Türklerin Anayurdu Kayıp Mu Kıtası Mı?

TÜRKLERİN ANAYURDU KAYIP MU KITASI MI?



"Efendiler,
Bu insanlık dünyasında en az yüz milyonu aşkın nüfustan oluşan büyük bir Türk milleti vardır ve bu milletin yeryüzündeki genişliği oranında tarih alanında da bir derinliği vardır. Türk milletinin kökünün dayandığı Türk adındaki insan, insanlığın ikinci babası Nuh Aleyhisselamın oğlu Yasef'in oğlu olan kişidir." Yeni Aktüel/2-8 ağustos/2005

Atatürk 1922'de Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 130. toplantısının birinci oturumunda yaptığı konuşmada Türklerin kökeni hakkında böyle diyordu. Tesadüfi bir konuşma değildi ve onun Türklerin kökenine ilgisinin devamı da gelecekti...
Atatürk'ün cumhuriyetin ilk yıllarında bu alanda başlattığı araştırmalar, özellikle 1930'ların başında yoğunlaştı. 1930'da Tarih Heyeti'ni oluşturarak Türk Tarihinin Ana Hatları adlı kitabı hazırlattı. 1931'de ise Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti'nin kuruluşuna ön ayak oldu ve adı daha sonra Türk Tarih Kurumu olarak değiştirilen cemiyetin çalışma alanını Türk ve Türkiye tarihi olarak belirledi. Kurumun bir yıl sonra gerçekleştirilen ilk genel kurulunda Türk Tarih Tezi kabul edildi.Tez iki ana eksen üzerine oturuyordu; "Türk uygarlığı tarihin en eski uygarlıklarından biridir ve bu uygarlığın kökeni Orta Asya'dır. "

Bu çalışmaların bir ayağının eksik olduğunu düşünen Atatürk, Türk Dil Kurumu'nu da kurdurarak, ulusçuluğun ana öğelerinden olan dil konusunda da derin bir çalışma başlattı. Onun Türk Tarih Kurumu'nun ikinci Dil Kurultayı'nda yaptığı konuşmada yer alan "Güneş" yaklaşımı, sonradan tanışacağı Mu Efsanesinin Güneş kültü ve kendi tezi Güneş Dil Teorisi'yle doğrudan ilintiliydi.
Tarih çalışmaları, Türk tarihinin ana kaynaklarını araştırmak, arkeoloji yoluyla yeni bilgiler sağlamak, tarihte ve bugün ırk karakterlerini antropolojik yöntemlerle saptamak gibi noktalar üzerinde şekilleniyordu.
Tarih ve Dil kurumlarının varlık nedeni de bu temellere yaslanıyordu. Atatürk, uzmanların yabancı meslektaşlarına ihtiyaç duymadan arkeolojik kazılardan çıkacak yazıları inceleyebilmesi ve bu yoldan elde edilecek bilgilerle eski uygarlıkların gerçeğine ulaşmak amacıyla eski dillerin öğrenilmesi için de Dil Tarih Coğrafya Fakültesi'ni kurdurdu.

Orta Asya Uygarlıklarının Kökeni
Türk Tarih Tezi'nde Türklerin kökeninin Orta Asya olduğu resmen dile getiriliyordu. Ama Orta Asya uygarlıklarının kökü neredeydi? Mustafa Kemal bu sorunun yanıtı olabilecek anahtara 1932'de ulaştı. İlkel diller uzmanı ve tarihçi-diplomat Tahsin Mayatepek'in sunduğu ön raporda Güney Amerika uygarlıklarından Maya uygarlığının dil ve kültürleriyle Anadolu ve Orta Asya kültürleri arasındaki benzerliğe dikkat çekiliyordu.
Mayatepek, bu süreci inceleyip Atatürk’e raporlar halinde iletmesi için 1935’de Meksika’ya maslahatgüzar atandı. Çok geçmeden de arkeolog William Niven’in Meksika’da yaptığı kazılarda bulduğu yaklaşık 15 bin yıl öncesine ait tabletlerin deşifrelerinden ve ardından James Churcward’ın Hindistan’da bulduğu benzer tabletlerin çevrilerinden Atatürk’ü haberdar etti. O da söz konusu yazarların kitaplarının çevrilmesini emretti. Sağlığı yerinde değildi ama, 1937 yılının önemli bir bölümünü geniş bir kurulca gerçekleştirilen bu çeviriler, üzerlerinde notlar alarak incelemekle geçirdi.

