Aydınlatılmış Onam Almadan Yapılan Müdahale
Bir devlet hastanesinde hastamız vefat etti.Ölümünde hekimlerin ihmali olduğu gerekçesiyle savcılığa "taksirle ölüme sebebiyet verme" iddiasıyla suç duyurusunda bulundum.Bunun üzerine dosya kaymakamlığa gönderildi.Bu aşamada Sağlık bakanlığı denetçisi olay hakkında bir rapor hazırladı ve rapordaki bilirkişi beyanları sonucunda, şikayet ettiğim hekimler hakkında soruşturma izni verilmedi. Olayla ilgili iddialarımdan biri, hastamıza cerrahi müdahalede bulunan hekimin "aydınlatılmış onam" yükümlülüğünü ihlal ettiği idi.Sağlık bakanlığı denetçisinin raporunda, bu müdahalede bulunan hekimin ve bilirkişinin ifadelerinde "aydınlatılmış onam acil durumlarda alınmayabilir" ifadesi geçmekteydi.Buna dayanılarak, şikayet ettiğim hekimin TCK anlamında cezai sorumluluğunun doğmayacağı belirtilmekteydi ve böylelikle soruşturma açılmadan olay kapandı.Ancak aynı olayla ilgili idari yargıda açtığım dava dosyasında bulunan belgeleri inceledim ve o cerrahi müdahaleyi yapan hekime "yazılı uyarma cezası" verildiğini öğrendim.Cezanın gerekçesi olarak belgede "... bu gibi cerrahi müdahalelerde hekimin aydınlatılmış onam alması gerekmektedir, ancak aydınlatılmış onam alınmaksızın yapılan cerrahi işlem ile ölüm arasında uygun illiyet bağı bulunmadığından, bu işlem TCK kapsamında suç teşkil etmemektedir" ifadesi yer almaktaydı.
Ölümün üzerinden bir buçuk yıl geçti.Bu yeni öğrendiğim belgeyi delil göstererek, aynı olayla ilgili tekrar suç duyurusunda bulunabilir miyim?
Cevap: Aydınlatılmış Onam Almadan Yapılan Müdahale
Hekimin sorumluluğu açısından "aydınlatılmış onam alınmadığı tıbbi işlemin ölüme neden olmadığı" yazılı. Yani onam alınmış olsa da ölümün gerçekleşeceği kanaatine varılmış raporda. Bu durumda ceza davası açmaya gerek yok gibi görünüyor ancak takdir sizin.
Cevap: Aydınlatılmış Onam Almadan Yapılan Müdahale
Anayasa,Medeni Kanun ve birden fazla tüzük ve yönetmelikte yer alan bu önemli normun ihlali ile benim bahsettiğim ölüm arasında illiyet olmadığını kabul ettik diyelim. Hatta Sağlık bakanlığı baş müfettişinin raporunun da asla ve asla taraflı hazırlanmadığını varsayalım. Aydınlatılmış onam mazeretsiz olarak alınmadan, bir insanın vücut bütünlüğü doğrudan ihlal edilmiş, şah damarına bir delik açılmış. Bu cerrahi müdahale ölüme sebebiyet vermediyse bile, bunu yaralama sayabilir miyiz? Yani "TAKSİRLE" yaralamadan suç duyurusunda bulunabilir miyiz?
Cevap: Aydınlatılmış Onam Almadan Yapılan Müdahale
Zaten bu suçlar genelde "meslek icrasında kusurlu hareketle" işlenen suçlar olup, tıp hukukunda hekimin sorumluluğuna tıbbi malpraktis deniyor. Kasıtla değil taksirle yani ihmali bir hareketle işlenen suçlardır bunlar. Bu sitede https://www.hukuki.net/www.saglikhukuku.net/ bu konuda çeşitli yazı ve makaleler vardı diye hatırlıyorum.
Ancak belirttiğiniz gibi doktorun şah damarına delik açması (tıbben mümkünse) kasıtlıdır. Yani tedavi etmek içindir. Ama açılması tıbben yasaksa ve doktor bunu bilebile o deliği açıyorsa işte o suçtur.
Cevap: Aydınlatılmış Onam Almadan Yapılan Müdahale
Hekimin hareketinin amacı tedavi etmek elbette.Ancak işlem bu denli hayati önem arz ederken hiçbir rıza almıyor, bizi bilgilendirmiyor bile. Ben stajyer avukatım ve bu olaylar benim annemin başına geldi. Sonuç olarak annem vefat etti. Ben "hukuki mücadele"mi şahsen sürdürüyorum ancak engel üstüne engel çıkıyor. Yani annem doğrudan doğruya bu müdahale ile ölmedi diye, böyle önemli bir hukuk normunun ihlali cezasız kalmış oluyor. Taksirle ölüme sebebiyet verme suçlamasını kabul etmediler, ancak ortada bariz bir yaralama var(vücut dokunulmazlığının rıza dışı ihlali diyebiliriz). Asıl sormak istediğim şu; ceza hukuku anlamında artık hiçbir şey yapamaz mıyım?
Cevap: Aydınlatılmış Onam Almadan Yapılan Müdahale
Bir kelime dikkatimi çekti: "İhmal"
Eğer doktor o deliği açmasaydı o zaman "ihmal" demek doğru olabilirdi. İhmal, bir şeyi yapması gerektiği halde yapmama durumunu anlatır.
Vicdanen şöyle olmalı:
O deliği açmak, merhum validenizin yaşama şansını teorik olarak arttırır mı azaltır mı?
Ayrıca bu durumda hasta stabil miydi? Yani imza kağıt evrak işleri ile uğraşmak için zaman var mıydı yoksa bunları yapmak hasta açısından tehlike mi arz ediyordu?
Acınıza saygı duyuyorum ancak hasmınız, bir risk alarak bir işlem yaptığına göre o an için yapılacak en iyi şeyi yapmış olmalı. Belki de ona teşekkür etmelisiniz.
Cevap: Aydınlatılmış Onam Almadan Yapılan Müdahale
Adına ONAM denilen bu evrakları neden imzalatıyorlar?
Diyelim ki hasta veya yakınları bu evrakları imzaladı ve hasta bir ihmal veya yanlış tedavi sonrası zarar gördü.
Bu evrakların imzalanmış olması tedavi edenleri kurtaracak mı, tabi ki kurtaramayacak
yani ceza alacaklar..
O zaman bu evrakların imzalatılmasının bir nedeni var, imzalatmadıkları için yapmaları gereken
bir şeyi yapmamışlar ve bu açıdan sorumlulukları olması gerekir.