Sigortacılık Kanunu Tasarısı kabul edildi

TBMM Genel Kurulunda, Sigortacılık Kanunu Tasarısı kabul edildi.

Kanunla, sigorta ve reasürans şirketleri, Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği, aracılar, aktüerler ve sigorta eksperlerinin faaliyete başlaması, denetlenmesi ve faaliyetlerinin sona ermesine yönelik düzenlemeler yapıldı. Ayrıca kanun, sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlıkların çözümlenmesine yönelik sigorta tahkim sistemiyle ilgili düzenlemeler getiriyor.

Kanuna göre, sigorta acenteleriyle hiçbir hukuki bağı bulunmayanlar, sigorta hakkında bilgi veremeyecek, poliçe hazırlayamayacak. Böylece bazı öğrenci, ev kadını veya emekliler, ek iş olarak vatandaşa sigorta hakkında bilgi veremeyecek veya sigorta poliçesi hazırlayamayacak.

Sigorta poliçelerinin vatandaşlar tarafından daha iyi anlaşılması için Türkçe kelimeler kullanılacak. Poliçedeki metinde, Türk Dil Kurumunda karşılığı olan kelimeler kullanılacak.

Kanuna göre, sigorta şirketleri ve reasürans şirketleri, sigortacılık işlemleri ve bunlarla doğrudan bağlantısı bulunan işler dışında başka iş yapamayacak.

Anonim şirket şeklinde kurulacak sigorta şirketleri ve reasürans şirketleri kurucularında, müflis veya konkordato ilan etmemiş olma; bir sigorta veya reasürans şirketinin kurucusu veya ortağı olmanın gerektirdiği mali güce ve itibara sahip olma gibi şartlar aranacak.

Kooperatif üyeleri dışındaki kişilerle sigorta sözleşmesi yapılabilmesi için kooperatiflerin, sermayelerini, Hazine Müsteşarlığınca belirlenecek miktara yükseltmesi zorunlu olacak. Yabancı sigorta şirketlerinin ve reasürans şirketlerinin Türkiye'de faaliyet göstermesine ilişkin usul ve esasları, Bakanlar Kurulu belirleyecek.

-HİLENİN TESPİTİ İÇİN İÇ DENETİM-

Sigorta şirketleri ve reasürans şirketleri yönetim kurulları genel müdür dahil 5 kişiden oluşacak, denetçiler ise 2 kişiden az olamayacak.

Murahhas üyeler, genel müdürde aranan şartları taşıyacaklar. Başka unvanlarla istihdam edilseler dahi yetki ve görevleri itibariyle genel müdür yardımcısına denk veya daha üst konumda görev yapan diğer yöneticiler de genel müdür ve genel müdür yardımcılarında aranan özelliklere sahip olacak. Sigorta şirketleri ile reasürans şirketleri, tüm iş ve işlemlerinin, mevzuatlara uygunluğunun sürekli kontrol edilmesi, denetlenmesi, hata, hile ve usulsüzlüklerin tespit edilmesi ve önlenmesi için iç denetim sistemi kuracak.

Sigorta şirketleri, hayat ve hayat dışı sigorta gruplarından sadece birinde faaliyet gösterebilecek. Bu gruplarda yer alan sigorta branşları, Hazineden Sorumlu Devlet Bakanı tarafından belirlenecek. Şirketin faaliyete geçebilmesi için gerekli olan sermaye miktarı, günün koşullarına göre Hazine Müsteşarlığınca belirlenecek; bu sermaye hiçbir zaman 5 milyon YTL'den az olamayacak. Sigorta şirketleri ile reasürans şirketlerinin ana sözleşmelerinin değiştirilmesinde, Hazine Müsteşarlığının görüşü aranacak. Müsteşarlıkça uygun görülmeyen değişiklik tasarıları, Genel Kurul gündemine alınamayacak.

