İstifa kime verilir?

Sn. Tunga,

Kısa bir sorum olacak. İş Sözleşmesinde taraflar kimlerdir? Biri işçi ise diğeri, yani mesajınızda belirttiğiniz karşı taraf kimdir?

Ayrıca soruyu ters çevirirsek, işverenin fesih bildirimini, işçinin annesine, babasına, komşusuna imzalatmış olması artık karşı tarafa yani işçiye yaptığı anlamına mı gelir? Annesinden fesihi öğrenen işçiye artık fesih bildirimi yapılmış mı sayılır?

Bu arada Sn. onsra'nın BASİT sorusuna verdiğimiz yanıtlarla sanırım bir kitap bastırabilir hale geldik.:-)) Bu basit soru ile böyle güzel bir tartışma ortamı açan Sn. onsra'ya da teşekkür ediyorum.

Saygılarımla,

Sayın HRMGR;

Kısa sorunuzu yanıtlamaya çalışayım;

İş sözleşmesinin tarafları işçi ve işverendir. İşçinin fesih iradesi işverenin hakimiyet alanına, işverenin fesih iradesi de işçinin hakimiyet alanına ulaştığında hüküm ve sonuçlarını doğurur.

Gerçek kişi (hakiki şahıs) işvereni düşünün... İşveren iş bağlantıları için bir süreliğine, örneğin 15 günlüğüne şehir dışına (işyeri dışına) gitti ama atölyesinde (işyerinde) işçileri üretime devam ediyorlar. Başlarında da ustabaşıları var, ne temsile ne de ilzama yetkili. İşçilerden birisi istifa ederek işten ayrılmayı düşünüyor.

Sizce, istifa etmek için patronun yani işverenin işyerine dönmesini mi beklemek zorunda? Yoksa, istifa dilekçesini imzalayıp, ustabaşına bırakması yeterli olur mu?

Ya da bırakın istifa dilekçesi yazmayı, işi bırakıp gitse, iş sözleşmesi patronun işyerine dönüp işçisinin gittiğini öğrendiğinde mi feshedilmiş sayılacak?

İşçi davranışı ile, iş sözleşmesini sona erdirme iradesini belirgin bir biçimde ortaya koymasına rağmen, feshin gerçekleşme zamanını işverenin onu öğrenmesine mi bağlayacağız?

İkinci olarak, "işverenin fesih bildirimini, işçinin annesine, babasına, komşusuna imzalatmış olması artık karşı tarafa yani işçiye yaptığı anlamına mı gelir? Annesinden fesihi öğrenen işçiye artık fesih bildirimi yapılmış mı sayılır?" diye sormuşsunuz...

Duruma göre evet... İşveren işçinin annesini, babasını işyerine çağırıp fesih bildirimini onlara imzalatmışsa bir şey diyemem ama fesih bildirimini işçinin sözleşmedeki adresine noter marifetiyle göndermiş ve tebligat da Tebligat Kanununa uygun olarak örneğin "birlikte yaşadığı annesine" tebliğ edilmiş ise, bunu geçerli bir fesih saymayacak mıyız?

Selam ve sevgilerimle

Hemen belirteyim,

İK. 17'nci maddeye göre, iş sözleşmesi feshin karşı tarafa bildiriminden sonra belirli sürelerin geçmesi ile feshedilmiş sayılır.

Bu nedenle, işçinin fesih iradesinin işverene ulaşmasından sonra hüküm ve sonuçlarını doğurması ve artık geri dönülemez olması ile iş sözleşmesinin Kanunda öngörülen sürelerin sonunda feshedilmiş sayılması başka şeylerdir.

Derhal fesih halinde her ikisi de aynı anda gerçekleşebileceği gibi, süreli fesihlerde farklı zamanlarda da gerçekleşebilir.

Sn. Tunga,

Konu gittikçe derinleşiyor, bir yandan da oldukça keyifli bir tartışma haline geldi, bu hususta son bir sorum olacak.

