Tüm Detaylarıyla SGK Para Cezalarında İşverenler Lehine Düzenleme

[ozbey2001]

Osman ÖZBOLAT

Sosyal Güvenlik Denetmeni



I- GİRİŞ





5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 102. maddesinde Sosyal Güvenlik Kurumu’nca verilen idari para cezalarına yer verilemektedir. Bu maddede ceza öngörülen fiiller başlıklar halinde belirtilmiş ve uygulanacak ceza miktarı açıklanmıştır.



Yasanın 102. maddesinin ikinci fıkrasında işyeri bildirgesinin ilgililerce yasal süresi geçtikten sonra verilmesi halinde indirim uygulanacağı belirtilmekteydi. 17.01.2012 tarih ve 6270 sayılı Kanunun 11. maddesi ile 5510 sayılı Kanunun 102.maddesinin ikinci fıkrasında işverenler lehine çok önemli değişiklik yapılmıştır. Bu makalede eski ve yeni durum karşılaştırılarak son düzenleme açıklanacaktır.



II- İNDİRİM UYGULANAN CEZALAR ve YAPILAN DÜZENLEME



5510 sayılı Kanun yürürlüğe girdiği 01.10.2008 tarihinde cezaların belirtildiği 102. maddenin ikinci fıkrası “Mahkeme kararına, Kurum veya diğer kamu idarelerinin denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitlere ya da kamu idarelerinden alınan belgelere istinaden düzenlenenler hariç olmak üzere, bildirgenin yasal süresi geçtikten sonra ilgililerce kendiliklerinden verilmesi halinde, bu maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde öngörülen cezalar % 50 oranında uygulanır” şeklinde idi. Yani yasa ilk yürürlüğe girdiğinde işe giriş ve işyeri bildirgesini yasal sürede ibraz edemeyip daha sonra kendiliğinden Kuruma bildirenlere uygulanacak ceza miktarında % 50 indirim uygulanmaktaydı.



18/2/2009 tarihli ve 5838 sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle; söz konusu fıkranın “(a) ve (b) bentlerinde” ibaresi “(b) bendi” olarak değiştirilerek uygulanacak indirim sadece işyeri bildirgesi ile sınırlandırılmış ve ceza üçte iki olarak düzenlenmiştir.



26.01.2012 tarih ve 28185 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6270 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla getirilen son düzenleme ile 5510 sayılı Kanun’un 102 maddesinin ikinci fıkrası “Mahkeme kararına, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelere ya da kamu idarelerinden alınan belgelere istinaden düzenlenenler hariç olmak üzere, bildirgenin veya belgenin yasal süresi geçtikten sonra ilgililerce kendiliğinden 30 gün içinde verilmesi ve söz konusu cezaların ilgililerce, yapılacak tebligat tarihini takip eden günden itibaren 15 gün içinde ödenmesi halinde, bu maddenin birinci fıkrasının (a), (b), (g), (h) ve (j) bentlerinde öngörülen cezalar dörtte bir oranına karşılık gelen tutar üzerinden uygulanır” şeklinde değiştirilmiştir. Böylelikle indirim uygulanan ceza başlıkları genişletilmiş ve indirim oranında da işveren lehine önemli bir düzenleme yapılmıştır. Buna göre mevcut durumda sadece işyeri bildirgesine yönelik uygulanan 102. Maddenin ikinci fıkrasındaki indirimin son düzenleme ile hangi cezaları kapsadığı Tablo-A’da özetlenmiştir.

ceza.jpg


III- UYGULAMADAN YARARLANMAK İÇİN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR



İlgililerin çeşitli nedenlerle 5510 sayılı Kanunun 102. maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (g), (h) ve (j) bentlerinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirememesi durumunda 6270 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla düzenlenen indirim oranından faydalanması için şu hususlara dikkat etmeleri gerekmektedir:



- Bildirgenin veya belgenin yasal süresi geçtikten sonra mahkeme kararı, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespit veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelere ya da kamu idarelerinden alınan belgeler sonucunda bir tespit olmaksızın ilgililerce kendiliğinden Kuruma bildirilmesi,



- Bildirgenin veya belgenin yasal süresi geçtikten 30 gün içinde Kuruma verilmesi,



- Cezanın yapılacak tebligat tarihini takip eden günden itibaren 15 gün içinde ödenmesi durumunda indirimden yararlanılabilinecektir.



