M. K. Atatürk - Bursa Nutku

[Av.Fırat Bayındır]

BURSA NUTKU

" Türk genci, devrimlerin ve rejimin sahibi ve bekçisidir. Bunların lüzumuna, doğruluğuna herkesten çok inanmıştır; rejimi ve devrimleri benimsemiştir. Bunları zayıf düşürecek en küçük veya en büyük bir kıpırtı ve bir hareket duydu mu, bu memleketin polisi vardır, jandarması vardır, ordusu vardır, adliyesi vardır demeyecektir. Hemen müdahale edecektir. Elle, taşla, sopa ve silahla, nesi varsa onunla kendi eserini koruyacaktır. Polis gelecektir; asıl suçluları bırakıp, suçlu diye onu yakalayacaktır. Genç, "polis henüz devrim ve cumhuriyetin polisi değildir" diye düşünecek, fakat asla yalvarmayacaktır. Mahkeme onu mahkum edecektir. Yine düşünecek: "Demek adliyeyi de islah etmek, rejime göre düzenlemek lazım" Onu hapse atacaklar. Kanun yolundan itirazlarını yapmakla beraber; bana, İsmet Paşa'ya, Meclis'e telgraflar yağdırıp haksız ve suçsuz olduğu için tahliyesine çalışılmasını kayrılmasını istemeyecek. Diyecek ki, "Ben inan ve kanaatimin icabını yaptım. Müdahale ve hareketimde haklıyım. Eğer buraya haksız gelmişsem, bu haksızlığı meydana getiren sebep ve amilleri düzeltmek de benim vazifemdir!" İste benim anladığım Türk genci ve Türk gençliği!"

M.Kemal Atatürk

[Oğuz Özgüldür]

Sn Fırat Bayındır:

Ben ve dershaneden bir arkadaşım bu nutku, lise ikinci sınıfta Ankara'nın gerçekten iyi ücret talep eden bir dershanesinde okumuştuk. Türkçe dersiydi. Hocamız bizi böyle bir nutuk uydurmakla, vatan hainliğiyle ve devlet karşıtlığıyla suçlamıştı. O gün gerçekten çok üzülmüştüm. İnsanımıza bazı kelimeler ve özellikle de siyasi bilgiler -her an rejimi yıkmak isteyebilir şüphesi nedeniyle olsa gerek- "Höt! Sus! Ayıp! Devlet düşmanı! Anarşist! Sen bilmezsin!" gibi ifadelerle yasaklanmış adeta. Buna gerçekten çok üzüldüm. Hala Dost Kitabevi'nde elimde herhangi bir tarafın siyasi görüşünü anlatan, manifestotik kitapları elime alıp incelediğim zaman insanların tuhaf bakışlarına maruz kalıyorum. Birçok arkadaşım da bana bu konuda katılacaklardır. Sorgulamak biraz kötü gösterildi bize. Daha ilköğretimden Atatürkçülük'ü bile dogma olarak öğrendik. Hepsi tek cümleyle. Okumaya hiç ihtiyaç duymadık. Atatürkçülük niye daha üstün, diğerlerinin nesi yanlışmış, Kemalizm bunların nerelerini düzeltmiş? Marksist hareket nedir, faşizan manifestoların derdi nedir? Ulu önderimiz M. Kemal Atatürk daha lise yıllarında Jean Jacques Rousseu'nun kitaplarını sular seller gibi bilirken, biz niye bizimki daha iyi diye sorgulamak için diğerlerini okursak çok ilginç damgalar yemekteyiz.

Buraya bu nutku yazmış olmanız gerçekten beni çok duygulandırdı. Sorgulayan, eleştiren ve en önemlisi öğrenmeden üretemeyeceğini anlayan bir Türkiye'nin bize ne kadar yakın olduğunu gösteriyorsunuz. Gerçekten sizin bu uygar ve mantıklı tavrınızı gördükçe idealimdeki Kemalist modelinin gerçekten yaşadığını görüyorum ve bizim umutsuz bir iş için çabalamadığımıza inancım artıyor.

Birikiminizden ve uygar görüşünüzden azami seviyede yararlanarak yetişebilmemiz dileğiyle...

Saygılar...

[Av.Fırat Bayındır]

Atatürk'ün çimentosu


ÜÇ gündür Türkiye'de herkes Başbakan'ın referans gösterdiği, Atatürk'ün "Din çimentodur" gibi bir sözünü arıyor, yok...

Gerçi Başbakan "Orada dinin bir çimento olduğunu görürsünüz. Onun için Nutuk'u falan okumak lazım" diyerek iki kaynak göstermiş oldu:

Nutuk ve falan...

Aydınlar ilk olarak "Nutuk"a koştular, orada "çimento"dan söz edildiğini bulamadılar.