Atatürk’ün özellikle altını çizip notlar aldığı bölümler insanlığın yaratılışı, 64 milyon nüfuslu bir kıtanın batışı, kıtadan göçler ve özellikle de Orta Asya, Uygurlar ve Türklerle ilgiliydi.
Mayatepek başlangıçta bu temelden yola çıkıp raporlarında Amerika ve Meksika yerlilerinin dillerindeki Türkçe sözcükleri incelemiş ve yerlilerin kültürel kaynakları ve güneş kültünün dinlerindeki etkilerine yoğunlaşmıştı.

Ancak 29 şubat 1936 tarihli 7. raporu çarpıcı bir biçimde başlıyor ve şaşırtıcı bilgilerle devam ediyordu.
“Uygur, Akad, Sümer Türkleri’nin Pasifik Denizi’nde ilk insanların zuhur ettiği Mu’daki büyük medeniyet, dil ve dinlerini cihana yaydıklarına dair yepyeni ve mühim malumatı ihtiva eden rapor: Kuzey Amerika alimlerinden Cononel James Churcward 4 Kıta eserinde dünyada ilk insanların ilk zuhur ve saadet diyarı olarak Tevrat’ta ‘Gan Edn' ve Kuran’da “Cenneti Adn" namı altında zikri geçen ve Pasifik deniz’inde bulunan ‘Mu’ kıtasında ortaya çıktığı ve bu büyük kıtanın 11 bin 500 sene evvel müthiş depremler ve patlamalar neticesinde 24 saatte 64 milyon nüfusuyla denize battığı ve ilk yüksek medeniyetin, dilin ve vahdaniyete dayalı dinin ve fen ilimlerinin Mu kıtasından 70 bin sene önce Maya namıyla çıkarak Asya’da Uygur, Hindistan Naga-Maya, Fırat nehri deltasında Akad, Mezopotamya da Sümer, Kızıldeniz’in batısındaki arazisindeki Mayu ve Etiyopi kıtasında Tamil namlarını almış olan Mu çocukları tarafından bütün cihana yayılmış olduğu vesaire hakkında, şimdiye kadar Doğu’da ve Batı’da yayımlanan kitapların hiçbirinde görmediğim çok derin ve 50 sene süren incelemeler mahsulü malumata tesadüf ettim.”

Mayatepek Churcward’ın kitabından şunları naklediyordu: “Eski Türklerin ilk vatan ve kökenleri şimdiye kadar bildiğimiz üzere Orta Asya olmayıp, Pasifik Denizi’nde 200 bin sene mevcudiyetten sonra batmış olan Mu kıtası olduğu ve Orta Asya’ya, Mezopotamya’ya, Yukarı ve Aşağı Mısır kıtasına ve Etiyopi’ye Mu kıtasından binlerce sene evvel gelip Mu’daki yüksek kültür ve medeniyetlerini, dil ve dinlerini yaydıkları anlaşılıyor.”

Raporda Mu’ya ait bazı sembolleri açıklayarak dünyanın dört bir yanına dağılan uygarlıkları da anlatıyordu:
“1.Kol: Bu kolu Mu’dan ‘Maya’ namıyla çıkarak Asya’nın doğu kıyılarına ayak bastıktan sonra ‘Uygur’ namı alan Mu çocukları teşkil etmektedir.
2.Kol: Bu kolu teşkil eden Mu çocukları gemilerle ve ‘Maya’ namıyla çıkarak Hindi Çini kıyılarına çıkmışlar ve oradan ‘Burma’ kıtası istikametinden Hindistan’a girerek oralarda, ‘Naga Maya’ namını alıp, bu namda büyük bir imparatorluk vücuda getirmişlerdir ve bu devlet 200 bin sene devam ettikten sonra yok olmuştur. Bu insanların bir kısmı Hindistan'ın batısından gemilerle Basra Körfezi’nin kuzeyinde Fırat Nehri deltasına girerek, bu yerlere ‘Akad’ ve daha kuzeye ilerleyerek bu havaliye de ‘Sümer’ adını vermişler ve kendileri de bu namı almışlardır.”

Churcward’ın yapıtı kaynak gösterilerek nakledilen bilgiler arasında şu satırlar da yer alıyordu: ”Uygur İmparatorluğu ortadan kalkmadan önce Türk İmparatorluğu’nun mevcut olmadığı ve bu imparatorluğun, Uygur İmparatorluğu’nun yukarıda izah olunan felaketler neticesinde son bulmasından sonra, 10-11 bin sene evvel ortaya çıktığı ve ırktaşlarımız olan Akadlar’la Sümerler’in Orta Asya’dan değil, doğrudan doğruya 70 bin sene evvel Mu kıtasından çıkıp Hindi Çini, Burma, Hindistan yolu ile evvela Fırat deltasına ve müteakiben Mezopotomya arazisine yerleştikleri anlaşılmaktadır.”

Atatürk döneminde iyi niyetle ortaya atılan "tarih tezi" ve "güneş dil teorisi" gibi teorilerin bugün bilimsel bir değerinin olmadığı, bilimsel çevrelerde ciddiye alınmadığını bilmem belirtmeye gerek var mı? Bir imparatorluğun enkazı üzerine kurulan yeni devlete bir "tarih" ve "kimlik" kazandırmak için taih ve dille ilgili kurumlar kurdurulmuş, ancak çalışmalarda bilimsellikten uzaklaşılmıştır. Bu kurumların çok yararlı çalışmaları da olmuştur. Ama "dil terosi" ile "tarih tezi"nin bugün hiç bir değeri yoktur.

Mu Kıtası da ne kadar gerçek, belli değil. Bir masal da olabilir. Ciddi bilimsel çevrelerde bu konuda herhangi bir çalışma görmedim.

Alpler, Orta Avrupa'da yer alan büyük dağ silsilesi. İsviçre, Kuzey İtalya ve Fransa'nın pek çok bölümünde görülür. Avusturya'nın hemen hemen hepsini kaplar ve Almanya'nın güneyinde önemli yer tutar. Coğrafi olarak 44°-48° kuzey enlemleri ve 5°-18° doğu boylamları arasında bulunur. Ekvator'dan ve Kuzey kutbundan hemen hemen aynı uzaklığa sahiptir. 207.000 km² bir alanı kaplar. İsmi ise Türkçe dilindeki Yiğit anlamına gelen ALP sözcüğünden gelmektedir.
Merak ediyorum Alp dağları neden Türkçe

Alp Dağları'nın ismi olan "alp" Türkçe ise, aşağıdaki kelimeler de Türkçe olmalı;

Niyagara şelalesi çok ses çıkardığı için "ne yaygara"dan türemiş,
Amazon nehri çok uzun olduğundan "amma uzun"dan türemiş,
ABD'deki Caroline (Karaloyna) yer ismi de "kara lahana"dan türemiş olabilir, belki karar lahana çok yetişiyordur.

Zaten güneş dil teorisine göre bütün diller (ya da çoğunluğu) Türkçeden türeme imiş.

Haydi hayırlısı...

Türk Milleti'nin tarihi neredeyse insanlık tarihi kadar eskidir; Türkler binlerce yıldan beri tarih sahnesinde yer almaktadırlar. Bu durum, bilim adamlarının dikkatini çekmiş ve onları Türk kelimesinin kökenini araştırmaya yöneltmiştir. Türk adının kaynağını bulmak amacıyla yapılan araştırmaların sonuçlarına dayanarak çeşitli görüşler ileri sürülmüştür. Kimi uzmanlara göre, Türk adına ilk defa MÖ 14. yüzyılda *Tik* veya *Tikler* şeklinde rastlanılmıştır. Bazı uzmanlar ise bu adın MÖ 14. yy.dan önce de var olduğu görüşünü benimsemişlerdir. Türkler'in binlerce senelik geçmişi göz önünde bulundurularak, Türk adının nereden geldiğine ilişkin birçok iddia ortaya atılmıştır .

