Gayrİmenkul İktİsap tarİhİ ve deĞer artiŞ vergİsİ

Müvekkilim 1980 lerde bir gayrimenkulün %20 sini satın almış. Daha sonra bir vakfa intifa hakkı kendinde olmak kaydıyla kız kuran kursu ve eğitim amaçlı kullanılmak üzere bedelsiz olarak bağışlamış(diğer ortaklarla birlikte). 2004 yılında vakıf kurstan vazgeçip binayı pansiyon olarak işletmeye başlamış. Amacı dışında kullanıldığından dolayı asliye hukuk mahkemesinde tapu iptali ve tescil davası açtık. Davayı kazandık 2009 yılında tapuya tescil edildi.(mahkeme kararında vakıfnameye uyulmadığından dolayı tapunun eski haliyle ortaklara tescil karı çıktı.). Şimdi müvekkilim bu yeri değerinden satmak istiyor ancak rayiç değer 50.000 tl o satacak 750.000 tlye.Bu durumda gayrimenkul iktisap tarihi 2009 sayılırsa %35 vergi ödeyecek. Bu durumu gelir idaresinde çalışan birine anlattığımda vergi çıkabilirde çıkmayabilirde diyor. Ne yapmamız lazım??

Bence bir vergi çıkmaması lazım. Zira bir nevi ivazsız (bedelsiz) iktisap etmiş müvekkiliniz. Bu durumda Gelir Vergisi Kanunu mükerrer madde 80 e göre değer artış kazancına tabi olmamalıdır. Diğer bir bakış açısından, 2009 yılındaki işlemin bir satın alma değil, cins tashihi olduğu da ileri sürülebilir. Bu durumda da gayrımenkulu iktisap tarihinin 1980 küsür yılı olduğu varsayılacaktır ve dolayısıyla iktisap tarihinden itibaren 5 yılı çokça geçmiş olduğu için değer artış kazancına tabi olmamalıdır. Yani 2 ayrı sebepten vergi çıkmamalıdır.

Aynısı olmasa bile benzer durumlar için 76 nolu Gelir Vergisi Sirkülerine bakabilirsiniz. Durum açık.

Yine de emin olmak için idareye basvurup bir mukteza (özelge) alınması işi garantileyecektir.

sayın meslektaşım
tapuda edinme sebebi: mahkeme kararıyla satış yazıyor
değerlendirmenizi buna göre yaparmısınız

Efendim değer artış kazançları GVK mükerrer 80 maddesinde düzenlenmiştir ve şöyle der :

Kanun Ad GELİR VERGİSİ KANUNU
Madde No Mukerrer Madde 80
Kapsam
(4783 sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle değişen madde Yürürlük; 01.01.2003 tarihinden geçerli olmak üzere 09.01.2003) Aşağıda yazılı mal ve hakların elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artışı kazançlarıdır.
1. (5281 sayılı Kanunun 27 nci maddesiyle 01.01.2006 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere değişen bent. Yürürlük; 01.01.2006) İvazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç, menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar.(*)

2. 70 inci maddenin birinci fıkrasının (5) numaralı bendinde yazılı hakların (ihtira beratları hariç) elden çıkarılmasından doğan kazançlar.

3. Telif haklarının ve ihtira beratlarının müellifleri, mucitleri ve bunların kanunî mirasçıları dışında kalan kimseler tarafından elden çıkarılmasından doğan kazançlar.

4. Ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar.

5. Faaliyeti durdurulan bir işletmenin kısmen veya tamamen elden çıkarılmasından doğan kazançlar.

6. İktisap şekli ne olursa olsun (ivazsız olarak iktisap edilenler hariç) 70 inci maddenin birinci fıkrasının (1), (2), (4) ve (7) numaralı bentlerinde yazılı mal (gerçek usulde vergiye tâbi çiftçilerin ziraî istihsalde kullandıkları gayrimenkuller dahil) ve hakların, iktisap tarihinden başlayarak (5615 sayılı kanunun 5 inci maddesiyle değişen ibare Yürürlük; 1/1/2007 tarihinden geçerli olmak üzere 04.04.2007) beş yıl içinde(8) elden çıkarılmasından doğan kazançlar (Kooperatiflerin ortaklarına bu sıfatları dolayısıyla tahsis ettikleri gayrimenkulleri tahsis tarihinde ortak tarafından satın alınmış sayılır.).

Bu maddede geçen "elden çıkarma" deyimi, yukarıda yazılı mal ve hakların satılması, bir ivaz karşılığında devir ve temliki, trampa edilmesi, takası, kamulaştırılması, devletleştirilmesi, ticaret şirketlerine sermaye olarak konulmasını ifade eder.



Şimdi, sorumuz şudur : Gayrımenkulun mükellef tarafından iktisap tarihi nedir ?

a) 2009 ise : İvazsız iktisap ettiği için GVK mükerrer 80 maddesi 1 nolu bendi gereğince değer artış kazancına tabi değildir.
b) 1980'ler ise : İktisap tarihinden 5 yıldan fazla süre geçtiği için GVK mükerrer 80. maddesi 6 nolu bendi gereğince yine değer artış kazancına tabi değildir.

Her halükarda kaçış yolu yok vergiye tabi değil gibi gözüküyor. Tabi bu dediğim değer artış kazancı için.

İktisap tarihi 2009 olmaz Bu olayda şarta bağlı bir devir var. Yani bir nebze sözleşme var. anlaşmanın vaki olmaması durumunda gayri menkulun eski haline dönme hali. Şöyle düşünün bir arsayı sözleşme karşılığı mütahite verdiniz. Sözleşmeye göre tapu devride yapıldı. Ancak sözleşme şartları ihlal olduğu için arsa geri alındı. Bu yeni bir iktisap olmaz. Sözleşme ihlalinden ilk hale dönmedir. Hatta mahkeme kararı ile dönme vavrki direk ispat edici somut bir durum. O nedenle değer artış kazancından söz edilemez