Bugün Noter'e gittim ve "Bugün (28.07.2006) tarihi itibarıyla işyerinizden istifa ediyorum." yazılı fesih ihbarnamesini işverene göndermesini istedim. Noter de ihbarnameyi işverene gönderdi. Yarından itibaren işe gitmemeye başladım. İşveren 03.08.2006 tarihinde ihbarnameyi tebellüğ etti. 01.08.2006 tarihinde TİS gereği ücretim artacak, içeride de 40 gün yıllık izin bakiyem var.Şimdi ben hangi tarihte istifa ettim? İzin bakiyemi eski ücretten mi yeni ücretim üzerinden mi alacağım?

Selam ve saygılarımla,

İhtarname 3/8/2006 tarihinde işveren tarafından tebellüğ alındığına göre,fesih tarihi budur.

"İstifa iradesi bozucu yenilik doğuran bir hak olup karşı tarafa ulaştığı anda hüküm ve sonuç doğurur." genel kuralından da anlaşaılması gereken budur diye düşünüyorum.Selamlar

Sayın HRMGR,

Sayın Tanrıöver'in düşüncelerine katılıyorum.

Fesih bildirimi, bozucu yenilik doğuran, derhal veya belirli bir sürenin sonunda iş sözleşmesini sona erdiren, karşı tarafa yöneltilmesi gerekli tek taraflı bir irade beyanıdır. Bu nedenle fesih bildiriminin karşı tarafa ulaşması yeterli olup onun kabulüne bağlı değildir. Bu konuda doktrin ve Yargıtay neredeyse görüş birliği içerisindedir.

Bu nedenle, bugün (27.Temmuz.2006) tarihinde noter marifetiyle karşı tarafa bildirilmesini istediğiniz fesih iradeniz, işverene ulaştığı anda, yani sorunuza göre 03.Ağustos.2006 tarihinde hukuk alanında hüküm ve sonuçlarını doğurur. Bir başka anlatımla, işverene ihbar öneli tanımamışsanız, iş sözleşmeniz usulsüz de olsa bu tarihte sona ermiş sayılır. Bunun doğal bir sonucu olarak, TİS gereği ücret artışından yararlanırsınız ve kullanmamış olduğunuz yıllık izin sürelerine ait ücretinizi zamdan sonraki son ücretiniz üzerinden alırsınız.

Ancak, bildiğiniz gibi 4857 sayılı İş Kanununun 17'nci maddesine göre, belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir. İş sözleşmeleri, bildirimin karşı tarafa yapılmasından sonra belli sürelerin geçmesi ile feshedilmiş sayılır. İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini derhal feshedebilir ise de, işçinin böyle bir hakkı yoktur, bu hak münhasıran işverene tanınmıştır.

Bir başka ifadeyle, iş sözleşmesini feshetmek isteyen işçi, İş Kanununun 17'nci maddesine göre işverene feshi ihbar öneli tanımak zorundadır. Aksi takdirde, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında bir tazminatı (ihbar tazminatı) işverene ödemek zorunda kalır. Feshi ihbar süreleri ise, feshe ilişkin irade beyanının karşı tarafa ulaştığı, onun hukuki alanına girdiği andan itibaren işlemeye başlar.

Somut sorunuza dönecek olursak, fesih iradenizin noter marifetiyle işverene bildirilmesini istedikten sonra işe gitmediğinize göre, işverene ihbar öneli tanımamışsınız demektir. Bu durumda, fesih iradenizin işverene ulaşmasından önce yürürlüğe giren TİS gereği, kullanmamış olduğunuz yıllık ücretli izin sürelerine ait ücretinizi zamlı son ücret üzerinden alabilirsiniz ama işverene de ihbar tazminatı ödemek zorunda kalırsınız. Bu sonuç, fesih iradesinin karşı tarafa ulaşması ile hüküm ve sonuçlarını doğurmasının doğal bir sonucudur.

Bu sonucun hukuka uygun olup olmadığını anlayabilmek için somut sorunuzu tam tersine çevirelim isterseniz;

İşveren bugün notere gitti ve "bugün (28.07.2006) tarihi itibariyla iş sözleşmenize son veriyorum" yazılı fesih ihbarnamesini işçiye göndermesini istedi. Noter de ihbarnameyi işçiye gönderdi. İşçi 03.08.2006 tarihinde ihbarnameyi tebellüğ etti. 01.08.2006 tarihinde TİS gereği işçinin ücreti artacak, içeride de 40 gün yıllık izin bakiyesi var. Şimdi işveren hangi tarihte iş sözleşmesini sona erdirdi? İşçi izin bakiyesini eski ücretten mi, yoksa yeni ücret üzerinden mi alacak?

