Yillik Iznin Kullanim şekli Ve Idarenin Yetkisi

YILLIK İZNİN KULLANIM ŞEKLİ VE İDARENİN YETKİSİ

657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 23 nci maddesinde "Devlet memurları, bu kanunda gösterilen süre ve şartlarla izin hakkına sahiptirler." hükmü yer almaktadır.
Aynı kanunun 102.maddesinde de "Devlet memurlarının yıllık izin süresi, hizmeti 1 yıldan on yıla kadar (on yıl dahil) olanlar için 20 gün, hizmeti on yıldan fazla olanlar için 30 gündür. Zorunlu hallerde bu sürelere gidiş ve dönüş için en çok ikişer gün eklenebilir." hükmü yer almaktadır.
Yasanın 103 üncü maddesinde de "Yıllık izinler, amirin uygun bulacağı zamanlarda, toptan veya ihtiyaca göre kısım kısım kullanılabilir. Birbirini izleyen iki yılın izni bir arada verilebilir. Cari yıl ile bir önceki yıl hariç, önceki yıllara ait kullanılmayan izin hakları düşer." hükmü yer almaktadır.

Yukarıda hükümlerden kısaca bir değerlendirme yaparsak, izinin bir hak olduğu ve dolayısı ile yasa ile verilip, yasa ile kısıtlanabileceği anlaşılmaktadır. Amirlerinde izinlerin kullanım zamanlarını belirleme noktasında yetkilerinin bulunduğu, bunu da kamu görevinin aksatılmadan yürütülmesinin planlanabimesi için bir imkan olarak yasakoyucu tarafından düşünüldüğü anlaşılmaktadır.

Esasen sorunun, yıllık izinlerin zamanının amirlerce keyfi olarak belirlenmesi ve izinlerin bir kısmının yanlamalarına ve kullanıma imkan vermemelerinden kaynaklandığı açıktır.

Başbakanlık Personel Daire Başkanlığının 26 Ocak 2007 tarihli görüş yazısında, bir memurun yıllık izin uygulamalarında 7 günden az izin verilip verilemeyeceği hususunda bilgi talep etmesi üzerine, yukarıda yer verilen yasa maddeleri sayılarak, "yıllık iznin kullanılacağı zaman bakımından idareye takdir yetkisi tanınmış olmakla birlikte, kamu kurum ve kuruluşlarının yıllık iznin kullanılma süresini sınırlamasına ilişkin bir düzenleme 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda yer almamaktadır." şeklinde cevap verilmiştir.

Özetle idarenin, 7 günden az izne çıkmazsın demeye yetkisi bulunmadığı, Başbakanlık tarafından belirtilmiştir.
Ayrıca bu kısıtlama halleri yıllık izinlerin bir kısmının yanmasına neden olması halinde, kişisel zararda doğracağı açıktır. İzin kullanmayan personel izin kullanması konusunda zorlanmalıdır. Bunun feragata bağlanması sanırım belgelemek adına faydalı olacaktır.
Danıştay 1.Dairesinin (DAN-DER, SAYI:46-47) yayınlanan 07/06/1982 tarih ve 182/119 esas, 1982/121 sayılı kararında, Dinlenmenin sağlığı korumanın koşullarından biri olduğu, ayrıca, dinlenen memurun çalışmaktan doğan yorgunluğu ve yıpranmayı gidermiş olmaktan dolayı iş hayatında daha verimli olacağı belirtilerek, gerekçesinde;
"657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 102.maddesinde, Devlet memurları nın yıllık izin süresinin hizmeti bir yıldan on yıla kadar (on yıl dahil) olanlar için 20 gün, hizmeti on yıldan çok olanlar için 30 gün olduğu, zorunlu hallerde bu sürelere gidiş ve dönüş için en çok ikişer gün eklenebileceği, 103.maddesinin birinci bendinde ise, yıllık izinlerin amirin uygun bulacağı zamanlarda toptan ya da gereksinime göre bölüm bölüm kullanılabileceği, birbirini izleyen iki yılın izninin bir arada verilebileceği, bu takdirde önceki yıllara ait kullanılmamış izin haklarının düşeceği hükme bağlanmıştır.
Dinlenme hakkı, Anayasanın her çalışanın dinlenme hakkına sahip olduğu ücretli hafta ve bayram tatili ve ücretli izin hakkının yasayla düzenleneceği yolundaki 44.maddesi hükmü ile güvence altına alınmıştır. Dinlenmenin sağlığı korumanın koşullarından biri olduğu, ayrıca, dinlenen memurun çalışmaktan doğan yorgunluğu ve yıpranmayı gidermiş olmaktan dolayı iş hayatında daha verimli olacağı kuşkusuzdur.
Devlet Memurları Kanununun yukarda söz konusu edilen yıllık izne ilişkin hükümlerinin bu gerekçeler de gözönüne alınarak yorumlanmasında, konunun yasakoyucunun amacına, izin müessesesinin işlevine uygun bir uygulamaya kavuşabilmesi yönünden yarar vardır. Bu durumda;

a) Memur bir istekte bulunmuş olmasa bile, amirin uygun bulması halinde, bir önceki yılda kullanılmayan iznin tamamının ya da artan kesiminin, içinde bulunulan yıl izni saklı tutularak kullanılabileceği, bunun Devlet Memurları Kanununun yukarda söz konusu edilen 103.maddesinde yer alan ve amire, izinlerin kullanma zamanını saptama konusunda tanınan yetkinin ve amirin memurunu gözetme yükümünün doğal bir sonucu olduğu,
b) Birbirini izleyen iki yıl izninin tamamının içinde bulunulan yılda kullanılmaması halinde, iznin, içinde bulunulan yıl iznine tekabül eden kesiminin sonraki yıla aktarılabileceği, aksine bir uygulamanın 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 103.maddesinin, birbirini izleyen iki yılın izninin bir arada verilebileceği yolundaki hükmüne açıkça aykırı olacağı" belirtilmiştir.


SONUÇ:
657 sayılı yasanın yukarıda yer verilen hükümleri, Başbakanlık görüşü ve Danıştay kararı paralelinde;

1-Yıllık izinlerinin kullanım zamanlarının tayininde idarenin yetkisinin bulunduğu,
2-7 günden az izin olmaz gibi kuralların getirilemeyeceği,
3-Yıllık izinlerin yanmaması ve kullanımının temininde idarenin sorumlu olduğu,
4-Dinlenmenin sağlığı korumanın koşullarından biri olduğu,
5-Dinlenen memurun çalışmaktan doğan yorgunluğu ve yıpranmayı gidermiş olmaktan dolayı iş hayatında daha verimli olacağı ,

Sonuçları çıkmaktadır.
Önder Özlem