Marka-patent ve tasarım vekilliği kaldırılmalı
MARKA-PATENT VE TASARIM VEKİLLİĞİ AVUKATLIK YASASINA, MESLEĞİN EVRENSEL ÖZELLİK VE GELİŞİMİNE AYKIRIDIR.
Bilindiği gibi ,'Avukatlık Tekeli' Avukatlık Av.K.35.maddesinde düzenlenmiş ve sadece avukatların yapabilecekleri işler belirlenmiştir.
"Madde 35 - (Değişik madde: 26/02/1970 - 1238/1 md.)(*)
Kanun işlerinde ve hukuki meselelerde mütalaa vermek, mahkeme, hakem veya yargı yetkisini haiz bulunan diğer organlar huzurunda gerçek ve tüzel kişilere ait hakları dava etmek ve savunmak, adli işlemleri takip etmek, bu işlere ait bütün evrakı düzenlemek, yalnız baroda yazılı avukatlara aittir.
Baroda yazılı avukatlar birinci fıkradakiler dışında kalan resmi dairelerdeki bütün işleri de takip edebilirler. (Ek hükümler: 02/05/2001 - 4667/22. md.)(*)(**) Ancak, 29/06/1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun 272 nci maddesinde ön görülen esas sermaye miktarının beş katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan anonim şirketler ile üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatifleri sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundadır. Bu fıkra hükmüne aykırı davranan kuruluşlara mahallin en büyük mülki idare amiri tarafından sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, sanayi sektöründe çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgari ücretin bir aylık brüt tutarı kadar para cezası verilir. Verilen para cezalarına dair kararlar ilgililere Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ edilir. Bu cezalara karşı tebliğ tarihinden itibaren en geç yedi gün içinde yetkili sulh ceza mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz üzerine verilen karar kesindir. Bu cezalar 21/07/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre tahsil edilir ve Hazineye gelir kaydedilir.
Hukuk ve Ceza Muhakemeleri Usulleri kanunları ile diğer kanun hükümleri saklıdır."
Oysa 551 sayılı Patent,556 sayılı Marka ve 554 sayılı Tasarım Haklarının Korunması Hakkındaki Kanun Hükmündeki Kararnameler, Av.K.35.maddesindeki #8220;avukatlık tekeli#8221; ni delmekte avukat olmayan diğer yüksek okul mezunlarının #8220;marka,patent ve tasarım#8221; vekili olabilmelerine olanak tanımaktadır.
Türk Patent Enstitüsü bünyesinde yapılan sınavlarda marka,patent ve tasarım konusundaki mevzuatla ilgili sorular yöneltilerek bu sınavlarda başarılı görülen tüm yüksek okul mezunlarına marka,patent ve tasarım vekilliği yetkisi verilmektedir.
Avukat olmadığı halde Av.K.35/1.maddesinde sayılan ve tamamen #8220;hukuki#8221; olan bir konuda iş takibi yapma hakkı böylelikle marka-patent-tasarım vekillerine tanınmaktadır.
Avukat olduğu halde, marka-patent ve tasarım vekilliği hakkını almayan bir avukatın TPE nezdinde vekillik yapması mümkün değildir.Ancak bu konularda dava ve icra takibi yapabilmek için avukat olmak zorunludur.Eş değişle avukat sıfatı olmayan marka-patent-tasarım vekillerinin müvekkillerini TPE dışındaki kurum ve kuruluşlar ile mahkeme ve icralarda temsil etme hak ve yetkileri bulunmamaktadır.O halde TPE nezdinde temsil edilebilmenin ayrıcalığı nedir ve marka-patent-tasarım vekilliği niçin ihdas olunmuştur ?
Birbirlerine koşut koşullar içeren 556,554 ve 551 sayılı KHK kararnamelerin ilgili hükümlerine bir göz atalım:
"Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname
Madde 80 - Aşağıda belirtilen kişiler marka konuları ile ilgili olarak Enstitü nezdinde işlem yapabilir:
a) Gerçek veya tüzel kişiler, Tüzel kişiler, yetkili organları tarafından tayin edilen kişi veya kişilerce temsil edilir.
b) Marka vekilleri.
İkametgahı yurt dışında bulunan kişiler ancak marka vekilleri vasıtasıyla temsil edilir.
Marka vekili tayin edilmesi halinde, tüm işlemler marka vekili vasıtasıyla yapılır. Marka vekiline yapılan tebligat asile yapılmış sayılır.
Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname
Madde 171 - Aşağıdaki kişiler Enstitü nezdinde işlem yapabilir:
a - Gerçek veya tüzel kişiler.
b - Enstitü siciline kayıtlı Patent Vekilleri.
Tüzel kişiler, yetkili organları tarafından tayin edilen kişi veya kişilerce temsil edilir.
İkametgahı yurt dışında bulunan kişiler ancak patent vekilleri vasıtasıyla temsil edilir.
Vekil tayin edilmesi halinde, tüm işlemler vekil vasıtasıyla yapılır. Vekile yapılan tebligat asile yapılmış sayılır.
Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname
Madde 67 - Türk Patent Enstitüsü nezdinde tasarım işlemleri için aşağıdaki kişiler işlem yapabilir.
a) Başvuruyu yapan gerçek veya tüzel kişiler,
b) Yetkiyi haiz tasarım vekilleri, Tasarım vekilleri, 544 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 30 uncu maddesinde nitelikleri tanımlanan ve Enstitü tarafından yapılacak tasarım vekilliği sınavında başarı gösterip diğer koşulları sağlayarak tasarım vekilleri siciline kayıt edilen kişilerdir. Hem marka hem de patent vekilleri sicillerine kayıtlı olanlar tasarım vekili siciline sınavsız kayıt edilir.
Tüzel kişiler, yetkili organları tarafından tayin edilen kişi veya kişilerce temsil edilir.
İkametgahı yurt dışında bulunan kişiler ancak tasarım vekilleri vasıtasıyla temsil edilir.
Vekil tayin edilmesi halinde, tüm işlemler vekil vasıtasıyla yapılır. Vekile yapılan tebligat asile yapılmış sayılır."
Görüleceği üzere her üç KHK#8217;de de TPE nezdinde sadece marka-patent ve tasarım vekillerinin işlem yapabilecekleri, bunun dışındakilerin Avukatlık Yasası uyarınca baroya kayıtlı avukat dahi olsalar işlem yapamayacakları sonucu çıkmaktadır.
KHK#8217;ler ile hedeflenen amaçlar neler olabilir ?
*Marka-patent-tasarım konusunda uzmanlık alanı oluşturmak ?
*Marka-patent-tasarım konusunda #8220;vekillik#8221; statüsü ile TPE#8217;ne kaynak yaratmak ?
*Marka-patent-tasarım konusunda Devlet ve Maliye#8217;nin kontrol kolaylığının sağlanması ?
*Marka-patent-tasarım konusunda Hukukçu ve avukat mesleği dışındaki alanlara istihdam yaratmak ?
Bu yukarıdaki seçenekler,çoklu bir anket çalışmasına benzemekte ise de,güdülen amacın yukarıda sayılanların #8220; tümü#8221; olduğu düşüncesindeyim.
Öte yandan,avukatlık ile marka-patent-tasarım vekilliği sıfatlarını birlikte taşıyanlar ayrı bir statü oluşturmuşlardır.
Marka-patent-tasarım vekili avukatlar, Patent Ofisi tabir edilen ve Av.K.daki yasak nedeni ile #8220;avukat marka vekilleri#8221; tarafından açılıp işletilemeyen ofislerde çalışmakta, Avukatlık Kanunu Reklam Yönetmeliğinin 6.maddesi yasağı kapsamına girmesine rağmen kartvizitlerinde,basılı kağıtlarında ve web sayfalarında #8220;avukat-marka vekili#8221; unvanlarını kullanmaktadırlar.
Benzer durumlarda,şikayet edilmesi halinde Baro Disiplin Kurulları tarafından ceza verilmekte,bu konuda Türkiye Barolar Birliği Disiplin Kurulu de içtihat oluşturmaktadır.
Marka-patent-tasarım vekilliği statüsünün Av.K.35.maddesindeki #8220;avukatlık tekeli#8221;ne aykırı olduğu tartışmasız olmakla birlikte,bu statünün Avukatlık mesleğinin evrensel gelişimi ve özelliğine de aykırı olduğunu belirtmek gerekir.
Aksi bir düşüncenin kabul edilmesi halinde, örneğin ticaret sicili vekili,tapu sicili vekili, trafik tescil vekili,noter işlemleri vekili ve benzeri bir çok statüye de cevaz verilmesi gerekebilir.
Hukuk lisans eğitimi ve avukatlık stajı yapmış bir mesleğin mensuplarının,zaten yasal vekil olan ve tüm hukuki konularda mezun bulunan kişilere böyle bir sınırlama getirilmesi hukuk sistemi içinde kabul edilebilir değildir.
Bu düzenlemenin yapıldığı ve Avukatların Avukatlık Yasası ile güvence altına alınan hak ve yetkilere kısıtlama getirildiği tarihten itibaren Türkiye Barolar Birliği ve Baroların bu konudaki itiraz ve çalışmalarının olağandan çok daha cılız ve sessiz üstelik etkisiz olduğu görülmektedir.
Avukatlık Mesleği,çağın hızla değişen koşullarına ne yasal düzenleme ne de pratik uygulama bakımından ayak uyduramamaktadır.