Yararlı olması dileğiyle...

Selamlar.

Sn. Tunga, Sn. Tanrıöver,

Alıntı:

---

<b id="quote">quote:</b id="quote"><table border="0" id="quote"><tr id="quote"><td class="quote" id="quote">Ya da bırakın istifa dilekçesi yazmayı, işi bırakıp gitse, iş sözleşmesi patronun işyerine dönüp işçisinin gittiğini öğrendiğinde mi feshedilmiş sayılacak?

İşçi davranışı ile, iş sözleşmesini sona erdirme iradesini belirgin bir biçimde ortaya koymasına rağmen, feshin gerçekleşme zamanını işverenin onu öğrenmesine mi bağlayacağız?</td id="quote"></tr id="quote"></table id="quote">

---

Soruma verdiğiniz özetle "03.08.2006 tarihi istifa tarihidir, zira istifa işverene ulaştığı anda hüküm doğurur" yanıtı konusunda sizlerle mutabıkım. Sorumda işçi fesih iradesini "28.07.2006 tarihinde işyerinizden istifa ediyorum" şeklinde açık, tarih belirterek ortaya koymuş olmasına ve o tarihten itibaren işe gitmemesine rağmen bu irade ancak sizin de belirttiğiniz gibi işverene ulaştığı anda hüküm doğuracaktır.

Bu nedenle gerçek kişi işveren 15 günlüğüne şehir dışına giderse ve işyerinde de onu temsil ve ilzama yetkili kimse olmazsa (15 gün işyerine gitmeyecek işverenin mutlaka işyerinde bir yetkili bırakacağını düşünüyorum.) işçi işi bırakıp gitse dahi ancak bu irade işverene ulaştığı (bu örnek için işverenin öğrendiği) anda hüküm ve sonuç doğuracaktır. "Hakimiyet alanı" lafzı da çok geniş bir alanı ifade eder, konuyu "ulaşmak" yyerine sadece hakimiyet alanına indirgersek (Tebligat Kanunu dışında) hakimiyet alanında işveren vekili dahi olmayan herhangi birine verilen istifa mektubunun, verildiği tarih itibarıyla hüküm ifade etmesi tarzı bir durum ortaya çıkar. Bu nedenle örnekteki işvereni 15 gün şehir dışına giden ve onu temsile yetkili hiçkimse işyerinde bulunmayan işçi ya işverenini bekleyecektir ya da acelesi varsa ve ispat noktasında Tebligat Kanunu :

Madde 12 - "Hükmi şahıslara tebliğ, SALAHİYETLİ MÜMESSİLLERİNE, bunlar birden ziyade ise, yalnız birine yapılır."

Madde 13 - "Hükmi şahıslar namına kendilerine tebliğ yapılacak kimseler her hangi bir sebeple mütat iş saatlerinde iş yerinde bulunmadıkları veya o sırada evrakı bizzat alamıyacak bir halde oldukları takdirde tebliğ, orada hazır bulunan memur veya müstahdemlerinden birine yapılır." çerçevesinde istifasını Noter vasıtası ile gönderecek ve tebligatın ulaştığı tarihte istifa etmiş sayılacaktır.

Fikir paylaşımlarınız için teşekkürler, sanırım ne kadar tartışsak birbirimizi tam olarak ikna edemeyeceğiz, konu da ancak Yargıtay'ın bundan sonra vereceği kararlar ile açıklığa kavuşacak.

Selamlar,

Sayın HRMGR;

15 günlüğüne şehir dışına giden ve işyerinde kendisini temsile yetkili hiç kimse olamayan işverenin işçisinin iş sözleşmesini sona erdirmesi için işvereni beklemesine gerek yoktur. Dilekçesini ustabaşına verir, ispat açısından da ustabaşının imzasını alır, ihbar öneli tanımak istemiyorsa işi bırakıp gider ve iş sözleşmesi de o tarihte sona erer.

