Ölüm Aylığı Nasıl Bağlanır?

Sigortalının veya sürekli iş göremezlik geliri ile malûllük, vazife malullüğü veya yaşlılık aylığı almakta olanların ölümü halinde geride kalan hak sahiplerine geçimlerini idame ettirebilmeleri için Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ölüm aylığı bağlanmaktadır. Bu yazımızda ölüm aylığı üzerine sık sorulan hususlara yer vereceğiz.

1- Ölüm aylığı bağlanacak hak sahibi kimlerdir?

Ölüm aylığı bağlanacak hak sahipleri, ölen kimsenin gelir veya aylık bağlanmasına veya toptan ödeme yapılmasına hak kazanan eş, çocuk, ana ve babasıdır.

2- Hangi durumlarda hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanmaz?

- Kendisinden aylık bağlanacak sigortalıyı kasten öldürdüğü veya öldürmeye teşebbüs ettiği veya bu Kanun gereğince sürekli iş göremez hale veya malûl duruma getirdiği,

- Kendisinden aylık bağlanacak sigortalıya veya gelir ya da aylık bağlanmamış olan sigortalıya veya hak sahibine karşı ağır bir suç işlediği veya bunlara karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemesi nedeniyle ölüme bağlı bir tasarrufla mirasçılıktan çıkarıldıkları hususunda kesinleşmiş yargı kararı bulunan kişilere gelir veya aylık ödenmeyeceği öngörülmüştür.

3- Mirası reddeden veya mirastan düşürülen kimse hak sahibi olur mu?

Söz konusu hususlar Medeni Kanunla ilgili olduğundan 5510 sayılı Kanun kapsamında ödenen ölüm aylığının alınmasına engel değildir.

4- İmam nikahı ile evli olan eşe ölüm aylığı bağlanır mı?

Ölüm aylığı, sigortalının ölüm tarihinde Türk Medeni Kanunu’na uygun olarak evlilik ilişkisi içinde olan eşe bağlanmaktadır. Dolayısıyla resmi nikahla evil olmayan eşlere ölüm bağlanmamaktadır.

5- Ölüm aylığı alan eşin evlenmesi halinde ne olur?

Ölüm aylığı alan eşlerin evlenmesi halinde bu aylıkları kesilmektedir.

6- Hak Sahibi eş çalışması halinde ölüm aylığı alabilir mi?

Geride kalan ve hak sahibi olan eşin, 5510 sayılı Kanun’a tabi sigortalı veya yabancı ülke mevzuatına tabi olarak çalışması veya buralardan aylık veya gelir alması aylık bağlanmasına engel oluşturmamaktadır.

7- Hak sahibi çocukların çalışması halinde ölüm aylıkları kesilir mi?

5510 sayılı Kanun’a gore ölüm aylığı alırken çalışmaya başlayan çocukların aylıkları kesilmektedir. Ancak kanun bazı istisnalar getirmiştir. Buna gore:

- Hizmet akdi ile çalışmamakla birlikte, ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde iş kazası ve meslek hastalığı ile analık sigortasına tabi çalıştırılan hükümlü ve tutuklular,

- Haklarında iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası hükümleri uygulanan, 05.06.1986 tarih ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’nda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile yine iş kazası ve meslek hastalığı sigortasına tabi meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında zorunlu staja tabi tutulan öğrenciler,

- 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 46. maddesine tabi olarak kısmi zamanlı çalıştırılan öğrencilerden aylık prime esas kazanç tutarı, Kanun’un 82. maddesine göre belirlenen günlük prime esas kazanç alt sınırının otuz katından fazla olmayanlar,

- Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan ve haklarında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanan kursiyerler ölüm aylığı alabilmektedirler.

8- Erkek Çocuklar kaç yaşına kadar ölüm aylığı alabilirler?

Ölüm aylığı alanilmeleri için erkek çocukların öğrenci değilse 18, orta öğrenim görmesi halinde 20, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış olması şarttır.

9- Erkek çocuklar yaş şartını doldurmadan evlenmeleri durumunda aylıkları kesilir mi?

Erkek çocuklar öğrenci değilse 18, orta öğrenim görmesi halinde 20, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurana kadar evlenmeleri halinde ölüm aylıkları kesilmez.

10- Kız Çocuklarının ölüm aylığı alma şartları nelerdir?

Ölen sigortalıların kız çocuklarına aylık bağlanabilmesi için yaşları ne olursa olsun evli olmaması, evli olmakla birlikte sonradan boşanması şarttır. Kız çocukların hak sahibi olma şartları içerisinde belli yaşlara kadar öğrenci olma koşulları aranmaz.

11- Evlat edinilen çocuk ölen sigortalıdan ölüm aylığı alabilir mi?

Sigortalı tarafından evlat edinilmiş, tanınmış veya nesebi düzeltilmiş yahut babalığı hükme bağlanmış çocuklar, sigortalının öz çocukları ile aynı hakka sahiptirler.

12- Sigortalının Malul çocukları hangi şartlarda ölüm aylığına hak kazanırlar?

Ölüm aylığı, herhangi bir sigortalı işte veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmama veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olması şartı dışında Kurum Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirip malul olduğu anlaşılan kız ve erkek çocuklarına bağlanır. Malûl çocuklarda yaş, öğrencilik niteliği ve bekar olma şartları aranmaz. Bunların aylıkları malûllük durumlarının ortadan kalkması, çalışmaları veya gelir/aylık almaya başlamaları ve evlenmeleri halinde kesilir.

13- Ana ve babaya hangi şartlarda ölüm aylığı bağlanır?

Ana ve babaya ölüm aylığı bağlanması için;

- Hak sahibi eş ve çocuklardan artan hissenin bulunması (65 yaşın üstünde olması halinde artan hisse şartı aranmaz),

- Diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması,

- Her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması şartları aranmaktadır.

14- İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine hangi şartlarda ölüm aylığı bağlanır?

Yukarıda anlatılan hususların hepsi iş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanma şartları ile aynıdır.

Osman ÖZBOLAT
www.osmanozbolat.com

www.twitter.com/osozbolat

Tesekkurler sn.ozbey