-DOLAYLI HİSSE EDİNİMLERİ, İZNE TABİ OLACAK-

Kanunla, doğrudan yapılan hisse edinimlerinin yanı sıra dolaylı hisse edinimlerinin de izne tabi olması hükmü getiriliyor.

Doğrudan veya dolaylı olarak bir sigorta veya reasürans şirketinin sermayesinin yüzde 10'unu, yüzde 20'sini, yüzde 33 veya yüzde 50'sini bulacak ya da aşacak şekildeki hisse edinimleri ile bir ortağa ait hisselerin bu oranları bulması veya bunun altına düşmesi sonucunu doğuran hisse devirleri, Hazine Müsteşarlığının izniyle olacak.

Bir sigorta veya reasürans şirketinin sermayesinin yüzde 10 veya fazlasını temsil eden payların edinimi, izne tabi olmayacak. Gerekli izin alınmadan yapılan pay edinimleri, pay defterine kaydolunmayacak, ancak kaydolunmuşsa da geçerli kabul edilecek.

Gerekli iznin alınmasından sonra, kişilerin aranılan nitelikleri kaybetmeleri halinde, temettü dışındaki ortaklık hakları, kayyım tarafından kullanılacak.

Hazineden Sorumlu Devlet Bakanı, faaliyet alanları itibariyle sigorta şirketlerinin ve reasürans şirketlerinin mali yapılarını olumsuz etkileyecek ortaklara, bu şirketlerde hisse sınırlamaları getirebilecek. Bir sigorta şirketinin kendi talebiyle tasfiye edilmesi, bir veya birkaç şirketle birleşmesi veya aktif ve pasifleriyle başka bir şirkete devrolunması, sigorta portföyünü teminat ve karşılıkları ile kısmen veya tamamen diğer bir şirkete devretmesi, bakanın iznine tabi olacak.

Kanuna göre, sigorta şirketleri ve reasürans şirketlerinin, merkezi İstanbul'da bulunan ve kamu kurumu niteliğindeki Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğine, ruhsat almalarından itibaren 1 ay içinde üye olmaları zorunlu tutulacak. Bakanlar Kurulu, üye olma zorunluluğunu kaldırmaya yetkili olacak.

Ruhsatlarının tümü iptal edilen, hakkında iflas ve tasfiye kararı verilen veya başka nedenlerle faaliyeti sona eren sigorta ve reasürans şirketlerinin birlik üyelikleri düşecek.

-BİRLİĞİN YETKİSİ-

Birlik, Hazine Müsteşarlığının uygun görüşünü alarak, sigortacılıkla ilgili tüzel kişiliği haiz büro, şirket ve vakıf kurmaya veya kurulu şirketlere iştirak etmeye yetkili olacak. Birliğin aldığı karar ve tedbirlere zamanında ve tam olarak uymayan üyeler hakkında, Yönetim Kurulunca 2 bin YTL'den 6 bin YTL'ye kadar idari para cezası uygulanacak. Birliğin tüm faaliyetleri, Hazine Müsteşarlığı tarafından denetlenecek.

Birlik, kuruluş amaçları dışında faaliyette bulunamayacak. Birlik organlarının seçimlerinde, siyasi partiler aday gösteremeyecek. Amaçları dışında faaliyet gösteren Birliğin sorumlu organlarının görevine, bakanın veya cumhuriyet savcısının istemi üzerine mahkeme kararıyla son verilecek ve yerlerine yenileri seçtirilecek.

Birlik yönetim ve denetiminde yer alanlar ile Birlik çalışanları, işleri dolayısıyla öğrendikleri bilgi ve sırları, ilgililerin izni olmaksızın açıklayamayacak. Ancak suç oluşturan hallerin yetkili mercilere duyurulması zorunlu olacak.

