6772 sayılı yasa gereğince ödenen ilave tediyelerden prim kesilip kesilemeyeceği

Son günlerin en çok tartışılan konularından birini de 6772 sayılı yasa uyarınca ödenen ilave tediyelerden sosyal sigorta primlerinin kesilip kesilemeyeceği oluşturuyor. Bu konuda kimi işçi sendikaları internet siteleri vasıtasıyla yaptıkları duyurularda ilave tediyelerden prim kesilemeyeceğini belirterek üyelerini işverenleri aleyhine dava açmaya yöneltiyorlar.

İşçilerin bu şekilde yanlış yönlendirilmesinin sebebini ise yerel mahkemelerce verilen birtakım kararlar oluşturuyor. Temyiz sınırının altında bulunduğu için Yargıtay denetiminden geçmeyen bu kararlarda 6772 sayılı yasanın 4. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "Bu tediyelerden çeşitli işçi sigortalarının icabettirdiği primler kesilmez ve bu paralar borç için haczedilemez." ifadesinin ikramiyelerden prim kesilmesine olanak tanıyan 5510 sayılı yasanın 80. maddesi karşısında özel nitelikte olduğundan bahsedilerek ilave tediyelerden prim kesilemeyeceği, dolayısıyla işverenlerce gerçekleştirilen kesintilerin iadesinin gerektiği vurgulanıyor.

Oysa 5510 sayılı yasanın "Değiştirilen, eklenen ve uygulanmayacak hükümler" başlıklı 105. maddesinde yer alan "...diğer kanunların bu Kanuna aykırı hükümleri uygulanmaz." hükmüyle 6772 sayılı yasanın ilave tediyelerden prim kesilemeyeceğine dair 4. maddesinin 2. fıkrası zımnen ilga edilmiştir. Bu nedenle, 6772 sayılı yasada yer alan düzenlemenin 5510 sayılı yasanın 80. maddesi karşısında özel nitelikte bulunduğundan söz etmek olanaklı değildir. Başka bir söyleyişle, yürürlükte ilave tediyelerden prim kesilmeyeceğine dair hüküm bulunmadığından özel kanun - genel kanun ilişkisinin gündeme gelmesi de mümkün görünmemektedir. Keza 5510 sayılı yasanın 80. maddesinin 1. fıkrasının c. bendinde yer alan "...Diğer kanunlardaki prime tabi tutulmaması gerektiğine dair muafiyet ve istisnalar bu Kanunun uygulanmasında dikkate alınmaz." ifadesiyle de 6772 sayılı yasa ya da benzer yasalardaki ayrıksı hükümlerin uygulanmayacağı açıkça hüküm altına alınmıştır.

Öte yandan, 6772 sayılı yasa uyarınca ödenen ilave tediyelerden prim kesilmesi sanılanın aksine işçilerin lehinedir. Her ne kadar ilk etapta işçilerin eline geçen ilave tediyede azalma olsa da, uzun vadede emekliliğe ayrılan işçilerin alacağı emekli aylığında -daha çok prim ödendiği için- artış meydana gelecektir. Bu nedenle, ilave tediyelerden prim kesilmesi -günü kurtarma amacı güdülmezse- işçilerin lehine olduğundan işçilerin haksız kesildiği iddia edilen primlerin iadesi için dava açmakta hukuki yararları bulunmamaktadır.

Özetle: 6772 sayılı yasa gereğince ödenen ilave tediyelerden prim kesilmesi gerekir.

Madde 1 – Umumi, mülhak ve hususi bütçeli dairelerle mütedavil sermayeli müesseseler, sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait olan şirket ve kurumlarla belediyeler ve bunlara bağlı teşekküler, 3460 ve 3659 sayılı kanunların şümulüne giren İktisadi Devlet Teşekkülleri ve diğer bilcümle kurum, banka, ortaklık ve müesseselerinde müstahdem olanlardan İş Kanununun şümulüne giren veya girmiyen yerlerde çalışmakta olan ve İş Kanununun muaddel birinci maddesindeki tarife göre işçi vasfında olan kimselere, ücret sistemleri ne olursa olsun, her yıl için birer aylık istihkakları tutarında ilave tediye yapılır. (1)

hükmü gereği Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Personeli 6772 sayılı kanun gereği ilave tediye alabilir mi?