Geriye kalıyor; falan...

Bence Başbakan Atatürk'ün bir şey söylediğini biliyor, ama ne söylediğini bilmiyor.

*

Daha da doğrusu, Başbakan bildiğini sandığı şeyleri bilmiyor.

Bilmediğini de bilmediği için, bilmediği şeyler kendisine biliyormuş gibi geliyor.

Çimentoyu nereden çıkarttı onu da zaten biz bilmiyoruz.

İki olasılık var:

Ya "Nutuk diye "Deprem Evleri Yönetmeliği"ni okudu.

Ki bu durumda, ulusal meseleleri çözüme kavuşturan o bulunmaz konuşmalarında bundan böyle; hafriyattan, çimentodan, demirden, kirişlerden, kum ve harçtan da söz etme olasılığı vardır.

Ya da...

Ya da "Nutuk"u okumadı, "Atatürk'ün her konuda sözü varsa, nasıl olsa çimento ile ilgili sözleri de vardır" diye düşündü.

*

Peki din çimento mudur?..

Elbette...

O yüce duygu, insanların tüm varlıklara karşı sevgi ve saygıyı göstermelerini emrettiği için elbette birleştirici.

Ancak "dinci" buna izin vermez.

O insanların dindarlar ve dinsizler diye ikiye ayrılıp çatışmalarını ister ki, bundan rant sağlasın.

Türkiye'ye bir kez daha dönüp bakmalısınız.

Toplumun son birkaç yılda nasıl "Müslümanlar" ve "laikler" diye ikiye ayrıldığını... Nasıl tarafların birbirlerine düşman gibi bakmaya başladıklarını göreceksiniz.

En önemlisi de inançlı ama çağdaş insanların kendi dinlerinden nasıl uzaklaştırıldıklarını...

Bunun sorumlusu dini siyasette-ticarette kullanıp, dinden rant sağlamaya çalışanlar değilse kim?..

Şimdi "Atatürk'ün çimentosuna" gerek duymaları ise, yıktıkları yapının altında kalma korkusu...

BEKİR COŞKUN HÜRRİYET 14 ARALIK 2005

[kivilcim]

Ortada Buyuk Nutuk, Meclis tutanaklari, binlerce imzaladigi belge ve yasarken verdigi demecler varken, Kemalizmin Bursa nutkuna ihtiyaci yoktur. Bahsedilen metin olaydan 13 yil sonra, Ataturk oldukten 8 yil sonra ortaya cikmistir. Daha once hic bir yerde yayinlanmamistir ve yazari disinda ortada bir sahidi yoktur. Kemalizmi sulandiranlar, onun adina bu metni yazmaya da curret etmistir.


Ilkogretimden itibaren tek cumlelik Ataturk dogmalariyla yetistigini soyleyenler, sinifa girdiklerinde baslarini bir karis kaldirsaydilar Ataturk'un Genclige Hitabesini gorurlerdi. Ustelik Genclige Hitabe, Bursa nutkundan cok daha net ve serttir. Bursa nutku sadece gafletden bahsederken, Ataturk'un Genclige Hitabesi ihanet ihtimalinden de bahsetmektedir. O zaman nedir bu Bursa Nutku aski diye sormak lazim. Gidiniz, sirtinizi yaslayacak baska dag bulunuz bulabilirseniz.

[Oğuz Özgüldür]

Atatürk'ün büyük Söylev'ini son bölümü olan "Gençliğe Hitabe"sini okumak, birşeyleri araştırmaya bizi sevk eden ilk olaydır. Ayrıca O'nun adına yazıldığı konusundaki iddianız için de Genelkurmay kaynaklarına bakmanızı şiddetle tavsiye ederim.

Saygılar...

[Av.Abbas Bilgili]

Atatürk'ün Bursa Nutku konusunda iki adet köşe yazısını sunuyorum. Sanıyorum bu metin tartışmalı bir metin. Konuya ilişkin farklı görüşleri de içeren bu yazıların ilgi çekeceğini tahmin ediyorum. Saygılar.

http://arsiv.hurriyetim.com.tr/agora..._s_kavlak.html

http://www.milliyet.com/2005/11/10/yazar/akyol.html

[commodore1tr]