Türkler'in eski dönemlerine ilişkin bilgilerin kökeni çoğunlukla Çin tarihine dayanmaktadır. Çinli tarihçiler MÖ 2000-1000 yılları arasında ilk Türk hükümdarlarından bahsetmektedirler. Bununla birlikte, eski Çin kaynaklarındaki Türk hükümdarlarının ve devletlerinin adları Çince yazılıdır. Bunların Türkçe karşılıkları tam anlamıyla bilinmemektedir. Profesör Erol Güngör'ün deyişiyle, *Bizim atalarımız o çağda *Türk* adıyla anılmıyordu. *Türk* kelimesi bugün bir milletin adıdır ama atalarımız o zaman henüz bir millet halinde değildi. Boy ve aşiretler halinde yaşıyorlardı ve her aşiretin ayrı bir adı vardı.*

Türk adının tarih sahnesine çıkışı MS 6. yüzyılda kurulan Göktürk milleti ile olmuştur. Orhun kitabelerinde yer alan *Türk* adı daha çok *Türük* şeklinde gösterilmiştir. Yani, Türk kelimesini ilk defa resmi olarak kullanan siyasi teşekkül Gök-Türk İmparatorluğu olmuştur. Göktürkler'in ilk dönemlerinde Türk sözü bir devlet adı olarak kullanılmışken, daha sonra Türk Milleti'ni ifade etmek için kullanılmaya başlanmıştır.

Çin İmparatoru MS 585 yılında, Gök-Türk Kağanı İşbara'ya gönderdiği mektupta *Büyük Türk Kağanı* diye hitap etmiştir. İşbara Kağan'ın Çin İmparatoru'na cevabi mesajında da *Türk Milleti'nin Tanrı tarafından kuruluşundan bu yana 50 yıl geçti* ifadesine yer verilmiştir. Bunlar Türk adını resmileştiren olaylar olarak tarihe geçmiştir.

Göktürk yazıtlarında Türk sözü daha çok *Türk Budun* şeklinde geçmektedir. Türk Budun, Türk
Milleti anlamındadır. Dolayısıyla Türk adı bu dönemlerde bir topluluğun veya kavmin isminden ziyade siyasi bir mensubiyeti belirleyen bir kelime olarak görülmektedir. Yani Türk soyuna mensup olan bütün boyları ve toplulukları ifade etmek üzere milli bir isim haline gelmiştir.

Türk kelimesinin anlamı üzerinde de çeşitli görüşler vardır. Bunlardan bazıları şu şekildedir:
Çin kaynaklarında *Tu-küe (Türk)* miğfer olarak yorumlanmakta; İslam kaynaklarında ses benzeşmesine dayanarak terk edilmekte, olgunluk çağı şeklinde değerlendirilmektedir.

Arminius Vambery'nin 19. yüzyılda yazdığı eserlerinde belirttiğine göre, Türk kelimesi *türemek*ten gelmektedir.

Ünlü Alman Türkolog Albert von Le Coq, Türk deyişinin *güç-kuvvet* anlamı taşıdığını ileri sürmüştür.

Bu konudaki diğer çalışmalara göre, Türk kelimesi, *Altaylı (Ceyhun ötesi Turanlı)* kavimlerini tanımlamak üzere 420'li yıllardaki bir Pers metninde görülmektedir. Yine 515'de, *Türk-Hun* (Kudretli Hun) tabirinin de geçtiği bilinmektedir. İran kaynaklarında Türk kelimesinin *güzel insan* karşılığında kullanıldığı belirtilmektedir.

9. yüzyılda Kaşgarlı Mahmud, *Türk adının Türkler'e Tanrı tarafından verildiğini* belirtmiş; *gençlik, kuvvet, kudret ve olgunluk çağı* demek olduğunu bir kez daha vurgulamıştır. Türk kelimesinin *güçlü-kuvvetli* anlamına geldiği, bugün neredeyse bütün tarihçiler tarafından kabul görmüştür.

Türk Yurdu

Günümüzde sayıları 350 milyonu aşan ve oldukça geniş bir bölgeye yayılmış olan Türkler'in ilk ana yurdunu tespit edebilmek için geniş araştırmalar yapılmıştır. Çeşitli alanlarda, farklı uzman ve bilim adamlarınca yapılan çalışmalar sonucunda her alanda farklı iddialar gündeme gelmiştir. Böylece ortaya şöyle bir tablo çıkmıştır:

Tarihçiler, Çin kaynaklarına dayanarak Altay Dağları'nın; etnologlar, İç Asya'nın kuzey bölgelerinin; dil araştırmacıları, Altaylar'ın veya Kingan Dağları'nın doğu ve batısının; kültür tarihçileri, Altay-Kırgız Bozkırları arasının; sanat tarihçileri, Kuzeybatı Asya sahasının; antropologlar ise Kırgız Bozkırı-
Tanrı Dağları arasının ilk Türk ana yurdu olduğunu iddia etmişlerdir.

Bu konudaki araştırmalara göz attığımızda, Türkler'in ilk ana vatanlarının kesin sınırlarını çizmenin mümkün olmadığı görülür. Bunun asıl nedeni Türkler'in ilk zamanlardan itibaren oldukça geniş bir alana yayılmalarıdır. Son yıllarda yapılan dil araştırmaları göz önüne alındığında, ilk Türk yurdunun *Altay Dağları'ndan Urallar'a kadar uzanan, Hazar Denizi Kuzeydoğu Bozkırlarından Tanrı Dağları'nı kapsayan çok geniş bir bölge* olduğu anlaşılmaktadır.

Türkler, tarihin akışı içerisinde, ana yurtlarından çok uzak mesafelere göç ederek geniş bir coğrafi alana yayılmış; bugün Balkanlar'dan Çin Seddi'ne, Sibirya Bozkırları'ndan Horasan, Afganistan, Tibet'e kadar olan bölgeleri yurt edinmişlerdir.

Günümüzde özgürlük ve eşitliğin öncülüğünü yaptıklarını iddia edenler bilmelidir ki, insan hak ve hürriyetlerinin gerçek anlamdaki ilk uygulayıcısı Türkler olmuştur. Türkler tarafından kurulan devletlerde din, dil ve ırk ayrılığı gözetilmeksizin herkese eşit davranılmıştır. Profesör Hakkı Dursun Yıldız bu gerçeği, *Bütün tarih boyunca Türkler'de din, dil ve ırk ayrılığı sebebiyle Amerika ve Avrupa'da her zaman rastlanan bir katliama, işkenceye ve hakların elinden alınmasına kesinlikle rastlanmamaktadır* şeklinde ifade etmiştir.

Dikkat çekici bir nokta, eski Türk kavimlerinde, kadınların erkeklerle neredeyse eşit haklara sahip olmalarıydı. Türk kadınları toplum hayatının hemen her aşamasında görev alırlar; yeri geldiğinde savaşmaktan çekinmezlerdi.

Sayın rita;
Son yazdıklarınıza büyük ölçüde katılıyorum. Ancak daha önceki "Mu" konusu ise bana bir masalmış gibi geliyor. Son yazdıklarınız içinde beniim de çok değer verdiğim iki bilim adamının ismi geçiyor. Rahmetli Erol Güngör ve Hakkı Dursun Yıldız. Bu bilim adamlarının son yazınızdaki kültürel çerçeveye uygun oldukları, ancak "Mu" konusunda sizin gibi düşünmeyecekleri kanısındayım. Çünkü bu "Mu" konusu Türk kültürü yanında oldukça "yapay" ve oldukça "sonradan yapıştırılmış" veya "yapıştırılmaya çalışılmıuş" gibi duruyor.

Zaten, rahmetli Erol Güngör bir tarihçi değildi. Her ne kadar Türk tarihi ile ilgili kitapları varsa da esasen, önde gelen bir sosyal psikoloji uzmanıdır. Çok erken kaybettğimiz bu büyük düşünürün, kültür ve milliyetçilik konusunda oldukça orijinal ve derin yorum içreren kitapları benim de hayatıma yön veren eserlerdir. Milliyetçiliği ve kültür konusunu yüzeysel olarak ele alan ve piyasada bol miktarda bulunanlardan oldukça iyi ve kalitelidir.

Hakkı Dursun Hoca iyi bir tarihçidir ve özellikle de "İslamiyet ve Türkler" isimli eseri benim de çok yararlandığım bir eserdir.

Ama bu her iki değerli bilim adamının kültürel dünyasında Mu'nun izine rastlayamazsınız. Mu konusu olsa olsa popüler yayınların konusu olabilir. Bilim çevrelerinin bu konudaki ciddi bir çalışması varsa, öğrenmek isterim. Piyasada bu konuda popüleriteye hitap eden yayınlar var, ama benim o tür yayınlarla pek işim olmaz.

http://www.tdkkitaplik.org.tr/tezler.asp

Sayın rita;
Verdiğiniz linklerde "mu" ile ilgili yayınlar dikkat ederseniz 1930'lu yıllara ait. Öncelikle şunu belirteyim ki, 1930'lu yıllardaki "Güneş Dil Teorisi", "Tarih Tezi" ve bunlarla yakından ilgili olan "Mu" konusu artık bilim adamları tarafından ciddiye alınmıyor. O zamanlar bu konular üzerinde Atatürk'ün de teşviki ile ciddi şekilde durulmuş, ancak ozmanki aşırılıklar törpülenerek bugünkü duruma gelinmiştir.

