Emekliler, elinizi çabuk tutun

Türkiye çok matrak bir ülke olmaya başladı. Haberi okuyunca siz de hak vereceksiniz bana.

Acele eden emekli maaşını katlayacak

"Emeklilikte süper formül" diye açıklanan ve emekli aylıklarına ülkenin gelişme hızının yansıtılmasını engellemek için çıkartılan yasa hatalı çıkarıldı. Yeni yasada unutulan tarih kısıtlaması nedeniyle emekli aylıkları 2 katına çıkabilecek.

Kanundaki hata düzelmeden, emekli maaşını kestirip bir başka işte 1 gün çalışanlar bile maaşını katlayabilir.

Sosyal Güvenlik Uzmanı Ali Tezel, emekli aylıklarını düşüren yasanın hatalı çıkmasının sonuçlarını NTVMSNBC'ye anlattı. Tezel, daha önce emekli aylığını kestirip bir işe giren ve böylece emekli aylıklarını yüzde 43 oranında arttırmak isteyenlere şu öneride bulundu:

"Kanun daha Resmi Gazete’de yayımlanmadı. Gidin emeklilik müracaatınızı yapın, emeklilik aylıklarınızı yüzde 43'e kadar arttırın. Yoksa kanun Resmi Gazete'de yayınlandıktan sonra emeklilik müracaatı yaparsanız maaşınızı kısa vadede arttırma imkanınız kalmayacak."

Çalışma Bakanlığı, "uyanık emeklilik" formülünü engellemek; emeklilerin gelişme hızından -Türkiye'nin Gayri Safi Milli Hasıla'sından- yararlanmasını sınırlamak için apar topar bir yasa değişikliği yaptı. Yasalaşan kanuna göre; artık emekliliğe 1 gün ara verip yeniden emekli olanlar, maaşını tek kalemde artıramayacaktı. Ancak bu hafta yasalaşan kanunda yapılan bir hata nedeniyle tam tersi sonuca yol açıldı. Yasada tarih kısıtlaması unutuldu. Böylece, maaş hesabında işe ilk girişten bugüne kadar geçen bütün kazançlar göz önüne alınacak, özellikle uzun dönemde yüksek kazançlı çalışanların aylığı üçe dörde katlanacak.

Ali Tezel, hatalı kanunun sonuçlarını NTVMSNBC'ye anlattı:

"6 maddelik 5698 sayılı kanun ile SSK ve Bağ-Kur emeklilerine ülkenin gelişme hızından bundan sonra pay verilmemesi sağlanmak istendi. Henüz Resmi Gazete'de yayınlanmayan kanunun hatalı çıkması nedeniyle; artık daha fazla emekli aylığı ödenebilecek. Çünkü yeni kanunun 2. maddesi 506 sayılı Kanun'un 82. maddesi dikkate alınmadan, yani tarih kısıtlaması konmadan çıkarıldı. 82. maddenin "b" bendindeki "Sigortalının bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten (01.01.2000) sonraki prim ödeme sürelerine ait aylığı ise..." ifadesi nedeniyle; şimdi bütün çalışma yıllarının kazançları TÜFE ve GSMH artışları oranında güncellenmek zorunda."

"Emekli aylıklarına geçmiş yıllardaki TÜFE ve gelişme hızını yansıtması imkanını verdiler. Şu anda emekli olan biri aylığını kestirse 6 ay veya 1 yıl boyunca tavan ücretten prim ödese, emekli aylığını 2 katına çıkarabiliyor."

Tezel endişesini ise şöyle anlattı:

"Korkum şu: Bu yeni yasadan yararlanmak için, yani emekli aylığını 2'ye 3'e katlamak için 6 ay, 1 yıl, 2 yıl gibi bir süre çalışmak gerekiyor. Ama biz "Emekliliğini kestir, 6 ay tavandan çalış" diyeceğiz, iki gün sonra "yeni bir kanun çıkarıp biz geri alıyoruz, vazgeçtik" de diyebilir bunlar."

Tezel, sistemin işleyişini, gelişme hızının etkisini daha detaylı olarak bir örnekle şöyle anlattı:

"Bugüne kadar bağlanmış emekli aylıklarına sadece enflasyon oranı kadar artış yapılıyordu. Fakat herhangi biri emekli aylığını kestirir, 1 gün dahi çalışır ertesi gün yeniden emeklilik müracaatı yaparsa, emekli maaşına gelişme hızı ekleniyordu. Gelişme hızı, Türkiye'nin yıllık GSMH oranı. Geçen yıl yüzde 7, ondan önce yüzde 7,8 büyümüşüz. Örneğin 2000 yılında emekli olan birisi bugün emekli aylığını kestirse, yarın işe girse ve yarından sonra yeniden emeklilik müracatı yapsa emeklilik aylığı yüzde 43 oranında artıyordu."

"Çünkü 2000'den 2007 yılına kadar geçen dönemde Türkiye yüzde 43 oranında büyüdü. Bu büyüme emekli aylığına yansıtılabiliyordu. Bu süper formülden yaklaşık 20 bin kişi yararlandı. Ve bunlar büyük ihtimalle kurumun içinde yakını, akrabası olan kişiler. Çünkü bu kadar ayrıntıyı bir emeklinin bilmesi hayatın olağan akışına aykırı. Çok ince bir detay bu. Herkesin yararlanamamasından da bu belli oluyor."

Tezel, yeni yasadaki hatayı farkedip uyarıda bulunduğu halde dikkate alınmadığı belirtti:

"Durum buyken, geçen hafta TBMM'ye bir yasa teklifi verdiler. Teklifi veren de eski bir sendika başkanı olan Çorum milletvekili Agah Kafkas'tı. İşçi-emekli maaşlarının düşürülmesiyle ilgili bir teklif vermesi, eski bir sendika başkanı olarak ona yakışmıyordu zaten. Üstelik teklifte bir hata vardı."

"Geçen hafta Komisyon'dan geçen 2. maddede hata olduğunu görünce kurum başkanıyla yetkilileri uyardım. Bu maddede hata var; düzeltin, yoksa ulaşmak istediğiniz amaca kısa vadede ulaşırsınız; ama uzun vadede sosyal güvenlik sistemini içinden çıkılmaz bir hale getireceksiniz, dedim. Çünkü emekli aylıklarını 4 katı kadar arttırma imkanı doğacak, uyarısını yaptım. Uyarımı dinlemediler. 'Biz bu uyarıyı dikkate alırsak gazetelere manşet oluruz', kanunu Ali Tezel düzeltti, diye haber yapılır, diye düşündüler."

Tezel, yeni yasadaki diğer bir hatayı da açıkladı:

"Türkiye Cumhuriyeti kurulduğu günden bu yana SSK ile ilgili herhangi bir kanunda 'emeklilik' kelimesi geçmez. Ya 'yaşlılık aylığı', ya 'mulüllük aylığı' geçer. Bu bir gelenektir ve SSK'da emeklilik diye bir tanım yoktur. Ama bu kanunu hazırlayan kurum içindeki bürokratlar bundan bihaber oldukları için 1946'dan beri süren geleneği değiştirdiler, kuruma ilk defa emekli kelimesi soktular. Bizim kanunumuzda emekliliğin tanımı da yok. Bu anlamda da ikinci bir hatayı işlediler. SSK Kanunu'nda emeklilikle ilgili bir tanım yok. Çünkü emekliliğin SSK'da 6-7 çeşidi var; yaşlılık aylığı, kısa vadeli yaşlılık aylığı, uzun vadeli yaşlılık aylığı, mulüllük aylığı, sürekli iş görmezlik aylığı gibi tanımlar var. Emeklilik bu tanımların hiçbirine girmiyor. Hangisini kastettikleri belli değil."