Şiir üzerine

Olaylar ve İnsanlar

Milliyet / Hasan Pulur - 20 Aralık Pazar 2009

Hafta boyunca Mevlana’yı anacağız, onun şiirinden, felsefesinden bir şeyler öğrenmeye çalışacağız, anlayabildiğimiz kadar.
Bugün Mevlana denince herkesin aklına, belleğine ünlü dörtlük gelir:
“Buraya gel, buraya gel, ne olursan ol buraya gel!
Kâfir, Zerdüşt, Mecusi olsan da buraya gel!
Bizim dergâhımız umutsuzluk dergâhı değildir,
Bin kere tövbe bozmuş olsan da buraya gel!”
Mevlana’nın felsefesi budur, bu dörtlük onun fikirlerine yakışır.
Lakin bu dörtlüğün, onun olmadığını söyleyenler de vardır, onlara göre, bu dörtlük İranlı şair ve mutasavvıf Ebu Sait Feyzullah Ebul Hayr’ındır.
* * *
Mevlana’nın unutulmayacak mısraları da vardır, A. Kadir onları Mesnevi’den Türkçeleştirmiştir.
Bir örnek:
“Her gün bir yerden göçmek ne iyi,
Her gün bir yere konmak ne güzel
Bulanmadan, donmadan akmak ne hoş!
Dünle beraber gitti cancağızım
Ne kadar söz varsa düne ait
Şimdi yeni şeyler söylemek lazım
Yeniliğe doğru!”
* * *
Şairler, bazı sırlarını yarına bırakıp gitmişlerdir, mesela Orhan Veli...
“Ben Orhan Veli” diyerek başladığı hayat hikâyesini, edebiyat tarihçisini görevlendirerek bitirir:
“Duydum ki merak ediyormuşsunuz/Hususi hayatımı” diye başlar:
“Yayan dolaşırım
Mütenekkiren seyahat ederim.
Oktay Rıfat’la Melih Cevdet’tir
en yakın arkadaşlarım.
Bir de sevgilim vardır, pek muteber
İsmini söyleyemem,
Edebiyat tarihçisi bulsun...”
Bu, Orhan Veli’nin duyulmuş şiiri değildir. Hikmet Altınkaynak’ın Çağdaş Türk Şiiri’nde var.
Şimdi önemli olan, edebiyat tarihçilerinin Orhan Veli’nin sevgilisini bulmaları...
Kimmiş acaba Orhan Veli’nin muteber sevgilisi?
* * *
Sevgiden aşktan, sevgiliden söz edince Attilâ İlhan pas geçilir mi?
“Ne kadınlar sevdim zaten yoktular” der.
Ama “O kadınlar”dan ara sıra mektuplar gelir:
“Gerçek değildiler, birer umuttular.”
* * *
Şair umutsuz yaşar mı?

Ben Bende Değil

Ben bende değil, sende de hem sen, hem ben,
Ben hem benimim, hem de senin, sen de benim,
Bir öyle garip hale bugün geldim ki
Sen ben misin, bilmiyorum, ben mi senim.

Mevlana Celaleddin Rumi

Eğer yeniden hayata başlayabilseydim,
İkincisinde, daha çok hata yapardım.
Kusursuz olmaya çalışmaz, sırtüstü yatardım.
İlkinde olmadığım kadar neşeli olurdum,
Çok az şeyi
Ciddiyetle yapardım.
Temizlik asla sorun bile olmazdı.
Daha fazla risk alırdım hayatta.
Daha fazla Seyahat ederdim, .
Daha çok güneş doğuşunu izler,
Daha çok dağa tırmanır,
Daha çok nehirde yüzerdim.
Daha çok görmediğim yere giderdim.
Daha az bezelye ve doyasıya dondurma yerdim,
Gerçek sorunlarım olurdu hayali olanların yerine.
Yaşamın her anını gerçek ve verimli kılan insanlardandım ben.
Elbette mutlu anlarım oldu ama,
Yeniden başlayabilseydim eğer, yalnız mutlu anlarım olurdu.
Farkında mısınız bilmem.
Hayat budur zaten:
Anlar, sadece anlar.
Siz de anı yaşayın.
Her yere yanında termometre, su, şemsiye ve paraşüt almadan
Gitmeyen insanlardandım ben.
Eğer hayata yeniden başlayabilseydim,
Yanımda hiç bir şey taşımazdım.
Eğer yeniden başlayabilseydim,
İlkbaharda pabuçlarımı fırlatır atar.
Ve sonbahar bitene kadar çıplak ayaklarla yürürdüm.
Bilinmeyen yollar keşfeder, güneşin tadına varır,
Çocuklarla oynardım, bir şansım daha olsaydı, eğer.
Ama işte 85'indeyim ve biliyorum...
Ölüyorum.

Jorge Luis Borges