Printable View
İş K. 63.madde uyarınca çalışma süresi haftada en çok 45 saattir.
Fazla mesai hesaplamalarında, saat ücretini bulmak için Brüt ücreti Aylık çalışma saati olan 225' e bölüyoruz. Bu , 30 gün * günlük çalışma saati 7,5 un çarpımının karşılığı. Bunun sağlaması şu mudur?
Haftalık çalışma saati : 45
Hafta sayısı : 4
Toplam çalışma saati : 45*4 = 180 saat
Çalışılmış sayılan pazar günü : 4 * 7,5 = 30 saat
4 hafta 28 gün; 30-28= artık gün : 2 * 7,5 = 15 saat
Toplam : = 225 saat
7,5*30=225
Bu hesaptan da anlaşılabileceği gibi, pazar günleri dahil ayın her günü çalışılıyormuş sayılırsa, aylık çalışma saati 225 bulunur.
Oysa, fazla mesai hesabında kullamılacak saat ücreti, hangi ay için hesaplama yapılacaksa, o aydaki genel tatil, bayram ve hafta tatili pazar günleri hariç diğer çalışma günleri sayılıp, günlük çalışma saati olan 7,5 ile çarpılırsa, o aya ait çalışma saat ücreti bulunabilir.
Örneğin, 2006 Ocak ayı için hesap yapılacak olursa, bu aydaki çalışma günleri toplamı, kurban bayramı da dikkate alındığında, 21 gün olup, günlük çalışma saati ile çarpıldığında, 21*7,5=157,5 aylık çalışma saati bulunur. dolayısıyla aylık bürüt ücretin 157,5'a bölünmesi gerekir.
Sayın yyln; sanıyorum yaptığınız hesaplama şeklinde bir yanlışlık var veya ben böyle bir hesaplama şeklini hiç bilmiyorum. Bugüne kadar uzun süre bürokrasideki hizmetimde ve iş davalarına baktığım şu andaki avukatlık dönemimde böyle bir hesaplamayı hiç görmedim, duymadım ve bilmiyorum. Uygulamada fazla mesai ücreti hesaplanırken aylık çıplak ücret önce 30'a ve çıkan rakam da 7,5'a bölünerek bir saattlik ücret bulunur. Bu çıplak ücretin brüt ya da net olmasının işçi açısından bir önemi yoktur. Çünkü brütten hesaplanırsa vergisini devlet alır, neti işçinin eline geçer. Netten hesaplanırsa zaten bu net işçinin hakkıdır, ayrıca verigisini işverenin devlete ödemesi gerekir. Sizin yaptığınız gibi fiili çalışma günlerine bölmek gibi bir uygulama hiç bir yerde rastlamadığımız bir hesaplamadır. Ne çalıştığımız işyerlerinde ve ne iş mahkemelerinin bilirkişilerinde sizin yaptığınız tarzda bir hesaplama yoktur. (Aylık ücreti 225'e bölmek de benim yaptığım önce 30'a sonra 7,5'a bölmenin aynısıdır zaten). Selam ve saygılar.
Sn: Abbas Bilgili,
Yapmış olduğum hesaplama şekli, bazı Kamu Kurumlarında uygulanmakta olup, işçi açısından daha uygun bir hesaplama şeklidir.
Öte yandan, bir ayda en az 4 hafta tatili bulunup, ortalama hesapla, 30-4= 26 çalışma günü vardır. günlük 7,5 çalışma saati hesabıyla 7,5*26=195 aylık çalışma saatidir.
Dolayısıyla, bilirkişilerin yaptığı gibi bir çok ay için hesaplama yapılması gerektiğinde, ortalama hesap yapılacak olması halinde, aylık ücret 225'e değil, 195'e bölünmesi kabul edilebilir.
Nitekim, bir ödeme ile ilgili yasal faiz hesaplanırken, önce gün sayısı bulunup, sonra faiz hesaplandığı halde, 300-500 veya daha fazla değişik tarihte yapılan ödeme ile ilgili yasal faiz hesaplamasında, ortalama hesabıyla yasal faiz hesaplanması, bilirkişiler tarafından yapılabilmekte ve bu hesaplama şekli de kabul görebilmektedir.
Sonuç olarak, bir ay, örneğin cari ay için hesaplama yapılırken, o aydaki çalışma gün sayısı dikkate alınarak hesaplama yapılmasının daha doğru olduğunu düşünüyorum.
En azından bunu işçilerin bilmesinde ve haklarını ona göre savunmasında yarar olabilir.
Selamlar...
Merhaba, ben de Sayın yyln'nin 1.nci cevabında yaptığı hesabı anlayamadım ve hiç duymadım. Ancak benim sormak istediğim sorunun cevabını Sayın yyln 2.cevabında kısmen vermiş. Ben fazla mesai uygulamasının, aylık ücretin 225'e bölünüp 195 saatin üstüne verilmesini doğru buluyorum. Sayın Abbas Bilgili ne dersiniz?
selamlar.
Daha önce de belirttiğim üzere aylık ücreti belli olan bir işçinin fazla mesai ücretini hesaplarken; aylık ücret 225'bölünerek (veya önce 30'a ve sonra 7,5'a bölünerek) bulunan bir saatlik ücret baz alınarak hesaplama yapılır.
Bu hesaaplama şeklinin özel ya da kamu kuruluşlarında farklı olabileceği konusundaki Sayın yyln'nin görüşüne katılmak mümkün değildir. Zaten kamu kuruluşlarında Sayın yyln'nin dediği gibi fiili çalışma gün toplamı olan 26'ya bölünse idi o zaman özelde çalışan işçilerle kamuda çalışan işçiler arasında ayrımcılık yapılmış olurdu. Bu ayrımcılık da hem anayasadaki eştlik ilkesine ve hem de İş Yasası'nın 5. maddesindeki "eşit işlem yapma" borcuna aykırılık teşkil ederdi.
Zaten benim bildiğim kadarı ile de kamu kuruluşlarında da o şekilde bir uygulama yoktur ya da ben hiç rastlamadım. Birçok kamu kuruluşunda çalışan işçi davasına baktım ve bakmaya devam ediyorum, hiçbirinde fiili çalışma günlerine bölünerek yapılan bir uygulama görmedim. Örneğin; üniversitelere, özel idarelere, TMO'ya, belediyelere karşı (ki bunlar kamu kuruluşudur) olan işçi alacağı davalarında da uygulama hep benim dediğim şekildedir. Örneğin; Telekom özelleşmedem önce (kamu kuruluşu iken) incelediğim Personel Yönetmeliği'nde de aylık ücretin 225'e bölünmesi gerektiği şeklinde hüküm vardı.
Sayın yyln'nin belirttiği uygulama işçinin lehine olmakla birlkikte uygulama imkanı ve şansı yoktur.
Sayın berto'nun; "aylık ücretin 225'e bölünüp 195 saatin üstüne verilmesini doğru buluyorum" şeklindeki cümlesinden de bir şey anlamadım.
Selamlar saygılar.
Sn: Abbas Bilgili,Alıntı:
4857 İŞ KANUNU
Fazla çalışma ücreti
MADDE 41. -
Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir
İŞ KANUNUNA İLİŞKİN FAZLA ÇALIŞMA VE FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ
(06.04.2004 tarihli, 25425 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.)
Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Ücreti
Madde 4 #8212;Fazla çalışmanın her saati için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen tutarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir.
Aylık ücret 225'bölünerek (veya önce 30'a ve sonra 7,5'a bölünerek) bulunan bir saatlik ücret baz alınarak yapılan hesaplama, ister özel sektörde, isterse kamu sektöründe olsun, işçinin aleyhinedir ve doğru olduğu kanısında değilim.
Bu şekilde uygulama görmedim, duymadım, bilmiyorum demiş olduğunuz için, bazı kamu kuruluşlarında bu şekilde uygulama yapıldığına değindim.
Konuya dönecek olursak, yukarıda açıklamış olduğum yasa ve yönetmelik hükümlerine göre, fazla mesai ücretinin hesaplanmasında dikkate alınacak olan ücret, normal ücretinin (aylık) saat başına düşen miktarıdır. Hiç bir ayda da çalışma saati 225 olamaz.
Zaten, aylık çalışma saatinin 225 olduğundan yola çıkılacak olursa, şöyle çelişkili bir durum ortaya çıkar.
Ortalama hesapla, bir ay, dört hafta artı iki günden ibarettir.
iki gün için 2*7,5=15 çalışma saati bulunur. Geriye 225-15=210 çalışma saati kalır. Bu çalışma saati 4 haftalık çalışma karşılığı olacağından, 4 e bölünürse, 210/4=52,5 bulunur ki, bu durumda haftalık çalışma saati 45 saaten fazla olur.
Konuya başka bir yönden bakılacak olursa, örneğin yasada engel olmadığına göre, haftalık çalışma saati 45 yerine 40 olarak belirlenerek, 5 gün çalışılıp 2 gün tatil yapıldığında, durum ne olacaktır?
40/5 = 8 günlük çalışma saati bulunup, aylık çalışma saati olarak 8*30=240 mı? bulunacaktır.
Uygulandığına göre, şansı ve imkanı vardır, diyebilir miyiz?Alıntı:
Sayın yyln'nin belirttiği uygulama işçinin lehine olmakla birlkikte uygulama imkanı ve şansı yoktur
Öte yandan, bir çok aya ve yıla ait fazla mesai ücretinin hesaplanması gerektiğinde, hesaplama güçlüğü nedeniyle, haftalık çalışma saati 45 'den daha az belirlenmemiş ise, aylık fiili çalışma saatinin, 225 değil ama 195 olarak hesaplamaya esas alınması daha kabul edilebilir bir yol olarak görünmektedir.
Selamlar....
Sevgili dostum;
Siz kendi düşüncenize göre "olması gerekeni" söylüyorsunuz. Benim söylediğim ise "olması gereken" değil, "olan"dır. Tabi ki bir işveren sizin belirttiğiniz şekilde bir uygulama yaparsa, işçi de lehine olduğu için sesini çıkarmazsa sorun çıkmaz. Ancak, iş mahkemelerindeki binlerce fazla mesai alacağı davası; taraflar arasında sorun olduğu için mahkemelere taşınmıştır. Mahkemeler de bu sorunu benim izah ettiğim şekilde çözmektedirler. Bu anlattıklarım benim görüşüm falan değil, bu konudaki iş hukuku kitaplarında uzmanların anlattığı görüştğr ve yıllardır Yargıtay'ın uyguladığı görüştür. İşçilereden birisi çıkıp da sizin istediğiniz gibi iş mahkemesisnden talepte bulunursa, bu talebinin kabulü mümkün değildir. Siz öyle söylüyorsunuz diye mahkemeler yıllardır uyguladığı görüşünü değiştirmezler. Bu nedenle de sizin görüşünüzün uygulanma imkanı ve şansı yoktur derken bunu kastetmiştim. Teorik olarak tabi ki şansı var ama pratikte bu şans yoktur. Kaldı ki bu soruyu soran arkadaş sanırım kafamızdaki "olması gerekeni" değil, uygulamadaki durumu sormaktadır. Sizin belirttiğiniz şekilde bir uygulama örneği veya Yargıtay kararı varsa ben de öğrenmek isterim. Selam ve saygılar.
Sn: Abbas Bilgili,
Aylık ücret değil de, haftalık ücret uygulaması yapılabilir mi?
Yapılırsa, haftalık ücret uygulanan işyerinde, fazla mesai ücreti hesaplamasında kullanılan saat ücreti, haftalık ücretin haftalık çalışma saati olan 45'e mi? yoksa 52,5'e bölünmesi suretiyle mi? bulunur.
52,5'e bölünerek hesap yapılacak olursa, bir yandan haftalık çalışma saati olan 45 saatten fazla çalışma için fazla mesai ücreti ödenirken, diğer yandan haftalık çalışma saatinin 52,5 olarak kabul edilmesi gibi bir çelişki doğmaz mı?
Nitekim, Sn: Berto'nungörüşleri de bu çelişkiyi başka bir yönden ortaya koymaktadır.Alıntı:
Ben fazla mesai uygulamasının, aylık ücretin 225'e bölünüp 195 saatin üstüne verilmesini doğru buluyorum.
Bu arada, belirttiğim görüşe uygun uygulama örneğini elektronik ortama aktarılmış olarak bulabilirsem, burada sizlerle paylaşabileceğim gibi, ben de, fazla mesai ücreti hesaplamasında, aylık ücretin aylık ortalama çalışma saati olan 195'e değil de niçin 225'e bölünmesi gerektiği konusunun açıkça tartışıldığı iş hukuku veya gerekçeli yargıtay kararlarından bilgi edinmek isterim.
Öte yandan, konuya biraz mizah katmak açısından, hesaplama ile ilgili aklıma gelen soruyu aşağıya aktarıyorum.
Üç arkadaş bir lokantaya giderler. Yerler, içerler. Hesap ödeme vakti geldiğinde, garsondan hesap isterler. Garson, şöyle kafadan bir hesap yaptıktan sonra, 30 YTL der. Müşterilerin aralarında 10'ar YTL olarak topladığı parayı alıp, kasaya gittiğinde, patronunu görür. Patronu sorar. Şu üç kişinin oturduğu masadan kaç YTL aldın? Garson 30 YTL deyince, hesabı fazla almışsın. Al şu 5 YTL'yi iade et der. Garson, 5 YTL ile üç müşterinin oturduğu masaya geldiğinde, bu 5 YTL üç kişi arasında bölüşülemez, en iyisi mi, ben 3 YTL iade deyim deyip, 2 YTL'yi cebine attıktan sonra, 3 YTL'yi müşterilere iade eder.
Şimdi hesap yapılacak olursa, üç müşterinin ödedidiği 30 YTL'nin 3 YTL sini geri aldıklarına göre 27 YTL ceplerinden çıktı. 2 YTL'si garsonun cebinde kaldı. Peki 1 YTL ne oldu?
Sayın arkadaşlarım Av.Abbas Bey'in hesaplama şekli doğrudur. Haftalık çalışma saati 45 saattir. Ancak çalışılmış gibi sayılan durumlar vardır. Hafta tatilide bunlardan biridir. Yani Günlük 7,5 saatx7=52,5x4hafta=210 Geriya kalır 2 gün oda 7,5x2=15
210+15=225 aylık çalışma saati böyle hesaplanır. Ay 31 çekerse 232,5 saat üzerinden ödeme yapılır. SSK piriminiz fiili çalışma günü üzerindenmi ödeniyor yoksa 30 gün üzerindenmi ödeniyor.Kamu da bu böyle hesaplanıyor.
Kafam karıştı iyice :p
Sayın yyln;
1) Bizim tartıştığımız konu, ücreti aylık olarak belirlenmiş olan bir işçi içindi. Ücreti aylık olarak belirlenmiş bir işçinin fazla mesailerinin hesaplanmasında ayın 28 ya da 31 çekmesinin bir önemi yoktur. Aylık ücret 225'e bölünerek saat ücreti bulunacaktır. İşyerlerinde ve yargı mercilerinde genel kabul görmüş olan uygulama budur. Hafta tatilinde işçi çalışmıyor ama çalışmış gibi ücretini alıyor. Bu nedenle bu konuda fiili çalışma gün sayısının bir önemi yoktur. Çünkü yasada "çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenir" deniliyor (İş Yasası, md. 46/2).
2) Ücretin haftalık ya da günlük olarak belirlenmesinin sonucu değiştirmeyeceği açıktır. Çünkü ücretin haaftalık belirlenmesisnde de; haftalık ücreti önce 7'ye, sonra da çıkan rakamı 7,5'a bölmek gerekecektir. (ya da doğrudan 52,5'a bölünecektir). Ücretin günlük (yevmiye) belirlemesinde zaten sorun yaşanmayacaltır.
3)Benim izah ettiğim konuda Yargıtay kararı aramanıza gerek yok. Çünkü bu konudaki Yargıtay kararlarının tamamı bu bu uygulamanın omaylanması şeklindedir.
4) Lokantaya giden vatandaşın 1 YTL'sinin nereye gittiği konusundan açıkçası bir fikrim yok, ancak bu konuyu sizinle keşke bir yemekte konuşsak diye düşünüyorum. Yemek ücreti de bana ait.
Selamlar saygılar.
Bir deli, bir kuyuya bir taş atmış. 40 akıllı çıkaramamış. :)
Sorumu gerçek durumdan bir örnekle değiştiriyorum. Ben maaaşı 1.000 YTL olan bir işçiyi günde 11 saatten ayda 20 gün Toplam 220 saat çalıştırıyorum. Bu kişiye fazla mesai ödenecek mi, ödenmeyecek mi?
Ödenecek ise kaaç saat üzerinden ödenecek? Birim saat ücreti ne olacak?
Saygılarımla
Sayın Berto
225 saat aylık çalışma saati üzerinden hesaplarsak, günde 7,5 saat çalışıp haftada 45 saat bir günde hafta tatili eder 52,5 saatx4=210 iki gün kaldı2x7,5=15+210=225 bu hesapla aylık 210 saatin üstüne çıkarsa fazla mesai ödeyeceksiniz. Bazı işyerleri günde 9 saat çalışarak 5 günde 45 saati doldururlar Cumartesi işe gelmemek için örneğin ben öyle çalışıyorum. Ücrete gelince 1000YTL/225=4,45 YTL çalıştığı her saat için
Ayrıca çalıştığı her saat için % 50 artırılır diyo yasa
4,45in %50si 2,30 eder. 4,45+2,30=6,75 ytl her saat için mesai ödemeniz gerekiyor. Eğer brüt üzerinden 1000 YTL ödüyorsanız ödeyeceğiniz fazla mesai ücretini vergilendireceksiniz. Net ödeme yapıyorsanız. Yazdığım rakamlar üzerinden ödeme yapacaksınız.
Sayın Turgut, Sayın Bilgili, Sayın yyln ilginiz ve katkınız için teşekkürler.
Sayın Turgut'un son cevabı üzerine şunu sormak istiyorum.
Atlanılan bir husus var, kişi ayda 20 gün çalışıyor ve 4 günlük hafta tatilini zaten ayrıca kullanıyor. Bu durumda fazla çalışma,
Haftalık çalışma saati : 45
Toplam çalışma saati : 45*4 = 180 saat
4 hafta 28 gün; 30-28= artık gün : 2 * 7,5 = 15 saat
Toplam : = 195 saat in üzerine verilmesi gerekmiyor mu?
195 saatin üzerine fazla çalışma ödenirse, işçi lehine olduğu için tabiiki kimse bir şey demez. Ancak ben doğruyu bulmak adına uğraşıyorum. Burada matematiksel bir işlem var. Sayın Bilgili'nin dediği gibi yoruma veya iyiniyete göre değil, gerçeklere göre işlem yapmak istiyorum.
Bu arada Bölge Çalışmadaki İş müfettişleri ile de konuyu görüştüm. Onların da geldiği son nokta, bu örneğe göre 195 saatin üstünün ödenmesi.
Saygılarımla,
SAYIN BERTO ÇOK ÖZÜR DİLERİM YANLIŞ HESAP YAPTIM 195 SAAT DOĞRUDUR. 195 SAATİ GEÇEN ÇALIŞMA SAATİNDEN SONRASI FAZLA MESAİYE GİRER. KOLAY GELSİN.
Sn: berto,
Fazla çalışma ücretinin tespitinde kullanılacak saat ücretinin nasıl tespit edilmesi gerektiğine ilişkin görüşümü yukarıda açıklamıştım.
Fazla çalışma süresinin hesaplanmasına gelince:
Aylık 195 saat çalışmanın üzerindeki süreye fazla çalışma ücreti hesaplanması, geriye doğru hesaplamanın güçlüğü nedeniyle bilirkişiler tarafından yapılan ve kabul edilebilen bir uygulamadır.
Ancak, konuyla ilgili yasa ve yönetmeliğe tam olarak uygun hesaplama yapmak için, aylık 195 saat değil, haftalık 45 saat üzerindeki çalışmalar üzerinden fazla mesai ücreti ödenmesi gerekir.
Örneğin, yasaya uygun olarak haftalık 45 saat çalışma yapılan bir işyerinde, haftanın 6 günü günde 9 saat çalışma yapılması halinde, günde 1,5 saat fazla çalışma ücreti ödenmesi gerekir. Buradan hareketle, 2006 yılı ocak ayında, 3 tam hafta, 2 gün ve (1 yarım gün, arife günü fazla çalışma yapılmadığı varsayımıyla) fazla çalışma yapılacğından, 3*6=18 gün + 2=20 günde 20*1,5=30 saat fazla mesai ücreti ödenmesi gerekir.
Oysa, sadece bir ayda 195 saat üzerine yapılan çalışma için fazla mesai ücreti ödenecek olsaydı, 20 gün * 9= 180 saat çalışma yapıldığından bahisle fazla mesai ücreti ödenmemesi gibi bir durum ortaya çıkardı ki, bu da yanlış olurdu.
Benim yaptığım hesaplar da, hep işçi yarına oluyor. İşverenler bundan pek memnun kalmayacaklar. Ama ne yapalım, daha doğru olanı bu...
En azından işçilerin haklarını bilmesinde ve dolaysıyla haklarının savunulmasında buna göre hareket edilmesinde fayda var diye düşünüyorum.Selamlar...