-SİGORTA EKSPERLERİ İCRA KOMİTESİ-

4 yıl için seçilen Sigorta Eksperleri İcra Komitesinin 7 asıl ve 4 yedek üyesi, TOBB tarafından tutulan ''levhaya'' kayıtlı ve mesleğinde itibar ve tecrübe sahibi sigorta eksperleri arasından, Hazine Müsteşarlığınca belirlenen usul ve esaslara göre seçilecek. Ayrıca bu komiteye, TOBB Yönetim Kurulundan 1 üye ile TOBB Genel Sekreteri veya görevlendireceği yardımcısı, daimi üye olarak atanacak. Sigorta Eksperleri

İcra Komitesine seçilebilmek için en az 10 yıl sigorta eksperliği yapmış olma şartı aranacak. Sigorta Eksperleri İcra Komitesince alınan kararlar, en geç 15 gün içinde TOBB Yönetim Kuruluna bildirilecek. Sigorta Eksperleri İcra Komitesince alınan kararların işleme konulabilmesine yönelik işlemler, TOBB Yönetim Kurulu tarafından yerine getirilecek.

-DİSİPLİN CEZALARI-

Sigorta Eksperleri İcra Komitesince, mesleğin vakar ve onuruna aykırı fiil ve hareketlerde bulunanlarla, görevlerini yapmayan veya kusurlu olarak yapan ya da görevinin gerektirdiği güveni sarsıcı hareketlerde bulunan sigorta eksperlerini uyarma, kınama, geçici olarak mesleki faaliyetten alıkoyma ve meslekten çıkarma cezası verilebilecek.

-SİGORTA ACENTELERİ İCRA KOMİTESİ-

TOBB nezdinde Sigorta Acenteleri Sektör Meclisi oluşturulacak. 40 kişiden oluşan meclis üyeleri, mesleğinde itibar ve tecrübe sahibi ticaret odası veya ticaret, sanayi odası mensubu sigorta acenteleri arasından, TOBB ve Hazine Müsteşarlığınca ortaklaşa belirlenen usul ve esaslara göre seçilecek.

Sigorta Acenteleri İcra Komitesince alınan kararların işleme konulabilmesine yönelik işlemler, TOBB Yönetim Kurulu tarafından yerine getirilecek.

-DENETİM VE BİLGİ VERME-

Türkiye'de faaliyet gösteren sigorta şirketleri, reasürans şirketleri, özel kanunlarına göre sigortacılık faaliyetinde bulunan kuruluşlar, sigorta ve reasürans aracıları, sigorta eksperlik faaliyetleri, aktüerler ve sigortacılık işlemi yapan veya sigortacılık alanında faaliyet gösteren diğer kişilerin her türlü sigortacılık işlemlerinin denetimi, Sigorta Denetleme Kurulu tarafından yapılacak.

Sigorta denetleme uzmanları, sigorta denetleme aktüerleri ile bunların yardımcıları; sigorta şirketleri ve reasürans şirketleri ile bunların bağlı ortaklıkları, iştirakleri, şubeleri ile temsilciliklerinden, aracılar ve bankalar da dahil olmak üzere diğer kişilerden kanunların sigortacılıkla ilgili hükümleri bakımından gerekli görecekleri bilgileri istemeye ve bunların tüm defter, kayıt ve belgelerini incelemeye yetkili olacaklar.

-HER TÜRLÜ BİLGİ VE BELGE-

Kamu kurum ve kuruluşları, Birlik ile diğer benzeri sivil toplum ve meslek kuruluşları, devletin güvenliği ve temel dış yararlarına karşı ağır sonuçlar doğuracak haller ile aile hayatının gizliliği ve savunma hakkına ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla her türlü belge ve bilgiyi vermeye mecbur tutulacak.

Hazine Müsteşarlığı, kanun kapsamındaki kuruluşlara ait her türlü bilgi ve belgeleri inceleyerek, bu kurum ve kuruluşların faaliyetleriyle ilgili kararlar alabilecek.

-BİLGİ VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ-

Kanun kapsamına alınan kişiler ile sigortacılıkla ilgili her tür mesleki faaliyet icra edenler, sigorta şirketleri ile reasürans şirketlerinin iştirakleri, bankalar ve diğer kişiler, özel kanunlardaki yasaklayıcı ve sınırlayıcı hükümler dikkate alınmaksızın gizli dahi olsa, kanunun uygulamasıyla ilgili olarak Hazine Müsteşarlığınca istenen her türlü bilgi ve belgeyi vermekle yükümlü olacak. Devletin güvenliği ve temel dış yararlarına karşı ağır sonuçlar doğuracak haller ile aile hayatının gizliliği ve savunma hakkına ilişkin hükümler ise saklı tutulacak.

Karşılıklılık çerçevesinde ve kanunun uygulanmasıyla ilgili olarak yabancı ülke kanunlarına göre, denetime yetkili mercilerin, kendi ülkelerindeki sigortacılık sektöründe faaliyet gösteren kuruluşların Türkiye'deki teşkilat veya ortaklıklarında denetim yapma ve bilgi isteme taleplerinin yerine getirilmesi, Müsteşarlığın iznine tabi olacak. Bu mercilerce istenen bilgiler, açıklanmaması kaydıyla Müsteşarlık tarafından verilebilecek.

Müsteşarlık, yabancı ülkelerin, denetime yetkili mercileri ile yapacağı anlaşmalar çerçevesinde sigortacılıkla ilgili her türlü işbirliği ve bilgi alışverişinde bulunabilecek.

-TAHKİM-

Sigorta ettiren veya sigorta sözleşmesinden menfaat sağlayan kişiler ile riski üstlenen taraf arasında sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlıkların çözümü amacıyla Birlik nezdinde Sigorta Tahkim Komisyonu oluşturulacak. Sigortacılık yapan kuruluşlardan, sigorta tahkim sistemine üye olmak isteyenler, durumu yazılı olarak Komisyona bildirecekler.

Sigorta tahkim sistemine üye olan kuruluşlarla uyuşmazlığa düşen kişi, uyuşmazlık konusu sözleşmede özel bir hüküm olmasa bile tahkim usulünden faydalanabilecek.

Komisyon, 1 Müsteşarlık temsilcisi, 2 Birlik temsilcisi, 1 tüketici derneği temsilcisi ile Müsteşarlıkça belirlenecek 1 akademisyen hukukçu temsilcinin katılımıyla oluşacak.

-SİGORTA HAKEMLERİ-

Uyuşmazlıklar, hayat ve hayat dışı sigorta gruplarının sadece birinde görev yapacak sigorta hakemleri ve raportörler aracılığıyla çözülecek.

Sigorta hakemlerinin, mali güç dışında sigorta şirketi ve reasürans şirketi kurucularında aranan nitelikleri taşıması gerekiyor.

Tahkim sistemine üye olmak isteyenlerden katılma payı, uyuşmazlık çözümü için Komisyona başvuranlardan ise başvuru ücreti alınacak. Uyuşmazlığa düşen taraflar arasında, açık ve yazılı şekilde yapılması gereken sözleşme ile daha yüksek bir tutar belirlenmemişse, hakemin verdiği 60 bin YTL'ye kadar olan kararlar, her iki taraf için kesin kabul edilecek. 40 bin YTL'nin üzerindeki kararlar için temyize gidilebilecek.

Mahkemeye ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümleri uyarınca Tüketici Sorunları Hakem Heyetine intikal etmiş uyuşmazlıklarla ilgili olarak Komisyona başvuru yapılamayacak.

-UYUŞMAZLIK-

Sigortacılık yapan kuruluşla uyuşmazlığa düşen kişinin Komisyona başvurusu, öncelikle raportörler tarafından incelenecek. Raportörler en geç 15 gün içinde incelemelerini tamamlayacaklar. Raportörler tarafından çözümlendirilemeyen başvurular, sigorta hakemine iletilecek. Uyuşmazlığa hangi sigorta hakeminin bakacağı, Komisyon tarafından sigorta hakemi listesinden seçilecek. Komisyon, işin niteliğine bağlı olarak, en az 3 sigorta hakeminin katılımıyla bir heyet oluşturulmasına karar verebilecek ancak, uyuşmazlık konusu miktarın 15 bin YTL'si ve üzerinde olduğu durumlarda heyet oluşturulması zorunlu olacak.

Heyet, kararını çoğunlukla verecek. Hakemler, sadece kendilerine verilen evrak üzerinden karar verecekler. Seçilen sigorta hakemi, mücbir nedenler ve umulmayan haller hariç olmak üzere görevi reddedemeyecek. Bununla birlikte taraflar, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununda yer alan hakimi ret nedenlerine dayanarak hakemi reddedebilecekler. Ret talebi, Komisyona, durumun öğrenildiği tarihten itibaren en geç 5 iş günü içinde dilekçeyle yapılacak.

Ret talebi üzerine komisyon müdürü, iki tarafın görüşlerini dinledikten sonra bu konuda en geç 5 iş günü içinde karar verecek. Hakemler, görevlendirildikleri tarihten itibaren en geç 4 ay içinde karar verecekler. Aksi halde, uyuşmazlık, yetkili mahkemece halledilecek. Ancak bu süre, tarafların açık ve yazılı onayıyla uzatılabilecek.

-ASILSIZ YAYINA CEZA-

Kanuna tabi kuruluşların itibarını zedeleyebilecek ya da servetine zarar verebilecek bir konuya kasten neden olan ya da bu yolda asılsız haberler yayanlar, 1 yıldan 2 yıla kadar hapis cezası ve adli para cezasıyla cezalandırılacak.

Bu suçun Basın Kanununda yazılı araçlarla ya da radyo, televizyon, video, internet, kablolu yayın veya elektronik bilgi iletişim araçları ve benzer yayın araçlarından biriyle işlenmesi halinde, hapis cezası 2 yıldan 4 yıla kadar uygulanacak.

İsimleri belirtilmese dahi kanuna tabi kuruluşların güvenilirliği konusunda kamuoyunda tereddüte yol açarak, bu kuruluşların mali bünyelerinin olumsuz etkilenmesine neden olabilecek nitelikte asılsız haberleri medya yoluyla yayanlar, bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılacak.

-CEZALAR-

Yasaya aykırı hareket eden brokerler 300 günden az olmamak üzere, sigorta brokerliği dışında sigorta acenteliği, brokerlik ve eksperlik yapanlar ise 400 günden az olmamak üzere adli para cezasına çarptırılacak.

Hakkında meslekten çıkarma kararı verildiği halde, tüzel kişi sigorta eksperinde denetçi veya temsile ve ilzama yetkili olarak çalışanlar ve bu kişileri çalıştıranlara, 1 yıldan 2 yıla kadar hapis cezası ve adli para cezası verilecek.

Ruhsatı olmadan brokerlik ve sigorta eksperliği yapanlar, Müsteşarlıktan uygunluk belgesi olmadan sigorta acenteliği yapanlar ile aktüerler, siciline kaydolmadan aktüerlik yapanlar, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ve adli para cezasıyla cezalandırılacak.

Birliğe üye olmayan sigorta şirketleri ve reasürans şirketlerinin yetkilileri ile levhaya kayıtlı olmadan sigorta eksperliği veya sigorta acenteliği faaliyetinde bulunanlar hakkında adli para cezası verilecek. Yasada yazılı suçlardan dolayı kovuşturma yapılması, Müsteşarlık tarafından Cumhuriyet Başsavcılığına yazılı başvuruda bulunulmasına bağlı olacak.

Ayrıca Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği, elde ettiği bilgileri, trafikten men edilecek araçların tespitinde kullanılmak üzere İçişleri Bakanlığına veya gerekli gördüğü birimlere iletecek. Kabul edilen kanunla, Sigorta Murakabe Kanunu ile Mükerrer Sigorta Hakkında Kanun, yürürlükten kaldırılacak.

Zaman/ (aa) / 03/6/2007