Eski iş kanunu 16\II-e 'nin karşılığı NEDİR?

Sayın saraç’ ın aktardığı Yargıtay kararında,
işveren tarafından işçisine ödenmekte olan kira
yardımının bir süre sonra işverence ödenmemesi
nedeniyle, iş koşullarında işçi aleyhindeki
değişikliğin işçiye haklı nedenle fesih hakkı tanıdığı
açıklanmıştır.

İşverenin işçisinin kira parasını ödemesi, işçiye
temel ücreti dışında işverence sağlanan ayni ve/veya
maddi olarak sağlanan ek ödeme ve yardımlardan oluşan
GENİŞ ANLAMDA
Ücretine dahil bir ödemedir. Elbette ki işverenin bu
ödemeyi (ister hizmet akdine ister süreklilik arzeden
işyeri uygulamasına dayalı olsun) artık yapmaması,
işçinin geniş anlamdaki ücretinin eksik ödenmesine
neden olduğu için 1475 S.K. uyarınca işçi açısından
haklı bir fesih sebebi oluşturacaktır.

4857 sayılı yeni İş K. nda ise 22. iş ve işyeri
koşullarındaki değişikliği 1475’ e göre daha
kapsamlı ve işçi lehine düzenlemiştir.

Madde 22 - İşveren, iş sözleşmesiyle veya iş
sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği
ve benzeri kaynaklar ya da işyeri uygulamasıyla oluşan
çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak
durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle
yapabilir. Bu şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi
tarafından altı işgünü içinde yazılı olarak kabul
edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz. İşçi
değişiklik önerisini bu süre içinde kabul etmezse,
işveren değişikliğin geçerli bir nedene dayandığını
veya fesih için başka bir geçerli nedenin bulunduğunu
yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak
suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. İşçi bu
durumda 17 ila 21 inci madde hükümlerine göre dava
açabilir.

Burada dikkat edilecek olursa, işverenin iş
sözleşmesinde ya da işyeri uygulamasıyla oluşan
çalışma koşullarında esaslı bir değişiklik
yapabilmesi, durumu işçiye yazılı olarak bildirmesi
şartına bağlanmıştır. Bu ŞEKİL şartına uyulmadan
yapılacak bir değişikliğin ise işçiyi bağlamayacağı
maddede açıkça belirtilmiştir. Bunu anlamı, bahse konu
Yargıtay kararını ele alacak olursak, işverenin
işçisinin kirasını ödememesi halinde bu değişiklik
işçiyi bağlamayacağı için işçi rahatlıkla işvereni
aleyhinde kira bedeli hakkında dava veya icra takibi
açabilecektir. Yani işçi, iş akdini eksik ücret
ödenmesi haklı nedenine dayanarak feshetmek durumunda
olmayıp,işveren bu kira bedelini ödemek zorundadır.
Şayet işveren işçisine artık kira bedelini
ödemeyeceğini yazılı olarak bildirir ve işçi de 6 iş
günü içinde bu değişikliği kabul etmediğini işverene
bildirirse, işveren ya eski uygulamayı devam ettirmek
zorunda kalacak( kira bedelini işçiye ödemeye devam
edecek), ya da işveren değişikliğin geçerli bir
nedene dayandığını veya fesih için başka bir geçerli
nedenin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve
bildirim süresine uymak suretiyle iş sözleşmesini
feshedecektir.

Bu durumda iş akdini feshetmek durumunda olan taraf
işveren olacak ve işçisine kıdem tazminatı yanı sıra
ihbar tazminatı da ödemek durumunda kalacağı gibi işçi
ayrıca işe iade davası açmak hakkına da kavuşacaktır.

Yeni İş kanununda işverenin eskiden olduğu gibi iş
koşullarındaki değişikliği kabul etmeyen işçinin iş
akdinin ihbar ve kıdem tazminatları verilerek (eski
13.m.) işverence feshi önlendiği gibi, işçinin
de iş şartlarındaki işçi aleyhindeki esaslı
değişikliği kabul etmeyerek iş akdini haklı nedenle
derhal fesih hakkı (16/2-e) kaldırılmıştır. Ancak bu
açıklamayı, ücret dışındaki diğer iş koşullarındaki
değişiklikler için düşünmek ( örneğin çalışma
saatlerinin değiştirilmesi, işyerinin başka bir yere
taşınması, işçinin aynı işverene bağlı başka bir
işyerine tayini vb. gibi) gerektiği kanısındayım.
Örnek olayda ise ücret eklentisi olan kira bedelinin
işverence ödenmemesi söz konusudur ki, bu iş
koşullarında esaslı bir değişiklik olduğu gibi aynı
zamanda ücretin eksik ödenmesidir ve işçi için haklı
nedenle derhal fesih hakkı doğurur kanısındayım.

Sayın Saraç “eski İ.K 16\II-e bildirimsiz derhal
fesih hallerinden birini düzenlemiştir
yeni İş Kanunu 24. md.de tahdidi olarak sayılmış
hususlar arasında eski i.K 16\II-e de belirtilen husus
yoktur;fakat bu hükme benzer bir madde mevcuttur
:22\1. Ancak bu madde sadece işverene GEÇERLİ
nedenlerle sözleşmeyi feshetme hakkı
tanımıştır.işverenin geçerli nedene dayanmaması
halinde ise işçi ancak 17 ila 21'inci madde
hükümlerine göre dava açabilecektir.iş sözleşmesi
haksız değil GEÇERSİZ bir nedenden dolayı feshedilmiş
olacağından işçi bu halde dahi kıdem tazminatını
alamayacaktır” demektedir.
Oysa ki;
4857/24 e) “İşveren tarafından işçinin ücreti
kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak
hesap edilmez veya ödenmezse”,şeklindeki
düzenlemede işçinin ücretinin kanun veya sözleşme
şartlarına aykırı biçimde ödenmesi veya çalışma
şartlarının uygulanmaması hallerinde işçiye haklı
nedenle fesih hakkı tanınmıştır. O halde işçinin kıdem
tazminatını alamaması hiçbir halde söz konusu
değildir. Yani tartıştığımız örnek karar ve olaya
dönecek olursak, ya işçi 24.2-e maddeye göre haklı
nedenle iş akdini feshedecek ve kıdem tazminatını
alacaktır, ya da işveren kira bedelini ödememesinin
geçerli bir nedene dayandığını ancak işçinin bu
değişikliği kabul etmemiş olması nedeniyle iş akdini
feshedecek, fesih işlemi de geçerli bir sebebe
dayandığı iddiasıyla yapıldığından işçisine İHBAR VE
kıdem tazminatını ödeyecektir. Kaldı ki fesih eğer
geçersiz bir nedenle yapılmış ise zaten işçinin işe
iadesine karar verileceğinden işverenin kıdem
tazminatı ödemesi de gerekmez. (Ödese dahi işe iade
kararını uygulaması üzerine istirdat hakkı vardır)

Bu arada sayın Saraç, siz de lütfen
https://www.hukuki.net/topic.asp?TOPIC_ID=3739 bir
şeyler eklerseniz sevinirim zira ben ve admin orada
yalnız kaldık.

ceteris paribus