Kuruma bildirilmeyen sigortalı meydana gelen zarar

İşveren A, kendisine ait olan İzmit ilinde kurulu vida fabrikasında çalışması için, işçi B’yi 12.05.2003 tarihinde işe almış ve B, 13.05.2003 tarihinde çalışmaya başlamıştır. İşveren A, hem işlerinin yoğunluğu hemde bazı problemler dolayısıyla işçi B’nin işe alım işlemlerini 15.05.2003 tarihinde bitirerek aynı gün kuruma bildirimde bulunmuştur. Fakat B, işe başladığının ertesi günü öğle paydosunda işyerinin avlusunda dolaşırken ayağı kayarak düşmüş ve kafasını kaldırıma çarparak kısa süreliğine hafıza kaybına uğramıştır. Hemen hastaneye kaldırılan işçi B’nin birçok yerinde de kırık ve çatlaklar tespit edilmiştir.

3 yıldır işveren A için İzmit’teki fabrikada sigortalı olarak çalışan C’de bazı işleri halletmek için işveren tarafından Ankara’da ki büroya gönderilmiş ve C orada çalışmaya başlamıştır. Bir gün C, bürosundaki işlerin bir kısmını hallettikten sonra akşam yemeğinde bir arkadaşıyla buluşmuş ve o gece çok fazla alkol alarak kaldığı otelde özel arabasıyla döndüğü esnada trafik kazası geçirerek ağır yara almıştır.

SORULAR

1. 506 Sayılı sosyal Sigortalar Kanunu kapsamında işçi B2’nin başına gelen kazanın iş kazası sayılabilmesi için gerekli olan koşullar gerçekleşmiş midir?
2. A’nın kuruma yaptığı bildirim süresi içinde yapılmıştır? Bunun A açısından sonuçları nelerdir?
3. B’nin yaralanmasından işveren sorumlu tutulabilir mi? Açıklayınız.
4. işçi C’nin geçirmiş olduğu trafik kazası iş kazası kapsamında nitelendirilebilir mi? Bu olaydan işveren sorumlu tutulabilir mi?

1- B işkazası geçirmiştir.
2- B'nin SSK 'ya bildirimi yasaya göre gecikmeli olarak yapılmıştır. SSK tarafından B'ye yapılacak olan sağlık harcaması, geçici işgöremezlik ödeneği vb. her türlü masraflar, 506/10. maddeye göre A'dan tahsil edilir.
3- C'nin geçirdiği kaza, İşveren A tarafından işkazası olarak SSK'ya bildirilirse, C'ye işkazası yönünden gerekli sağlık yardımı yapılır. Geçici işgöremezlik ödeneği ödenir.
Olay anlatımına göre, olayda işverene yükletilebilecek bir kusur görünmüyor. Ancak,
daha sonra SSK tarafından konuyla ilgili soruşturma yapılmasına gerek görülür ve neticede, C'nin Ankara gidiş ve dönüşünün, iş nedeniyle olduğu tespit edilmekle birlikte, işveren A'nın veya üçüncü kişilerin kusuru tespit edilecek olursa, yapılan masraflar SSK tarafından kusurlu kişiden tahsil edilir.

çok teşekkür ederim cevaplarınız için.
2. soruda rücu davası sözkonusu olabiir mi? neden? işveren hakkında idari para cezası uygulanabilir mi? ( madde140 hükmüne göre madde 9 uyarınca) 506 madde 79/7 hükmüne göre sigortalı işe giriş bildirgesinin kurumca resen düzenlenmesi sözkonusumu?
3.soruda işverenin sorumluluğu hangi bağlamda incelenmeli?

Alıntı:

---

işveren hakkında idari para cezası uygulanabilir mi?

---

evet işveren hakkında idari para cezası uygulanır.

Alıntı:

---

3.soruda işverenin sorumluluğu hangi bağlamda incelenmeli?

---

Aslında anlatılan olayda işverene yüklenebilecek bir sorumluluk pek görünmüyor. Ancak, varsayımda bulunarak açıklamak gerekirse, C'nin araç kullanma ehliyeti olmadığı veya kullanacağı aracın sınıfına uygun ehliyete sahip olmadığı halde, işveren tarafından araç kullanmakla görevlendirilmesi; kaza yapan aracın işverene ait olması halinde aracın bakımının yaptırılmamış olması ve kazanın da aracın teknik yetersizliğinden kaynaklanması; C'nin seyahate engel bir durumu olduğu halde seyahatle görevlendirilmesi gibi durumlar, işverenin sorumluluğunun belirlenmesinde göz önüne bulundurulabilir.

Sayın yyln'ın güzel cevaplarına unuttuğu birsorunuzu ekleyeyim,
Sigortalı işe giriş bildirgesi kurumca resen düzenlenebilir.

yyln tekrardan teşekkür ederim.
fakat tam olorak anlayamadığım bir konu var :
3. soru B ile ilgili yani B'nin geçirdiği kazadan işveren sorumlu tutulabilirmi? tutulursa hangi bağlamda tutulabilir?
birde 2. soruda rücu davası sözkonusu olabilirmi?
teşekkürler....

sorunuzun cevabını sayın yyl ilk iletisinde vermiştir.
kaza işyerinde meydana geldiğinden bir işkazasıdır ve işveren sorumludur.Üstelik bu sorumluluğu süresi içinde işe girişi bildirilmeyen işçinin işkazasına uğraması halinde ağırlaştırılmış bir sorululuktur, kusur musur aranmadan tedavi giderleri, geçici veya sürekli işgöremezlik ödemeleri işverene rücü edilir.

Alıntı:

---

akat tam olorak anlayamadığım bir konu var :
3. soru B ile ilgili yani B'nin geçirdiği kazadan işveren sorumlu tutulabilirmi? tutulursa hangi bağlamda tutulabilir?

---

İşverenin sormlu tutulabilmesi için anlatmış olduğunuz olayın dışında başka şeylerin de olması gerekir. Sadece anlatımlarınız çerçevesinde geçen bir iş kazasında ise, işverenin sorumluluğunu gerektirecek bir husus görünmüyor.

işverenin sorumluluğu 506 sayılı sosyal sigortalar Kanununun 10/26 ve 27. maddelerinde belirilmiş.İş kazasından önce işe giriş bildirgesi verildiği, işverenin kusuru olmadığı için rücu edilmesi zor.2 gün içerisinde de olayı kuruma bildirmişse kurum o esnada verilmiş olan olası tedavi masraflarını da öder.

Alıntı:

---

İş kazasından önce işe giriş bildirgesi verildiği, işverenin kusuru olmadığı için rücu edilmesi zor.

---

Sn. alisinkay'ın dedikleri doğrudur. Ancak, örnek verilen olayda, işkazasının işe giriş bildirgesinin SSK'ya verilmesinden önce geçirilmiş olması nedeniyle, işverenin kusuru bulunmasa bile, yapılan masraflar ve ödenen geçici işgöremezlik ödenekleri 506/10 maddeye göre işverene rücu edilir.

sevgili alisinkay ve yyln
konuyu ben mi yanlış anlıyorum acaba?

ssaika'nın anlatımına göre:İŞÇİ B

13.05.2003 işçinin fiilen işe başladığı tarih
14.05.2003 işçinin iş kazası geçirdiği tarih
15.05.2003 işe girişin SSK' ya bildirildiği tarih

bu durumda işe giriş zamanında mı yapılmıştır?
zamanında yapılmamışsa işveren 10/son m. gereği kusur aranmaksızın sorumlu değil midir?

fırat bey burda size katıldığımı belirtmek isterim. işe giriş bildirgesi iş kazasından sonra kuruma verilmiştir. bu bağlamda
1) idari para cezası
2) kurumun bildirgeyi resen düzenlemesi
3) rücü davası söz konusu olacaktır. hatta bununla ilgili yargıtay 10 huku dairesinin esas no 1993/13378 kararı var.(davanın içeriği hakkında pek bir bilgim yok elimde bu kararın özeti var tam içeriğini nerden bulabileceğime dair bir bilginiz varmı?)
işveren sorumluluğunda kusur aranmaksızın 506 madde 10/II bağlamında sorumludur.
bilmem katılırmısınız???

teşekkürler...

aynen öyle

istediğiniz kararın tam metni aşağıdadır


10.H.D. E.1993/13378
Davacı, işkazasında malul kalan sigortalı işçi için yapılan harcamalar üzerine uğranılan Kurum zararının rücuan ödetilmesini istemiştir.

Mahkeme, isteği hüküm altına almıştır.

Hükmün, davalı avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi:

1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre, sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.

2- Dava, zararlandırıcı sigorta olayına maruz kalan sigortalıya veya haksahiplerine Kurum’ca yapılan sosyal sigorta harcamalarının rücuan ödettirilmesi istemine ilişkindir. Dava konusu olayda, 9 ve 10. maddelerin öngördüğü koşulların oluştuğu uyuşmazlık konusu değildir. Uyuşmazlık, 10. maddeye dayanan rücu davalarında 26. maddesinin öngördüğü "tavanın" uygulanıp uygulanmayacağı noktasında toplanmaktadır.

Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 9 ve 10. maddeleridir. Anılan 10. maddenin üçüncü fıkrasında, "ancak yukarıdaki fıkralarda belirtilen sigorta olayları için Kurum’ca yapılan ve ileride yapılması gerekli bulunan her türlü masrafların tutarı ile, gelir bağlanırsa bu gelirlerin 22. maddede sözü geçen tarifeye göre hesap edilecek sermaye değerleri tutarı 26. maddede yazılı sorumluluk halleri aranmaksızın işverene ayrıca ödettirilir" hükmü yer almıştır. Anılan hükümde yazılı "sorumluluk halleri" sözcükleri, sorumluluğa neden olan maddi olguları hedeflemekte olup, sorumluluğun kapsam ve tutarını içermez. Gerçekten, 10. maddenin yollamada bulunduğu 26. maddenin ilk metninde sorumluluğun kapsamını sınırlayan bir hüküm yer almadığına göre, 10. maddenin sorumluluk kapsamının sınırlanmasının da dışlanmış olduğu düşünülemez. Öte yandan, işverenin kusurlu ve suç sayılır eyleminden dolayı sorumluluğunu düzenleyen 26. maddede 3395 sayılı Yasayla yapılan değişiklikle, işverenin ödemesi gerektiği rücu tazminatının miktarına sınır getirilmiştir. Başka bir anlatımla, kusurlu veya suç sayılır eylemi ile sigortalıya veya haksahiplerine sosyal sigorta harcamalarının yapılmasına neden olan işverenin ödeyeceği rücu tazminatı miktarı sigortalı veya haksahiplerinin işverenden isteyebileceği tazminat miktarı ile sınırlandırılmıştır.

Hal böyle olunca ve özellikle kusursuz sorumluluğu öngören 10. maddeye dayanılarak açılan rücu davalarında da 26. maddenin öngördüğü tavanın kıyas yoluyla uygulanmasının hak ve nesafet kurallarına uygun olacağı, esasen davanın yasal dayanağını oluşturan 10. maddenin uygulamaya cevaz verdiği, engelleyici hüküm içermediği açıktır.

Mahkemece yapılacak iş, sigortalının veya haksahiplerinin işverenden isteyebileceği tazminat (tavan) miktarını işverenin kusuru nazara alınmaksızın yeniden belirlemek ve belirlenen tazminat miktarını geçmemek üzere tarafların kusurlu veya kusursuz durumları nazara alınarak Borçlar Kanununun 43, 44. maddeleri gözönünde tutularak rücu alacağına hükmetmekten ibarettir.

Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.

O halde, davalının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli, hüküm bozulmalıdır.

SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarda açıklanan nedenlerle (BOZULMASINA), temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, Başkan Teoman Ozanoğlu’nun muhalefetine karşı Üye Orhan Yalçınkaya, Yılmaz Darendelioğlu, Erdoğan Aktekin ve Şemsettin Abik’in oylarıyla ve oyçokluğuyla 25.3.1994 gününde karar verildi.

KARŞI OY YAZISI

* 506 sayılı Kanun m: 10, işyerinde, sigortalı çalıştırıldığının işveren tarafından süresinde Kurum’a bildirilmemesi halinin, işverene yönelik müeyyidesini düzenlemektedir. İşveren çalıştırdığı sigortalıları, örneği Kurum’ca hazırlanacak bildirgelerle (İşe giriş bildirgesi ile) en geç bir ay içinde, m: 9 uyarınca, Kurum’a bildirecektir. Şayet bildirmez ise, sigortalıyı kaçak çalıştırmış olacaktır. İşte kaçak çalıştırılan bu kişiler, bildirim süresi geçtikten sonra, bir işkazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık risklerinden herhangi birine maruz kalırlarsa, kaçak çalıştırılmalarına, Kurum’a tescilli olmamalarına rağmen, Kurum, kendilerine gerekli sigorta yardımlarını yapacaktır. Ancak, m: 10/3 uyarınca "yapılan ve ileride yapılması gerekli bulunan her türlü masrafların tutarı ile, gelir bağlanırsa, bu gelirlerin 22. maddede sözü geçen tarifeye göre hesap edilecek sermaye değerleri tutarını, 26. maddede yazılı sorumluluk halleri aranmaksızın, işverene ayrıca ödettirecektir". Oysa; işkazası, meslek hastalığı halinde, Kurum’un harcamaları m: 26 ve hastalık halinde ise m: 39, 41 uyarınca, işverene ve üçüncü kişilere, rücuan ödettirilebilmektedir. Madde 10/3’de ise, Kurum’un karşıladığı risk, işkazası, meslek hastalığı ve hastalık riski olmasına karşın, o maddelerden ayrı, halefiyete dayanmayan, sırf işverene ve onun bildirge vermeme eylemine yönelik, bağımsız bir rücu davası öngörülmüştür. Halefiyete dayanmamaktadır. Çünkü, işveren sigorta olayının meydana gelmesinde, kusursuzluğu nedeniyle, sigortalısına karşı sorumlu olmasa bile, bildirge vermemesi yüzünden, Kurum’a karşı sorumlu olabilmektedir. İşveren, sigorta olayının meydana gelmesinde, ister kusurlu, ister kusursuz olsun, bildirge vermemesi nedeniyle, Kurum’a karşı sorumlu olacaktır. Yani, burada, işverenin bildirge vermeme -kaçak işçi çalıştırma eylemi, bir çeşit medeni ceza ile, kusursuz rücu tazminatı sorumluluğu ile, cezalandırılmaktadır. İşverenin bu eylemi, ayrıca 506 sayılı K. m: 140/b uyarınca, idari para cezası ile dahi müeyyidelendirilmiştir. İşverenin, m: 10/3’e dayanan sorumluluğunun haleflik ilkesi ile ilgisi olmadığı 10. H. Dairesi’nin 7.2.1984 tarih ve 14444/1527 s.; 8.3.1987 T. ve 921/1096 s.; 14.9.1987 T. ve 4220/4215 s.; 24.3.1992 T. ve 2264/3672 s.; 27.3.1990 T. ve 8961/2902 s.; 30.5.1989 T. ve 2781/4811 s.; 6.3.1989 T. ve 187/2054 sayılı kararlarında ve öteki birçok kararında vurgulanmıştır.

Gerçekten, burada, işyerinde kaçak çalıştırılan işçiye yardım yapma yükümü, Kurum’a, özel bir Kanun maddesiyle yükletilmiştir. İşçi, sigortalı olarak tescilli olmadığı halde, sosyal bir düşünceyle S.S. Kurumu devreye sokulmuş, belli risklerle karşılaşması halinde, ona, yardım etmekle mükellef kılınmıştır. İşçi de, icabında işveren ve işyeri de, tescilli olmadığı ve Kurum’ca bilinmediği ve de işverenden hiç bir prim ve yarar sağlanmadığı halde, sırf ekonomik açıdan güçsüz olan işçi, ortada kalmasın diye, Kurum, yükümlülük altına sokulmuştur. İşveren, sigorta olayının meydana gelmesinde kusursuz da olsa, diğer bir deyimle, m: 26 uyarınca işverene rücu caiz olmasa bile, m: 10’a göre rücu mümkün olacaktır. Madde 26’ya giren hallerde, işveren prim ödediği ve işkazası ve meslek hastalığına karşı işçinin resmi sigortalanması işlemini sağladığı için, kusuru olmayan olaylarda, sorumluluktan kurtulmakta, m: 10’da ise, kaçak çalıştırma, sigortalattırmama eylemi nedeniyle sigorta olayının oluşmasında kusuru olmasa da, Kurum’u yasal yardım yükümlülüğü ile karşı karşıya bıraktığı için, işveren, Kurum’un giderlerini karşılamakla yükümlü tutulmaktadır. Böyle bir sonuç ve ilişkide, ne klasik, nede temelinde rücu hakkı bulunan türden, yasal bir halefiyet söz konusu değildir. Madde 26’da ise, Kanundan doğan ve temelinde rücu hakkını içeren bir halefiyet ilişkisi vardır ve bu nedenle, oradaki işverenin rücu sorumluluğuna, önceleri Yargıtay İçtihatlarıyla ve sonra 3395 sayılı Kanunun bu içtihatları benimsemesi ile, yasal olarak, "sigortalı veya haksahibi kimselerin işverenden isteyebilecekleri miktarla sınırlı olmak üzere" şeklinde bir tavan sınırı uygulanmıştır. Şu halde, 26. maddede tavan sınırı uygulanması, haleflik ilkesinin gereği ve sonucudur. Madde 10’a dayanan davalar ise, haleflik ilkesine dayanmayıp, kaçak işçi çalıştırmanın medeni cezasını oluşturmakla, böyle bir sınırlamaya tabi tutulmamıştır. O kadar ki, 3395 sayılı K. ile 26/1. madde değiştirilerek tavan sınırı konurken, 10/3. maddeye hiç dokunulmamıştır. Yasa koyucunun bu davranışı tamamen bilinçlidir.

İmdi, m: 10/3’e dayanan tazminat davalarında sorumluluğun sınırı ve kapsamı nedir? Bunu m: 10/3, "Kurum’ca yapılan ve ilerde yapılması gerekli bulunan her türlü masrafların tutarı ile, gelir bağlanırsa bu gelirlerin 22. maddede sözü geçen tarifeye göre hesap edilecek sermaye değerleri tutarı, 26. maddede yazılı sorumluluk halleri aranmaksızın işverene ayrıca ödettirilir" şeklinde belirlemektedir. Demek ki, her ne masraf yapılmışsa veya gelirlerin peşin sermaye değeri ne ise, o, işverenden alınacaktır. 26. maddede ise, aynı şeylerin, yani gider ve gelirlerin peşin değerlerinin, hemen aynı sözcüklerle işverene ödettirileceği yazılı olmakla beraber, "sigortalı veya haksahibi kimselerin işverenden isteyebilecekleri miktarla sınırlı olarak" şeklinde bir tavan sınırı getirilmektedir. Bu sınır, 10/3. maddede yoktur. Daha önce halefiyetten hareketle, içtihaden kabul edilen bu tavan sınırını, 3395 sayılı Kanunla 26/1. eklenen yasakoyucu, yukarıda belirtildiği gibi 10/3. maddeye hiç dokunmayarak 10. madde için böyle bir sınırın söz konusu olamayacağını, özellikle ifade etmiş olmaktadır. İsteseydi, m: 10’a da, aynı sınırı koyardı.

Bu güne kadar ki Yargıtay uygulaması da, istisnasız bu görüşler çevresinde şekillenmiş iken, bu davada, yasal düzenlemelerin esprisine, hukuki dayanaklarına ve açık yasa metinlerine aykırı bir tarzda, 10. Hukuk Dairesi çoğunluğu tarafından, 506 sayılı K. m: 10/3’e dayanan davalarda da m: 26’daki tavan sınırının kıyas yoluyla uygulanması gerekeceği kararlaştırılmıştır.

Bu görüş, yukarda açıklanan nedenlerle, açıkça Kanuna aykırıdır. Öte yandan, burada kıyas ta caiz değildir. Çünkü, her iki maddede yer alan Kurumlar, ilkeler ve çözümler, farklıdır. Madde 10/3’de, kaçak işçi çalıştırmanın etkin müeyyidesi düzenlenmişken, buna işverenin ve işçinin prim ödeyerek sigorta ettirdiği risklere ilişkin rücu davasının kural ve sınırlarını, yaptırımın, güç ve etkinliğini ortadan kaldıracak şekilde, kıyasen uygulamak hukuken mümkün değildir.

O halde, 506 sayılı K. m: 10/3 uygulamasında, 26. maddeye özgü tavan sınırlaması, kıyasen uygulanamaz.

Bundan başka, çoğunluk kararı, m: 10/3’deki rücu davalarının kusursuz sorumluluğu öngördüğünü açıkça kabul etmektedir. Bu doğrudur. Fakat kusursuz sorumluluğa dayanan bu davalarda, kusurlu sorumluluk esasına dayanan ve kusur oranı da gözetilerek belirlenen m: 26’daki tavanın, kıyas yoluyla uygulanmasını önermektedir ki bu, açık bir çelişkidir. Tavan, kusur durumu nazara alınmaksızın belirlenecek ise, o zaman da ortaya çıkacak tavan hesap, kıyasen uygulanması kabul edilen 26. maddedeki tavan olmayacaktır ki, bu da ayrı bir çelişkidir. Öte yandan çoğunluğun kararında "kusurlu veya kusursuz durumları gözönünde tutarak rücu alacağına hükmedilmesi önerilmektedir ki, bu da ayrı bir çelişkidir. Zira, burada bir çeşit rücu tazminatı hesabında, kusur durumunun dikkate alınması tavsiye ediliyor. Bu görüş, hem yukarıdaki çoğunluk tavsiyeleriyle, hem de maddenin yapısındaki kusursuz sorumluluk ilkesiyle, çelişmektedir. Diğer bir deyimle, tam bir kavram kargaşası söz konusudur.

Çoğunluk kararında, "10. maddenin tavan sınırlaması uygulanmasına cevaz verdiği ve engelleyici bir hüküm içermediğinin" ileri sürülmesi, ayrı bir yanılgıdır. Bir kusursuz sorumluluk halinin, tavanla sınırlanabilmesi için, yasal cevaz hükmünün bulunması gerekir. İlke olarak, kabul edilen bir sorumluluk halinin, sınırlandırılması, açık Kanun hükümleriyle öngörülmelidir. Böyle bir sınır, diğer bir deyimle, yasal cevaz hükmü olmadıkça, engel hüküm yok diye, mahiyeti başka bir sorumluluk düzenine özgü sınırlamalar, kusursuz sorumlulukta, kıyasen uygulanamaz.

Aslında, burada sorun şudur:

Madde 10’a dayanan rücu davalarında, koşullar oluşmakla beraber, sigorta olayının meydana gelmesinde, işverenin hiç kusuru yoksa veya belli bir oranda ise, buna karşın sigortalı, üçüncü kişiler kusurlu iseler veya kaçınılmaz etkenlerin olayda payı varsa, bunlar, tazminatın şümulünün tayininde hiç etkili olmayacak mıdır? Dairemizin, giderek Yargıtay’ın uygulamasında, bu haller, genel hüküm niteliğinde olup, bu davalarda da uygulanması gereken, Borçlar Kanunu m: 43 ve 44 çevresinde, tazminatta bir indirim nedeni olarak kabul edilmektedir. Bu konuda bir uyuşmazlık bulunmamaktadır.

Ne var ki, ekonomide enflasyonist baskıların etkili olduğu dönemlerde, 10. madde çevresinde, Kurum’ca karşılaşılan riskler nedeniyle, özellikle sigortalılara gelir bağlanan hallerde, bu gelirlerde, zaman zaman, Kanun ve Kararnamelerle ayarlamalar ve artışlar yapılmaktadır. Bu işlemler, büyük oranda enflasyonun, gelirlerde meydana getirdiği erimeyi gidermek, kısmen de gelir seviyesini iyileştirmek amacıyla yapılmaktadır. İşte, bu gelir artışları, m: 10/3 çevresinde, işverenden ayrıca istenmektedir. 10. H. Dairesi, giderek Yargıtay uygulamasında, bu artışların zamanaşımı sınırları içerisinde istenebileceği kabul edilmektedir. Bu işler, artış gerçekleştikçe devam ettiğinden, sınır arama eğilimi, bu olgulardan doğmuştur. Gerçekten, sonradan yapılan artışlar için, zamanaşımı sınırları içerisinde, dava açılabilir. Fakat, bu davalar, büyük çapta, devletin, ekonomide istikrarı sağlayamaması ve enflasyonu ortadan kaldıramaması, yada hiç değilse, gelir ve ücretleri eritmeyecek bir orana indirememesi yüzünden açıldığı için, bu risklerin yükünü tümüyle bildirge vermeyen, kaçak işçi çalıştıran işverene çektirmek, adalet ve nesafete ters düşmektedir. İşveren, bildirge vermemek, kaçak işçi çalıştırmakla, işbu medeni cezayı haketmekle beraber, enflasyonun oluşması ve sürmesinde bir kusuru olmadığından, artışlara ilişkin rücu davalarında, tazminatın Borçlar Kanunu m: 43, 44 çevresinde, ayrı bir indirime tabi tutulması gerekir. Nasıl ki sigorta olayının meydana gelmesinde,işverenin kusuru olmadığı, buna karşın, sigortalı ve üçüncü kişinin kusurlu bulunduğu veya olay kaçınılmaz olduğu zaman, Borçlar Kanunu m: 43 ve 44’e göre, % 50’den az olmamak üzere, tazminatta bir hakkaniyet indirimi yapılıyorsa, işverenin kusuru olmayan, buna karşın devletin kusurundan oluşan enflasyon olgusu nedeniyle yapılan gelir artışlarının rücuan tahsiline ilişkin davalarda da, yeniden bir hakkaniyet indiriminin, aynı maddeler uyarınca, ayrıca uygulanması, adalet ve nesafete uygun olur. Diyelim ki, önceki davada, sigortalının karşılıklı kusuru ve işverenin kusursuzluğu nedeniyle, işveren, gelirlerin % 40’ı oranında rücu tazminatıyla sorumlu tutulsa, artış davasında yukarda açıklanan nedenle, % 20 oranında bir hakkaniyet indirimi de gözönünde tutularak gelir artışlarının % 80’i indirilip, % 20’si ile sorumlu tutulabilir. Sonradan açılacak davalarda bu indirim adalet ve nesafetin gerektirdiği bir miktar olarak belirlenebilir ve icabında tazminattan sarfınazar da edilebilir. Diğer bir deyimle, artışlardaki enflasyon payının, önceki davada uygulanan hakkaniyet indirimi oranını artırıcı bir etken olarak kabulü icabeder.

Bu işlem, 506 sayılı K. m: 10/3’deki özel hükme, Borçlar Kanunu m: 43, 44’deki genel kuralların uygulanması suretiyle gerçekleştirilmiş olur ve tamamen yasaya uygun bir nitelik taşır.

Bu imkan ve yol ve yasal cevaz varken, nitelikçe, kısayı caiz olmayan, başka yasal rücu sistemlerine, kurumlarına ait, yöntem ve müesseseleri, tüm Yargıtay uygulamasına ters düşecek biçimde, m: 10/3’e dayanan artış davalarında, kıyasen uygulamaya kalkışmak, Kanuna aykırı ve hukuk düzenini altüst eden, dava ekonomisi ilkesine de uymayan bir davranıştır.

Özetle, m: 10’a dayanan davalarda, haleflik esası, tavan sınırlaması uygulanmaz, tavan hesabı yaptırılması gerekmez. Özellikle, çoğunluk kararında öngörülen biçimde bir hesap hiç yapılamaz. Borçlar Kanunu m: 43, 44 uyarınca, uygun ve gerekli ölçüde hakkaniyet indirimi yoluyla sorun çözülebilir.

