	Musakkaf taşınmazlar bakımından, akdi ilişkinin 2886 sayılı yasaya
 göre kurulacağı, ancak kira sözleşmesinin diğer hükümleri ve özellikle,
 sözleşmenin yenilenmesi ile sona erdirilmesi hususlarında 6570 Sayılı
 Gayrimenkul Kiraları Hakkında Kanun hükümlerinin geçerli olduğu yolundaki
 düşüncenin doğru bulunmadığı, bunun hatalı bir yorum tarzından kaynaklandığı
 inancını taşımaktayız.
	Bu düşüncenin dayanağının 6570 sayılı yasanın 14. maddesi olduğu
 anlaşılmaktadır. Söz konusu maddede 2490 Sayılı Artırma-Eksiltme ve İhale
 Kanununa tabi olarak kiraya verilen taşınmazlar hakkında da bu kanun
 hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmak suretiyle 2490 sayılı kanuna göre
 kiraya verilen taşınmazlarla ilgili uyuşmazlıklar için 6570 sayılı kanun
 hükümleri ile çözüm getirilmiştir. Ancak, 1.1.1984 tarihinde yürürlüğe giren
 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu ile Devletin ihale esasları yeniden
 düzenlenmiş; anılan yasanın 94. maddesi ile 2490 sayılı kanun ile bu kanunda
 ek ve değişiklikler yapan kanunlar ve diğer kanunların bu kanuna uymayan
 hükümleri kaldırılmıştır.
	Böylece 2490 sayılı kanuna göre kiraya verilen taşınmazlarla ilgili
 uyuşmazlıkların çözümünü 6570 sayılı kanuna bağlayan bu kanunun 14.
 maddesinin atıfta bulunduğu 2490 sayılı kanun yürürlükten kaldırılmış, onun
 yerine geçen 2886 Sayılı Devlet İhale Kanununa göre kiraya verilen
 taşınmazlar hakkında 6570 sayılı kanuna gönderme yapmaya imkan kalmamıştır.
	Ayrıca, 2886 sayılı yasanın 94. maddesi 2490 sayılı yasayı yürürlükten
 kaldırırken, 6570 sayılı kanunun 14. maddesinde yer alan düzenlemeye paralel
 bir hüküm veya bu hükmün uygulanmasına cevap veren bir düzenleme de 2886
 sayılı yasada yer almamıştır.
	Bu durumun, yerel mahkemenin direnme kararında ifade edildiği gibi,
 yasa koyucunun ihmalinden ileri geldiğini kabul etmek mümkün değildir. Aksine
 yasa koyucu bilerek, isteyerek bu sonuca varmıştır. Mevcut düzenlemenin
 Devlet ihale Yasa'sının niteliğinden kaynaklandığı açıktır. Anılan yasanın
 "kapsam" başlığını taşıyan 1. maddesine göre, genel bütçeye dahil daireler,
 katma bütçeli idareler, özel idareler ve belediyelerin, yine aynı maddede
 sayılan işleri yaparken, bu idarelerin belli bir disipline tabi tutulmaları,
 bu işlemleri bir düzen içerisinde yürütmeleri amaçlanmıştır. Yasanın temel
 amacı ve yasa düzenlemesinde ağırlıklı düşünce budur.
	Öte yandan, belediye ve özel idarelerle döner sermayeli kuruluşları,
 kanun kapsamında yer alan işlerin yürütülmesi açısından, genel ve katma
 bütçeli idarelerden ayrı tutmak da mümkün değildir.
	2886 sayılı yasanın 64. maddesi yukarıda değinilen disiplin ve düzen
 fikrinden hareketle, kiralama sürelerine ilişkin sınırlamalar getirmiştir.
 Azami kira süresi 10 yılla sınırlı tutulmuş, turistik tesis kurulacak yerler
 ve turistik tesisler bu süreden ayrık bırakılmış, 3 yılı aşan kiraya verme
 işleri belli makam ve organların iznine tabi kılınmış, bu konuda özel idare
 ve belediyeler, kendi özel kanunlarında öngörülen organların denetimine
 bırakılmıştır.
	Bu sürelere uyulmadan ve aşan kira sözleşmelerinin, aşan bölümü
 bakımından geçersizliği yargısal uygulamalarda kabul edilen bir olgudur. Bu
 kabul 2886 sayılı yasa düzenlemesinin kamu düzeni ile ilgili bulunduğu
 gerekçesine dayalıdır.
	Mülga 2490 sayılı yasa zamanında, 6570 sayılı kanunun 14. maddesindeki
 atıf nedeniyle, bu yasanın 11. maddesinin, kamu ve belediye malları yönünden
 uygulanırlığı, 2886 sayılı kanun yürürlüğe girmesiyle artık olanaksız hale
 gelmiştir.
	Yeni düzenleme ile sözleşmede kira süresinin uzayacağına dair bir
 hüküm yoksa, artık 6570 sayılı yasanın 11. maddesine gidilmeyecek, 2886
 sayılı yasanın 75. maddesinin 3. bendi uyarınca kira sözleşmesi bitmiş
 sayılarak, işgalin devam etmesi durumunda, sürenin bitim tarihinden itibaren
