Kanadoğlu: "Gül Cumhurbaşkanı Olursa Yargılanır"

[Av.Dilek Kuzulu Yüksel]

Seçimler geride kaldı şimdi gözler Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin açılması ve yeni cumhurbaşkanının seçilmesine çevirildi. Abdullah Gül'ün adaylığıyla ilgili olarak Yargıtay Onursal Başsavcısı Sabih Kanadoğlu, "Anayasada herhangi bir düzenleme olmadığı için Cumhurbaşkanı hakkında, sade bir vatandaş ya da dokunulmazlığı kaldırılmış milletvekili gibi işlem yapılması gerekir" görüşünü dile getirdi.

Dışişleri Bakanı Abdullah Gül'ün, Cumhurbaşkanlığı adayı olması, yargı çevrelerinde ‘kişisel suçlarından dolayı Cumhurbaşkanları yargılanabilirler. Gül, hakkında açılan davalar Cumhurbaşkanı seçilmesi halinde devam eder. Gül, Cumhurbaşkanı dahi seçilse kişisel suçlarından dolayı yargı önüne çıkabilir” tartışması başladı.

Yargıtay Onursal Başsavcısı Sabih Kanadoğlu, 25 Nisan 2007 tarihinde yayınlanan "Cumhurbaşkanının cezai sorumluluğu" makalesinde bu konuyu irdelediğini belirtti. Kanadoğlu, söz konusu makalesinde, "Anayasada herhangi bir düzenleme olmadığı için Cumhurbaşkanı hakkında, sade bir vatandaş ya da dokunulmazlığı kaldırılmış milletvekili gibi işlem yapılması gerekir " görüşünü dile getirdi.

İŞTE, KANAOĞLU'NUN TARTIŞMA YARATACAK GÖRÜŞLERİ

Cumhurbaşkanlığı seçiminde yeni bir tartışmaya imza atan Kanadoğlu, makelesinde Cumhurbaşkanlarının kişisel suçlarından dolayı yargılanmalarını savunduğu makalesinde şu görüşleri dile getirdi: "Cumhurbaşkanının kişisel suçlarından sorumlu olduğuna ilişkin Anayasada herhangi bir hüküm yoktur. Ancak bu yokluk onu sorumsuz kılmaz. Sorumluluk, ceza kurallarının eşitliğinin ve zorunluluğunun doğal sonucudur. 1921 Anayasasında bu konuda bir düzenleme yapılmamıştır. 1924 Anayasasının 41/2 nci maddesinde, Cumhurbaşkanının kişisel suçlarında yine Anayasanın 17 nci maddesinde yer alan milletvekili dokunulmazlığı ile ilgili hükümlere göre hareket edileceği öngörülmüştür. 1961 ve 1982 Anayasalarında bu konuda bir düzenleme yapılmaması ise Cumhurbaşkanı makamına duyulan saygıya bağlanmıştır. Ülkemizin Anayasa ve Ceza Hukuku öğretisinde, Cumhurbaşkanının kişisel suç işlemesi durumunda sorumlu tutulacağı yolunda, açık ve kesin bir görüş birliği vardır. Ancak bu sorumluluğun hangi konularda ne sonuçlar doğuracağı konusunda değişik görüşler ileri sürülmüştür. Anayasada herhangi bir düzenleme olmadığı için Cumhurbaşkanı hakkında, sade bir vatandaş ya da dokunulmazlığı kaldırılmış milletvekili gibi işlem yapılması gerekir. Cumhurbaşkanı makamına duyulan saygıya bağlanan boşluk, kıyas yoluyla doldurulamaz. Yukarıda sıralanan ilk üç görüş Anayasa hükmü haline gelinceye kadar Cumhurbaşkanı herhangi bir dokunulmazlığı bulunmayan sade vatandaş kimliğindedir. İşlediği suçlardan dolayı hakkında genel hükümlere göre soruşturma veya kovuşturma yapılması olanaklıdır.”

