Aynı borç için ipotek ve rehin

bir borçtan dolayı öncelikle gayrimenkul rehni verilmiş, daha sonra alacaklının ısrarlı talepleri sonucunda yine aynı borç için teminat niteliğinde çek verilmiş.
vadesi geldiğinde alacaklı ipotek rehni ile hiç uğraşmaksızın çeki takibe koyup karşılıksız çıkınca 3167 sayılı kanuna göre karşılıksız çek keşide etme sucundan dolayı şikayette bulunmuş.
bu durumda alacaklıyı öncelikle rehnin paraya çevrilmesi yolu ile takibe zorlamanın bir imkanı varmı?
ayrıca gayrimenkulü satıp borcu ödemek istiyor ancak o da ipotekli.
alacaklının bu keyfi seçimlik hakkını kullanması karşısında (ipotek-çektakibi) karşılıksız çek keşide etme suçundan kurtulmanın imkanı yokmu?

Normalde öncelikle ipoteğin paraya çevrilmesi yolunun takip edilmesi lazım bir borcun ancak bu borç aynı zamanda kambiyo senediyle de teminat altına alınmışsa,alacaklı direk kambiyo senedini tahsil yoluna gidebilir,kambiyo senetlerine mahsus ilamsız icra takibinde bulunabilir.Çek karşılıksız çıktıysa düzeltme hakkı vardır,madem satmak istiyor taşınmazı,o zaman alacaklıya söylesin ve o da ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla takibe başlasın,ipoteği kaldır ben satcam demek olur mu,nasıl güvenebilir ki alacaklı hem niye ipotek kurdurdu o zaman güvense zaten bunu yapmaz.Bu yollar ayrıdır,ipotekle ilgili bi itirazda bulunamazsınız ipotekle çekin bi alakası yok,çekin karşılıksızlığı karşısında düzeltme hakkınızı kullanabilirsiniz ipotek vardı o paraya çevrilsin falan diyemezsiniz.

Sayın İlgili;

İİK'nun 45. maddesi;

"""REHİN VE İPOTEKLE TEMİN EDİLMİŞ ALACAKLAR

"""MADDE 45 - Rehinle temin edilmiş bir alacağın borçlusu iflâsa tabi şahıslardan olsa bile alacaklı yalnız rehnin paraya çevrilmesi yolu ile takip yapabilir. Ancak rehinin tutarı borcu ödemeğe yetmezse alacaklı kalan alacağını iflâs veya haciz yolu ile takip edebilir.

"""Poliçe ve emre muharrer senetlerle çekler hakkındaki 167 nci madde hükmü mahfuzdur.

"""potekle temin edilmiş faiz ve senelik taksit alacaklarında alacaklının intihabına ve borçlunun sıfatına göre, rehnin paraya çevrilmesi veya haciz yahut iflâs yollarına müracaat olunabilir"""

hükmündedir.

Kanun'un 167. maddesi de;

"""III- KAMBİYO SENETLERİ (ÇEK POLİÇE VE EMRE MUHARRER SENET) HAKKINDAKİ HUSUSİ TAKİP USULLERİ

"""TAKİBİN KABULÜ ŞARTLARI

"""MADDE 167 - (Değişik: 538 - 18.2.1965) Alacağı çek, poliçe veya emre muharrer senede müstenit olan alacaklı, alacak rehinle temin edilmiş olsa bile bu bölümdeki hususi usullere göre haciz yolu ile veya borçlu iflâsa tabi şahıslardan ise iflâs yolu ile takipte bulunabilir.

"""Alacaklı, takip talebinde 58 inci maddedeki hususlardan başka iflâsa tabi borçlusu aleyhine haciz ve iflâs yollarından hangisini istediğini bildirmeğe ve takip talebine kambiyo senedinin aslını ve borçlu adedi kadar tasdikli örneğini eklemeğe mecburdur"""

hükmündedir.

