Medeni kanunun 1. ve 4. maddesi

Selam arkadaşlar ben hukuk fakultesinde okuyorum ve hukuk baslangıcı sınavı var bu salı ve sorumuz m.k 1. ve 4. maddesinin yorumu sizlerin yorumunu alabilirmiyim?
teşekkürler


A. Hukukun uygulanması ve kaynakları

Madde 1.- Kanun, sözüyle ve özüyle değindiği bütün konularda uygulanır.

Kanunda uygulanabilir bir hüküm yoksa, hâkim, örf ve âdet hukukuna göre, bu da yoksa kendisi kanun koyucu olsaydı nasıl bir kural koyacak idiyse ona göre karar verir.

Hâkim, karar verirken bilimsel görüşlerden ve yargı kararlarından yararlanır


III. Hâkimin takdir yetkisi

Madde 4.- Kanunun takdir yetkisi tanıdığı veya durumun gereklerini ya da haklı sebepleri göz önünde tutmayı emrettiği konularda hâkim, hukuka ve hakkaniyete göre karar verir.

Madde 1.- Kanun, sözüyle ve özüyle değindiği bütün konularda uygulanır.

Bu madde kanunların sadece lafzi değil, özü itibariyle de yorumlanması gerektiğini ifade eder. Madde yorumlanırken maddenin ouşuturulma sebebi, günümüz koşullarına uyarlanabilirliği, kanun sistematiğindeki yeri ve genel olarak medeni kanunumuzun amaç ve göreviyle uyuşup uyuşmadığı hukuk adamı tarafından göz önünde bulundurulmalıdır.

Kanunda uygulanabilir bir hüküm yoksa, hâkim, örf ve âdet hukukuna göre, bu da yoksa kendisi kanun koyucu olsaydı nasıl bir kural koyacak idiyse ona göre karar verir.

Bu madde boşluk doldurma yöntemine işaret etmektedir. Bu açık boşluk doldurma olabilceği gibi örtülü boşluk doldurma (teleolojik redüksüyon) da olabilir. Eğer madde bir olgu ya da olayla ilgili hiç hüküm getirmiyor veya var olan madde belirli bir olay ya da olguyu tam olarak karşılayamayacak derecede geniş bir ifadeye sahip ve bu sebepler o olaya uyarlanamıyorsa açık ya da örtülü boşluk doldurma hakimin yetkisindedir. Hakim bu noktada kendisi kanun koyucu olsaydı nasıl bir kanun koyacak idiyse, başluğu hakkaniyet çerçevesinde doldurur.

Hâkim, karar verirken bilimsel görüşlerden ve yargı kararlarından yararlanır

Söylemeye dahi gerek yok ki hukuk doktrini hakim için boşluk doldurmada büyük bir kaynak teşkil etmektedir. Hakim kanunda açık bir hükün bulamazsa bu alanda ihtisas yapmış hukuk adamlarının oluşturdukları doktrinlerden (fikirlerden) yararlanabilir.

Yargı kararları da (ki bunların başında yargıtayın ictiihadı birleştirme kararları gelir) hakim için önemli bir kaynaktır. Anayasayla bağlı olduğu için Anayasa Mahkemesi kararları da hakimi bağlayıcıdır.


Madde 4.- Kanunun takdir yetkisi tanıdığı veya durumun gereklerini ya da haklı sebepleri göz önünde tutmayı emrettiği konularda hâkim, hukuka ve hakkaniyete göre karar verir.


Kanun bazı noktalarda (bilerek) hüküm içi boşluk bırakır. Yani somut olara göre hakime takdir yetkisi verir. Örneğin İsmin değiştirilmesi haklı bir sebebe bağlanmıştır veya kişinin 16 yaşında olağanüstü sebeplerle evliliğine izin verilmesi hakimin olağan üstü koşulların oluştuğuna karar vermesi (hüküm içi boşluk) yetkisini vermiştir. Bunun gibi medeni kanunumuzda bir çok hüküm içi boşluk bulunmaktadır. Hakim somut olayı değerlendirir ve hükmün içini kendisi doldurur. Not: Boşluk doldurmadan ziyade yoruma daha yakın bir faaliyettir.