İşçinin istifa iradesini notere açıklayıp bunu işverene tebliğ edilmesini istemesi de pekala mümkündür. Bu durumda fesih, noter tebligatının işverene ulaştığı anda hüküm doğurur. İşverene ulaşması demek, onun hakimiyet alanına ulaşması demektir, bizzat işverene ulaşması değil...

Örneğimiz gerçek kişi işverenle ilgili olduğuna göre, Tebligat Kanununun hükmi şahıslara tebligatla ilgili hükümlerinin olayda uygulama yeri yoktur. Uygulanması gereken hükümler Tebligat Kanununun gerçek kişilere tebligata ilişkin hükümleridir ama bu konu o kadar da önemli değil...

Zira, işçinin noterden gönderdiği fesih bildirimini de muhtemelen işyerindeki ustabaşına tebliğ edilecek ve fesih tebliğ tarihinde gerçekleşmiş sayılacaktır. Bu durumda işçinin fesih iradesini dilekçe yazarak ustabaşına açıklaması ile noter marifetiyle tebliğ ettirmesi arasında, feshin gerçekleşme biçimi yönünden bir fark yoktur. Her iki halde de fesih, iradenin işverenin hakimiyet alanına ulaştığı anda gerçekleşmiş olur.

Bir adım daha öteye gidelim, Tebligat Kanununa göre memur vasıtasıyla tebligat yapılması da mümkündür. Örneğimizde işçi istifa dilekçesini ustabaşına imzalatıp bıraktıktan sonra, notere gidip işverene bir de memur vasıtasıyla tebligat yapılmasını istemiş olsa, noter memuru da aynı gün işyerine gelip, istifa ihtarnamesini işveren işyerinde olmadığı için, Teb.K.na uygun olarak ustabaşına tebliğ etse, fesih hangi tarihte gerçekleşmiş olacak? Feshi, tebligatın ulaştığı tarihte geçerli saymayacak mıyız? Sayacağız...

O halde, iki durumda da istifa iradesi ustabaşına ulaştığı halde, birini geçerli diğerini geçersiz mi sayacağız? Bir başka anlatımla, işçinin noter aracılığı olmadan doğrudan ustabaşına ulaştırdığı istifa iradesini, ustabaşının işvereni temsil yetkisi olmadığı için geçerli saymayacağız ama noterden gelip ustabaşına tebliğ edilen ihtarnameye geçerlilik tanıyacağız. Bu bence mümkün değildir.

Bu nedenle önceki görüşlerimde ısrar ediyorum.

Saygılarımla

T.C.
YARGITAY
9. HUKUK DAİRESİ
E. 2001/16977
K. 2002/2621
T. 12.2.2002

DAVA : Taraflar arasındaki, kıdem tazminatı, istihkak ve ikramiye ücreti, yıllık izin ile vergi iadesi alacaklarının ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine ilişkin hükmün süresi içinde temyizen incelenmesi taraflar avukatlarınca istenilmesi davalı avukatınca duruşma talep edilmesi üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 12/2/2002 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti.Duruşma günü davalı adına Avukat C.Azmi Arslan geldi. Karşı taraf adına kimse gelmedi. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek bırakılan günde dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : 1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, tarafların aşağıdaki bendlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.

2- Dosyadaki bilgi ve belgelere göre, davacı işçinin yıllık ücretli izin bitimi olan 5.4.1998 tarihinden sonra herhangi bir çalışması olmadığı için kıdem tazminatının bu tarih esas alınarak hesap edilmesi gerekirken 20.4.1998 tarihine göre kıdem tazminatına karar verilmesi hatalıdır.

3- Yargılama sırasında davacı işçiye ücret ve vergi iadesi alacakları ödenmiştir. Bu nedenle Mahkemece anılan istekler reddedilmiştir. Ne var ki, ancak dava tarihinden ödeme tarihine kadar işleyen yasal faiz hüküm altına alınmamıştır. O halde karar bu yönden de bozulmalıdır.

SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen nedenle BOZULMASINA, davacı yararına takdir edilen 250.000.000 TL duruşma avukatlık parasının davalıya, davalı yararına taktir edilen 250.000.000 TL. duruşma avukatlık parasının davacıya yükletilmesine, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 12.2.2002 gününde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY: Mahkemece 4.5.1998 tarihinde yasal haklarının ödenmemesi sebebiyle hizmet akdinin davacı işçi tarafından haklı olarak sona erdirildiği gerekçesi ile kıdem tazminat isteği kabul edilmiştir.

Dosya içeriğinden 5.4.1998 izin bitimi tarihinden itibaren davacının işyerine gelmediği 20.4.1998 günlü işyeri yönetim kurulu kararı ile devamsızlık nedeni ile davacının hizmet akdinin feshinin kararlaştırıldığı ve işverenin fesih iradesinin davacıya 5.5.1998 günü ulaştığı anlaşılmaktadır. Davacı işçinin bu tarihten bir gün önce 4.5.1998 günü notere açıkladığı 1475 sayılı yasanın 16/2. maddesine uygun fesih iradesinin, işverenin fesih kararının kendisine ulaşmasından önce işverene ulaşıp ulaşmadığı araştırılmamıştır. Fesih yenilik doğuran bir hal olup karşı tarafa ulaşmakla sonuç doğurur. Davacının fesih iradesi, işverenin fesih iradesinin davacıya ulaşmasından önce işverene ulaştığı saptanırsa şimdiki gibi karar verilmeli, aksi halde kıdem tazminat isteği red edilmelidir. Zira daha önce davacı işçinin davalı işverene ulaşmış bir fesih kararı mevcut bulunmamaktadır.

Eksik inceleme ile kıdem tazminat isteğinin kabulü hatalı olup, mahkeme kararının bu yönden'de bozulması gerektiği kanaatinde olduğumuzdan daire çoğunluğunun onama kararına bu konuda katılamıyoruz.

Yargıtay kararından öyle anlaşılmaktadır ki; işçi yasal haklarının ödenmemesi sebebiyle 5 Nisan tarihinden sonra işe devam etmemiştir. İşveren ise 20 Nisan tarihinde devamsızlık nedeniyle işçinin iş sözleşmesinin feshine karar vermiştir. Ancak işverenin fesih iradesi işçiye ulaşmadan önce -muhtemelen feshi içeriden öğrenen- işçi, 4 Mayıs tarihinde notere giderek haklı nedenle fesih iradesini açıklamış, ertesi gün yani 5 Mayıs tarihinde ise işverenin fesih bildirimi işçiye tebliğ edilmiştir.

Daire üyelerinin çoğunluğu, işçinin 5 Nisan tarihinden sonra herhangi bir çalışması olmadığı için kıdem tazminatının bu tarih esas alınarak hesap edilmesi gerektiği düşüncesindedirler.

Karşı görüşte olan üyeler ise, işçinin 4 Mayıs'ta notere açıkladığı fesih iradesinin işverene tebliğ edildiği tarihin tespit edilmesi gerektiği, işçinin fesih iradesinin, işverenin fesih iradesinin kendisine ulaşmasından önce işverene ulaştığı saptanırsa, şimdiki gibi karar verilmesi, aksi halde kıdem tazminatı isteğinin reddedilmesi gerektiği düşüncesindedirler.

İşçinin işe devam etmemekle ortaya koyduğu iradesine hukuki bir değer atfetmeyen ve notere açıkladığı fesih iradesinin işverene ulaştığı tarihin belirlenmesini isteyen üyelerin, bu iradenin, işverenin fesih bildiriminin kendisine ulaştığı 5 Mayıs tarihinden önce işverene ulaştığının tespit edilmesi halinde, şimdiki gibi -yani kıdem tazminatının 5 Nisan itibariyle hesap edilmesi- karar verilmesi gerektiği şeklindeki görüşleri birbiriyle çelişkilidir.

Zira, iş sözleşmesinin, işçinin fesih iradesinin işverene ulaştığı tarih itibariyle feshedildiği kabul edilecek olursa, kıdem tazminatının -karardaki gibi 5 Nisan değil- 5 Mayıs itibariyle hesap edilmesinin önerilmesi gerekirdi.

Selamlar.