Üvey annenin miras planları

Size olması kuvvetle olası bir senaryo sunuyorum. Annemi kaybettim. Babam bir kadınla evli. Biz baba bir anne farklı 2 kardeşiz. Kadının çocuğu yok. Ben ve kardeşimin üvey anne ile ilişkilerimiz kötü. Babamla benim ilişkilerim iyi. Baba üvey anneye karşı fazla boyun eğici. Birkaç evleri var. Büyük olasılıkla üvey anne çocuklara miras kalmasını istemiyor. Babamın umurunda değil. Nasıl yapabilirler?
Babam ve üvey anne zamanında çalışmış. Evler üvey annenin üzerinde görülüyor.Bunlar sözleşme imzalayarak evliliklerinden başlamak üzere kadına en uygun mal rejimini seçebilir (Mal Ayrılığı, Paylaşmalı Mal Ayrılığı). Bu konudaki mevzuat aşağıda görülmektedir.Babam vefat ederse, üvey anne evlerin zaten sahibi olduğu için evler mal paylaşımına katılmayacak. Çocuklar belki bir otomobili paylaşacaklar (onunda ¾ ünü).
Deniyor ki sebepsiz çocuklar mirastan mahrum edilemez. Ancak hukuktaki açıkları yakaladığınız ve üzerinde çalıştığınız zaman bu mümkün mü?
Saygılarımla

Türk Medeni Kanunu’nda Mal Rejimleri
İstanbul Barosu, Kadın Hakları Komisyonu Başkanı Avukat Nazan Moroğlu’nun bu yazısı ile Türk Medeni Kanunu’nda Mal Rejimleri konusunu özlü bir biçimde inceliyor.

Mal Rejimi:
Eşlerin evlenmeden önce sahip oldukları ve evlilik süresince edindikleri (taşınır, taşınmaz mal ve para gibi) malvarlıklarını yönetme, bunlardan yararlanma ve bunlar üzerinde her türlü işlem yapma usullerini belirleyen hukuk kurallarına mal rejimi denir.

Medeni Kanunda iki tür mal rejimi düzenlenmiştir:
1. Yasal Mal Rejimi; 2. Seçimlik Mal Rejimleri.

Yasal Mal Rejimi :
Evlenmeden önce veya sonra, malvarlığının yönetimi ve paylaşımı konusunda kanunda yazılı seçimlik mal rejimlerinden birini sözleşme yaparak seçmemiş olan eşlerin kanunen tabi olduğu sisteme yasal mal rejimi denir.

Yeni Medeni Kanunda yasal mal rejimi:
"Edinilmiş Mallara Katılma rejimi"dir.

YASAL MAL REJİMİ OLAN EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA'DA HER EŞİN İKİ TÜR MALVARLIĞI VARDIR:

1. Edinilmiş Mallar:
Her eşin edinilmiş malları şunlardır:
-- Çalışmasının karşılığı olan maaş, ücret vs.,
-- Sosyal güvenlik kuruluşlarının yaptığı her türlü ödemeler,
-- Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminat,
-- Kişisel malların geliri (kira, faiz gelirleri gibi),
-- Edinilmiş malların yerine geçen değerler.

Mal rejimi tasfiye edildiğinde sadece "edinilmiş mallar" eşler arasında yarı yarıya "eşit olarak" paylaştırılır.

2. Kişisel Mallar :
Her eşin kişisel malları şunlardır:
-- Eşlerden birinin kişisel kullanımına yarayan eşya,
-- Evlenmeden önce sahip oldukları mallar,
-- Evlenmeden sonra miras veya bağış yoluyla geçen mallar,
-- Manevi tazminat alacakları,
-- Kişisel malların yerine geçen değerler.

Seçimlik Mal Rejimi:
Kanunda belirlenmiş olan türler arasından eşlerin mal rejimi sözleşmesi yaparak kanunda yazılı sınırlar içinde seçebilecekleri rejimlere, seçimlik mal rejimi denir.

Seçimlik mal rejimleri :
Mal Ayrılığı, Paylaşmalı Mal Ayrılığı ve Mal Ortaklığı'dır.

Mal Rejimi Sözleşmesi :
Eşlerin, kanunda yazılı seçimlik mal rejimlerinden birini seçmek için aralarında yaptıkları sözleşmeye mal rejimi sözleşmesi denir.

Eşler, tabi oldukları mal rejimini, aralarında sözleşme yaparak her zaman değiştirebilirler.

MAL REJİMİ SEÇİMİ
Ne Zaman Nerede Nasıl Yapılır
Evlenmeden Önce Noterde Düzenleme veya onaylama şeklinde mal rejimi sözleşmesiyle
Evlenmeden Sonra Noterde Düzenleme veya onaylama şeklinde mal rejimi sözleşmesiyle
Evlenme Başvurusu Sırasında Evlendirme Memurluğu'na Yazılı bildirimle

Mal rejiminin tasfiyesi:
Eşlerin tabi oldukları mal rejimi sona erdiğinde tasfiye yapılır.

Mal rejimi iki halde sona erer. Genel olarak evlilik birliğinin boşanma veya eşlerden birinin ölümüyle sona ermesiyle mal rejimi sona erer. Ancak bazen evlilik devam ederken haklı nedenin varlığı halinde hakim kararıyla (MK. 206-214) veya eşlerin sözleşme yaparak başka bir mal rejimine geçmeleriyle de (MK.203) mal rejimi sona erer.

MAL REJİMİ TASFİYESİ NE ZAMAN YAPILIR
Evlilik birliği Mal rejimi
Boşanma Haklı nedenlerle mal ayrılığına geçilmesiyle,
Evliliğin iptali veya Eşlerin başka bir mal rejimini seçmeleriyle
Eşlerden birinin ölümüyle sona erdiğinde sona erdiğinde

Evlilik birliği, eşlerden birinin ölümüyle sona erdiğinde, sağ kalan eş ve çocuklar ve diğer mirasçılar arasında miras paylaşımı yapılmadan önce, eşler arasındaki mal rejiminin tasfiyesi yapılır. Sağ kalan eş ölenin "edinilmiş mallar"ının yarısını aldıktan sonra miras paylaşımına geçilir. Tereke, ölen eşin "edinilmiş mallarının yarısı ile kişisel mallarından" oluşur. Miras paylaşımına geçildiğinde çocukları ile birlikte mirasçı olan sağ kalan eş, ¼ miras payı alır. Eğer evlilik süresince oturulan ve mülkiyeti ölen eşe ait olan "aile konutu" var ise, sağ kalan eşe aile konutunun mülkiyetinin "miras hissesine mahsuben" kendisine verilmesini isteme hakkı tanınmıştır.(MK. 652)

MAL REJİMİ NASIL DEĞİŞTİRİLEBİLİR
Mal Rejimi Sözleşmesiyle Hakim Kararıyla
Eşlerin noterde yeni bir sözleşme yapmalarıyla Haklı sebeple eşlerden birinin istemi üzerine

1 Ocak 2002'den ÖNCE EVLİ OLANLAR
Mal Rejimi Sözleşmesi Yaparak
"Mal Ayrılığı" veya "Paylaşmalı Mal Ayrılığı" ya da "Mal Ortaklığı"nı seçebilirler;

Mal Rejimi Sözleşmesi Yapmamışlarsa
1 Ocak 2002 tarihine kadar "Mal Ayrılığı"na, ve
1 Ocak 2002'den sonrası için ise "Edinilmiş Mallara Katılma" rejimine tabi olacaklar.

Mevcut evliliklerde 1 Ocak 2002'den önce eşlerin her birinin üzerine kayıtlı olan mallar kendisinde kalmaya devam edecek ve herhangi bir sözleşme yapmamış oldukları takdirde, 1 Ocak 2002'den sonrası için bu mallar kimin üzerine kayıtlı ise onun kişisel malı sayılacaktır.

YENİ EVLENECEK OLANLAR

Mal Rejimi Seçmek İsterlerse
Evlenme başvurusu Noterde yapacakları mal sırasında Evlendirme veya rejimi sözleşmesiyle Memurluğu'na yapacakları Yazılı bildirimle "Mal Ayrılığı", "Paylaşmalı Mal Ayrılığı" veya "Mal Ortaklığı" rejimlerinden birini seçebilirler.

Yeni Evlenecek Olanlar Evlendirme Memurluğuna Yazılı Bildirimde Bulunmamışlarsa ve Mal Rejimi Sözleşmesi de Yapmamışlarsa

Yasal mal rejimi olan:
"Edinilmiş Mallara Katılma" rejimine tabi olurlar.

Av. Nazan Moroğlu
İstanbul Barosu
Kadın Hakları Komisyonu Başkanı



Alıntı: www.istanbulbarosu.org , 09.06.2003 MartıWeb: 12.06.2003