İcra ceza / Ticareti terk

Şirketler için ticareti terk suç olmaktan çıkmıştır. Bu konuda önceden yargıtay içtihat yayınlamıştı ancak CGK 16. hukuk dairesinin bu kararını kaldırmış ve şirketler için ticareti terk suçunun geçerli olduğuna hükmetmişti. Ancak CGK kararından sonra 16. hukuk dairesi bu suçla ilgili çok yeni bir içtihat yayınladı ve şirketler için ticareti terk suçunu ortandan kaldırdı.

Karar metni aşağıdadır ;

T.C.
YARGITAY 16. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2010/4776
KARAR NO : 2011/5802
TEBL..NAME NO : 2010/29782
TURK M.LLET. ADINA YARGITAY .LAMI
MAHKEMES. : ANKARA 8. .CRA MAHKEMES.
TAR.H. : 22/10/2009
NUMARASI : 2008/793-2009/316
DAVACI :
SANIK :
Ticareti usulune ayk.r. terk etmek sucundan san.k Osman Konur'un ..K'nun 337/a maddesi uyar.nca uc ay hapis cezas.yla cezaland.r.lmalar.na karar verilmi., hukum yasal suresi icerisinde san.k taraf.ndan temyiz edildi.inden, Yarg.tay C.Ba.savc.l...n.n bozma istemli tebli.namesiyle dosya Daireye gonderilmi. olmakla, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okunarak GERE.. GORU.ULDU :
.cra ve .flas Kanunu.nun 44. maddesinin 1. f.kras.nda, gTicareti terk eden bir tacir 15 gun icinde keyfiyeti kay.tl. bulundu.u ticaret siciline bildirmeye ve butun aktif ve pasifi ile alacakl.lar.n.n isim ve adreslerini gosteren bir mal beyan.nda bulunmaya mecburdur. Keyfiyet ticaret sicil memurlu.unca ticaret sicili ilanlar.n.n yay.nland... gazetede ve alacakl.lar.n bulundu.u yerlerde de mutat ve munasip vas.talarla ilan olunur. .lan masraflar.n. odemeyen tacir beyanda bulunmam.. say.l.r.h Hukmu ile ticareti terk eden tacirin yapmas. gereken yukumlulu.u belirlenmi., ayn. Yasa.n.n 337/a maddesinin birinci f.kras.nda ise 44. maddedeki yukumlulu.e ayk.r. davran.lmas. da, gTicareti terk edenlerin cezas.h ba.l... alt.nda, g44 uncu maddeye gore mal beyan.nda bulunmayan veya beyan.nda mevcudunu eksik gosteren veya aktifinde yer alm.. mal. veya yerine kaim olan de.erini haciz veya iflas s.ras.nda gostermeyen veya beyan.ndan sonra bu mallar. uzerinde tasarruf eden borclu, bundan zarar goren alacakl.n.n .ikayeti uzerine, uc aydan bir y.la kadar hapis cezas. ile cezaland.r.l.r. Birinci f.kradaki fiillerin i.lenmesinden alacakl.n.n zarar gormedi.ini ispat eden borcluya ceza verilmez.h .eklinde duzenleme ile yapt.r.ma ba.lanm..t.r. Maddeden anla..laca.. uzere ticareti terk sucunun olu.abilmesi icin, ticareti terk eden tacirin onbe. gun icinde keyfiyeti kay.tl. bulundu.u ticaret sicil memurlu.una bildirmemesi ve butun aktif ve pasifi ile alacakl.lar.n.n isim ve adreslerini gosteren bir mal beyan.nda bulunmamas. gerekmektedir.
.cra ve .flas Kanunu'nun 44. maddesindeki mukellefiyet munhas.ran tacirler icin ongorulmu. olup, ticaret sicil memurlu.una kay.tl. gercek ki.ilerin ve ticaret .irketlerinin tacir olduklar. hususunda uyu.mazl.k bulunmamaktad.r. Uyu.mazl.k, ticaret .irketlerinin ticareti terk edip edemeyeceklerine, e. anlat.mla ticareti terk etmesi durumunda .irket yetkilisi/mudurunun ..K.nun 44. maddesindeki keyfiyeti kay.tl. oldu.u ticaret sicili memurlu.una bildirme ve mal beyan.nda bulunma yukumlulu.u bulunup bulunmad...na yoneliktir.