Bu nedenlerle sayın çoğunluğun kararına karşıyım.

konuyla ilgili bir başka örnek karar

HD 10, E: 2003/004085, K: 2003/004544, Tarih: 30.05.2003
[*]TRAFİK İŞ KAZASI[*]KURUM ZARARININ RÜCUAN ÖDETİLMESİ[*]ZARARLANDIRICI SİGORTA OLAYI[*]SORUMLULUK[*]KUSURSUZLUK İLKESİ[*]MADDİ TAZMİNAT

Davalı işverenin 506 Sayılı kanunun 10. maddesine göre sorumluluğu; kusursuzluk ilkesine dayanır. Zararlandırıcı sigorta olayında işverenin hiç kusuru olmasa bile, şayet sigortalının işe girişi süresinde Kuruma bildirilmemişse Kurumca yapılan sosyal sigorta yardımlarından sorumlu tutulması gerekir. Yapılacak iş; işverenin %100 kusurlu olduğu kabul edilerek raporla hesaplanan maddi tazminat miktarından, davalının kusursuz olduğu da dikkate alınarak, Borçlar Kanunu uyarınca %50'den az olmamak üzere hakkaniyet indirimi yapılarak gerçek zarar tavanı belirlendikten sonra taleple bağlılık ilkesi de dikkate alınarak tavan aşılmamak suretiyle rücu alacağına hükmetmektir.


(506 s. SSK. m. 9, 10) (1086 s. HUMK. m. 74) (818 s. BK. m. 43, 44)

Davacı, trafik iş kazasında ölen sigortalı işçinin hak sahiplerine yapılan harcamalar üzerine uğranılan Kurum zararının rücuan ödetilmesini istemiştir.

Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde isteği hüküm altına almıştır.

Hükmün, taraflar Avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi Osman Bülbül tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.

1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre, Sosyal Sigortalar Kurumunun temyiz itirazlarının reddi gerekir.

2- Dava, işe girişi süresinde Kuruma bildirilmeyen sigortalı işçi Talat E.'ın 18.09.1997 tarihinde meydana gelen trafik-iş kazası sonucu ölümü üzerine Kurumca sigortalının hak sahiplerine yapılan Sosyal Sigorta yardımlarının 506 sayılı Kanunun 10. maddesi uyarınca rücuan ödetilmesi istemine ilişkin olup, somut olayda, 506 Sayılı Kanunun 9 ve 10. maddesindeki koşulların oluştuğu ve zararlandırıcı sigorta olayında sigortalının %100 kusurlu olduğu dava dosyasındaki bilgi ve belgelerden açıkça anlaşılmaktadır.

Davalı işverenin 506 Sayılı kanunun 10. maddesine göre sorumluluğu; kusursuzluk ilkesine dayanır. Zararlandırıcı sigorta olayında işverenin hiç kusuru olmasa bile, şayet sigortalının işe girişi süresinde Kuruma bildirilmemişse Kurumca yapılan sosyal sigorta yardımlarından 10.maddeye göre sorumlu tutulması gerekir.

Mahkemece yapılacak iş; işverenin %100 kusurlu olduğu kabul edilerek 26.02.2003 günlü raporla hesaplanan maddi tazminat miktarından, davalının kusursuz olduğu da dikkate alınarak, Borçlar Kanununun 43 ve 44. maddeleri uyarınca%50'den az olmamak üzere hakkaniyet indirimi yapılarak gerçek zarar tavanı belirlendikten sonra Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 74. maddesindeki taleple bağlılık ilkesi de dikkate alınarak tavan aşılmamak suretiyle rücu alacağına hükmetmekten ibarettir.

Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şeklide hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.

O halde davalı işverenin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.

SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 30.05.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Sn: fıratbayındır,
Siz yanlış anlamamışsınız. Dediklerinize aynen katılıyorum. Aslında soruya vermiş olduğum ilk cevaplar doğru olduğu halde, son cevaplarda, B ve C'nin durumunu karıştırarak yorumda bulunmuşum. Düzeltir, uyarınız için teşekkür ederim.

Değerli Büyüğüm.Ben karıştırdım.İlk anda okuduğumda sanki işe geç başlamış gibi düşündüm.Otomatik olarak işe giriş bildirgesiyle birlikte (eğer inşaat işyeri ise) yada daha sonra işe başlayacağını kendime şartlandırdığım için yanılgıya düştüm.[:I] aslında foruma haftasonları dikkatlice okuyarak katılmalıyım.Hafta içi ise merak :) ister istemez kısıtlı zamanımda okuyorum.Kendimi engelleyemiyorum.Bazen de anlaşmazlıklar oluyor.