Ülkemizde Cari Açık Yanlış Açıklanıyor

CARİ AÇIK" YANLIŞ HESAPLANIYOR!!!

Ülkemizdeki "Cari Açık" hesaplama sistemindeki yöntem hatasından yanlış açıklanmaktadır. Yıllardan beri devam eden bu yanlışlık Dış Ticaret hacmimizin artmasıyla daha bir önem kazanmıştır. Gerçekte açıklandığı kadar yüksek bir cari açık yoktur..!

Cari açığın kaynağı olarak ithalat giderlerinin yüksekliği gösterilmektedir. Dış ticaret gelir ve gideri hesaplanırken İhracatın FOB değeri İthalatın ise CIF değeri baz alınmaktadır. İhracat gelirlerinin hesaplanmasında FOB kıymetin baz alınması ihracatımızın daha düşük açıklanmasına neden olmaktadır. (Yurt dışına yapılan satışların bedelleri FOB kıymet üzerinden değil, teslim bedeli üzerinden gelmektedir).

Asıl yanlışlık ithalat giderlerinin hesaplanmasında ortaya çıkmaktadır. İthalatta, vergi kaybını önlemek ve yerli sanaiyimizi korumak amacıyla, referans fiyat, gözetim, kayıt formu gibi tarife dışı engeller uygulanmaktadır. Bu uygulamalarla gümrük beyennamesinde verginin alınmasında baz alınan CIF kıymet bir çok defa gerçek değerin çok üzerine çıkmaktadır. Vergi kaybını önlemek, ithalatı zorlaştırıp yerli sanaiyi korumak açısından bu uygulama doğrudur. Yanlışlık, Türkiye İstatistik Kurumunun, gerçek mal bedeli yerine ithalat değerinin çok üstünde olan CIF kıymeti cari açık hesaplamasında baz almasından kaynaklanmaktadır.

“CARİ AÇIK” RAKAMLARININ YANLIŞ AÇIKLANMA NEDENLERİ:

1-Dahilde İşleme İzin Belgesi (D.İ.İ.B.) kapsamında yurt dışından metresini 0,50 ABD dolarına alınan tüm kumaşlar beynannameüzerinde 1 ABD doları, Mamul kumaşlar da 2 ABD doları olarak yer almaktadır. Yani yurt dışından 100.000 metre kumaşı 50.000 dolara aldığımızda “Cari Açık” hesaplamasında beyanname üzerindeki CIF kıymette ham kumaşsa 100.000 doları, mamul kumaşsa 200.000 ABD doları olarak yer almaktadır. Ülkenin gideri (İthalatı) gerçekte 50.000 ABD doları iken referans fiyat uygulanması nedeniyle 200.000 ABD doları olarak bile yer alabilmekteydi.(Bu uygulama 2001 yılından itibaren altı yıl uygulandı. Şuan uygulamada yok)

2-Gözetime tabi bazı mallarda da referans fiyat uygulaması olduğundan ithalatçılar gözetim belgesi alabilmek için gerçek değerden değil referans fiyattan fatura kestirmektedirler.(İthalatçıların fazla vergi ödeyeceklerini bile bile mal değerinden yüksek fatura kestirmelerinin nedeni gözetim belgesi alamama riskinin yanında gözetim belgesi alabilmek için, noter, Yeminli mali müşavir, gümrükçü masrafı ve zaman kaybının önüne geçmek istemelerinden kaynaklanmaktadır.)

3-Cari açık rakamlarının yüksek çıkmasına etki eden bir diğer nedende FOB gelen mallarla, CIF,CIP vb. gelipte sigorta poliçesi veya navlun faturası ibraz edilmemesi durumunda sigorta için mal kıymetinin %3’ü navlun içinde %10 u kadar bedel eklenmesidir( Yani navlun ve sigorta için toplamda mal bedelinin %13'ü ithalat bedeline ekleniyor. Kısaca bu tür işlem uygulanan mallarda ithalat değeri gerçekte yurt dışına ödenen ithalat dövizinden %13 daha yüksek çıkmaktadır.)

4-Serbest bölgelerde de FOB giren mallar CIF /CIP vb teslim şekliyle satılacaksa navlun için mal bedelinin%10'u, sigorta içinde %3'ü kadar bedel eklenmektedir. (Serbest Bölgelere FOB girip CIF/CIP..vb. teslim şekilleri ile Türkiye'ye satılan mallardai ithalat rakamı gerçek değerden %13 daha yüksek olmaktadır.)

5-Bunun yanında ihracat gelirlerinde sadece mal bedeli (FOB) kıymet esas alınmakta, oysa CIF, CIP, CPT vb. teslim şekilleri ile sapılan satışlarda navlun ve sigorta bedelide yurt dışından döviz olarak gelmekte ve ülkemizde kalmaktadır. (Satış bedelinin değilde sadece FOB kıymetin esas alınmasıda ihracat gelirlerinin düşük gözükmesine neden olmaktadır.)

6-Serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulacak tekstil ürünlerinde "kayıt belgesi" alınmakta ve bu belge alınırken kumaş elyaf detay formuna göre fiyatlandırma yapılmakta bazen malın kıymeti %100 fazla gösterilmektedir. (Serbest Dolaşıma Giriş Rejimine tabi tutulan tekstil ürünlerinde kayıt formu alırken kumaş elyaf detay formuna göre yapılan fiyatlandırma da ithalat giderlerinin yüksek çıkmasının nedenleri arasındadır.)

7-Hava yolu ile gelen mallarda kitap fiyatı uygulanmakta, yani sizin ödediniz navlun düşük bulunmakta ve navlunu ödenmiş bedel üzerine navlun farkı adı altında tekrar bir bedel eklenmektedir. ( Hava yoluyla bir yıl içinde 300.000 mal geldiği düşünülürse ciddi rakam farklılıkları ortaya çıkacaktır.)

Referans fiyat uygulamalarını ve eklenen diğer giderleri de hesaba katarak bu örnekleri çoğaltabiliriz. Çözüm olarak, Cari açık hesaplanırken İhracatta da ithalattada satış bedelinin esas alınması bile yanlışlığın büyük kısmını ortadan kaldıracaktır.
!!!...AYRICA YABANCI YATIRIMCILARIN ÜLKELERİNDEN VEYA BAŞKA ÜLKELERDEN GÖNDERİP İTHAL ETTİKLRİ MALLAR İÇİN DE ÜLKEMİZDEN DÖVİZ ÇIKMADIĞINI DA UNUTMAMAK GEREKİR...

NOT:Konu Bilgi edinme kanunu çerçevesinde ilgili tüm resmi kurumlara sorulmuş ve hiçbir kurumdan tezlerimi çürütecek cevap alınamamıştır. Türkiye İstatistik Kurumu, verileri başka kurumlardan aldığını belirtmekle yetinmiştir.

Saygılarımla.
AkifPARLATAN

Çalışmanız ilgimi çekti,ekonomiden fazla anlamam ama cari açığın siyasi kaygılar ve çıkarlar nedeniyle farklı gösterilebileceğini tahmin ediyorum.Peki sizce nedeni nedir?

Cari Açığın yanlış hesaplanmasının nedeni dış ticarette üç ayrı kurumun olması. Bunlar Dış Ticaret Müşteşarlığı, Hazine Müşteşarlığı ve uygulayıcı olarakta Gümrük Müşteşarlığı. Cari açık rakamlarını açıklayan kurum da Devlet istatistik Kurumu. Bunun yanında çok geniş mevzuat bilgisi gerektiğinden ilgili tüm kurumların mevzuatını bilen insanların ilgili kurumlarda yer almaması. Belkide ekonomiyi çok iyi bilen ve tv lerde çari açık konularında sürekli nutuk atan insanlarında bu mevzuat bilgilerine sahip olmaları pek mümkün görünmemekte. Ben 15 yıldan beri sürekli takip etmeme rağmen benim bilmediğim çok şey vardır.