6762 say.l. Turk Ticaret Kanunu.nun 136. maddesinde ticaret .irketlerinin nev.ilerinin; kolektif, komandit, anonim, limited ve kooperatif .irketlerinden ibaret oldu.u belirtilmi.tir. Yukar.da say.lan ticaret .irketleri yonunden Turk Ticaret Kanunu.ndaki duzenleme incelendi.inde, bunlar icin .ticareti terk. de.il, bunun yerine infisah ve tasfiyelerinin ongoruldu.u, di.er bir anlat.mla Turk Ticaret Kanunu.nun 136. maddesinde say.lan .irketlerde ticareti terk de.il, ortakl.k ili.kisinin sona erdirildi.i kabul edilmektedir.
An.lan .irketlerin her biri icin infisah ve tasfiye yolu ayr. ayr. gosterilmi.tir, .infisah., ortakl.klar hukukunda iki manada kullan.lmaktad.r. Geni. manada; irade ve irade d... fesih hallerini ve dar manada da; irade d... yani kendili.inden sona ermeyi ifade etmektedir. TTK'nun 439. maddesinde infisah eden .irketin tasfiyeye girece.i hukme ba.lanm..t.r. Tasfiye surecinde ticaret .irketinin alacak ve borclar. belirlenir, alacaklar. tahsil edilip, borclan odendikten sonra varsa kalan mevcudu, esas mukavelede aksine bir hukum olmad.kca, pay sahipleri aras.nda odedikleri sermaye ve paylara ba.l. olan imtiyaz haklar. nispetinde da..t.l.r, tasfiyenin sona ermesi uzerine .irkete ait ticaret unvan.n.n sicilden terkini tasfiye
2010/4776-2011/5802 S/2
memurlar. taraf.ndan sicil memurlu.undan talep olunur. .. bu talep uzerine terkin keyfiyeti tescil ve ilan olunmakla ticaret .irketinin tuzel ki.ili.i sona ermi. olur. Terkin i.lemi icin tasfiye bilancosu ile birlikte ba.vuruldu.undan ve zaten tasfiye sonucu ticaret .irketinin herhangi bir mal varl... da kalmad...ndan tasfiye memurunun ya da .irket yetkilisinin ..K.nun 44. maddesine gore mal beyan.nda da bulunmas. soz konusu olmayacakt.r. Terkin i.leminden sonra ticaret .irketinden alaca.. bulundu.unu iddia eden bir alacakl., bu alaca..n. ancak terkin edilen ticaret .irketini yasaya gore ihyas.n. sa.lamak suretiyle tahsil edebilecektir.
Ticaret .irketlerinin vergi hukuku ac.s.ndan mukellefiyetinin sona erdirilmesi de, Turk Ticaret Kanunu hukumlerine gore yap.lmas. gereken i.lemlere gore getirilen tasfiye ve iflas.n sona erdi.inin tescil ve ilan.na ba.l.d.r. Ba.ka bir anlat.mla, ticaret .irketinin i.i b.rakmas. ancak tuzel ki.ili.inin ortadan kald.r.lmas. ile mumkundur. Bu nedenle tuzel ki.ili.i sona erdirilmemi. bir ticaret .irketinin ticari i.letmeyi kapatt...ndan, da..tt...ndan (terk etti.inden) soz edilemeyecektir. Nitekim Dan..tay 4. Dairesinin 2004/602 -2021 say.l. karar.nda da tuzel ki.ili.i sona erdirilmemi. .irketin mukellefiyetinin sona erdirilemeyece.i belirtilmi.tir.
Ote yandan, .cra ve .flas Kanunu.nun 44. maddesinin ikinci f.kras., mal beyan.n.n ticaret sicili gazetesinde ilan tarihinden itibaren bir sene icinde, ticareti terk eden tacir hakk.nda iflas yolu ile takip yap.labilece.ini icermektedir. Buradaki tacirden maksat, gercek ki.i olan tacirlerdir. Yani, tuzel ki.i tacirler (ticaret .irketleri) hakk.nda 44 uncu maddenin 2. f.kras.n.n uygulama kabiliyeti yoktur. Ticaret .irketleri, ticareti terk edince tasfiyeye gireceklerinden ve tasfiye sonunda .irketin ticaret sicilindeki kayd.n.n silinmesinden sonra tuzel ki.ili.i son bulaca..ndan, art.k, ticaret .irketlerini sicilden silindikten sonra iflas yolu ile takip etmeye imkan yoktur. Esasen, ticaret .irketleri bak.m.ndan buna luzum da yoktur. Zira, tasfiyede .irketin butun mallar. tasfiye edilmi.tir. (Prof. Dr. Baki KURU, Ankara Universitesi Hukuk Fakultesi Dergisi Cilt XXVII, 1970, Say. 1-2) Bu ac.klama ile ..K.nun 44. maddesinin ikinci f.kras.ndaki duzenlemenin, ticareti terk sucunun gercek ki.i tacirler icin gecerli oldu.unun, ticaret .irketleri yonunden gecerlili.i bulunmad...n.n net olarak ifade edildi.i anla..lmaktad.r.
Her ne kadar ..K'nun 44. maddesinin gerekcesinde, ticareti terk eden kotu niyetli borclular.n i.yerlerini terk ederek ve ellerindeki mallar.n. ba.kalar.na devrederek alacakl.lar.n. zarara u.ratmalar. nedeniyle ..K'nun 337/a maddesindeki yapt.r.m duzenlendi.i belirtilmekte ise de, ticaret .irketleri yonunden ticareti terk de.il ortakl.k ili.kisinin sona erdirilebilece.inden, buradaki borclu ifadesiyle gercek ki.i tacirin kastedildi.inin kabulu zorunludur. Kald. ki, Kanun.un 345. maddesi uyar.nca sorumlu tutulmas. gereken ticaret .irketlerinin mudur/yetkilileri taraf.ndan alacakl.lar. zarara u.ratmaya yonelik eylemlerinin cezas.z b.rak.lmad..., nitekim Kanun.un 331, 333/a, 345/a maddelerinde gerekli yapt.r.mlar duzenlendi.i gibi, unsurlar. bulundu.u takdirde 5237 say.l. Turk Ceza Kanununda mueyyideye ba.lanan hileli iflas veya doland.r.c.l.k suclar.ndan da cezaland.rabilmeleri mumkun oldu.undan, di.er bir deyi.le ticaret .irketlerinin mudur/yetkililerinin alacakl.y. zarara u.ratan bu tur davran..lar.n.n yapt.r.ms.z kald...ndan soz edilemeyecektir.
Bu ac.klamalardan anla..laca.. uzere, ..K.nun 337/a maddesinde yapt.r.ma ba.lanan eylem, yaln.zca ticareti terk keyfiyetinin ticaret sicili memurlu.una bildirilmemesi de.il, bununla birlikte IIK.nun 44. maddesine uygun olarak butun aktif ve pasifi ile alacakl.lar.n.n isim ve adreslerinin bulundu.u bir mal beyan.nda bulunulmamas.d.r. Bu durumda, Turk Ticaret Kanunu.nun 136. maddesinde say.lan ticaret .irketlerinde ticaretin terki soz konusu olmay.p, ortakl.k ili.kisinin sona erdirilmesi nedeniyle .cra ve .flas Kanunu.nun 44. maddesi ile getirilen mal beyan.nda bulunma yukumlulu.unun, gercek ki.i tacirlere yonelik oldu.u, yukar.da say.lan ticaret .irketlerini kapsamad..., e. anlat.mla ticaret .irketlerinin mudur veya yetkililerinin .cra ve .flas Kanunu.nun 337/a maddesinde yapt.r.ma ba.lanan ticareti terk sucunu i.lemeleri yasal olarak mumkun olmad... kabul edilmelidir. Hal boyle olunca san...n beraati yerine mahkumiyetine karar verilmesi isabetsiz olup, temyiz itirazlar. bu itibarla yerinde goruldu.unden hukmun istem gibi BOZULMASINA, 17.10.2011 gununde oybirli.iyle karar verildi.
Ba.kan Uye Uye Uye Uye