Konuyla ilgili bir içtihat ise şöyle:

T.C.
YARGITAY
12. HUKUK DAİRESİ
E. 2003/24460
K. 2004/1725
T. 29.1.2004
#8226; İPOTEK AKİT TABLOSU ( Kesin Borç Niteliğinde Olmadığı/Senede Bağlanan Alacağın Teminatı Olarak Verildiği - Alacak Miktarının Belirlenmesi Açısından Alacaklının Genel Mahkemede Dava Açması Gereği )
#8226; TAKİP ( İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Yapılamayacağı - Senede Bağlanan Alacağın Teminatı Olarak Verildiği/Alacak Miktarının Belirlenmesi Açısından Alacaklının Genel Mahkemede Dava Açması Gereği )
#8226; SENEDE BAĞLANAN ALACAĞIN TEMİNATI OLARAK VERİLEN İPOTEK ( İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takip Yapılamayacağı - Alacak Miktarının Belirlenmesi Açısından Alacaklının Genel Mahkemede Dava Açması Gereği )
2004/m. 45, 150/ı
ÖZET : İpotek akit tablosunun kesin borç niteliğinde olmadığı, ayrıca senede bağlanan alacağın teminatı olarak verildiği anlaşılmasına göre, alacak miktarının belirlenmesi açısından alacaklının genel mahkemede dava açması gerekir. Bu nedenle borçlu hakkında ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla takip yapılamaz.

DAVA : Yukarıda tarih ve numarası yazılı merci kararının müddeti içinde temyizen tetkiki borçlu tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olmakla okundu ve gereği görüşülüp düşünüldü:

KARAR Alacaklı tarafından borçlu aleyhine Düzce 3. Noterliğince 5.6.2002 tarih 2267 Yevmiye sayı ile tanzim edilen ipotek belgesine dayalı olarak ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile takipte bulunulmuş 151 örnek icra emri borçluya tebliğ edilmiştir.

İncelenen ipotek akit tablosunda "iş bu taşınmazın tamamını Mehmet'in daha evvel almış olduğu 20.000.000.000.-TL. borcunun teminatını teşkil etmek üzere 1. derecede %100 faiz ile akit tarihinden itibaren 1 yıl süre ile olmak üzere Levent lehine ipotek ettiğinin ) şerh edildiği görülmektedir. Ayrıca taraflar arasında 5.6.2002 tarihinde düzenlenen sözleşmenin incelenmesinde de ipotek borçlusu Mehmet'in ipotek alacaklısı Levent'den aldığı 15.000. USD. karşılığı 20.000.000.000.-TL teminat için iş bu taşınmazının Levent lehine ipotek ettiğini, ipotek alacaklısının da borç ödendiğinde taşınmaz üzerindeki ipoteğin kaldırılmasını taahhüt ettiği görülmektedir. İpotek akit tablosunun kesin borç ipoteği niteliğinde olmadığı, ayrıca senede bağlanan 15.000. USD karşılığı 20.000.000.000.-TL alacağın teminatı olarak verildiği görülmektedir. Bu durumda anılan ilişkiden doğan teminat ipoteğinden dolayı alacaklı genel mahkemede dava açıp alacağın miktarının belirlenmesi gerekir. O halde borçlu hakkında ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla takip yapılamayacağından şikayetin kabulü gerekirken yazılı şekilde reddine karar verilmesi isabetsizdir.

SONUÇ : Borçlu vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile merci kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK.366. ve HUMK.428. maddeleri uyarınca ( BOZULMASINA ), 29.01.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi.


Tüm bunlardan anlaşılacağı gibi; alacaklı, elindeki çekle kambiyo takibi yapabilir (ipoteğin paraya çevrilmesi yoluna başvurmadan). Ancak; bunun ön şartı, ilgili kambiyo evrakının, hem fiili düzenlemelerince ve hem de özü (içeriği) itibariyle, gerçekten kambiyo evrakı olması gerekliliğidir (İİK. m. 168). Yani; teminat olarak verilen çekler, senetler; doğrudan icra takibine konu edilemezler. Ancak; bunun için yazılı delil gereklidir (ilgili çekin, teminaten alındığına dair).

Ayrıca; tüm bunlardan, ceza yargılamasında ceza kararı çıkacağı sonucunu çıkarmamak lâzım. Hatırladığım içtihatlar var; teminat hususunun araştırılması zorunludur; ayrıca, alacak rehinle teminat altına alınmışsa ve çek, teminaten verilmişse; ceza kararı verilmemesi gerekir diye...

Bilgilerinize,

öncelikle ilgi göstererek cevap yazan arkadaşlara teşekkür ediyorum.

Sayın enough!

ipoteği kaldır ben satayım borcumu ödeyim denilmiyor. ancak karşı taraf ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile takip prosedürü ile uğraşmaksızın karşılıksız çek keşide etmek suçu baskısı altında borcunu ödetmek istiyor. ya değilse borçlunun karşı tarafın ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile takip yapmasına bir itirazı olmadığı gibi bunu kendisi de istiyor.
ayrıca miktar yüksek olduğu için düzeltme hakkını da kullanması zor.

Sayın Karakum!

açıkladığınız hususları araştırdık. verdiğiniz içtihat açıklayıcı olmakla birlikte birebir olayla örtüşmüyor.
olayımızda öncelikle; borç için ipotek veriliyor. sonra çek keşide ediliyor. borç net. mahkeme ile tespit edilecek bir husus yok.

birincisi alacaklı ipoteğiin paraya çevrilmesi yada çek ile takip yapma hususunda istediği yolu takip edebiliyor.

ikincisi burada dikkat edilecek husus mükerrer tahsilat olmaması

üçüncüsü karşılıksız çek keşide etme suçunu engellemek için, borcun ipoteğn paraya çevrilmesi yada hariçten ödendiğinin açılacak menfi tespit davası ile ispatı gerekiyor.

olayımızda borç hiç ödenmemiş durumda ve sadece çek takibi var. çek şikayeti var. karşılıksız kaydı bankaca konulunca direk çek şikayetinde bulunulmuş.

bir çıkış bulmak zor gözüküyor.

borçlunun borcunu karşılayabilecek malı yine aynı alacaklıda ipotekli ama ipoteğin praya çevrilmesi yolu ile takip yapmıyor.

Sayın nikılıs;

Yazım da anlatmak istediğim de, zaten bu:

1. Alacaklı, dilediği takip yolunu seçebilir.

2. İki takip birden seçilseydi, mükerrer tahsilat (girişimi) olurdu. Böyle bir durum yok. Borç, çeke dayalı takiple ödenince; borçlu ihtar edip, ipoteğin kaldırılmasını istemeli; kaldırılmazsa da, Mahkeme'den terkin, dava etmeli.

3. Karşılıksız çek keşide etmek suçuyla ilgili olarak; ilgili çekler teminaten verilmişse (ki; bu durum, menfi tespit davasıyla değil; İcra Mahkemesi'ne yapılacak şikayetle çözülebilir; ayrıca, illa hukuk davasından karar almak da gerekmez; ceza hakimi, delilleri serbestçe toplar) sanığa ceza verilmez.

4. Ceza yargılamasında savunma olarak; """biz, ilgili teminat çeklerinin karşılığını ödeyemedik; çünkü, alacaklı, ipoteği kaldırmadı ve biz de, taşınmazı satamadık""" denirse, Mahkeme, bu durumu da gözönünde tutacaktır.

İlgli içtihat, olayınızla birebir örtüştüğü için değil; konu hakkında bilgi verebilir diye aktarılmıştır.

Bilginize,

sayın karakum!

teşekkür ediyorum.
sanırım seçeneğimiz sizin yazdıklarınızda olduğu gibi. bizde öyle şansımızı deneyeceğiz.