Sayın Kıvılcım ;
Bursa nutkuna neden kızdınız anlayabilmiş değilim. Elbette nutuk var tutanaklar var bunların var olması bu nutkun olmaması anlamına gelmez ki ... 10. yıl nutkuda var malumunuz.
M.K. ATATÜRK 13. Bursa gezisinde 5-7 Şubat 1933 te söylenmiş bir nutuktur bu nutuk. Ve tam olarak şu olay üzerine olmuştur :
Şubat 1933'ün ilk günlerinde Bursa Ulucami'de toplanan 100 kadar irticacı kişi camilerde Türkçe ezan okunmasına karşı bir ayaklanma girişiminde bulunurlar. Ayaklanma kısa sürede bastırılır. Atatürk olayın hemen ardından Bursa'ya gider. Çekirge yolu üzerinde bulunan bir köşkte akşam yemeği yenildiği sırasında bir kişi Atatürk'e ayaklanmayla ilgili olarak şöyle diyecek olur: "Bursa gençliği olayı hemen bastıracaktı, fakat zabıta ve adliyeye olan güveninden ötürü...". Atatürk hemen konuşmakta olan kişinin sözünü keser ve bugün "Bursa Nutku" diye anılan konuşmayı yapar.
Olay budur ve tarihe böyle geçmiştir. yoktur demek için bir belge gerekir sanıyorum....

[Av.Abbas Bilgili]

Sayın commodore1tr;
Atatürk'ün Bursa Nutku, bizim tarihimizde tartışmalı bir metindir. Bunun Atatürk'e ait olduğunu iddia edenler olduğu kadar Atatürk'e ait olmadığını iddia edenler de vardır. Hiç bir araştırmaya dayanmadan konuya yüzeysel bakanlar için sorun yok. Onlar varlığına ya da yokluğuna zaten inanmış olduklarından aksini iddia edenlerin sesi onlara ulaşmaz. Ben bu konuyu cumhuriyet tarihi ve Atatürk'le ilgili eserlerden biraz araştırdım, ama çok da tatmin edici birşey bulamadım.

Bu konudaki iki adet köşe yazısının linkini vermiştim, çünkü bu yazılar (özellikle Taha Akyol'un yazısı) ciddi bir Atatürkçü bilim adamı olan Prof. Dr. Sina Akşin'in araştırmasına dayanıyordu. (Bak: Prof. Dr. Sina Akşin; Çağdaş Türk Diplomasisi, Sempozyum, Türk tarih Kurumu, sh. 277). Atatürkçü bilim adamı Prof. Sina Akşin'e göre Atatürk'ün Bursa Nutku gerçek değil, uydurmadır. Aynen, "Türk milletinin en büyük düşmanı komünüzmdir, her görüldüğü yerde ezimelidir" sözünde olduğu gibi...

Atatürk'ün komünüzmle ilgili bu sözü özellikle sağ cenahta yıllarca solcular aleyhine kullanılmıştır. Hatta benin okuduğum Erzurum Atatürk Üniversitesi'nde rektörlük 1970'li yıllarda bu sözü büyük bir tabela halinde kampüs girişine asmıştı ve solcu öğrenciler de taşlayarak tabelaya zarar vermişlerdi (Şimdi halen duruyor mu bilmiyorum). Çetin Altan, Atatürk'ün komünizmle ilgili bu sözünü Avrupa'da incelettirerek gerçek olmadığını kanıtlamıştı diye de bir çok yerde okudum.

Komünizmle ilgil sözü nasıl bazı kesimlerce başkaları aleyhine kullanıldı ise; Bursa Nutku da kullanılmıştır. 1949 yılında Demokrat Partililer bu nutku CHP aleyhine kullanmışlar, 1958 ve sonrasında da CHP'liler Demokrat Parti aleyhine kullanmışlardır. Kullananlar bu şekilde başkalarını kötüleme ve kendilerini meşu göstermek amacıyla Atatürk'ün bu varlığı tartışmalı nutkundan medet ummuşlardır. Kendilerini meşru gösterme amaçlı bir kullanımdır bu.

Bursa Nutku'nun gerçek olmadığı konusunda ciddi kuşkular olduğu görülüyor. Bu nedenle de bu nutka daha ihtiyatlı yaklaşmak gerekir diye düşünüyorum.

[commodore1tr]

Sayın Av.Abbas Bilgili' nin iddiası üzerine yüzeyselliği bırakıp çok derinlemesine inceledim olayı ...
Bulduğum sonuç şu oldu 6 Şubat 1933 Pazartesi günü saat 1230 sularında bir gurup aşırı dinci ezana karşı tezahurat yaparak o zamanki valiliğe yürür. Vilayet konağında Atatürk bulunmaktadır. Bu olaya çok kızan Atatürk bu tepkisini bu sözlerle dile getirir, yazılı tek metni vardır ancak hiç bir şekilde bu metin yayımlanmış değildir. O zamanki Vali ve askeri sivil erkana karşı söylenmiş bir söylevdir.
Kargaşa bu söylevin direk toplumla paylaşılmaması ve yönetim erkanına kısmi deyimi ile 'fırça' niteliğinde olmasıdır. Kesinlikle doğrudur söylevin altında parafı vardır...
Saygılarımla...
t.a

[Av.Abbas Bilgili]

Sayın commodore 1tr'nin bu konudaki son cevabı üzerine konuya tekrar dönme gereği duydum. Atatürk'ün Bursa Nutku bizim cumhuriyet tarihimizin tartışmalı bir metnidir.

Bu nutkun uydurma olduğu yönündeki iddialar sadece Atatürk karşıtlarınca dile getirlse idi bu iddiaları ben de kabul etmezdim. Ancak, bu nutkun uydurma olduğunu Atatürkçü bilim adamları ve yazarlar da belirtiyor. Daha önce de belirttim; Atatürkçü bir bilim adamı olan Prof. Sina Akşin'in bir araştırmasında bu hususa değiniliyor ve uydurma olduğu belirtiliyor (Bak: Prof. Dr. Sina Akşin; Çağdaş Türk Diplomasisi, Sempozyum, Türk tarih Kurumu, sh. 277).

Şimdi de cumhuriye tarihimizle ilgili önemli eserlere imza atmış bir başka araştırmacı yazar olan Mahmut Goloğlu'nun bir eserinden bahsedeceğim. Aslında bu yazarın "Atatürk İlkeleri ve Bursa Nutku" isimli bir eserinin olduğunu literatürde gördüm ama bulamadım. Fakat "Tek Partili Cumhuriyet (1931-1938)" isimli eserinde de konuya değinliyor ve diğer eserinden alınıt yapıyor.

Bu kitaptaki bilgiye göre;

1 Şubat 1933 tarihinde Bursa Ulucami'de ezanın Türkçe okunmasına tepki gösteren bir grup gösterici, valinin evinin önünde gösteri yapınca, bu olay Ankara'ya "gericilerin bir ayaklanması" olarak aktarılmış. O sırada İzmir'de olan Atatürk bazı yetkililerle 5.2.1933 günü Bursa'da buluşarak olayı soruşturmuş; savcı, hakim ve müftüye görevlerini savsakladıkları gerekçesi ile işten el çektirilmiştir. Soruşturma sonunda olayın ayaklanma denecek kadar büyük olmadığı sonucuna varılarak hemen o gün Atatürk'ün resmi tebliği yayınlanmıştır. Resmi tebliğ aynen şöyledir;

"Bursa'ya geldim. Olay hakkında ilgililerden bilgi aldım. Olay, aslında çok önemli bir olay değildir. Herhalde bilgisiz gericiler Cumhuriyet Adliyesinin pençesinden kurtulamayacklardır. Olaya özel bir önemle eğilmemiz, dinin siyasete ya da herhengi bir kışkırtmaya vesile edilmesine hiç müsamaha etmeyeceğimizin bir daha anlaşılması içindir. Meselenin mahiyeti esasen din değil, dildir. Kesin olarak bilinmelidir ki; Türk milletinin ulusal dili ve ulusal benliği bütün yaşantısında onun hizmetinde bulunacak ve onun temeli olarak kalacaktır."

Resmi kayıt ve belgelere göre Bursa olayı burada bitmiş ve Atatürk aynı gün Mudanya'ya, oaradan da Gülcemal Vapuru ile İstanbula dönmüştür. Yıllar sonra Atatürk'ün Bursa'da gençliğe bir nutuk verdiği söylentileri çıkarılmışsa da yapılan araştırmalar ve incelemeler sonucunda bu söylentilerin aslı olmadığı anlaşılmıştır (Bak; Mahmut Goloğlu, Tek Partili Cumhuriyet, Sh. 89, 90, Kalite Matbaası, Ankara 1974).

Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet tarihi ile ilgili çok sayıda araştırma ürünü kitabı olan Atatürkçü bir yazarın Bursa Nutku ile ilgili görüşü böyle.

Bu nutkun gerçek olduğunu iddia edenler genellikle ciddi bir kaynak göstermeden konuya daha çok ideolojik yaklaşarak nutku kendilerine dayanak yapmaya çalışmaktadırlar. Bunu Demokrat Parti CHP'ye karşı yapmış daha sonra da sol görüşlüler karşı görüştekiler aleyhine kullanmaya kalkışmışlardır. Konuyu hiç tartışmadan gerçekmiş gibi kabul etmenin sağlıklı bir davranış olmadığı kanısındayım. Nitekim internetteki bir çok sitede bu nutka rastlamak mümkün, ama bu internet bilgilerinin sağlıklı olmadığı da çok açık. Bilimsel araştırmacılar internet bilgilerinin güvenilirliği konusunda kuşkulu olduklarından bu bilgileri bilimsel kaynaklardan test etme gereği duymaktadırlar. Bursa nutkunun da bu bağlamda ele alınması gerekir. Selamlar.