Mesleğin mensupları ve meslek kuruluşları da kendi öz sorunlarına eğilip sahip olmadıkça, avukatlık mesleği kuşatma altına alınmakta, kendi mesleğimizle ilgili konularda söz sahibi olamamaktayız.
Adalet Bakanı Cemil Çiçek#8217;in Avukatlık Yasası#8217;nda avukatlık stajı ile ilgili değişikliğin yapıldığı TBMM oturumunda yaptığı sözler hem çarpıcı hem mesleğimiz açısından acıdır.Adalet Bakanı yeni bir Avukatlık Yasasının gerekli olduğunu, çağdaş bir avukatlık kanunu yapmak üzere kararlı olduklarını ancak ne Türkiye Barolar Birliği, ne de Barolardan bu konuda yeterli destek ve yönlenme-yönlendirme#8217;nin olmadığını belirten sözler söylemiştir.
Marka-patent-tasarım ile ilgili mevzuat bugün için KHK#8217;lerden ibaret ise de Marka-Patent ve Tasarım konusunda AB müktesebatına uyum nedeniyle yasal düzenlemeler yapılması gündemdedir.
Avukatların hak ve yetkileri konusunda en fazla duyarlı olması gereken kesim avukat kamu oyu,barolar ve Barolar Birliğidir.Bazı Barolar ve Birlik böyle bir gerekliliği ihmal etme zafiyetine düşseler bile sayısı 56 bini geçen seçkin meslek mensubu içinde mesleğini ve mesleğin geleceğini düşünen meslektaşların konuya duyarlı olduğunu ve düşünce-eylem birliği içinde davranacaklarına inanmak istiyorum.
O halde bu konuda bir eylem planı geliştirilmelidir.
1-Marka-patent-tasarım mevzuatındaki mevcut durum avukatlar lehine değiştirilmelidir.Bu değişikliğin yapılabilmesi için Barolar Birliği ve Barolar etkin çalışma yapmalıdırlar.
2-Marka-patent-tasarım vekilliği diye bir statüye hukuk sistemi-miz içinde gereksinme yoktur.Avukat(vekil) olan her bir hukukçu meslektaşın marka-patent-tasarım vekilliği yapabilecek eğitimi ve bilgisi vardır.
3-Marka-patent-tasarım vekilliği statüsünün kaldırılması için Türkiye barolarındaki tüm avukatların kendi barolarına,Barolar Birliğine,Adalet Bakanlığı#8217;na gerekli başvuruları yaparak bu konuda bir konsensüs oluşturması olanaklı ve zorunludur.
4-İnternette bulunan tüm hukuk siteleri ve hukuk forumlarda bu konu tartışmaya açılmalı,mevcut marka-patent-tasarım vekillerinin bu değişikliğe olası muhalefetleri de düşünülerek mesleğin geleceğine açılan bu karadelik konusunda tüm meslektaşların duyarlı olmaları gerekmektedir.
5-Hukukçu ve avukat milletvekilleri ile TBMM Adalet Komisyonu üyeleri,TBMM#8217;deki tüm yasama uzmanı meslektaşlarımız ile konu tartışılmalı,TBMM#8217;de makam ve odalarında ziyaret edilmeli,gerekirse panel ve konferans düzenlemeli,551,554, ve 556 sayılı KHK kararnamelerin ilgili hükümlerinin değiştirilerek, marka-patent-tasarım vekilliği statüsü KHK#8217;lerden ayıklanarak Av.K.35.maddeye bütünlük ve uyarlama sağlanmalıdır.
Bu konuda yapılacak kampanya işte şimdi şu anda başlamış bulunmaktadır.
Bu yazıyı internette yayımda olan tüm hukuk siteleri ve formlarına göndererek işe başlıyoruz.
Sizler de bizlerin ulaşamadığı yerlere gönderiniz.Saygılarımla.
AVUKAT ALİ HALLAÇ
MERSİN TOPLUMCU HUKUK DERNEĞİ BAŞKANI
www.merthd.org.tr
www.merthd.org.tr/forum
EK:
MARKALARIN KORUNMASI HAKKINDA 556 SAYILI KHK,PATENT HAKLARININ KORUNMASI HAKKINDA 551 SAYILI KHK VE ENTDÜSTRİYEL TASARIMLARIN KORUNMASI HAKKINDA 554 SAYILI KHK#8217;LERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA YASA ÖNERİSİ:
Madde-1
556 sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmündeki Kararnamenin 80.maddesinin,551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmündeki Kararnamenin 171.maddesinin ve 554 sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkındaki Kanun Hükmündeki Kararnamenin 67.maddesinin (b) fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
(b) Başvuruyu yapan gerçek ve tüzel kişilerin Barolara kayıtlı avukatları.
Madde-2
Her üç kararnamedeki #8220;marka vekili#8221;,patent vekili#8221; ve tasarım vekili#8221; sözcükleri, #8220;avukat #8220; olarak değiştirilmiştir.
