Yaşayan 100 Entellektüel

İlginç bir konu ama bizim ulusalcılar hoşlanmayacaklar galiba;


11 Mayıs 2008
Cüneyt ÜLSEVER culsever@hurriyet.com.tr

Yaşayan 100 entelektüel

ULUSLARARASI ilişkiler alanında etkin bir dergi olan Foreign Policy (www.foreignpolicy.com) yaşayan en büyük 100 entelektüeli İngiltere'de çıkan Prospect Dergisi ile ortaklaşa belirledi. Ortaya çıkan isimler arasında Fethullah Gülen ve Orhan Pamuk da var.

Muhakkak ki derginin bu kişileri seçerken kullandığı kriterler eleştirilebilir, bazı isimlerin çıkarılması, bazı isimlerin ilave edilmesi önerilebilir ama dergi ciddi bir dergidir, kimse isimlerin tespitinde siyasi mülahazaların kullanıldığını, şu veya bu ülkenin uluslararası arenada geliştirdiği politikaların etkisi altında bazı isimlerin dayatıldığını iddia edemez.

* * *

Listenin 2/3'ünü Avrupalı ve Amerikalı entelektüelin oluşturması ya entelektüelliğin hálá Batı merkezli olduğu savını güçlendirecek, ya da seçiciler ne kadar "objektif" davranmaya çalışırsa çalışsınlar entelektüelliği Batı merkezli tarif ettikleri savına güç katacaktır. Hangi görüşün ağır basacağını zaman içinde göreceğiz.

Yaşayan 100 entelektüel arasında sadece 2 Türk'ün bulunması sevinilmesi mi, yoksa üzülünmesi mi gereken bir durumdur, bunu da tartışmaya açmakta fayda var.

Ancak, 100 entelektüel arasında yer alan 2 Türk'e bazı kesimlerce duyulan husumetin bu seçimi neredeyse görmeme çabası yaratması alaturka düşünce sistematiğinin tipik bir örneğidir.

Bir kişi veya kuruluşu sevmek veya sevmemek hakkı vardır, ama yiğide hakkını teslim etmek de bu ülkenin gelenekleri arasında yaşamaya devam etmelidir.

* * *

Listede İtalyan yazar Umberto Eco, Amerikalı aydın Noam Chomsky, Alman filozof Jürgen Habermas, gazeteci Fareed Zakaria, tarihçi Bernard Lewis, Nobel Barış ödüllü eski ABD Başkan Yardımcısı Al Gore, tarihçi Bernard Lewis, Çek devlet adamı Vaclav Havel, New York Times yazarı Thomas Friedman, siyasal bilimci Francis Fukuyama, Irak'taki Amerikan güçlerinin komutanı General David Petraeus ve Rus satranççı Garry Kasparov gibi Türkiye'de de çok iyi tanınan isimler yer alıyor.

Entelektüeller listesinin dini liderler kategorisinde ise Fethullah Gülen'in yanı sıra Papa 16. Benedikt, İslam alimi Tarık Ramazan ve Yusuf el-Kardavi bulunuyor. Batı kaynaklı bir derginin seçtiği 4 din adamının 3'ü Müslüman!

* * *

Dergi(ler) yaşayan 100 entelektüeli seçerken ne gibi kriterler kullanılmış?

Editörler listeyi ortaya çıkarırken kullandıkları kriterleri şöyle açıklıyorlar:

"Bu listedeki bay ve bayanlar dünyadaki en girift düşünürlerden bazıları olmakla beraber, listeyi hazırlarken kullandığımız kriterler bundan daha basit olmazdı: Adaylar yaşıyor ve halen kamusal hayatta faaliyet gösteriyor olmalı. Alanlarında müstesna konuma sahip olup, aynı zamanda kendi ülkelerinin de sınırlarını sıkça aşarak daha geniş alanda tartışmayı etkileme kabiliyeti göstermeli."

Demek ki Foreign Policy Dergisi'ne göre hem Fethullah Gülen, hem de Orhan Pamuk dünyadaki i) en girift düşünürlerden sayılıyorlar, ii) alanlarında müstesna konuma sahipler, iii) Ayrıca, kendi ülkelerinin de sınırlarını sıkça aşarak daha geniş alanda tartışmayı etkileme kabiliyeti göstermişler.

* * *

Fethullah Gülen ve Orhan Pamuk'u sevmeyenlere/beğenmeyenlere/ağır eleştirenlere seslenmek istiyorum. Onları sevmemek doğal hakkınız. Ancak:

i) Bu iki kişinin yukarıda sayılan kriterlere uymadığını iddia edebilir misiniz?

ii) Siz olsaydınız, yukarıdaki kriterlere sahip başka hangi Türkleri listeye ilave etmek isterdiniz?

Alıntı:

---

Adaylar yaşıyor ve halen kamusal hayatta faaliyet gösteriyor olmalı. Alanlarında müstesna konuma sahip olup, aynı zamanda kendi ülkelerinin de sınırlarını sıkça aşarak daha geniş alanda tartışmayı etkileme kabiliyeti göstermeli

---

RTE adayım.

Menfaatleri uğruna Ülkemizle beraber tüm ortadoğunun sınırlarını değiştirmek ana fikrindeki, herkezin dilinde olan bir projeyi tasarlayanların. Bu projelerinde kullandıkları bazı unsurları göz önüne taşımalarından daha doğal bir şey olamaz bence.