CUMHURBAŞKANI SEÇİLMEDEN ÖNCE İŞLENMİŞ OLAN SUÇLAR

"Konuyu, Cumhurbaşkanı seçilmeden önceki göreviyle ilgili suçlar ve yine Cumhurbaşkanı seçilmeden önceki kişisel suçlar olarak iki başlık halinde irdelemek gerekmektedir.

I- Cumhurbaşkanı seçilmeden önceki göreviyle ilgili ve o görevi sırasında işlenen suçlar, önceki görevin gerektirdiği soruşturma ve kovuşturma usulüne tabidir. Bu konuda Anayasada bir hüküm yer almamaktadır. Ancak İçtüzüğün 107/1 maddesi uyarınca görevinden ayrılmış Başbakan ve Bakanlar hakkında da meclis soruşturması hükümlerinin uygulanacağının belirtilmesi ve uygulamanın da bu yönde olması karşısında, Cumhurbaşkanı seçilen ve dolayısıyla görevinden ayrılan bir başbakan ve bakanın, Başbakanlığı veya bakanlığı döneminde işlemiş olduğu göreviyle ilgili suçlarının soruşturulabilmesi için, TBMM üye tamsayısının onda biri olan en az 55 milletvekilinin soruşturma önergesi vermesi gerekmektedir. Bu konuda Anayasanın meclis soruşturmasına ilişkin 100 ncü maddesi hükümleri uygulanacaktır. Yüce Divana sevk kararı için TBMM üye tamsayısının salt çoğunluğu olan 276 oy yeterlidir.

CUMHURBAŞKANI SEÇİLMEDEN ÖNCE İŞLEMİŞ OLDUĞU KİŞİSEL SUÇLAR

“Cumhurbaşkanı seçilmeden önce işlemiş olduğu kişisel suçlarda ise, Anayasada ve İçtüzükte bir hüküm yer almamaktadır. Dolayısıyla genel hükümlere göre işlem yapılması gerekmektedir. Son olasılık, seçilmeden önce işlediği kişisel suçlarından dolayı, yasama dokunulmazlığı nedeniyle, kovuşturulması dönem sonuna bırakılan bir milletvekilinin Cumhurbaşkanlığına seçilmesi halidir. Her üç olasılıkta da, hukuki sorumluluğunun olmadığı yolundaki bir hukuk mahkemesi kararının, maddi gerçeği arayan ve delilleri serbestçe değerlendiren ceza mahkemesini bağlamayacağı unutulmamalıdır.

'HİÇBİR ÜLKE SAHTECİLİK SUÇUYLA İTHAM EDİLEN BİRİNİN CUMHURBAŞKANLIĞINA ADAY OLACAĞINI DÜŞÜNMEZ'

"Hiç bir ülke, yargı önünde aklanmadan, mahkumiyeti halinde milletvekili seçilme yeterliliğini ortadan kaldıran zimmet, rüşvet, irtikap, sahtecilik, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma vs. gibi suçlarla itham edilenlerin Cumhurbaşkanlığına aday olacağını ve seçileceğini tahmin ve tasavvur etmediği için Anayasalarına bu yolda bir düzenleme getirmemiştir. Bizim Anayasamızda da bu olasılığın gerçekleşmesi öngörülmemiştir.

Ancak Anayasa'nın 101/4 maddesi uyarınca, Cumhurbaşkanı seçilen milletvekilinin TBMM üyeliği sona ereceğinden, yapılması gereken, ilgili yargı mercilerinin TBMM'nde bekleyen dosyayı istemesi ve TBMM Başkanının da -böyle bir istem olmasa bile-, o üye hakkındaki dosyayı ilgili yargı merciine göndermesidir. Belirtilen suçlardan yargılanmakta olan Cumhurbaşkanının, görevine devam etmekte direnmesi çağdaş bir demokraside düşünülemez. Demokrasi etiği, bu düşünceye engel olmalıdır."

