Hizmet sektöründe Asıl İşveren - Alt İşveren İlişkisi, Aslı işverenin sorumluluğu

Arkadaşlar Merhaba,

4857 sayılı yasa ve en son çıkan Alt İşveren Yönetmeliği hakında görüşlerinizi ve düşüncelerinize ihtiyacım var. Çıkarılan yasa ve en son yönetmelik daha çok üretim sektörünü baz altıklarını düşünerek üretim sektörü için yorum yapmakta zorlanıyorum. Aşağıda kendimce tanımını yaptığım iş ortaklarımızın SGK yönünden bizim için neyi ifade ettiğini ve iş ortaklarımız ile ilgili bizim sorumluluklarımızın ne olduğu hakkında görüşlerinizi eğer elinizde mevcutsa bu konu ile ilgili yargı kararlarını bekliyorum. Yardımlarınız için şimdiden teşekkür eder iyi çalışmalar dilerim.

Acenta: Acentelik sözleşmesi ile belirli bir komisyon karşılığında şirket biletlerini kesen, kesmiş olduğu bilete istrinaden para tahsilatı yapan kendi şirket ünvanı olan işyerleridir. Bu işyerleri kendi şiketimiz yanında diğer Karayolu Taşıma alanında faaliyet gösteren firma biletlerinide düzenleyebilir.

Otobüs İşleteni:Taşıma sözleşmesi ile belirli bir komisyon kesilerek şirket loğosu altında kara yolu taşıma faliyetini gerçekleştiren şahıslara ait otobüs işletenleridir.

Taşıma sözleşmesi karşılığında ana şirketin logosu altında yolcu taşıma hizmeti veren işletme taşeron - alt işveren konumundadır. Acenta için aynı şeyi söylemek mümkün değil gibi. Zira sizinde ifade ettiğiniz üzere sizin işletmeniz dışında acenta değişik firmaların biletlerini de komisyon karşılığı kesebilmektedir. Yani bir münhasırlık sözleşmesinden bahsedilemez. İş hukuku açısından asıl işveren - alt işveren sorumluluğuna gelince. Aşağıdaki bilgiler sorunuza açıklık getireceği kanaatindeyim.

İŞ Kanununun 2. md. ''Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir. Bu ilişkide asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur.
Asıl işverenin işçilerinin alt işveren tarafından işe alınarak çalıştırılmaya devam ettirilmesi suretiyle hakları kısıtlanamaz veya daha önce o işyerinde çalıştırılan kimse ile alt işveren ilişkisi kurulamaz. Aksi halde ve genel olarak asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı işleme dayandığı kabul edilerek alt işverenin işçileri başlangıçtan itibaren asıl işverenin işçisi sayılarak işlem görürler. İşletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işler dışında asıl iş bölünerek alt işverenlere verilemez.''

T.C.
YARGITAY
9. HUKUK DAİRESİ
E. 2003/9790
K. 2003/9829
T. 2.6.2003
• KIDEM TAZMİNATI ( Asıl İşveren Gibi Son Alt İşveren Olan Davalının Devir Nedeniyle Tüm Süre Üzerinden Kıdem Tazminatı İhbar Tazminatı ve Yıllık Ücretli İzin Alacağından Sorumlu Olması )
• İHBAR TAZMİNATI ( Asıl İşveren Gibi Son Alt İşveren Olan Davalının Devir Nedeniyle Tüm Süre Üzerinden Kıdem Tazminatı İhbar Tazminatı ve Yıllık Ücretli İzin Alacağından Sorumlu Olması )
• YILLIK ÜCRETLİ İZİN ALACAĞI ( Asıl İşveren Gibi Son Alt İşveren Olan Davalının Devir Nedeniyle Tüm Süre Üzerinden Kıdem ve İhbar Tazminatı ve Yıllık Ücretli İzin Alacağından Sorumlu Olması )
• DEVİR NEDENİYLE SORUMLULUK ( Asıl İşveren Gibi Son Alt İşveren Olan Davalının Devir Nedeniyle Tüm Süre Üzerinden Kıdem ve İhbar Tazminatı ve Yıllık Ücretli İzin Alacağından Sorumlu Olması )
• ASIL İŞVERENİN SORUMLULUĞU ( Asıl İşveren Gibi Son Alt İşveren Olan Davalının Devir Nedeniyle Tüm Süre Üzerinden Kıdem ve İhbar Tazminatı ve Yıllık Ücretli İzin Alacağından Sorumlu Olması )
• ALT İŞVERENİN SORUMLULUĞU ( Asıl İşveren Gibi Son Alt İşveren Olan Davalının Devir Nedeniyle Tüm Süre Üzerinden Kıdem Tazminatı İhbar Tazminatı ve Yıllık Ücretli İzin Alacağından Sorumlu Olması )
• FESİH TARİHİNDEN İTİBAREN FAİZ YÜRÜTÜLMESİ ( Kıdem Tazminatına Fesih Tarihinden İtibaren Faiz Yürütülmesi Gerekirken Dava Tarihinden Faiz Yürütülmesinin Hatalı Olması )
• FAİZ ( Kıdem Tazminatına İş Kanunu Uyarınca Fesih Tarihinden İtibaren Faiz Yürütülmesi Gerekirken Dava Tarihinden Faiz Yürütülmesinin Hatalı Olması )
• ÜCRET TARİFESİ ( Taraflar Vekili Yararına Avukatlık Ücreti Takdir Edilirken Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi Uyarınca Karar Tarihindeki Tarifenin Esas Alınmasının Gerekmesi )
• AVUKATLIK ÜCRETİ ( Taraflar Vekili Yararına Avukatlık Ücreti Takdir Edilirken Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi Uyarınca Karar Tarihindeki Tarifenin Esas Alınmasının Gerekmesi )
1475/m.1/son,14/2
ÖZET : 1- Asıl işveren olan TEAŞ Gn.Müdürlüğü gibi, son alt işveren olan davalı F.... Temizlik AŞ.devir nedeniyle tüm süre üzerinden kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve yıllık ücretli izin alacağından sorumludur. Mahkemece yapılacak iş, her iki işverenin tüm süre üzerinden gerçekleşecek ihbar ve kıdem tazminatından ve yıllık ücretli izin alacağından sorumluluğuna karar vermek, davalı alt taşeronun tazminat ve izin alacağından yaptığı ödemeleri mahsup etmek, sonucuna göre hüküm kurmaktan ibarettir. Yazılı şekilde son alt taşeron olan davalı F.... AŞ.nin kendi dönemi ile sorumluluğuna karar verilmesi hatalıdır.
2- Kıdem tazminatına İş Kanunu'nun 14.maddesi uyarınca fesih tarihinden itibaren faiz yürütülmesi gerekirken, dava tarihinden faiz yürütülmesi isabetsizdir.
3- Taraflar vekili yararına avukatlık ücreti takdir edilirken Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 21.maddesi uyarınca karar tarihindeki tarife esas alınmalıdır.
DAVA : Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı ile yıllık ücretli izin alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde taraflar avukatlarınca temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : 1.Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, tarafların aşağıdaki bendler kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2.Davalı TEAŞ Genel Müdürlüğü K.... HES işletmesinde temizlik, kalorifer ve sosyal tesis işletmeciliğini ihale sözleşmeleri ile alt taşeron firmalara vermiş olup, davacı alt taşeronlar değiştiği halde, aynı işyerinde çalışmasına devam etmiş ve en son davalı F... Temizlik AŞ.de çalışırken iş akdi sona erdirilmiştir. Esasen bu olgular mahkemeninde kabulündedir. Mahkemece son taşeron olan davalı F... AŞ.deki hizmeti ayrılarak tazminat ve alacaktan sorumlulukları yoluna gidilmiştir. Bu uygulama 1475 sayılı İş Kanununun 1/son ve 14/2 maddesine aykırıdır. Zira asıl işveren olan TEAŞ Gn.Müdürlüğü gibi, son alt işveren olan davalı F.... Temizlik AŞ.devir nedeniyle tüm süre üzerinden kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve yıllık ücretli izin alacağından sorumludur. Mahkemece yapılacak iş, her iki işverenin tüm süre üzerinden gerçekleşecek ihbar ve kıdem tazminatından ve yıllık ücretli izin alacağından sorumluluğuna karar vermek, davalı alt taşeronun tazminat ve izin alacağından yaptığı ödemeleri mahsup etmek, sonucuna göre hüküm kurmaktan ibarettir. Yazılı şekilde son alt taşeron olan davalı F.... AŞ.nin kendi dönemi ile sorumluluğuna karar verilmesi hatalıdır.
3.Hükme dayanak yapılan bilirkişi raporu denetime elverişli olmadığı gibi, hesap hataları içermektedir. Yukardaki bozma içeriğini karşılayacak, ödemeleri mahsup edecek ve izin alacağını son çıplak ücret üzerinden hesaplayacak uzman bir bilirkişiden rapor alınmalıdır.
4.Kıdem tazminatına İş Kanunu'nun 14.maddesi uyarınca fesih tarihinden itibaren faiz yürütülmesi gerekirken, dava tarihinden faiz yürütülmesi isabetsizdir.
5.Taraflar vekili yararına avukatlık ücreti takdir edilirken Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 21.maddesi uyarınca karar tarihindeki tarife esas alınmalıdır. Mahkemece bu hükme uyulmaması da hatalıdır.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 2.6.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi.