Yalan Nasil Anlaşılır?

Yalan söyleyen kişi göz temasında bulunmamaya çalışır, göz göze gelmemek için elinden geleni yapar.
Yalan söyleyen ya da bir gerçeği saklayan kişi, ellerini ve kollarını daha az kullanır.
Soru sorulduğunda elleri sımsıkı kapanıyor veya avuçları aşağı dönüktür.
Ellerini yüzüne ya da boynuna doğru götürüyor olabilir. Bunun haricinde bedeniyle pek temas kurmaz.
Verdigi cevap nedeniyle içinin rahat olduğunu göstermeye çalışan kişi belli belirsiz kaçamak bir şekilde omzunu silker.
El ve kol hareketleri ile soylediği sözler arasında zamanlama hatası vardır.
Şaşırmış, korkmuş ya da mutluymuş rolü yapıyorsa, yüzünde beliren ifade, ağız bölgesiyle sınırlı kalacaktır.
Genellikle yalan söyleyen kişinin sırtı dik pozisyonda değildir.
Kendisini itham eden insandan uzaklaşmak isteğiyle muhtemelen bakışlarını kapıya doğru çevirir.
Konuştuğu insanla ya çok az fiziksel temas kurar ya da hiç kurmaz.
İşaret parmağını ikna etmek istedigi kişiye yöneltmez.
Kendisini itham eden kişiyle arasına bir takım nesneler koyar.
Bilinçaltından sızan gerçek duygular, düşünceler ve niyetler dil sürçmesi şeklinde ortaya çıkar.
Karşısındaki kişi anlattığı hikayeye inanana kadar fazladan bilgi vermeye devam eder.
Sorulara asla doğrudan cevap vermez, dolaylı olarak ima eder.
Yalan söyleyen kişi, ‘ben, biz ve bizim’ gibi zamirleri ya çok az kullanır ya da hiç kullanmaz.
Kullandığı kelimeler açık ve net olmayabilir.
Sorulan soruya oranla aşırı bir tepki gösterir.
Bütün sorularınıza cevap verebilir ama kendisi size soru sormaz.
Konu değiştirildiğinde rahatlar ve gerginliği azalır.
Haksız yere suçlandığına sinirlenmez. ‘gerçegi söylemek gerekirse’, ‘dürüst olmak gerekirse’ ve ‘neden yalan söyleyeyim ki’ gibi cümleler kullanır.
Soruyu önceden düşünmüş ve cevabı hazırlamıştır.
Sorunuzu tekrar etmenizi ister ya da soruya soruyla karşılık verir.
Konuşmasına, ‘yanlış anlamanı istemem ama’ gibi bir cümleyle başlar.
İlginizi dağıtmak için şaka yapar ya da dalga geçer.
Daha ayrıntılı açıklama gerektiren konuları sıradan bir şeymiş gibi aktarır.

Siyasette Hitabet Sanatı


“Büyük bir kapitalist olacağıma,
keşke büyük bir hatip olsaydım”
“P.Armour”

Günümüzde hepimizin bir mesleği var. Bazılarımız, mesleklerinde en üst mertebeye ulaşmış durumda. Yine de İster mimar, ister doktor yahut avukat olsun mesleğinde başarılı olmuş bir insanın küçücük bir topluluk önünde ayağa kalkıp hitap etmesi ise bambaşka bir iştir. Bu insanı felce uğratan bir durumdur. Hitap etmek için kürsüye gelen kişide fizyolojik değişimler yaşanır, kalbi iki misli çarpar ve heyecan son raddesine gelir. Topluluk önünde anlatacakları, aldıkları notlar ise aklından kanatlana kanatlana uçmaya hazır bir kuş gibidir.

M.Ö. 44 yılı Sezar, Roma Senatosu’nun önünde almış olduğu 23 hançer darbesiyle yerde yatıyordu. Sezar'ın sert ve haris politikalarının Roma'yı yıkmakta olduğuna ve halk için en iyi yönetimin cumhuriyet rejimi olduğuna inanan Brütüs, Sezar’ın kanı yerde akarken Roma Forumu’ndan Romalılara seslendi. “Ulu Roma’nın insanları, Sezar’la dosttuk, onu çok severdim. Fakat Roma’yı Sezar’dan ve Sezar’ın Roma’yı sevdiğinden daha çok seviyordum. Demokrasi’nin Roma’da yaşaması, Roma insanlarının mutluluğu için Sezar’ın diktatörlüğünün son bulması gerekiyordu.”

Bu seslenişin ardından Sezar’ın Dışişleri bakanı ve Sezar’a çok bağlı olan Mark Antuan, Sezar’ın cesedi önünde birkaç söz söylemek için Roma Forumunda kürsüye çıktı. Roma halkı ikiye bölünmüştü. Antuan gözleri yaşlı olarak Sezar’ın hatırasını anlatan bir konuşma yapmaya başladı.

“Roma Halkı, Brütüs ve arkadaşları şerefli insanlardır, size sizin bildiğiniz şeyleri anlatacağım. Sezar bir diktatördü, fakat Roma’yı ve Romalıları severdi, Roma onun vatanıydı her şeyden daha çok ilgiliydi. Arkadaşlar, Romalılar, yurttaşlar buraya Sezar’ı methetmeye değil gömmeye geldim. Hatırlayın, Roma’da yoksullar inlediklerinde Sezar’da ağladı, Sezar şerefli bir insandı, ….”

Bu sözler üzerine Romalılar Sezar’ı öldürenler aleyhine bağırıp çağırmaya başladılar. Bu etkili hitabet Sezar aleyhine esen rüzgarı tersine çevirdi. Romalıları coşturdu. Sezar’ı öldürenler başka yerlere kaçarak canlarını kurtardılar. Brütüs ise kaçtıktan bir sene sonra intihar etti.

Antuan’ın Hitabet sanatı, ortamı Brütüs aleyhine çevirip, imparator olmasını sağladığı gibi günümüzde bu yetenek partilerin oy oranlarını etkiliyor, insanların geleceğini şekillendiriyor, vekillerin bakan, hükümet sözcüsü olmasını yahut komisyonlarda görev almasını sağlıyor. Seçimlerin gündemde olduğu ülkemizde milletvekili olmak için aday olan binlerce kişi var. Bu kişiler mesleklerinde başarılı olmuş insanlar, siyasete emek vermiş, başarı merdivenlerini adım adım tırmanmış kişiler. Aday oldukları seçim bölgelerinde çalışmaya başladılar. Artık köy köy, kahve kahve, mahalle mahalle gezme dönemi. Acaba adaylar topluluk önünde neler konuşuyorlar, konuştukları ile insanların hafızalarında ne kadar yer bırakıyorlar.

Peki insanları etkilemenin yöntemi nedir ?.Kendinizi bir milletvekili adayı olarak hayal edin, seçim bölgenizi belirleyin ve seçmenlerin karşısına geçin. Herkesin dinleyebileceği sözü söylemek derecesinden insanı tanıtan ve ona süratli muvaffakiyet temin eden bir meziyet yoktur. İşte siyasilere seçmenleri etkilemenin yolları,

Hitabette, en önemli nokta söze çok iyi başlamaktır. İlk sözler ve ilk izlenimler son derece önemlidir. Bir hatibin sözlerinin başında kurduğu ilk beş cümle ile seçmenler ekseriyetle ya kazanılır, ya kaybedilir. Zira söze başlandığında dinleyici olan seçmenlerin beyni rahattır ve onun üzerine etki yapmak nisbeten daha kolaydır.

Şu altın kaide çok açıktır. Süratle konuya gir ve süslü güzel söylemek merakına kapılma.Sade ve anlaşılabilir kelimelerle konuya gir. Seçmenler çok sabırlı olamazlar, en başta dikkatlerini çekmezseniz bunu daha sonra gerçekleştirmeniz çok zor olabilir. Bu sebeple başlangıç kısa olmalı ve birkaç cümleden teşekkül etmelidir.

Seçmenlerde anlattıklarınızla merak uyandırın, Bir siyasinin “Türkiye’nin AB’ye üye olma sürecinin ne kadar yıl süreceğini biliyor musunuz?” diye başlayan cümlesi yahut, “Kerkük’te ne kadar Türk yaşıyor ve Kerkük ne kadar süredir bir Türk yurdu” şeklinde başlayan cümlesi tüm seçmenleri konuya odaklandırır.

Seçmenleri ilgilendiren bir olayı anlatın, eğer Anadolu’daki bir ilde bulunuyorsanız, orada geçen seçim ile yapılacak seçim dönemi içerisinde kaç tane hastane yapıldığını, yeni okul açıldığını ne kadar doktor ve öğretmen açığının bulunduğunu, ne kadar asfalt yol yapıldığını, elektrik ve su verilen köyleri, uçak seferlerinden bahsedin.

Konunun seçmenlerin hayati bir surette ilgilendirdiğin izah edin. Bir şehirden aday olan milletvekilinin, şehrin zenginlik düzeyinin ülke çapında kaçıncı sıraya geldiğini, şehrin milli gelirinin kaç dolardan kaç dolara geldiğini, şehrin ekonomisinin durumunu, devletin şehre aktardığı kaynakların oranını anlatarak seçmenleri bilgilendirin

Seçmenlere soru sorun, soru sormak onların konu hakkında düşünmelerini ve hatip ile işbirliği yapmalarını sağlar. Soru sormak için hazırlanırken ses tonunuzu alçaktan yükseğe doğru taşıyın. Seçmenlerin karşısındayken “iktidara geldiğimizde ülkemizi her türlü yabancı müdahalesinden uzat tutacağız. Değerli yurttaşlarım, buna hazır mısınız ?, benim yanımda mısınız ? “ gibi cevabı tek kelimelik sorular seçmenleri mutlu eder, kalabalıkta coşku oluşturur ve konuşmaya ilgiyi arttırır.

Sarsıcı olayları anlatarak söze başlayın. Gündemde olduğundan hareketle, “Milli birlik ve beraberliğe en çok ihtiyacımız olduğu günleri yaşıyoruz. Ülkemiz büyük bir terör tehdidi altında. Bu tehdidin üstesinden birlik ve beraberlikle gelebiliriz “ gibi söylemler seçmenlerin duygusal yönlerine hitap edecektir.

Seçmenleri hoşnut ediniz. Onların korkularını gidermek, onlara kollarını açarak “geliniz ülkenin geleceğini birlikte şekillendirelim “ söylemleri ortak menfaatleri, ortak noktaları çağrıştırır.

Seçmenleri tanımaya çalışın. Bir seçmen topluluğuna karşı konuşuyorsanız, bu mahalleye, yahut köye göre değişecektir. Onlar hakkında önceden bilgi alınmalıdır. Nelere ihtiyaçları var, nelerden şikayetleri var, en hassas konuları neler, siyasi görüşleri ve dini teamülleri nelerdir. Onlara iltifat ederek, onura edin.

Söze iyi başlayıp iyi bitirin. Ve arasını bilgilerle süsleyin. Konuşmaya son veren sözlerin önemli bir vazifesi vardır. Bütün konuşmayı toparlar. Seçmenlerin dikkatini bir müddet için konuşmanın geneli üzerine çeker ve konuşmayı bağlayan bağları tamamlar. Konuşmaya son veren sözleri peşinen hazırlayın ve söyleyin. “Artık söyleyecek bir sözüm kalmadı “ gibi bir sonla bağlamak yerine, “Yapacaklarımız için biz hazırız bu gemiyi birlikte yürütmek için değerli siz seçmenlerimizin katılımını ve yardımlarını bekliyor, vatan için her zaman canını feda eden bu şehrin güzel evlatlarına, güzel insanların en derin sevgilerimi ve saygılarımı sunuyorum. Sağlıcakla kalın……” gibi konuyu özetleyen onore edici şekilde bitirin.

Yukarıda izah edildiği gibi, bir konuşma metninin çok iyi aktarımı için çok iyi bilgi sahibi olmak, çalışmak, pratik yapmak fayda getirecektir. Bir nutkun uzunluğu ile saatin hiçbir alakası yoktur. Uzun bir konuşma seçmenlere uzun gibi gelendir. Fakat kısası herkesin bir şey beklediği veya fazlasını beklediği sırada ansızın biten bir konuşmadır. Bir hatip dinleyici seçmenlerin gözlerine bakmalı ve gözlerinin nereye dikildiğine dikkat etmeli, akıllarının nerede dolaştığını keşfetmelidir.

İrfan Hattatoğlu