Örneğin, Türk Tarih Tezi'ne göre, o zamanki tarih kitaplarında Etilerin Sümerlerin Türk olduğu iddia edilmiş, ama bugün tarihçiler bunu kabul etmiyor.

Güneş Dil Teorisine göre, bütün diller Türkçeden türemiştir, ama bunun artık bilimsel bir tarafının kalmadığını hemen herkes biliyor.

Mu Kıtası da o zamanki belirttiğim aşırılıkların bir örneğidir. Mu konusunu asker kökenli bir İngiliz o zamanlar kitaplarında konu etmiş ve bizimkiler de bu adamın çok güvenilir olmayan kitaplarından etkilenmişlerdir.

Son zamanlarda az da olsa bu eski görüşleri piyasaya süren bazı yayınlar görülmekle birlikte, bilimsel çevrelerde pek kabul görmemektedirler.

Alıntı:

---

Av.Abbas Bilgili rumuzlu üyeden alıntı

Verdiğiniz linklerde "mu" ile ilgili yayınlar dikkat ederseniz 1930'lu yıllara ait. Öncelikle şunu belirteyim ki, 1930'lu yıllardaki "Güneş Dil Teorisi", "Tarih Tezi" ve bunlarla yakından ilgili olan "Mu" konusu artık bilim adamları tarafından ciddiye alınmıyor. O zamanlar bu konular üzerinde Atatürk'ün de teşviki ile ciddi şekilde durulmuş, ancak ozmanki aşırılıklar törpülenerek bugünkü duruma gelinmiştir.

---

Sanırım haklısınız Sn.Bilgili ama ortaasyadan öncesi de bilinebilmiş olsaydı çok güzel olurdu değilmi?

Aşağıdaki linki tıklayınız...

http://www.mapsofwar.com/ind/imperial-history.html

Alıntı:

---

Av.Abbas Bilgili rumuzlu üyeden alıntı

Sayın rita;
Son yazdıklarınıza büyük ölçüde katılıyorum. Ancak daha önceki "Mu" konusu ise bana bir masalmış gibi geliyor. Son yazdıklarınız içinde beniim de çok değer verdiğim iki bilim adamının ismi geçiyor. Rahmetli Erol Güngör ve Hakkı Dursun Yıldız. Bu bilim adamlarının son yazınızdaki kültürel çerçeveye uygun oldukları, ancak "Mu" konusunda sizin gibi düşünmeyecekleri kanısındayım. Çünkü bu "Mu" konusu Türk kültürü yanında oldukça "yapay" ve oldukça "sonradan yapıştırılmış" veya "yapıştırılmaya çalışılmıuş" gibi duruyor.

Zaten, rahmetli Erol Güngör bir tarihçi değildi. Her ne kadar Türk tarihi ile ilgili kitapları varsa da esasen, önde gelen bir sosyal psikoloji uzmanıdır. Çok erken kaybettğimiz bu büyük düşünürün, kültür ve milliyetçilik konusunda oldukça orijinal ve derin yorum içreren kitapları benim de hayatıma yön veren eserlerdir. Milliyetçiliği ve kültür konusunu yüzeysel olarak ele alan ve piyasada bol miktarda bulunanlardan oldukça iyi ve kalitelidir.

Hakkı Dursun Hoca iyi bir tarihçidir ve özellikle de "İslamiyet ve Türkler" isimli eseri benim de çok yararlandığım bir eserdir.

Ama bu her iki değerli bilim adamının kültürel dünyasında Mu'nun izine rastlayamazsınız. Mu konusu olsa olsa popüler yayınların konusu olabilir. Bilim çevrelerinin bu konudaki ciddi bir çalışması varsa, öğrenmek isterim. Piyasada bu konuda popüleriteye hitap eden yayınlar var, ama benim o tür yayınlarla pek işim olmaz.

---

Kitabı okumanızı tavsiye ediyorum..Çok ciddi bulgular da yeralıyor.