Senelik izin hakkım

Alıntı:

---

Bence mahsuben,özellikle daha hiç izin hakkı doğmamış yani bir yıl kıdemi bulunmayan çalışana izin verilmesi hukuken mümkün değil. (Toplu izinler bir istisnayı oluşturur,ancak orada bile bu şekilde izin kullananlar ile ilgili boşluk var diye düşünüyorum)Varsa bu şekilde verilen izinler ücretli izindir. Yıllık ücretli izin hakkı doğmaz ise bunun ücreti kesilemez.

---

Uygar Bey, gerçekten İş Kanunu'nda tartışmalı bir konuya değinmiş. Forumda yer alan başka bir soruya verdiğim yanıtta, 1 yıllık kıdeme sahip olmayan ancak talebi ile 1 hafta yıllık izin kullanmış birinin 11.ayda işten ayrılışında, hakedişlerinden bu 1 haftalık kullandığı iznin ücretinin kesilmesi gerektiğini belirtmiştim. Bu düşüncemi devam ettirmekteyim. Şöyle ki;

Çalışanın yazılı talebi ve talepte "yıllık ücretli izin veya ücretine mahsuben" ibaresinin bulunması ile şekli şartın yerine geleceğini ve bunun, işverene, bir mahsup yapma imkanı yoksa (yıllık izin hakedilmeden fesihlerde) , ücret karşılığını çalışanın diğer hakedişlerinden kesme hakkı vereceğini düşünüyorum. Kanunda her ne kadar yıllık ücretli izine 1 tam yıl çalışma sonunda HAK kazanılıyorsa da, işçinin yazılı talebini ve işverenin iyi niyeti ile bu hakkın erken kullandırılmasının , iyi niyetli işverenin zararına bir sonuç vermesi hakkaniyet ile bağdaşmayacaktır. Sonuçta yıllık ücretli izin İş Kanunu'nun AKÇELİ maddelerinden biridir. Bu konuda alacağa mahsubun, aynı ücret avansı ve ücretten kesinti örneğinde olduğu gibi değerlendirilmesi bence daha adil olacaktır. Direkt ilgili olmasa da 56. maddede sürekli olarak verilmesi zorunlu olduğu belirtilen ve işçinin onayı ile en çok 3 parçaya , parçalardan birinin 10 günden az olmamasına hükmedilen yıllık ücretli izin hususunda Yargıtay, 10 günden az kullandırılmış iznin de yıllık ücretli izin olarak kabul edilmesi gerektiğini çeşitli kararları ile belirtmektedir. Sonuçta yasada bu hususta bir boşluk bulunmakla birlikte, yıllık ücretli izine mahsup edileceği konusunda tarafların anlaşması halinde, iyiniyetle verilmiş kazanılmamış bir hakkın, yasada belirtilen sürenin dolmaması nedeniyle, iyiniyetli taraf aleyhine çalışmasını hukukun korumayacağını düşünüyorum. Kaldı ki bu konu Borçlar Kanunu 62. madde çerçevesinde de değerlendirilemez. Zira, kazanılmamış hak İşverenin ihtiyariyle verilmiştir ancak, mahsup edileceği hususunda taraflar anlaşmıştır.

Ancak yine de Uygar Bey'in belirttiği gibi, konu tartışmalıdır ve nihayetinde uygulama Yargıtay kararları ile yön bulacaktır.

Selamlar,

Konuları iyiniyet çerçevesinde düşünürsek başka sonuçlara varmak mümkün, ama bir hukukçu olarak hukuki durumun tespitini yaparken ve düşüncelerimizi yazarken, elde ettiğimiz sonuç hukukçu olmasaydık nasıl yorumlardıktan farklı olabiliyor.

Bu durumda öyle. Tabiki işverenin iyiniyetli davranışı mutlaka korunmalı. Ama birde şöyle bir durum var. Çalışana yıllık ücretli izne mahsuben ve "ücretli" olarak verilen izin,yıllık ücretli izinden mahsup yapılmasının mümkün olmadığı hallerde yapılan kesinti nedeniyle ücretsiz izne dönüşüyor. Yani çalışan işvereni ile vardığı mutabakat çerçevesinde ücretli çıktığı izninin parasını ödüyor. Bu durumu net olarak bilse belki başka bir öneri getirebilir, veya işverenin getireceği öneriyi değerlendirebilir. Örneğin, işveren diyebilir ki yıllık ücretli izne mahsuben izin vermem ama verdiğim ücretli izin karşığında Kanundaki hükümler çerçevesinde "telafi çalışması" yap! Muhtemelen bu öneri işçi içinde kabul edilebilri niteliktedir. Sonuç olarak çözümü hukuk içinde bulmak zorundayız, tabiki iyiniyetin muhafazası çerçevesinde!

