Hakem heyeti kararının yaptırım gücü ve sonrası

26 Şubat 2003 tarihinde GPRS özellikli bir cep telefonu satın aldım. Telefonla GPRS üzerinden internete bağlanırken oluşan, "veri akışndaki durma" problemi nedeniyle, cihazı değişik defalar olmak üzere, toplam üç kez ayrı teknik yetkili servislerine götürdüm. Buna rağmen sorun giderilemeyince, Tüketici Hakları Derneğine gittim ve derneğin de yönlendirmesiyle 1 Nisan 2003 tarihinde Tüketici Sorunları Hakem Heyetine dilekçe vererek, para iadesi talebinde bulundum. Geçtiğimiz hafta itibariyle henüz dilekçem için heyet toplanmamıştı. Benim esas olarak merak ettiğim konu şu: Heyet lehime karar verirse ve telefonu aldığım yere bu kararla birlikte, iade için geri götürürsem bir sonuç elde etme şansım var mıdır? Yani Hakem Heyeti kararı bağlayıcı mıdır? Eğer satıcı telefonu geri almaktan kaçınırsa, sorunu çözmek için ne tür bir yol izleyebilirim? Ya da bu izleyebileceğim yol sonucunda, haklı görülmem durumunda girdiğim masrafların yansıması konusunda satıcının gözünü korkutmam mümkün olur mu? Konuyla ilgili beni aydınlatabilecekler için, şimdiden teşekkürler.

Aynı problemleri yaşamış birisi olarak inanın ben de size verilecek cevabı sabırsızlıkla bekleyeceğim...

Give Justice A Hand

4822 Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun'un 29. maddesi şöyledir:

4077 sayılı Kanunun 22 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Madde 22. - Bakanlık, il ve ilçe merkezlerinde, bu Kanunun uygulamasından doğan uyuşmazlıklara çözüm bulmak amacıyla en az bir tüketici sorunları hakem heyeti oluşturmakla görevlidir.

Başkanlığı Sanayi ve Ticaret İl Müdürü veya görevlendireceği bir memur tarafından yürütülen tüketici sorunları hakem heyeti; belediye başkanının konunun uzmanı belediye personeli arasından görevlendireceği bir üye, baronun mensupları arasından görevlendireceği bir üye, ticaret ve sanayi odası ile esnaf ve sanatkar odalarının görevlendireceği bir üye ve tüketici örgütlerinin seçecekleri bir üye olmak üzere başkan dahil beş üyeden oluşur. Ticaret ve sanayi odası ya da ayrı ayrı kurulduğu yerlerde ticaret odası ile esnaf ve sanatkar odalarının görevlendireceği üye, uyuşmazlığın satıcı tarafını oluşturan kişinin tacir veya esnaf ve sanatkar olup olmamasına göre ilgili odaca görevlendirilir.

Bakanlık taşra teşkilatının bulunmadığı il ve ilçelerde tüketici sorunları hakem heyetinin başkanlığı en büyük mülki amir ya da görevlendireceği bir memur tarafından yürütülür. Tüketici örgütü olmayan yerlerde tüketiciler, tüketim kooperatifleri tarafından temsil edilir. Tüketici sorunları hakem heyetinin oluşumunun sağlanamadığı yerlerde noksan üyelikler, belediye meclislerince re'sen doldurulur.

Tüketici sorunları hakem heyetlerinde heyetin çalışmalarına ve kararlarına esas olacak dosyaları hazırlamak ve uyuşmazlığa ilişkin raporu sunmak üzere en az bir raportör görevlendirilir.

Değeri beşyüz milyon liranın altında bulunan uyuşmazlıklarda tüketici sorunları hakem heyetlerine başvuru zorunludur. Bu uyuşmazlıklarda heyetin vereceği kararlar tarafları bağlar. Bu kararlar İcra ve İflas Kanununun ilamların yerine getirilmesi hakkındaki hükümlerine göre yerine getirilir. Taraflar bu kararlara karşı onbeş gün içinde tüketici mahkemesine itiraz edebilirler.

İtiraz, tüketici sorunları hakem heyeti kararının icrasını durdurmaz. Ancak, talep edilmesi şartıyla hakim, tüketici sorunları hakem heyeti kararının icrasını tedbir yoluyla durdurabilir.

Tüketici sorunları hakem heyeti kararlarına karşı yapılan itiraz üzerine tüketici mahkemesinin vereceği karar kesindir.

Değeri beşyüz milyon lira ve üstündeki uyuşmazlıklarda tüketici sorunları hakem heyetlerinin verecekleri kararlar, tüketici mahkemelerinde delil olarak ileri sürülebilir. Kararların bağlayıcı veya delil olacağına ilişkin parasal sınırlar her yılın Ekim ayı sonunda Devlet İstatistik Enstitüsünün Toptan Eşya Fiyatları Endeksinde meydana gelen yıllık ortalama fiyat artışı oranında artar. Bu durum, Bakanlıkça her yıl Aralık ayı içinde Resmi Gazetede ilân edilir.

25 inci maddede cezai yaptırıma bağlanmış hususlar dışındaki tüm uyuşmazlıklar, tüketici sorunları hakem heyetlerinin görev ve yetkileri kapsamındadır.

Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri Başkan ve üyeleri ile raportörlere verilen huzur hakkı veya huzur ücretinin ödenmesine ilişkin esas ve usuller, bir ayda ödenecek tutar 2000 gösterge
rakamının memur aylık katsayısıyla çarpımı sonucu bulunacak miktarı geçmemek üzere Maliye Bakanlığının uygun görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir.

Tüketici sorunları hakem heyetlerinin kurulması, çalışma usul ve esasları ile diğer hususlar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikte düzenlenir.

Sayın Khan'ın belirttiği gibi cep telefonunuzun değerinin 500 Milyon TL.dan az olduğunu varsaydığımızda, heyetin kararı bağlayıcıdır ve ilam (mahkeme kararı) hükmündedir. Firma Hükmolunan kararı yerine getirmezse İlamların İcrası yolu ile icra takibine konu edersiniz. Firmanın 15 gün içinde itirazı icra takibini durdurmaz. Ancak İcra hakimliğinden tehiri icra kararı alırsa takip durur.

Söz konusu olan cihaz 270 Milyon TL. değere sahip. Bu durumda heyet kararının bağlayıcı olduğunu öğrenmiş bulunuyorum. Ancak satıcı firma, ödemekten kaçınırsa yapabileceğim icra takibi konusunda, -ben hukukçu olmadığım için- bir avukatın desteğini almadan başvuruda bulunmam mümkün ve doğru olur mu? Ve eğer mümkünse, icra takibi için nereye başvurarak dilekçe verebilirim? Satıcının, "Bu gün param yok, yarın gel, haftaya gel." demesi halinde, bu takibe başlamam için bana tanınmış bir süre var mıdır?
Zaman ayırıp yardımcı olmuş olan Sayın Khan ve Sayın Avukat'a çok çok teşekkür ederken konunun Sayın Nursel Yöndem'e ve bana çözüm getirecek bir sonuca ulaşmasını temenni ediyorum.

İcra takibi icra dairesinde yapılır. İcra dairesine takip talebinde bulunulur. Borçluya icra emri gönderilir. Takip talebi ve ilamların icrasında dair icra emri sitenin programlar kısmında mevcut. İşlemleri bir avukat maifeti ile yapmanız daha sağlıklı olur kanaatideyim. Ancak bu bir zorunluluk değildir.

Ayrıca bize verimli bir GPRS için hangi telefonları önerebilirsiniz? Burada bildirirseniz ihtiyacı olanlara da teknik bir yardımda bulunmuş olursunuz.
Saygılarımla.

GPRS ile internet kullanımı maalesef Mayıs ayı itibariyle cazibesini yitirmiş bulunuyor. Bunun nedeni şebekelrin ücretlendirme politikasından kaynaklanıyor. Turkcell ve Aria GPRS hizmeti için baştan beri veri üzerinden ücretlendirme yapıyordu. Bu nedenle tercih edilmiyorlardı. Mayıs ayı başından itibaren Aycell de veri üzerinden ücretlendirmeye başladı. Bu durumda mevcut kullanıcıların hepsi Telsim'in bu hizmetinden faydalanmak isteyince, zaten yavaş olan bağlantı hızları daha da düştü. Telsim şu an için, bir defaya mahsus olamak üzere 10 Milyon TL. tesis ücreti ve aylık 5 Milyon TL. da sabit ücretlendirme yapıyor. Ücret çok ucuz gibi görünse de, baz istasyonun yakınlığına ve daha bir çok faktöre bağlı olarak, hizmetin kalitesi değişiyor. Büyük çoğunluk, kaliteli bir bağlantı sağlayamadığından şikayetçi. Bu durumda, birkaç deneme yapmadan, sadece GPRS için bir telefon almak şu an için çok da mantıklı görünmüyor.
Ancak yine de denemek isteyenler için cihazlar hakkındaki bilgilerimi yazayım. Sadece bu konuların konuşulduğu forum başlıklarında dahi -fiyat/performans oranı gözönüne alındığında- kesin bir fikir birliğine varılmış değil. Ben fiyatı uygun olmamakla birlikte, kullandığım Nokia 6310i telefonla iyi sonuç aldım. Bu telefonla ilgili şikayet, orijinal kablosuyla şu an için bağlantının sağlanamıyor olması. Bluetooth ve kızılötesi yöntemleriyle 6310i üzerinden GPRS bağlantısı kullananlardan bir şikayet geldiğini görmedim şu ana kadar. Ben "yan sanayi" olarak tabir edilen, orijinal olmayan bir kablo ile sorunsuz bağlanabiliyorum. Ancak son günlerdeki sorun, GPRS için şu an mevcut tek sabit ücretli şebeke olan Telsim'deki sıkışmadan kaynaklanıyor. Baz istasyona yakın olup, bu konuda sorun yaşamadığını söyleyebler de var.
Bunun yanında, yukarıda şikayetçi olduğum, Motorola C336 Marka/Model telefon için (bugün) 05.05.03 itibaririyle yeni bir yazılımın hazır olduğunu da duydum. Ancak soruna bir çözüm getirip getirmediği zamanla ortaya çıkacaktır. Bu telefondaki en önemli sorun, veri akışında kesilme yaşanması şeklindeydi.
Bundan başka Ericsson R520 model telefonla sorunsuz bağlandığını söyleyenlerle birlikte, bu telefonda resetlenme sorunu yaşadığını söyleyenler de var.
Ericsson'un bir başka modeli ise T65. Bu model ilk çıktığında bir çok sorunu varken, son yazılımıyla birlikte GPRS bağlantısında sorun yaşandığına dair bir şikayet duymadım. Örneğin Philips'in yeni modelleri olan Fisio 625 ve Fisio 825 modelleri için GPRS'de class 10 telefon olduğu yazılmasına rağmen, henüz bağlantı kablosu bulunmadığı için, deneme şansını şu ana kadar kimse bulamadı.

Sonuç olarak, sadece bu konuların tartışıldığı forumlarda bile bu konuda kesin bir fikir birliği yok. GPRS için telefon almak isteyenlere ilk önerim, öncelikle bağlantı kablosu konusunu halletmeleri. Ben kendim kullanmış olmam nedeniyle buradan Nokia 6310i telefon ile birlikte, (yan sanayi) ETA marka bağlantı kablosu tavsiye edeceğim. [Kablo telefona bağlandığında, telefon ekranında "Veri Aksesuarı Bağlandı" şeklinde bir yazı çıkıyorsa, sorunsuz çalışıyor.] Yukarıda saydığım telefonlardan, önerebileceğim bir diğeri Ericsson T65. Kendim kullanmamış olsam bile, yeni yazılımıyla birlikte, kullanıcılarından bir şikayet geldiğini duymadım.

Gerçi Hakem Heyeti Kararı henüz belli olmadı. Ama dün telefonumu almış olduğum dükkana gittiğimde bir sürprizle karşılaştım. Dükkan sahibi işyerini başkasına devretmiş. Kendisinin nerede olduğunu ise kimse söylemek istemiyordu. Sonradan biri, başka bir firmaya, yine cep telefonu konusunda çalışmak üzere girdiğini söyledi. Söylenilen yere gidip, orada çalışıp çalışmadığını kontrol etmedim.
Eğer durum böyleyse, muhtemelen bana ödeme yapmaktan kaçınacaktır. Bu durumda iki sorum daha olacak:
1-) İcra takibi yapabilmem için bu defa, ev adresini mi bilmeliyim? Elimde sadece devrettiği iş yerine ait telefon numarası ve başka iki GSM şirketinden alınmış telefon numaralarının bulunduğu bir kartvizit var.
2-) Elimdeki 270 Milyon TL.'lik faturalı telefonun ikinci el değeri şu an tahminen 180-200 Milyon civarında olacağına göre, aradaki fark olan (yaklaşık) 70 milyon TL. için gireceğim avukat masrafının da buna göre olması gerekir. Bu durumda kendi başıma icra takibi mi yapmalıyım? Ya da nasıl bir yol izlemem yerinde olur?
Sorunlu telefonun bana maliyet yaratması ve bu konuda kazık yemiş olmak bana dokunduğu için, peşini bırakmak da istemiyorum. Sonuçta elimde faturalı ve garantili bir ürün var ve tahminen de Hakem Heyeti Kararı lehime olacak.
Sorularımla ilgilenebilecek olanlara, şimdiden sevgi ve saygılar.

Hakem Heyeti Kararı sonunda elime geçti;

KARAR: Dosyadaki belge ve bilgiler incelendi. 4077 sayılı yasanın 13. Maddesine göre ayıplı durumda olan cep telefonu için ödenen bedelin iade edilmesine oy birliği ile karar verilmiştir.

Ürünü satın aldığım bayii iş yerini devretmiş olmakla birlikte, telefonla aradığımda, ana bayinin ürünü geri alması halinde birlikte giderek cihazın bedelini geri alabileceğimizi ifade etti. Ancak ana bayii konumundaki iş yerinin sahibi, telefonu geri alamayacağını, ancak değiştirilmesini sağlayabileceğini ifade etti. Tüketici olduğum için kararın beni ve son satıcıyı ilgilendirdiğini, bundan ötesine mahkemenin karar verebileceğini söyledi. Ürünü geri almamasındaki etken ise, kendinin iade edemeyeceği endişesinden kaynaklanıyor. Bu durumda ben de elimde beş imzalı bir Hakem Heyeti Kararı olmasına rağmen, ne işlem yapabileceğimi bilemiyorum.
Cihazı satın aldığım son satıcı da, iş yerini devretmiş olduğundan, elimde sadece ona ait mobil telefon numaraları var. Acaba paramı geri alabilmek için, ne tür bir işlem yapmalıyım?

Bu arada Tüketici Hakları Derneği'nden aldığım bilgiye göre, satış zincirindeki herkesin bu durumdan müteselsilen sorumlu olduğunu öğrendim. Motorola'nın Bölge Müdürlüğüne dahi dava açabileceğimi söyledi. Bu bilgi karşısında, icra takibi ve mahkeme konusu arasında kafam karıştı.