IV- SONUÇ



Ceza, suç işleyen bir kimsenin yaşantısına, özgürlüğüne, mallarına, onuruna karşı yasaların öngördüğü yaptırımdır. Aynı zamanda ceza, ihtiva ettiği anlam bakımından öngörülen/amaçlanan bir durumun oluşması bakımında kullanılan etkin bir araçtır. Bu anlamları itibariyle Kamu gücü ile uygulanan idari para cezalarının her ne kadar caydırıcılığı açık olsa da, özellikle çalışma hayatında her türlü riskle karşı karşıya olan işverenlerin, hayatın olağan akışı içerisinde yasal yükümlülüklerini “iyi niyetli” olarak yerine getirememeleri durumunda zorlaştırıcı değil kolaylaştırıcı, teşvik edici nitelikte olması gerekmektedir.



Bu çerçevede 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 102. maddesinin ikinci fıkrasında işverenler lehine düzenleme yapılmış, daha önce 1/4 indirimi olan cezalar 3/4'e çıkartılmıştır. Söz konusu düzenleme kayıt dışılığı önleme adına önemli bir adım olup, ilgililerin de çeşitli sebeplerle yasal sürede yerine getiremedikleri yükümlülükleri kendilerine sağlanan bu durumdan avantajlı olarak yerine getirmeleri gerektiği kanaatindeyiz.


Çalışma Rehberi
osmanozpolat@calismarehberi.com

[Şenol Eker]

Tam bu konu ile ilgili;
İşyerinde 50 ay boyunca 45 kişinin SGK primleri eksik hesaplanmış, eksik bildirilmiş ve eksik ödenmiş.
Bu işlemi düzeltmek için ödenecek idari para cezası, tek bir olay olduğundan 1 adet mi? 50 ay olduğundan 50 adet mi? yoksa 45 kişi olduğundan 45 adet mi? yoksa 45x50=2.250 adet mi olur?

[ozbey2001]

45 kişinin 50 ay boyunca eksik bildirilen prime esas kazançları için;

-Eğer Kurum denetim görevlisince bu tespit edilirse her ay için 2 asgari ücret ceza kesilir (50 ayX2=100 asgari ücret) ve eksik primler işverenden istenir.
-Eğer işveren herhangi bir tespit olmaksızın Kuruma eksik bildirilen primleri ek bildirgeyle kendisi verirse her ay için asgari ücretin 1/8'i (50 ay için 6,25 asgari ücret) ceza uygulanır ve eksik primler tahsil edilir.

[Şenol Eker]

Yani 1 işçinin ya da 1000 işçinin eksik olması önemli değil; Kaç ay eksik olduğu önemli.
Ayrıca eksik primler ile bu primlerin faizleri de ödenecek.
O halde işlem çok sayıda işçi için yapılacaksa IPC, prim+faiz yanında önemli olmayacak ama örneğin tek bir kişi için yapılacaksa IPC, prim ve faizden fazla bile olabilecek.
Bu ise, büyük firmalarda hata yapmanın önemsiz olduğu, küçük firmalarda ise önemli olduğu sonucunu ortaya koyuyor.
Umarım doğru anladım

[ozbey2001]

Yani 1 işçinin ya da 1000 işçinin eksik olması önemli değil; Kaç ay eksik olduğu önemli.
Ayrıca eksik primler ile bu primlerin faizleri de ödenecek.
O halde işlem çok sayıda işçi için yapılacaksa IPC, prim+faiz yanında önemli olmayacak ama örneğin tek bir kişi için yapılacaksa IPC, prim ve faizden fazla bile olabilecek.
Bu ise, büyük firmalarda hata yapmanın önemsiz olduğu, küçük firmalarda ise önemli olduğu sonucunu ortaya koyuyor.
Umarım doğru anladım

Aslında öyle gibi görünse de; ceza konusunun primlerle ilgili olduğu ve söz konusu primlerin ay bazında ödendiği göz önüne alındığında mantık bence doğru. Çünkü 5510 sayılı yasanın 102/c-4 bendi ay bazında ibraz edilmeyen prim usulsüzlüğü ile ilgili....

örneğin 2 yıl eksik bildirim yapan iş yerine 24 ayX886,50=...... ceza yaptırımı uygulanmakta.
Büyük ve küçük işveren arasındaki fark ise 1 kişinin prim+faizi ile 1000 kişinin prim+faizi arasında olmaktadır.