Konu hakkında kısa bir araştırma yaptım, ancak tatmin edici bir bilgi krıntısına rastlamadım. Bu nedenle biz de Sayın HGMGR'nin ve Sayın Uygar Tanrıöver'in yaptığı gibi yorum yoluyla birşeyler yazmaya çalığıcağız.

Kanımca işçinin yıllık izne hak kazanmadığı halde kullanmış olması ve bir yıllık süre de dolmadan iş sözleşmesinin sona ermesi halinde iki ihtimali dikkate almak gerekir diye düşünüyorum .

1) Bu izin kullanılırken yapılan yazışmalardan (işçinin talep dilekçesi, işverenin onayı veya kullanılan diğer ibareler); "ileride doğacak senelik izin hakkına mahsuben kullanılmak üzere verildiği" anlamı çıkıyorsa, işverenin alacaklı olacağı ve fesihte de kullanılmış olan bu iznin karşılığı olan ücretin işverence istenebileceği kanısındayım. Çünkü burada işçi ile işveren bu konuda bir anlaşma yapmışlardır. İşçi hak etmediği izni kullanacak ve hak ettiğinde mahsuplaşılacaktır. Bu anlşamyı somut olaya uygularsak, işçi hakkını kullanarak işverene borçlu kalmı, ancak bu anlaşmanın karşı edimini yerine getirmemiş veya getirememiştir. Bu durumda da kullandığı iznin hukuksal dayanağı kalmamıştır. Bunu işverene iade etmediği taktirde sebepsiz zenginleşmiş olacaktır. İşveren "sebepsiz zenginleşme" koşullarına göre bunu isteyebilmeli diye düşünüyorum.

2) İşveren bu izni verirken hiç bir karşılık beklemeden vermişse, bu durumda işçiden bu ücretin istenmemesi gerekir diye düşünüyorum.

Belirttiğim üzere bunlar benim yorumumdur ve sadece diğer arkadaşların yorumları kadar kıymeti vardır.

Selam.

Sayın Meslektaşım;

Özellikle toplu izin kullanımına ilişkin Kanundaki düzenleme karşısında söylediklerinize katılmamak mümkün değil. İşveren Kanun çerçevesinde ve yönetim erki çerçevesinde iyiniyetle hareket etmiş,niye bu iiyniyetinin bedelini hak etmediği biçimde ödesin? Ama,iyi niyetli işverenleri tenzih ederek şunu da kendime sormadan edemiyorum. Kötüye kullanıma açık bir uygulama olmayacak mı bu durum? İş sözleşmesini işçinin veya işverenin feshine göre belli durumlarda farklı yorumlara gitmek mümkün olmayacak mı? Halbuki, Kanunda öngörülen haller çerçevesinde (telafi çalışması gibi) hareket edilse bir nebze de olsa sanki sakıncalar ortadan kalkacak gibi! Demin yorumunuzu okuyunca kıymetli bir hocamında görüşüne başvurdum. Onun yorumu da "Boşluk var ama yıllık iznin "mahsuben" kullanılması mümkün değildir. Zorunlu ise işçide muvaffakat ediyorsa kesinti yapılmasına bir engel yok ama zorunlu olmayan hallerde işçi lehine yorum ilkesi çerçevesinde bir kesinti yapılmasını kabul edilemez buluyorum,şeklinde oldu. Ama tartışmaya açık bir konu olduğu muhakkak! Selamlar

Sn. Tanrıöver,

Özellikle postalar halinde ve günde 3 vardiya çalışan sanayi kuruluşlarında İş Kanunu 64. maddesinin uygulanmasının neredeyse imkansız olduğunu, geçmiş tecrübeleriniz ile çok iyi bildiğinizi düşünüyorum. Böyle bir kuruluşta çalışmasa dahi, haketmemiş olmasına rağmen 14 gün yıllık ücretli izin kullanan bir çalışanın, 64. madde gereği izinden dönüşünden itibaren 60 günlük sürede tatiller çıkıldıktan sonra 35 gün boyunca günde 3 saat telafi çalışması yapması gerekecektir ki, bunun uygulanmasının mümkün olamayacağı, uygulansa dahi verimlilik ve iş güvenliği sorunları yaratacağı aşikardır. Bu nedenle telafi çalışması da bu hususa çözüm değildir diye düşünüyorum.

İşverenin tek taraflı yıllık izin kullandırması mümkün ve yasal olmayacağına göre, işçinin talebi ve tarafların rızası ile böyle bir iznin kullandırılmasının kötü niyetli nasıl bir uygulamaya dönüşebileceğini açıkçası tahayyül edemedim. Burada önemli olan husus çalışanın böyle bir iznin sonuçları konusunda bilgilendirilmesidir. Bu bilgi izin talebi esnasında artısı ve eksisi ile çalışana açıklanırsa bence bundan, çalışan da, işveren de, Devlet de kazançlı çıkar. Zira 1 yıllık kıdeme ulaşmayan bir çalışanın böyle bir izin talebinde bulunması bir ihtiyacına işarettir. Bu ihtiyaç işveren tarafından iyi niyetle karşılanırsa, bu durum çalışanın motivasyonunu ve şirkete bağlılığını güçlendirir. Aksi düşünce ile hakedilmediği hallerde yıllık ücretli izin verilmez diye kestirir atarsak, bu izin ancak ücretsiz olarak verilebilir. Uzun süreli sayılabilecek bu ücretsiz izin, bugün çalışanlar için çok daha önemli hale gelmiş olan emeklilik konusunda eksik prim gün demektir. Kıdem tazminatına ve yıllık ücretli izne hak kazanmak için geçecek süreye ücretsiz izin süresi kadar ekleme yapmak demektir. Öte yandan bu ücretsiz izin Devlet'in prim kaybı demektir. Konuya bu açıdan bakıldığında da işçi, işveren ve Devlet'ten oluşan sac ayağına da böylesi bir uygulamanın yarar sağladığını görüyorum.

Konu ile ilgili emsal teşkil edebilecek bir Yargıtay kararına rastlayamamız da oldukça ilginçtir. Bu durum bence; ya bu tür bir uygulamanın ülkemizde hiç yapılmadığını (zaman zaman yapıldığını biliyorum), ya da bu uygulamanın işçi ve işveren tarafından adil ve hakkaniyetli görülerek yargıya taşınmaya gerek duyulmadığını gösterir. Konu yargıya bir şekilde taşınırsa ancak bu şekilde yorumlarımızın doğruluğu veya yanlışlığını sınama şansımız olacaktır.

Selamlar,

Sn. HRMGR,

Olaya çok uç noktasından yaklaşmışsınız diye düşündüm. Postalar halinde ve günde 3 vardiya çalışan bir işyeri ve 14 gün izin diye ortaya koyunca sizin yorumlarınıza yaklaşmak kolay ama her işyeri postalar halinde ve 3 vardiya çalışmadığı gibi iznin 14 gün olarak verilmesi de mutlak değil. Ben bazı hallerde daha uygun olabilir diye belirttim telafi çalışması çerçevesindeki çözümü. Daha ortalama bir örnek için daha uygun bir sonuca ulaşılabileceği de bir gerçek.

Doğrusu yazarken bende mahsuben izin kullanılmasının nasıl kötüye kullanılabileceğine ilişkin bir durumu tahayyül edemedim. Şu anda da gelmiyor bir örnek. Ama siz boşluğu gösterirseniz şeytanın avukatlığını yapan çıkacaktır muhakkak. Geçmişte ekonominin krizde olduğu yıllarda ücretsiz izin uygulamasına gitmek için,işçinin olmayan talebine ilişkin, dilekçeler ile ücretsiz izin taleplerinin alındığını bilmem hatırlatmama gerek var mı? Ama bir uygulayıcı olarak sizde biliyorsunuz ki pek çok iş kolunda çalışanların bilinç düzeyi nedeniyle ilk başta elde etmek istediklerini bir yolla elde edip sonra sonuçlarından zarar görürler. O yüzden ben birçok çalışanın ilk başta o anda ihtiyacı olan izni bir şekilde (kendisine ne gibi bir açıklama yapılırsa yapılsın) aldıktan sonra örneğinizde olduğu gibi iş sözleşmesinin feshinde yarım aylık ücret kesintisini görünce şaşkınlık yaşayacağını ve işvereni suçlayacağını düşünüyor ve biliyorum. Dolayısıyla çalışırken aldığı motivasyon ayrılırken olmayacak ve işveren suçlanacaktır. Diğer yandan, işten ayrılırken ücretten kesinti yapılınca primi tam mı ödenecektir? Cevap evet ise o zaman ağanın eli tutulmaz derler,ücretsiz izinde de bu uygulama gerçekleştirilebilir. Ki zamanında da işçilerin ekonomik kriz döneminde #8220;talepleri#8221; sonucu verilen ücretsiz izinlerde mağduriyetin azaltılması için burada tüm ayrıntıları yazmak gereksiz olan ara formüller ile primlerinin bir kısmı hatta bazen tüm aya ilişkin primlerinin ödendiğini biliyorsunuz.

Yargıtay kararının olmamasını bırakın elimizde olan kitaplarda da konuya ilişkin bir yoruma rastlamamız bugüne kadar konunun iyiniyet ölçüsü içinde çözülmesi olabilir ama bu iyiniyet belki işçinin mahsuben olarak kullandığı kabul edilen iznin parasını almaması belki de işverenlerin bu parayı kesmemiş olmalardır.

Selamlar,