Bedelsiz Numune Mal Tesilim

BEDELSİZ NUMUNE MAL TESLİMİ

Firmaların bedelsiz numune mal göndererek satış yapmaya çalışmaları günümüzde sık rastlanan bir olaydır. Hatta firmalar yıl sonunda reklam eşantiyon giderleri yapmakta takvim, saat, ajanda gibi hediyeler dağıtmaktadır. Reklam yapmayan bir işletmenin gelirleri belirli bir seviyede kalmakta ve hatta düşme riski ile karşı karşıyadır. Yüklü miktarda sipariş veren firmalar süprizlerle karşılaşmamak ve de malın özelliklerini daha iyi görüp test etmek için numune mal talep etmektedir. Numune gönderilen mal için kaz gelecek yerden tavuğu esirgememek deyimi bile kullanılabilir. Yalnız numune mal gönderen işletmeler bu durumun hangi prosedürlere ve vergi kanunlarına tabi olduğunu pek bilmemektedirler.

Gelir ve kurumlar vergisi açısından değerlendirildiğinde numune mal gönderen firmalar için bu durum muhasebe terminolojisi ile pazarlama satış dağıtım giderleri kapsamında değerlendirilecek, vergi kanunları açısından ise reklam gideri olarak kabul edilecektir. Bedelsiz numune mal teslimi, ticari faaliyetin sürdürülmesi ve gelirin elde edilebilmesi için yapılan doğal bir gider olarak kabul edilmektedir. Bedelsiz numunenin yurt içine veya yurt dışına gönderilmiş olması hiçbir şeyi değiştirmemekte ve yine gider kabul edilmektedir. Numune olarak gönderilen malların ambalajlarında “Numunedir. Para ile satılamaz.” ibaresinin bulunması gerekir.

Bedelsiz olarak numune mal teslimleri KDV’ye tabi tutulmayacaktır. Yani numune mal teslimlerinde KDV hesaplanmaz. Maliye Bakanlığının 50 seri nolu KDV genel tebliği ile üç koşul getirilmiştir. Numune mallardan KDV alınmaması için;

1- Ticari teamüllere uygun olması (örneğin bir mercedesin numune olarak verildiğini iddia etmek ticari teamüllere ters düşer.)
2- Ayrıca bir satışa konu olmayacak şekilde verilmesi ( Numune mal gönderildikten sonra asıl satış işleminin gerçekleştirilmesi gerekir.)
3- Firmanın ünvanı ve para ile satılamaz ibareleri

Numune mal teslimlerinde hangi belgelerin düzenleneceği de tartışma konusu olmuştur. Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde “Numune mal sevkiyatı yapılması halinde, sevk edilen mallar için sevk irsaliyesi düzenlenmesi zorunludur. Bu tür sevkiyatlarda, malı satıcı taşıyor veya taşıttırıyorsa, irsaliye satıcı tarafından, alıcı taşıyor veya taşıttırıyorsa, irsaliye alıcı tarafından düzenlenecektir.” Numune mal bedelsiz olarak teslim edilebileceği gibi çok düşük bir bedelle de satılabilir. Bu durumlarda her halükarda malın numune olarak teslim edildiğini belirtir bir ibarenin faturaya yazılması yararlı olacaktır.

Yurt dışına bedelsiz mal gönderiliyor ise bir de gümrük mevzuatı ile muhatap olunacaktır. Yurt dışına numune mal gönderimi için düzenlenen faturada zaten kdv gösterilmeyecek olup yine de numunedir ibaresinin yer alması gerekecektir. Hatta bu ibarenin yabancı dildeki karşılıklarının da fatura ve ambalajlarda yer almasında yarar vardır. Çeki listesi gibi diğer belgelerinde ihracat işlemlerinde olduğu gibi numune mal teslimlerinde de düzenlenmesi gerekir. Gümrük çıkış beyannamesinin düzenlenmesi zorunluluğu numune mallar içinde geçerlidir. Ancak numune olarak gönderilen malların ihracat hesaplarının kapatılmasına ilişkin yükümlülüğe tabi olmadığı da çok açıktır.

Görüldüğü üzere numune malların yurt içine veya yurt dışına gönderilmesine ilişkin mevzuat diğer işlemlerde de olduğu gibi çok karmaşıktır. Bunun yerine daha sade ve tek bir belge düzenlenmesine dayalı, her türlü vergi resim ve harçtan muaf bir uygulamanın getirilmesi yerinde bir uygulama olacaktır.

Bir gazetede yayınlanmış köşe yazımdır.
S.M.Mali Müşavir
Selçuk Gülten