Kim daha uygar İngiltere mi biz mi ? Yoksa biz
14 Nisan 2006 Hürriyet Gazetesi
Terörü övmek fikir değil
Oya ARMUTÇU / ANKARA
Londra'da geçen yıl 7 Temmuz!da meydana gelen terör saldırısının ardından hazırlanan yeni yasa polisi geniş yetkilerle donatıyor. Terörü övmek suç sayılıyor. Gözaltı süresi 14 günden 28 güne çıkarılıyor. Blair hükümetinin hazırladığı yasa, fikir özgürlüğü ve insan haklarına darbe indireceği gerekçesiyle muhalefetin tepkisine yol açıyor.
İNGİLTERE'de 7/7 terör saldırılarının ardından geçen aylarda parlamento tarafından oylanarak kabul edilen, tartışmalı yeni terörle mücadele yasası dün yürürlüğe girdi.
Parlamento ve Lordlar Kamarasında görüşüldüğü sırada büyük tartışmalara yol açan yeni yasal düzenlemenin sınırlarının çok geniş tutulduğunu düşünen bazı Lordlar Kamarası üyeleri de bu duruma karşı çıkmıştı. Lordlar Kamarasının çok sayıda üyesi, yasanın ifade özgürlüğünü zedeleyeceği yolunda görüş bildirdi ve yasa Lordlar Kamarası tarafından, yeniden görüşülmek üzere beş kez parlamentoya geri gönderildi.
Yeni yasayla birlikte, İngiltere'de ilk kez terör faaliyetleri için eğitim almak, bir terör saldırısı planlamak ve teröre yönelik bildirileri dağıtmak da suç sayılıyor.
Başbakan Tony Blair 7 Temmuz bombalı eylemlerini destekleyen ve bunları öven insanların durdurulması için yasal düzenlemenin hayati olduğunu savunageldi.
Ancak, muhalefetteki Muhafazakar Parti ile Liberal Demokrat Parti, insan haklarını öne sürerek, yasaya karşı tutumlarını sürdürüyorlar.
İnsan hakları örgütü Liberty, yeni yasayı eleştirirken, şu görüşleri öne sürdü:
"Topluluğa yapılacak ateşli konuşmalar artık yasa dışı. Şiddet yanlısı olmayan siyasi partiler suçlu duruma düşecek. Bu pek de net olmayan yeni yasayla, İngiltere çok daha az güvenli olacak. Çünkü, rejim karşıtları artık yeraltına inecek. Daha az özgür olacağız. Zimbabve Devlet Başkanı Mugabe gibi zorbaları protesto etmek bile suç sayılacak."
YASA NE GETİRİYOR
Polise geniş yetki
İNGİLTERE'deki yeni terör yasası, polise geniş ve önemli yetkiler veriyor. Yasa, şunları öngörüyor:
Terörü öven, teşvik eden bildirilerin basın yoluyla dağıtılması yasak. Gerekirse belirli yerlere giriş-çıkış sınırlamaları veya geçici seyahat yasakları da getirilecek.
Terör suçları işleyen kişi ya da grupların faaliyetleri yasaklanabilecek. Pasaport, ehliyet ve her tür ruhsatlarına el konacak. Bu kişilerden fotoğraf, parmak izi veya DNA örneği alınabilecek.
Terör faaliyetleri için eğitim alan ya da verenleri koruyan kişi veya gruplar da yasak kapsamına alınacak.
Özel olarak korunan nükleer alanlara izinsiz girmek terör suçu sayılacak.
Hükümet aslında tutukluluk süresinin 90 güne çıkarılmasını istiyordu. Bu öneri mecliste reddilse de, son tasarı aynen kabul edildi. Buna göre artık polis, zanlıları resmen suçlamaksızın, 14 yerine 28 güne kadar gözaltında tutabilecek. Yasa, emniyet müdürleriyle yapılacak bilgilendirme toplantılarının ardından yürürlüğe girecek.