 şartname veya sözleşmede yapılacak işleme ait bir hüküm varsa ona göre
 hareket edilecek, aksi halde ecrimisil tesbit, takdir ve tahsilatı
 yapılacaktır.
	Bu uygulama ve düşünce tarzı bir akdi ilişkinin başlayışını ve
 kuruluşunu kamu düzeni ağırlıklı yasaya göre yapıp; o ilişkiyi özel hukuk
 kurumları ile sürdürüp sona erdirmek çelişkisini de ortadan kaldıracaktır.
 Esasen 2886 sayılı yasa, hem akdi ilişkinin kurulması; hem de sona
 erdirilmesi bakımından özel hükümler içerdiğine göre, temas ettiği işlerde
 yasanın bütünü ile uygulanması gerekir düşüncesindeyiz.
	Öte yandan, bilindiği üzere 6570 sayılı yasa taşınmaz kiraları
 bakımından "genel kanun" niteliğindedir. 2886 sayılı yasa ile belli kurum ve
 kuruluşların taşınmazlarına yönelik düzenleme getirmesi açısından "özel
 kanun" özelliği taşır. Genel, özel kanun karşılaşmasında, özel kanuna öncelik
 verileceği bilinen bir kuraldır. Daha bir geniş bakış açısıyla 6570 ve 2886
 sayılı yasaların her ikisini de özel kanun olarak nitelendirdiğimizde de,
 yeni düzenlemeye üstünlük tanınacağı kuşkusuzdur. 6570 sayılı yasa 1955; 2886
 sayılı yasa ise 1984 tarihlidir.
	Bütün bu anlatımlar karşısında; 2886 Sayılı Devlet İhale Kanununa
 göre, kiraya verilen taşınmazların, kiralama süreleri, kira akdinin sona
 ermesi, uzatılması, yenilenmesi ve kira tesbiti gibi hususların 2886 sayılı
 kanun hükümlerine ve bu kanunun öngördüğü usul ve esaslara göre yürütülmesi
 gerekir inancındayız.
	Bu düşüncemiz en büyük mali devlet denetleme organlarından Sayıştay
 Genel Kurulu'nun 21.1.1993 gün ve 4761/1 sayılı kararı ile paylaşılmış,
 anılan kurul bu kararında; "genel ve katma bütçeli idareler, özel idare ve
 belediyeler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar tarafından 2886
 sayılı kanuna göre kiraya verilen gayri menkullere ait kira sözleşmelerinin
 yenilenmesi veya sona erdirilmesi konularında 2886 sayılı kanun hükümlerinin
 uygulanması gerektiğine" karar vermiştir.
	Bunun yanında Danıştay 10. Dairesi de 19.12.1991 tarih 1989/2736-
 1991/3850 sayılı kararında; "2886 Sayılı Devlet İhale Yasasının 64.
 maddesinde, bu yasa kapsamındaki idarelerin taşınır ve taşınmaz mallarını
 kiraya verme süreleri belirlenmiş olup; kira süresinin bitimi üzerine
 taşınmaz malın yeniden kiraya verilebilmesi, ancak yeniden ihale yapılması
 halinde mümkün bulunmaktadır. 2886 sayılı yasaya göre ihale yapma zorunluluğu
 yönünden taşınmaz malın "musakkaf" olup olmaması önem taşımamaktadır.
 Musakkaf yapıların kiralanması hususunu düzenleyen 6570 sayılı yasa da, 2886
 sayılı yasadan kaynaklanan ihale yapma zorunluluğunu ortadan
 kaldırmamaktadır" ifadeleriyle görüşümüz doğrultusunda hüküm kurmuştur.
	Hukuk Devletinde yasaların temas ettiği bütün meselelerde uygulanması
 gerektiği tartışmasızdır. Yasada açık hüküm varken, amaçsal yorumlarla bu
 hükümleri gözardı etmek mümkün değildir.
	Direnme kararında ifade edildiği gibi bir yıllık kira sözleşmesi
 yapılması halinde 2886 sayılı yasa uygulandığında kiracı mağdur olur gibi
 gerekçeler geçerli görülemez. Kiracının da ihaleye girerken, yasayı,
 kurulacak kira ilişkisinin sonucunu bilmesi, düşünmesi gerekir.
	Açıkladığımız nedenlerle, Yüksek 1. Hukuk Dairesinin bozma ilamı
 doğrultusunda yerel mahkeme hükmünün bozulması gerektiği inancıyla kararı
 onayan sayın çoğunluk görüşüne katılmıyoruz. 30.12.1997

	 	Üye	 	 Üye
  	    Orhan Uzgören	    A.Uğur Turan
           1.Hukuk Dairesi         1.Hukuk Dairesi 
    
İçtihat:
Hukuk Forumlarından Seçmeler



YARGITAY KARARLARI :
İçtihat Arama motoru anasayfa   2007   2006   2005   2004   2003    2002    2001    2000   1999    1998    1997    1996   1995   1994   1993    1992    1991    1990    1989    1988    1987    1986    1985    1984    1983    1982    1981    1980    1979    1978    1977    1976    1975    1974    1973    1927-1972

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini