Faktoring Şirketlerine Karşı Menfi Tespit Davası

[avdogru]

Merhaba, Sayın meslektaşlarım. müvekkilim olan bir şirket başka bir şirkete avans çeki vermiş. Avans çeki verdiğimiz şirket çeklerin karşılığı olan malları göndermemiş çünkü batmak üzereymiş. ve şirket batmış. bizim verdiğimiz çekler batan şirketin cirosuyla faktoring şirketinin eline geçmiş ve müvekkilime bu konudan dolayı faktoring şirketince icra takibi yapıldı. Ben zaten batan şirkete karşı menfi tespit davası açmıştım, bu menfi tespit davasını çekleri devralan faktoring şirketine karşı da ileri sürebilir miyim? Zira faktoring şirketleri kambiyo senetlerini temlik yoluyla devralır. Bu nedenle lehdara karşı ileri sürebildiğim itiraz ve def'ileri faktoring şirketine karşı ileri sürebilirim diye düşünüyorum. Bu konuda sizlerin düşünceleri nelerdir? cevaplarınız için şimdiden teşekkür ederim. iyi çalışmalar.

[Av.Fırat Bayındır]

Alacaklı ile borçlu arasındaki hukuki ilişkinin iyiniyetli 3.kişi durumundaki hamilleri etkilemeyeceği malumdur. 3.Kişiye karşı ancak borçlunun durumunu bilerekve keşidecinin durumunu ağırlaştırmak kasdıyla hareket edildiğinin kanıtlanması gerekir. Faktoring şirketlerinin kuruluş amaçları da alacak devri yoluyla ticaret yapmaktır. Özellikle tüzel bir kişilik olan Faktoring şirketine karşı kötüniyet iddiasını hangi neden ve somut delillere dayandıracaksınız?

[avdogru]

Alacaklı ile borçlu arasındaki hukuki ilişkinin iyiniyetli 3.kişi durumundaki hamilleri etkilemeyeceği malumdur. 3.Kişiye karşı ancak borçlunun durumunu bilerekve keşidecinin durumunu ağırlaştırmak kasdıyla hareket edildiğinin kanıtlanması gerekir. Faktoring şirketlerinin kuruluş amaçları da alacak devri yoluyla ticaret yapmaktır. Özellikle tüzel bir kişilik olan Faktoring şirketine karşı kötüniyet iddiasını hangi neden ve somut delillere dayandıracaksınız?

Sayın meslektaşım, öncelikle yanıtınız için teşekkür ederim. kambiyo senedini şuan elinde bulunduran faktoring şirketi. Yani faktoring şirketlerine yapılan ciro temlik hükmündedir diye biliyorum. Faktoring şirketleri senedi devralırken hakları ve borçları ile devralıyor. Yani burada lehdara karşı ileri sürebileceğim def'i ve itirazları alacağı temlikle alan faktoring şti.lerine karşı da ileri sürebiilirim ayrıca onun bilerek borçlunun zararına hareket ettiğini ispatlamama gerek olmaz diye düşünüyorum.

[Av.Tayfun Eyilik]

Sayın doğru iddianız ile ilgili elinizde bir karar varmı ?

[avdogru]

Sayın doğru iddianız ile ilgili elinizde bir karar varmı ?

Sayın Eyilik, bu duruma ilişkin herhangi bir karar bulamadım. Tarafınızda bu duruma ilişkin herhangi karar mevcut mudur?

[kumru]

Bildiğim kadarı ile çeklerdeki hakların devri ciro ve teslim ile olur. Yine bildiğim kadarı ile ibraz edilmiş bir çekin devri alacagın temliki hükmünde olur.

[Av.Tayfun Eyilik]

Faktoring firmaları henüz vadesi gelmemiş faturaya bağlanmış alacakları satın almak sureti ile finansman sağlarlar. Faturaya bağlı bir alacak için vadeli çek aldıkları da olur. Bu çekleri faktoring firmasının riskleri için ciro etmesinin alacağın temliki mahiyetinde olduğu şeklinde bir düzenleme yoktur. Faktoring firması ayni gerek devir aldığı alacaklardan kaynaklanan alacakları için gerekse kambiyo senedinden kaynaklanan alacaklarını tahsilde tekerrür etmemek kaydı ile takip edebilir. devir aldığı çeklerin devri ibrazdan sonra olmadığı sürece temlik cirosu çekteki hamilliği göstermek açısından yeterli olması gerekir.

[Av.Gamze Şahin]

Sayın Eyilik, bu duruma ilişkin herhangi bir karar bulamadım. Tarafınızda bu duruma ilişkin herhangi karar mevcut mudur?

T.C.
YARGITAY
19. HUKUK DAİRESİ
E. 2003/11608
K. 2004/8248
T. 9.7.2004
• ÇEKİN TEMLİKİ ( Menfi Tespit Davası - Davalılar Arasındaki İlişkinin Temlik İlişkisi Olduğu/Borçlu Davacının Temlik Edene Karşı Haiz Olduğu Bütün Defi ve İtirazları Temellük Edene Karşı İleri Sürebileceği )
• MENFİ TESPİT DAVASI ( Davalılar Arasındaki İlişkinin Çekin Temliki İlişkisi Olduğu - Borçlu Davacının Temlik Edene Karşı Haiz Olduğu Bütün Defi ve İtirazları Temellük Edene Karşı İleri Sürebileceği )
• FAKTORİNG ŞİRKETİNİN TEMELLÜK ETTİĞİ ÇEK ( Borçlu Davacının Temlik Edene Karşı Haiz Olduğu Bütün Defi ve İtirazları Faktoring Şirketine Karşı İleri Sürme İmkanına Sahip Olduğu - Menfi Tespit Davası )
818/m.1
ÖZET : Faktoring Şirketlerinin kuruluş ve çalışma esasları hakkındaki yönetmeliğin 1. maddesinde faktoring işlemlerine esas alınacak temlik konusu alacakların "faturaya veya mal veya hizmet satışından doğmuş olduğunu tevsik eden diğer belgelere dayalı bulunması" 8. maddenin ( d ) bendinde ise "kambiyo senetlerine dayalı olsa bile fatura veya alacağın bir mal veya hizmet satışından doğmuş olduğunu tevsik eden benzeri belgelerle ilişkilendirilmeyen alacakları satın alamayacakları" ifade edilmiştir.

Buna göre davalılar arasındaki ilişki temlik ilişkisi olduğundan borçlu davacı temlik edene karşı haiz olduğu bütün defi ve itirazları temellük edene ( faktoring şirketine ) karşı ileri sürme imkanına sahiptir.

DAVA : Taraflar arasındaki menfi tesbit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekilince duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine ve temyiz dilekçesinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Davacı vekili, dava konusu edilen çeklerin davalı Ak Turizm Otomotiv Ltd. Şirketinden kiralanan araçlara karşılık verildiğini, ancak davalının sözleşmeye aykırı davranışları nedeniyle kiralama sözleşmesinin fesih edildiğini bu nedenle çeklerin bedelsiz kaldığını, Ak Turizm Ltd. Şti.'ne karşı ileri sürülebilecek tüm def'ilerin alacağı temlik alan Factoring Şirketine karşı da ileri sürülebileceğini ve hamilin iyi niyetinden söz edilemeyeceğini belirterek çeklerle borçlu olmadıklarının tespitini talep ve dava etmiştir.

Davalı Ak Turizm Otomotiv Ltd. Şti. davaya cevap vermediği gibi duruşmalara da katılmamıştır.

Davalı Factoring Şirketi vekili, müvekkilinin Factoring şirketi olup, çeklerin factoring işlemleri sonucu ciro yolu ile müvekkiline geçtiğini, davacı borçlu ile diğer davalı arasındaki sözleşmenin fesih edilmiş olmasının müvekkilini ilgilendirmediğini belirterek davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, davacının kiralama sözleşmesini fesihte haklı olduğunu ancak Kurtuluş Factoring Şirketinin iyiniyetli hamil olduğundan bu davalı hakkındaki davanın reddine, Ak Turizm Otomotiv Ltd.Şti. yönünden davanın kısmen kabulüne davacının davalı şirketin icra takibinden dolayı 4.317.150.000.TL borçlu olmadığının tespitine, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir.

Dava konusu çeklerle borçlu olunmadığının tespiti ve çeklerin iptali istemine ilişkindir.

Mahkemece, dosya içerisindeki delillere uygun görülerek benimsenen bilirkişi raporunda davacının Ak Turizm Ltd.Şti. ile aralarında olan sözleşmeyi fesihte haklı olduğu ve davacının davalıya 4.317.150.000.-TL fazla ödemesi bulunduğu, ayrıca dava konusu çeklerin de sözleşmenin haklı feshi nedeni ile karşılıksız kaldığı belirtilmiştir. Yine aynı raporda dava konusu çeklerin davalı Ak Turizm Ltd. Şti. tarafından diğer davalı Kurtuluş Factoring Şirketine 18.10.2000 tarihinde düzenlenen temlik bordrosuna istinaden temlik edildiği de tespit edilmiştir.

21.12.1994 tarih 22148 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Factoring Şirketlerinin kuruluş ve çalışma esasları hakkındaki yönetmeliğin 1. maddesinde factoring işlemlerine esas alınacak temlik konusu alacaklann "faturaya veya mal veya hizmet satışından doğmuş olduğunu tevsik eden diğer belgelere dayalı bulunması" 8. maddenin ( d ) bendinde ise "kambiyo senetlerine dayalı olsa bile fatura veya alacağın bir mal veya hizmet satışından doğmuş olduğunu tevsik eden benzeri belgelerle ilişkilendirilmeyen alacakları satın alamayacakları" ifade edilmiştir.

Buna göre davalılar arasındaki ilişki temlik ilişkisi olduğundan borçlu davacı temlik edene karşı haiz olduğu bütün defi ve itirazları temellük edene ( factoring şirketine ) karşı ileri sürme imkanına sahiptir ( BK. 167/1 ).

Bu durumda davacının davalı Ak Turizm Ltd. Şti. ile yaptığı sözleşmenin feshinin haklı olduğu ve fesih edilen sözleşme gereği verilen çeklerin karşılıksız kaldığı kabul edildiğine ve alacağın temliki hükümlerine göre davacının Ak Turizm Ltd. Şti.'ne karşı ileri sürebileceği def' ileri alacağı temlik alan factoring şirketine karşı da ileri sürebileceği hususları üzerinde durulmadan yazılı gerekçeyle hüküm kurulması doğru görülmemiştir.

SONUÇ : Yukarıda açkılanan nedenlerle hükmün davacı yararına BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, 9.7.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Bu karar bulabildiğim tek karar, katkılarınızı beklerim...