İngiltere: 28 gün
Türkiye: 4 gün
Hürriyet'in araştırması ve Adalet Bakanlığı'nın İngiliz Ceza Kanunu'ndaki terörü önlemeye dönük maddelerini inceleyen çalışmasına göre Türk ve İngiliz terörle mücadele mevzuatının karşılaştırması şöyle:
Gözaltı: İngiltere'de terör suçlarında içişleri bakanının başvurusu ve hakim kararıyla gözaltı süresi 28 güne kadar çıkabilecek. Hakim 7 günde bir hakim gözaltına gerek olup olmadığına karar verecek.
Terörün tırmandığı Türkiye'de gözaltı süresi yakalanma anından itibaren 24 saat. Toplu suçlarda ise 4 güne uzuyor.
Özgürlüğü kısıtlama: İngiliz yasası, milli güvenlik, toprak bütünlüğü, kamu düzeni veya toplum barışının terör tehlikesine karşı korunması için terör şüphelilerine seyahat kısıtlanması, sürgün, mesleğin yapılmasının engellenmesi, DNA örneğinin alınması, yerleşim yeri ile ilgili kısıtlama gibi sert tedbirler getiriyor.
DGM modelini çağrıştıran bu tedbir şu anda TMK ve mevzuatımızda bulunmuyor.
Tutuklama yetkisi: İngiliz TMK'sına göre, "Polis tutuklama müzekkeresi olmaksızın, gerekçeli şüpheden dolayı tutuklama yapabiliyor".
Türkiye'de polisin suçu önleme amaçlı şüpheden kaynaklı böyle bir yetkisi yok. Tutuklama kararını delil durumuna ve suça göre mahkeme veriyor.
İNGİLTERE'DE TERÖR RENGİ YASAK
Terör renkleri: İngiliz yasasına göre, yasaklanmış terör örgütlerine ait renkleri taşıyan rozetleri takmak yasak.
Türkiye'de PKK nın sarı-kırmızı-yeşil renkleri, PKK bayrak ve flamaları taşımak fiilen suç sayılıyordu. TMY'nin kaldırılan 8. maddesi çerçevesinde bölücülük propandası olarak cezalandırılıyordu. Şimdi bu madde kaldırıldı.
İngiltere'de "Her kim, halkın toplu bulunduğu yerlerde, terör örgütlerini destekleyecek şekilde elbise veya benzeri şey giyerse, müzik çalarsa, pankart taşırsa, 6 aydan az olmamak üzere hapisle cezalandırılır"
Türkiye'de pankart taşımak, Kürtçe müzik, slogan artık suç değil. Bu suçun tam karşılığı yok.
Yardım suçuna 10 yıl: İngiliz yasasına göre terör örgütlerinin toplantısına destek verenler, katılanlar ile yardım edenler 10 yıl hapisle cezalandırılır.
Türkiye'de örgüt kurma ve propganda suçundan TCK'nın 220. maddesine göre 2 yıldan 6 yıla kadar ceza vermek mümkün. Silahlı bir örgütün varlığı şart.
Finansmana 14 yıl: İngiliz yasasına göre terörizmle ilgili faaliyette kullanılmak üzere para toplamak ve kabul etmenin cezası 14 yıl hapis.
Bu tip bir ceza yok.
İhbar etmeme 5 yıl: Teröristler hakkında bilgi sahibi olduğu halde polise vermeyen kişiler 5 yıl hapisle cezalandırılır.
Türkiye'de bu tip bir cezai yaptırım ve bu tarz bir uygulama yok. Suç işlendiğinde bildirmemenin cezası var 1 yıl.
Üst arama yetkisi: Polis, bir kişinin üstünü ve eşyasını, tutuklamaya mesnet teşkil edebilecek unsuru dokümanı tespit etmek için arayabilir.
Türkiye'de de yakalanabileceği veya suç delilleri elde edilebileceği hususunda "makul şüphe" varsa sanığın üstü, eşyası, konutu, işyeri aranabiliyor.
Bu günlerde TMY ile ilgili değişiklik yapma ihtiyacı içinde olanlar bunu farkındalar mı acaba?
Neden bize bu konularda "demokratikleşmelisiniz" fetvaları verenler, kendi ülkelerinde böyle yasalara sahipler?