İŞTE, GÜL HAKKINDA TARTIŞMA YARATAN DAVALAR

Yargı çevreleri, REFAH-YOL döneminde Kalkınma Bankası'ndan sorumlu Devlet Bakanı olarak görev yapan Abdullah Gül'ün, bu görevi sırasında kişisel harcamaları nedeniyle hukuk mahkemesinde tazminata mahkum olduğunu ve söz konusu meblağı ödediğini belirterek şu görüşleri ifade ettiler: "Bu eylem Bakanlık sıfatından kaynaklandığı için, zimmet ya da görevi kötüye kullanmak suçu nedeniyle ancak TBMM de soruşturma önergesi verilip, Meclis soruşturması açılalarak ve TBMM Genel Kurulu'nca üye tam sayısının salt çoğunluğu ile Yüce Divan'a sevk ile bu suçtan yargılanması mümkün. Çünkü, bu suç seçilmeden önce işlenmiş olsa da, Bakanlık sıfatı ile ilgilidir. Eski Bakanlar da bu prosedüre tabi. Ancak kamuoyunda kayıp trilyon davası olarak bilinen ve Necmettin Erbakan’ın da aralarında bulunduğu bazı kişiler, kayıp trilyon davasında “sahtecilik” suçundan yargılanarak mahküm oldular. Gül ise bu davanın sanıkları arasında bulunmasına rağmen, milletvekili dokunulmazlığı kaldırılmadığı ve en son 22. yasama döneminde ise hakkındaki dosya, TBMM’de dönem sonuna bırakıldığı için yargılanamadı. Bu davadaki suçlama, bütünüyle parti örgütündeki görevinden kaynaklanmakta olup, kişisel suç niteliğindedir. Suçlama "sahtecilik"tir. Cumhurbaşkanı seçilmekle, seçilmeden önceki kişisel suçları yönünden dokunulmazlığı söz konusu olmayacağı için, kayıp trilyon davasından yargılanacak ve mahkeme önüne çıkacaktır. Bu konuda hukuk mahkemesindeki davanın Gül lehine sonuçlanması, mevzuatımız uyarınca hukuk mahkemeleri şekli gerçekle yetindiği için, bu karar ceza mahkemesini bağlayıcı nitelikte değildir. Milletvekillerinin aksine Cumhurbaşkanlarının kişisel suçlardan dolayı dokunulmazlığı yok. Bu olayda, milletvekilliği nedeniyle duran soruşturma ve zamanaşımı ise Cumhurbaşkanı seçilmesiyle ortadan kalkacağı için, bu dava yürümeye devam edecek. Cumhurbaşkanı seçilse de bu davadan yargılanacak. Sahtecilikten hüküm giyerse Cumhurbaşkanı seçilme şartları ortadan kalkacak. Çünkü, Cumhurbaşkanlarının Anayasa uyarınca ayrıca milletvekili seçilme şartlarına da sahip olmaları gerekiyor. Cumhurbaşkanı seçilenler, Cumhurbaşkanlığı görevi süresince işledikleri suçlardan ise, sadece vatana ihanet suçundan yargılanabiliyorlar."

Hürriyet

[commodore1tr]

Bu bilinen bir şeydi hatta bu konuda Ak parti bir skandala imza attı ama her zamanki gibi önemsenmedi. Anayasa değişiklik paketinin ilk halinde ''Cumhurbaşkanının milletvekillerinin sahip olduğu dokunulmazlıktan yararlanır ''ibaresi vardı. Amaç zaten bu maddeyi koyabilmek yada bir yol bulmak. Düşünsenize TC cumhurbaşkanı sabah büyük elçi karşılıyor öğlenden sonra ağır cezada ifade veriyor. Tam bizlik.

