Türkiye ve Tahkim Davaları

Türkiye'nin önünde yaklaşık 34 milyar dolar tutarında 6 tahkim davası bulunuyor.
CNBC-e Busıness dergisinin Haziran sayısında, Türkiye aleyhine açılmış tahkim davaları ile bunların tutarları araştırıldı. Buna göre, Türkiye aleyhine bugüne kadar açılan tahkim davalarının büyüklüğü 51,5 milyar dolara ulaştı. Bunun 47 milyar dolarlık kısmı bir dönem Uzan Grubu bünyesinde yer alan şirketlerle ilgili.

Uluslararası ticaret ve yatırım anlaşmalarına bakıldığında, ICC, UNCITRAL ve ISCID adlı 3 tahkim müessesesi öne çıkıyor.

ICC tahkim komisyonu Uluslararası Ticaret Odası bünyesinde, UNCITRAL Birleşmiş Milletler çatısı altında çalışıyor. ISCID ise Uluslararası Yatırım Uyuşmazlıkları için Çözüm Merkezi adıyla Dünya Bankası bünyesinde yer alıyor.

Bunların dışında Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü'nün (WIPO), Avrupa Birliği'nin (AB) ve örneğin İstanbul Ticaret Odası gibi çeşitli kuruluşların tahkim müesseseleri de mevcut ama Türkiye'nin de dahil çoğu ülkenin en sık kullandığı tahkim müesseseleri ICC, UNCITRAL ve ISCID.

Bu üç müessesede Türkiye aleyhine bugüne kadar 17 tahkim davası açıldı.

Bu davalarda Türkiye'den talep edilen toplam tazminat bedeli ise yaklaşık 51,5 milyar dolar oldu. Şimdiye kadar bu 17 davadan 12'si sonuçlandı.

Bunlardan dördünde Türkiye haklı bulundu ve toplam büyüklüğü 8,8 milyar dolar civarında olan tazminat talebi reddedildi.

Geriye kalan sekiz davadan altısında ise Türkiye 250 milyon dolar civarında tazminat ödedi, iki davada da Türkiye davacı tarafla uzlaştı. Bu uzlaşmalarda Türkiye 1,5 milyar doların üzerinde ödeme yaptı.

Uzlaşmaların ilki Motorola ve Nokia ile

Uzlaşmaların ilki Motorola ve Nokia'nın açtığı tahkim davalarında yapıldı. İki şirket Telsim'den 2,5 milyar doları bulan alacaklarına karşılık 4,8 milyar dolarlık tahkim davası açtı.

Müzakereler sonucunda Motorola, Telsim'in satışından elde edilecek gelirin yüzde 20'sini, Nokia ise yüzde 7,5'ini almaya razı olarak davadan vazgeçti. Bu anlaşmayla Türkiye Motorola ve Nokia'ya toplam 1,2 milyar doların üzerinde ödeme yaptı.

İkinci uzlaşma ise Aria'nın açtığı 2,5 milyar dolarlık davada gerçekleşti. Türkiye, Aycell'in borçlarını sıfırlayıp birleşme sonucu ortaya
çıkacak AVEA'ya 300 milyon dolar aktarmayı kabul etti ve Telekom Italia ile uzlaştı.

Türkiye'nin önünde hali hazırda ICC, UNCITRAL ve ISCID'de açılmış ve sonuçlanması beklenen altı tahkim davası daha bulunuyor. Bu davalarda Türkiye'den talep edilen tazminat bedeli ise 34 milyar dolar seviyesinde.