Gündem konusu: Kriz/işten çıkarma/ Maaş kesintisi

Bir otomotiv firmasında çalışıyorum. Firmamız 1 Ocak 2009 itibari ile yayımladığı bir genelge ile şu uygulamaya geçti:

“Haftanın 5 günü 08:00-18:00 arasındaki çalışma saatlerini 08:00-16:00 çalışılacak şekilde azalttı ve ayda 2 gün ücretsiz izine çıkarılacağını duyurdu. Bu durumda brüt ücretlerimizde %25 azaltma yapılacak. Fakat sigorta primleri 30 günden yatırılacağını belirttiler.”

Bunun için hiçbir çalışanından imza almadılar ve firmada birçok kişi konuya itiraz etmesine rağmen uygulama başladı.

Soru 1: Herhangi bir anlaşma imzalamadık ancak saat 4’te çıkıyoruz, iş kanununa göre durumumuz nedir? 4’ye çıkmaya zorlanıyoruz. Çünkü sevisler 18:00 yerine artık 16:00’da kalkıyor.

Soru 2: Genelgeye dayanarak 2 gün gelmiyoruz. Bunun hükmü nedir? Girişler kart okutularak yapılıyor. Kartın okunması engellenirse ne yapmalıyız.

Soru 3: 2 gün ardı ardına gelinmese, ne kadar süre içinde işveren iş akdini feshedebilir. Birkaç içinde mi yoksa aradan 1-2 ay geçse de geçmişte böyle yapmışsın deyip işten çıkartabilir mi?

Soru 4: Eğer bizden imza istenirse ve imzalamayıp çıkartılırsak, kullanılmamış yıllık izinler o anki %25 düşürülmüş brüt üzerinden mi yoksa önceki yüksek brüt ücret üzerinden mi verilir? Yine kıdem tazminatı hesabında yani 10 senedir çalışıyorsak önceki 10 senenin kıdem tazminatı hesabında önceki brüt ücretimiz üzerinde mi hesaplanır.

İlgili kanun:

4857 sayılı Kanunun 62. maddesi; Her türlü işte uygulanmakta olan çalışma sürelerinin yasal olarak daha aşağı sınırlara indirilmesi veya işverene düşen yasal bir yükümlülüğün yerine getirilmesi nedeniyle ya da bu Kanun hükümlerinden herhangi birinin uygulanması sonucuna dayanılarak işçi ücretlerinden her ne şekilde olursa olsun eksiltme yapılamaz. İşveren çalışma sürelerinde azaltmaya ve bu doğrultuda işçilerinin ücretinde indirime gitmek istediğinde durumu çalışana yazılı olarak bildirip, işçinin yazılı olurunu almak kaydıyla, yani iki tarafın oluru ile böyle bir uygulamaya gidebilir.

İlgili kanun maddesini de verdiğinize göre,haklarınızı biliyor olmalısınız.
İşveren ücretinizi düşüremez.Ücretin düşürülmesi,zorunlu ücretsiz izin, çalışma saatlerinin onay alınmadan düşürülerek ücrette düşmeye neden olmak, sizin açınızdan haklı fesih sebebidir.Sözleşmenizi sona erdirip,kıdem tazminatı talep edebilirsiniz,ödenmemesi durumunda iş mahkemesinde dava açabilirsiniz.
Devamsızlık nedeniyle sözleşmenizi tazminatsız sona erdirme hakkı işverenin durumu öğrenmesinden sonra 6 günlük hak düşürücü süre içinde vardır.6günlük hak düşürücü süreyi geçirdikten sonra da sözleşmenizi tazminatlarınızı ödeyerek sona erdirebilir.
Alabilecek olduğunuz tazminatlar,almış olduğunuz son ücretler üzerinden hesaplanır.
İzin ücreti brüt ücret üzerinden hesaplanır,tüm kesintiler yapıldıktan sonra (son)net ücretiniz üzerinden izin ücretleriniz ödenir.

Erdoğan bey, cevabınız için çok teşekkür ederim. "Alabilecek olduğunuz tazminatlar,almış olduğunuz son ücretler üzerinden hesaplanır." cümlenizden şunu anlayabilir miyim.

1) Yani diyelim ki 10 senedir çalışıyorum ve brüt 1000 TL idi ve 1 Ocak itibari ile %25 kesintisi sonucu 750 TL'ye düştü. 2 ay sonra firma beni çıkartırsa çalışmış olduğum 10 sene + 2 ay için 750 brüt üzerinden mi hesaplanır? yoksa 10 senesi 1000 TL üzerinden, indirimli son 2 ay 750 YTL üzerinden mi hesaplanır.?

Yukarıda bahsettiğim durum ücret indirimi ile ilgili kağıt imzalatmaları durumu ile imzalatmadan uygulamaya geçmeleri arasında fark olur mu?

2) İmzalama işlemi olmadığı için İ.K'ya bu genelgeye bir itiraz yazısı yazmalımıyım. Yazmazsam durumu kabul etmiş mi oluyorum? Genelgede kriz bitene kadar %25 kesinti uygulamasına devam edilecek yazıyor. bir tarih belirtilmiyor.

20 yıl 1000TL ye çalıştınız,21.yıl 1 TL ye çalıştı iseniz tazminatınız 1 TL üzerinden hesaplanır.
Yapılacak ilk ücret kesintisi ile işverene bir ihtar gönderip,ücretinizin eksik ödendiğini bildirerek temerrüde düşürebilir,sonrasında ödenmezse sözleşmenizi sona erdirip tazminatınızı ve eksik ödenen ücretlerinin ödenmesi için dava açabilirsiniz.
Uygulamayı kabul etmediğinizi belirtmemiş olsanız da, uzun bir süre bu şartlarda çalışmaya devam etmeniz kabul ettiğiniz anlamı taşır.

Hızlı cevabınız için tekrar teşekkür ederim Erdoğan Bey.

1)Uygulama başlayalı 11 gün oldu. 1 Ocak itibari ile başladığı için. Yani %25 kesintili maaşlarımızı ay sonunda alacağız. Söyleminize göre ilk kesintili aldığımız maaştan sonra bir ihtar yazısı yazmalıyız. Genelge e-posta yoluyla geldi fakat biz ihtarı İ.K'ya noter kanalı ile göndermemiz gerekiyor sanırım. Ayrıca şuan çalışma saatlerimiz azaltıldı. mecburen 18:00 yerine 16:00'da işten çıkıyoruz. Firma "eksik çalıştığın için eksik ödeme yaptım. tam süreli çalışmadın ki" diyemez mi? Yani ben tam çalışmadığım için maaşım da tam yatmamış oluyor.

2) Bana uygulamayı kabul ettiğime dair kağıt imzalatmamalarına rağmen 1-2 ay bu şartlarda çalışmaya devam ederek uygulamayı kabul ettiğim anlamı kesin olarak çıkar mı?

Merhabalar ismin Ercan,

Bildiğiniz gibi krizin etkileri dalga dalga yayılıyor. Ben özel bir şirkette çalışıyorum. Ocak ayı sonunda kriz kapsamında sadece 1 haftalık ücretsiz izini kabul ettiğimize dair kağıt imzaladık ve 1 hafta izine çıktık. Şubat ve mart aylarında normalde 8-18 arası olan çalışma saatlerimizi 8-16 ya çektiler ve haftanın cuma gününü de ücretsiz izin yaparak haftada 3 gün maaş kesintisine gittiler. Daha sonra durum iş kurumuna bildirildi ve işsizlik fonu desteği için başvuruldu ve bize çıkacağı söylendi.

Bundan sonrası daha enteresam. Çalışmalarda normal düzene geçildi yani tam çalışıyoruz ve hiç izin yok ancak işveren maaşımızın % 30 unu kesiyor ve kalan % 30 luk kısmının 800 TL tavan üzerinden devlet tarafından ödeneceğini sözlü olarak duyurdu. Bu durum kanunen uygun mudur ve bizim nasıl bir tavır sergilememiz gerekiyor. Ben tam çalıştırıldığım halde böyle bir uygulama yasal mıdır. Yardımcı olursanız sevinirim

Aynı olay bizim çalıştığımız yerde de söz konusu ama biraz farkla o da kısa çalışma ödeneği ile 45 saatlik haftalık çalışma süresi 30 saate düşürüldü ve cuma günü tatil edildi yani cuma cumartesi ve pazar haftada 3 gün tatil yapıyoruz, benim sormak istediğim pazar gününün ücreti maaşımdan kesilebilirmi? Bunu daha önce de sordum ancak cevap alamadım..???

Ben bu kısa çalışma ödeneğinnde pazar günü kesintisi hakkında net bilgi bulamadım :(