[myirtici]

Abdullah GÜL'ü Cumhurbaşkanı yaptırmama adına yapılmadık şey kalmadı, ama hala çamur atıcılar, yapılmadık şeyleri bulabiliyorlar. Halk gereken cevabı verdi sanırım, anlamaları için daha ne yapsın.Şu adamın yakasından bir düşmediler.
Ülkemizin yıllardır dış işleri kendisine emanet edilmiş,Memleketin en gizli belgeleri kendisine teslim edilmiş, en önemli platform olan, ülkemiz dışındaki bütün adem oğluna ve uzaylı yetkililre karşı, bu güzel ülkemizi savunuyor ve temsil ediyorda, Cumhurbaşkanımı olamayacak.
Yolsuzluklara adı karışmamış yegane politikacılarından biri. Kendisini karalamaya çalışanlardan daha beyaz bir siyasetçi.

İbretle izliyoruz...

[unbelievable]

Evet cumhurbaşkanın göreviyle ilgili olmayan suçlarından dolayı,mesela birini öldürmesi ya da yaralaması,dokulmazlığı yoktur yargılanır.Göreviyle ilgili suçlardan ise sadece vatana ihanet niteliği taşıyan fiillerinden dolayı sorumludur zaten,cumhurbaşkanın bütün işlemlerinden dolayı başbakan ve ilgili bakan sorumludur,karşı imza kuralı ve anayasa gereği cumhurbaşkanın bir sorumluluğu yoktur hukuki ve cezai olarak,tek başına yaptığı işlemlere karşı da anayasa gereği yargı yolu kapalı olduğu için gene hukuki ve cezai bir sorumluluğu yoktur.

Ancak cumhurbaşkanı,cumhurbaşkanı olmadan önce işlediği iddia edilen suçlardan dolayı yargılanabilir sayın sabih kanatoğlunun da dediği gibi,ancak anayasada değişiklik yaparlarsa cumhurbaşkanı dokunulmuzlığa sahiptir diye onda da 367yi bulacaklarını sanmıyorum,yani destek verilmemesi lazım ahlaki olarak diğer partilece verilmezse halk oyuna gider,halkın da kabul edeceğini sanmıyorum.

[Harun Gür]

Öncelikle Sn. Sabih Kanadoğlu'nun 367 konusunda görüşlerini desteklediğimi belirteyim.Bırakın Anayasa hukukçusu olmayı, hukuk dilinden biraz anlayan sıradan bir vatandaş olsak dahi açık hükümler karşısında söylenebilecek çok fazla bir şey yoktu ve yargı da o hükümler doğrultusunda kararını verdi.

Ancak, Sn. Kanadoğlu'nun son görüşlerine katılamadığımı belirtmek isterim. Zira Anayasa 105. maddesi açıktır. Cumhurbaşkanı sadece vatana ihanet ile o da ancak Meclisin belli çoğunluğunun oyları neticesinde yargılanır. Bu madde varken ve suç tarifi açıkça yapılmışken, Cumhurbaşkanı'nın milletvekilleri ile benzer suçlardan, milletvekillleri korunurken, Devletin zirvesinde olan kişi vasfıyla korunmasız (dokunulur) olarak yargılanabileceğini iddia etmek mantıkla bağdaşmaz. Bu olsa olsa yasayı sadece lafzına göre yorumlamak olur ki, bunun amaç ile çeliştiği aşikardır.

Abdullah Gül'ü ben de başımızda istemiyorum, o makama layık bulamıyorum. Ama bu niyetin hukuku zorlar tarzda gündeme oturtulmasına da gönlüm asla razı gelemez.

Selamlar,

[Av.Mehmet Taylan Karakum]

1. "myirtici" rumuzlu üyenin verdiği bilgi doğru omayıp; Abdullah Gül hakkında, "kayıp trilyon davası"ndan dolayı başlamış, ancak milletvekili seçilmesi nedenyle durdurulmuş kovuşturma mevcuttur. Bu nedenle; "yolsuzluklara adı karışmamış yegâne politikacı" tanımı; Abdullah Gül'ün üzerinde pek durmaz.

2. Topal Osman'ın öldürülmesi üzerine, Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk hakkında da ithâmlar ileri sürülmüş ve Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, ifâdesini almıştır.

3. Anayasamızın 105. maddesi;

"""Cumhurbaşkanı, vatana ihanetten dolayı Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az üçte birinin teklifi üzerine, üye tamsayısının en az dörtte üçünün vereceği kararla suçlandırılır"""

hükmünü; 148. maddesi ise;

"""Anayasa Mahkemesi Cumhurbaşkanını, Bakanlar Kurulu üyelerini, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Askerî Yargıtay, Askerî Yüksek İdare Mahkemesi Başkan ve üyelerini, Başsavcılarını, Cumhuriyet Başsavcıvekilini, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ve Sayıştay Başkan ve üyelerini, görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan sıfatıyla yargılar"""

hükmünü haiz olup; buna benzer bir konu, daha önce, başka bir forum altında gündeme gelmiş ve tartışılmıştı.

Bilgilerinize,

[unbelievable]

Sayın Harun gür size katılmıyorum şöyle ki:

E. Sorumluluk ve sorumsuzluk hali

MADDE 105. – Cumhurbaşkanının, Anayasa ve diğer kanunlarda Başbakan ve ilgili bakanın imzalarına gerek olmaksızın tek başına yapabileceği belirtilen işlemleri dışındaki bütün kararları, Başbakan ve ilgili bakanlarca imzalanır; bu kararlardan Başbakan ve ilgili bakan sorumludur.

Cumhurbaşkanının resen imzaladığı kararlar ve emirler aleyhine Anayasa Mahkemesi dahil, yargı mercilerine başvurulamaz.

Cumhurbaşkanı, vatana ihanetten dolayı, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az üçte birinin teklifi üzerine, üye tamsayısının en az dörtte üçünün vereceği kararla suçlandırılır.

Bu madde cumhurbaşkanın sadece görevleriyle ilgili olan siyasi, hukuki ve cezai sorumluluğunu düzenliyor görüldüğü üzere.

Cumhurbaşkanı gidip beş kişiyi, sokağın ortasında herkesin gözü önünde öldürse yargılanamayacak mı? Cumhurbaşkanlığı sıfatının sona ermesine mi bırakılacak yargılama.Ayrıca Cumhurbaşkanı bir tane sadece ve devletin başıdır. Bu sıfatla Türkiye Cumhuriyetini ve Türk Milletinin birliğini temsil eder.Türkiye Cumhuriyetini devletin başı sıfatıyla temsil eden bir kişinin elbetteki milletvekillerinden bir farkı olmalıdır,o makamda layıkıyla oturmalıdır.

[Harun Gür]

Sn. unbelievable,

Ortaya koyduğunuz argümanlara katılıyorum. Genel olarak da benzer görüşleri paylaşıyoruz.

Sn. Karakum'un 105 ve 148. maddeler hakkındaki bilgilendirmesi de ayniyle vakidir. Anayasa'da bulunmaktadır. Bunlara bir itirazım yok.

Ayrıca gerek milletvekillerinin ve gerekse Cumhurbaşkanı'nın yargılanabilmesi gerektiğini düşünenlerdenim. Dokunulmazlık zırhının ahlaki ve demokratik olmadığını, ülkemizde her iki alanda da zaafiyet yarattığını düşünüyorum. Yasaya aykırı davranan herkes istisnasız yargılanmalıdır. Güncel bir örnek olması açısından İsrail Cumhurbaşkanının tecavüz suçundan yargılanması bizim demokrasimiz ile İsrail demokrasisi arasındaki farkı ortaya koyması açısından iyi bir örnektir.

Ancak realiteyi gözardı edemeyiz. 1982 Anayasası bir darbe Anayasasıdır, hep eleştirdik, eleştiriyoruz. Bu Anayasa ile birlikte Cumhurbaşkanı da oylanmış ve darbenin lideri Cumhurbaşkanı olmuştur. Cumhurbaşkanının geniş yetkileri hep tartışma konusu edilmiş, edilmeye devam olmaktadır.

Bugün milletvekili bir suç işlerse Anayasa 83. maddeye göre işlem yapılır. Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali ve seçimden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla Anayasanın 14 üncü maddesindeki durumlar bu hükmün dışındadır.Biri hakkında soruşturma açılması ayrıdır, o kişinin yargılanması ayrıdır.Yine son birkaç günde gazetelerden takip ettiğim güncel bir örnek, iddiaya göre bir milletvekilinin oğlu aracıyla bir kazaya karışarak ölüme sebebiyet veriyor. Milletvekili baba arabayı oğlunun değil, kendisinin kullandığını iddia ediyor. Neden ? Dokunulmazlık...

1982 Anayasasını bütün olarak değerlendirdiğimizde Cumhurbaşkanının bir milletvekilinden daha çok dokunulur olduğunu iddia etmek bana mantıklı gelmiyor. Yasada yazmıyor demek başka bir şeydir, Anayasayı lafzı (evet bu konu yazmıyor) ve ruhu ile birlikte değerlendirmek daha başkadır.

İsterim ki; geçmişinde hiçbir olumsuzluk bulunmayan biri o mevkiye gelsin. Ama görünen o ki bu olmazsa , bence görev süresi boyunca Cumhurbaşkanı yargılanamaz, ancak bu sürede zamanaşımı işlemez.

Selamlar,

[6gen6]

sayın Sabih Kanadoğlu Türkiye'nin en bilgili en deneyimli hukuçularından biri.. hukuku bilmeyen insanlar hukuçunun iyisini de bilmez.. siyasetçi ile hukukçu arasında tercih yapsam hukukçular derim..

[unbelievable]

Sorumluluk ve sorumsuzluk hali

MADDE 105.– Cumhurbaşkanının, Anayasa ve diğer kanunlarda Başbakan ve ilgili bakanın imzalarına gerek olmaksızın tek başına yapabileceği belirtilen işlemleri dışındaki bütün kararları, Başbakan ve ilgili bakanlarca imzalanır; bu kararlardan Başbakan ve ilgili bakan sorumludur.

Cumhurbaşkanının resen imzaladığı kararlar ve emirler aleyhine Anayasa Mahkemesi dahil, yargı mercilerine başvurulamaz.

Cumhurbaşkanı, vatana ihanetten dolayı, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az üçte birinin teklifi üzerine, üye tamsayısının en az dörtte üçünün vereceği kararla suçlandırılır.

Anayasanın 105. maddesinde Cumhurbaşkanının görev suçları düzenlenmiştir.

Bu maddenin ilk fıkrasında cumhurbaşkanının Devlet Denetleme Kurulu üyelerini atamak gibi tek başına yaptığı işlemlerden hukuki ve cezai olarak sorumlu olduğu belirtilmiş,Bakanlar kurulu ya da bir bakanlıkla beraber yaptığı işlemlerde ise(Başbakanın teklifi üzerine bakanları atamak ya da başbakanın isteği üzerine bakanların görevine son vermek)sorumluluğun başbakana ve ilgili bakana ait olduğu belirtilmiştir.

Maddenin son fıkrasında ise cumhurbaşkanının vatana ihanet suçundan dolayı yargılabilme şartı düzenlenmiştir.

Görev suçları açısından bu fıkra evleviyetle daha hafif suçları da kapsar(zimmet,görevi kötüye kullanma,irtkap gibi)ve görev suçu açısından en ağır suç vatana ihanet suçu olduğu için diğer bütün görev suçları açısından Cumhurbaşkanı yargılanamaz.Yani 1. fıkradak belirttiğim cezai takibata meclis tarafından suçlandırılarak dahi maruz bırakılamaz,yargılamaz.

Ancak Cumhurbaşkanın göreviyle ilgili olmayan suçlarda kanunlarda bir hüküm bulunmamaktadır.Cumhurbaşkanının milletvekilleri gibi cezai takibata uğramalarını durduran dokunulmazlığı yoktur.Cumhurbaşkanlığı göreviyle ilgili olmayan suçlardan dolayı yargılanabilir.