Alıntı:

---

Av.Abbas Bilgili rumuzlu üyeden alıntı

"Bu listedeki bay ve bayanlar dünyadaki en girift düşünürlerden bazıları olmakla beraber, listeyi hazırlarken kullandığımız kriterler bundan daha basit olmazdı: Adaylar yaşıyor ve halen kamusal hayatta faaliyet gösteriyor olmalı. Alanlarında müstesna konuma sahip olup, aynı zamanda kendi ülkelerinin de sınırlarını sıkça aşarak daha geniş alanda tartışmayı etkileme kabiliyeti göstermeli."

Demek ki Foreign Policy Dergisi'ne göre hem Fethullah Gülen, hem de Orhan Pamuk dünyadaki i) en girift düşünürlerden sayılıyorlar, ii) alanlarında müstesna konuma sahipler, iii) Ayrıca, kendi ülkelerinin de sınırlarını sıkça aşarak daha geniş alanda tartışmayı etkileme kabiliyeti göstermişler.

* * *

Fethullah Gülen ve Orhan Pamuk'u sevmeyenlere/beğenmeyenlere/ağır eleştirenlere seslenmek istiyorum. Onları sevmemek doğal hakkınız. Ancak:

i) Bu iki kişinin yukarıda sayılan kriterlere uymadığını iddia edebilir misiniz?

ii) Siz olsaydınız, yukarıdaki kriterlere sahip başka hangi Türkleri listeye ilave etmek isterdiniz?

---

Şimdi ben de sesli düşünmek istiyorum:
1-Fethullah Gülen bir düşünür müdür? Düşünür ise neyi düşünür? :) Kendi deyimi ile sıradan bir vaiz olduğunu söyleyen bu zat-ı muhtereme bu kadar anlam yüklendiğini duyması onun için de sürpriz olmuş olmalı:o Tartışmayı etkileme kaabiliyiti ise kendisinin ülkesine giremediği ve USA da ikamet etmek zorunda kalması nedeniyle doğal olarak sınırları aşmıştır.

2- Gelelim Orhan Pamuk'a. Nobel almak için kendi ülkesini ve kültürünü karalayan bir isim olması elbette eserlerinin edebi değerini azaltmamalı. Eserleri pek çok dile çevrilmiştir bakın bu doğru. Ama çoğu kendi vatandaşı tarafından bile anlaşılmayan eserlerinin olduğu de bir gerçek. Benim Adım Kırmızı ya bayıldım bak ona laf etmem.

Fakat ne hikmeyse bu iki entellektüel de ülkesinde bazı kesimlerden çok tepki alanlardan seçilmiş gibi geldi bana.. Gizli kriterler de var sanırım! Vardır vardırrr, kurcalayınca çıkar altından merak etmeyin..

İlber Ortaylı nın nesi var?!Mesela??
Valla bu tanım için aklıma bir kaç isim geliyor tam kriteri sağlayacak ama:) neyse.. daha çok gencim ve geleceğe dönük planlarım var:o

Sayın akademik sultan;
Ben sadece Cünyet Ülsever'in Hürriyet'teki yazısını kopyaladım. Yazı bana ait değil. Tespit edilen isimlere bir itirazım yok. Ancak, sizin de belirttiğiniz İlber Oratylı ve onun da hocası dünyaca ünlü tarihçimiz Halil İnalcık'ın bu listeye rahatlıkla girebilecekleri kanısındayım. Selamlar.

Alıntı:

---

Av.Abbas Bilgili rumuzlu üyeden alıntı

Sayın akademik sultan;
Ben sadece Cünyet Ülsever'in Hürriyet'teki yazısını kopyaladım. Yazı bana ait değil. Tespit edilen isimlere bir itirazım yok. Ancak, sizin de belirttiğiniz İlber Oratylı ve onun da hocası dünyaca ünlü tarihçimiz Halil İnalcık'ın bu listeye rahatlıkla girebilecekleri kanısındayım. Selamlar.

---

Sayın Bilgili;

Yazının size ait olmadığının farkındayım. Zaten tepkim de size değildir. Tepkim bu entellektüel ve aydın tanımlarının kişiye, yere,zamana,bakış açısına vs..vs.. vs... ye göre öyle oynak zeminlerde yer alıyor olmasınadır.

Bir F.Gülen benim entellektüelim olamaz ve beni temsil edemez.

Aynı tür bir şeyle geçen yıl Amerika Birleşik Devletlerinde bulunduğum zamanda karşılaşmıştım. Uluslararası Kdın Platformu olarak bir organizasyon düzenlenmişti yine USA da. Bizim kadınımızı orda kim temsil ediyordu biliyor musunuz? Merve Kavakçı!!!!

Merve Kavakçı nasıl benim Cumhuriyet kadınımı temsil edemez ise (tanıtımda türbanı nedeniyle devrik milletvekili olduğu yazılıydı) F. Gülen de entellektüel olarak kabul edilemez..

Bu memlekette bu kadar akademisyen bu kadar yazar düşünür var..Orda kalkıp neden bunlar seçilmez de bu konuşmalarında salya sümük ağlayan adam seçilir??Vallahi kızıyorum :)))

Foreign Policy seçmişse bir şey vardır elbet. Ama bakalım sonuçları merak ediyorum ben gerçekten :D

1 ay sonra açıklıyorlar ya sanki mektup açıp oy sayıyorlar, her şey otomasyona bağlı ama 20 haziran civarı açıklıcaklar :kızgın: