5147 sayılı Entegre Devre Topografyalarının Korunması Hakkındaki Kanuna , 5846 Sayılı FSEK e göre ve 6102 sayılı TTK ya göre ENTEGRE DEVRE KORUMASI

ENTEGRE DEVRE KORUMASI


AV. ÖZGE ÖZŞAHİN

2014



Entegre Devre Topografyası, 5147 sayılı Entegre Devre Topografyalarının Korunması Hakkındaki Kanuna göre korunmaktadırlar . Buna göre ;

Entegre devre ; Elektronik bir işlevi veya bunun yanında diğer fonksiyonları yerine getirmek üzere tasarlanmış, en az bir aktif elemanı olan ve ara bağlantılarından bir kısmının ya da tümünün bir parça malzeme içerisinde ve/veya üzerinde bir araya getirilmiş , ara veya son formdaki ürünü ifade eder . ( 5147 sayılı kanun madde 2 )

Entegre Devre topografyası ;entegre devreyi oluşturan tabakaların üç boyutlu dizilimini gösteren ve herhangi bir formatta sabitlenmiş görüntüler dizisi olup , her görüntü entegre devrenin üretiminin herhangi bir aşamadaki yüzeyinin tamamını veya bir kısmının görünümünü ifade eder. ( 5147 sayılı kanun madde 2 )

Entegre Devre Topografyasının korumanın amaçları ;
• Rekabet ortamı oluşturmak ,
• Sanayinin gelişmesini sağlamak ,
• Bu tür sitem ve teknolojileri yaratan kişileri ödüllendirmek,
• Bireysel yaratıcılığı , keşif ve buluşları teşvik etmek ,
• Yatırımı özendirmek
• Yurtdışında teknoloji transferi ile kalkınmayı ve gelişmeyi daha geniş bir kitleye yaymak
• Teknolojik ilerleme kaydetmektir.

Korunabilecek Entegre Devre Topografyalarında Aranan Nitelik ; Orijinalliktir.

Orijinal Topografya ;

• Yaratıcısının , kendi fikri çabası sonucu ortaya çıkmış ve yaratma sırasında entegre topografyası üreticileri ve entegre devre topografyası yaratıcıları arasında sıradan olarak kabul edilmiyor ise orijinaldir .
• Bilinen elemanların ve ara bağlantıların düzenlenmesinden oluşan bir entegre devre topografyası , bütün olarak ele alındığında , bir araya getiriliş şekli bakımından orijinallik şartını taşıyorsa korumadan faydalanır. ( 5147 sayılı kanun madde 5 )

Koruma Dışı Haller ; Entegre devre topografyasının dayandığı :
• İçerik
• Proses
• Sistem
• Teknikler
• Yarı iletken üründe saklanan bilgi koruma dışındadır. ( 5147 sayılı kanun madde 4 )

Koruma Hakkının Kime Ait Olduğu Hususu ; . Koruma Hakkı , Entegre Devre Topografyası tasarlayıcısına ve Entegre Devre Topografyası tasarlayıcısının hukuki haleflerine aittir.

Tescil sistemi ; Entegre Devre Topografyasının, tescil işlemleri incelemesiz sistem ile gerçekleştirilir. Sicile kayıt edilir ve yayınlanır.

Koruma Süresi ; Entegre Devre Topografyasının hak sahibi tarafından veya onun izni ile üçüncü bir kişi tarafından , dünyanın herhangi bir yerinde ticari olarak piyasaya sürüldüğü tarihten veya tescil yapıldığı tarihten itibaren onuncu takvim yılının bitiminde sona erer.

Koruma Hakkının Sınırlandığı Durumlar ; Aşağıda sayılan fiiller entegre devre topoğrafyası koruma hakkı kapsamı dışındadır:
a) Koruma altındaki entegre devre topoğrafyasının ticarî olmayan kişisel amaçlar için veya yalnızca değerlendirme, analiz, araştırma ya da eğitim amaçları için çoğaltılması.
b) (a) bendinde belirtilen analiz ve değerlendirme sonucu ortaya çıkan ve orijinal olan entegre devre topoğrafyasının 11 inci maddedeki fiillere konu edilmesi.
c) Korunan entegre devre topoğrafyasının veya bu entegre devre topoğrafyasını üzerinde bulunduran entegre devrenin, hak sahibi tarafından veya onun onayı ile yurt içinde veya yurt dışında piyasaya sürülmesinden sonra, söz konusu entegre devre topoğrafyası veya entegre devrenin ithalatı, satılması veya ticarî amaçlı dağıtımı.
d) 11 inci maddenin (b) bendinde belirtilen fiillerin, bu tür bir fiili gerçekleştiren veya gerçekleştirilmesini isteyen şahsın, söz konusu entegre devreyi ya da bu entegre devre üzerinde kullanılan herhangi bir entegre devre topoğrafyasını edinirken, bunun kanunlara aykırı tarzda çoğaltılmış bir entegre devre ya da entegre devre topoğrafyası olduğunu bilmediği ya da bilmesinin mümkün olmadığı ancak, bu kişinin entegre devre ya da entegre devre topoğrafyalarının kanunlara aykırı tarzda çoğaltılmış olduğunu fark ettiği andan sonra, yalnızca o zamana kadar elinde tuttuğu ya da sipariş ettiği mallar üzerinden 11 inci maddenin (b) bendinde belirtilen fiilleri gerçekleştirmek ve hak sahibine bu entegre devre ya da entegre devre topoğrafyaları ile ilgili olarak makul bir bedel ödemek şartıyla işlenmesi.
e) Üçüncü bir kişi tarafından bağımsız olarak tasarlanmış orijinal ve birebir aynı olan bir entegre devre topoğrafyasına ilişkin olarak 11 inci maddenin (b) bendindeki fiillerden herhangi birinin gerçekleştirilmesi.

Yukarıda izah etmeye çalıştığımız üzere , bir entegre devre topografyasının 5147 sayılı Entegre Devre Topografyası Kanununun korumadan faydalanabilmesi için , ORİJİNAL ve TESCİLLİ olması gerekmektedir. Söz konusu davada , davacının ürününde yer alan Entegre Devre Topografyalarının tescilli olmamasından dolayı , 5147 sayılı Entegre Devre Topografyalarının Korunması Hakkındaki Kanununun korumasından faydalanamayacağı fikir ve kanaatine varılmıştır.

Tescilsiz bir Entegre Devre Topografyası çeşitli şekillerde korunabilir .Tescilsiz koruma sağlayan düzenlemelerimiz TTK nun Haksız Rekabete İlişkin Hükümleri ve 5846 sayılı FSEK nun tanıdığı eser sahipliği korumasıdır.


HAKSIZ REKABETE İLİŞKİN KORUMA
• Haksız rekabete ilişkin korumada , 5147 sayılı kanunun aradığı orijinallik şartının gerçekleşmemesi halinde dahi koruma sağlanmaktadır yeter ki haksız rekabetin koşulları gerçekleşsin .

• Entegre Devre topografyaları , Haksız rekabet açısından “imalat sırrı” ( know-how) olarak korunabilirler. Söz konusu tescilsiz topografyanın , bir imalat sırrı teşkil ettiğinin ispatı halinde, bu sırrın haksız şekilde ele geçirilmesine veya kullanılmasına karşı hukuki korumadan yararlanılabilir. Bu hallerde haksız rekabetin gerçekleşebilmesi için , söz konusu topoğrafyanın kötüniyetle edinilmiş olması gerekir. Topografyayı iyiniyetle edinen kişinin , sonradan topografyanın , kötüniyetle ele geçirilmiş olduğunu öğrenmesi , haksız rekabetin varlığının kabulü için yeterli değildir. Bu durumda bir imalat sırrı olarak , topografyaya ilk sahip olan kişi , ancak topografyayı kötüniyetle ele geçiren ve devreden kişilere karşı haksız rekabet hükümlerine başvurabilecektir. Tabiî ki 3. Kişinin bağımsız çabalarıyla aynı veya benzer işlev gören bir topografya üretmesi , bu topografyayı üretimde kullanması haksız rekabet teşkil etmez. (Yrd. Doç. Dr . N. Ayşe Bodman BOZTOSUN un “ Entegre Devre Topografyalarına Eleştirel Bakış “ adlı makalesi , sayfa 312 )

• Diğer yandan , Doktrinde , topografyalarda haksız rekabet fiilinin , iltibas yoluyla işlenmesinin mümkün olmadığı görüşünde olanlar da mevcuttur. Entegre Devre Topografyası , teknik bir işlev yerine getiren bir fikri üründür , bir tanıtma vasıtası değildir. Bu nedenle ancak bir emtia veya bir iş mahsulü olarak iltibasa meydan verilip verilmeyeceğinin değerlendirilmesi gerekir.

• Belli bir teknik işlev , bu işlevi yerine getiren iş mahsulünün , iltibasa meydan vermesi olasılığı dolayısıyla herhangi bir kişiye özgülenemez . Entegre Devre Topografyasını içeren , Entegre Devre Topografyasını yeniden satmak üzere değil de teknik işlevinden yararlanmak üzere satın alan kişiler bir özel tüketici grubu niteliğindeki kişilerdir. Bunların Topografyayı , bir başkasının topografyasıyla karıştırmaları mümkün değildir. Zaten topografyanın , bir başka topografya ile aynı veya benzer olup olmadığı kolaylıkla saptanamaz. Topografyaların bütün ayrıntılarıyla ortaya çıkarılması her zaman sonuç vermeyen ciddi bir analiz gerektiririr. Dolayısıyla bağımsız bir çaba ile üretilmiş ve bir başkasının topografyasıyla aynı veya benzer teknik işlev yerine getiren topografyanın , söz konusu teknik işlevin aynılığı veya benzerliği dolayısıyla iltibas oluşturulacağı ileri sürülemez . (Yrd. Doç. Dr . N. Ayşe Bodman BOZTOSUN un “ Entegre Devre Topografyalarına Eleştirel Bakış “ adlı makalesi , sayfa 313 )

• Herhalde topografyayı içeren entegre devrenin üzerine konulan marka , içine konulduğu ambalaj gibi unsurlarla iltibasa meydan verilebilir . Ancak bu halde iltibas doğuran topografya değil , söz konusu marka veya ambalajdır. Bu şekilde yanılgıya düşebilecek kişiler ise , ancak entegre devre topografyasını içeren ,entegre devreleri bir ürün içerisinde kullanmak veya yeniden satmak üzere alan ve topografya teknolojisine vakıf olmayan kişiler olabilir yoksa bizzat entegre devrede , mündemiç topografyanın , bir başka topografya ile ayniyetinin veya benzerliğinin bu kişiler tarafından algılanması mümkün değildir. (Yrd. Doç. Dr . N. Ayşe Bodman BOZTOSUN un “ Entegre Devre Topografyalarına Eleştirel Bakış “ adlı makalesi , sayfa 314 )

• Haksız rekabet çerçevesinde değerlendirilmesi gereken bir diğer mesele de 3. Kişi tarafından incelenerek çözülen topografyanın üretimde kullanılmasının , haksız rekabet teşkil edip etmeyeceğidir. Topografyası incelenerek, çözülen ve entegre devre üretiminde kullanan kişi kendi emeğinden haksız yararlanıldığını ve bunun ,haksız rekabetin genel kapsamında bir fiil olduğunu ileri sürebilir. 3. Kişinin , topografyanın mündemiç olduğu ürünü inceleyerek topografyayı çözmesi entegre devre topografyası hakkı sahibinin dahi önleyemeyeceği fiiller arasında yer alır . Yalnız bu halde , 3. Kişinin , çözülen topografyanın aynısını kullanmaması , topografyayı geliştirmesi gerekir. Başkasının emeğinden haksız yararlanılması gerekçesiyle haksız rekabetin ileri sürüldüğü hallerde de kıyasen uygulanmalıdır. Dolayısıyla incelenerek çözülen topografyanın kısmen veya tamamen 3. Kişi tarafından yeni bir topografya geliştirmek için kullanılması haksız rekabet teşkil etmez . Yalnız çözülen topografyanın aynen veya tüm esaslı unsurlarıyla aslına benzer şekilde kopya edilmişse başkasının emeğinden haksız yararlanma teşkil edeceğinden , haksız rekabetin varlığına hükmetmek gerekir. (Yrd. Doç. Dr . N. Ayşe Bodman BOZTOSUN un “ Entegre Devre Topografyalarına Eleştirel Bakış “ adlı makalesi , sayfa 314 )

• 6102 sayılı TTK , 55/(1).c.1. maddesinde belirtilen : “ Başkasının iş ürünlerinden yetkisiz yararlanma,” hususunda , madde de bahsi geçen iş ürünleri , işle ilgili teklif , plan ve sair bilgiler olabileceği gibi sınai ve teknik bilgiler de olabilir. Bu fıkra haksız rekabet hukukunu temellendiren emek ilkesinin geniş bir uygulamasıdır. Hüküm, başkalarının emeğinden , iş, sonuç ve deneyimlerinden haklı olmayan yararlanmaları önlemeyi amaçlamaktadır. Hükümdeki yararlanma , ekonomik yarar elde etmeyi , başkasının emeğiyle haklı olmadığı halde sonuç almayı ifade etmektedir.

• 6102 sayılı TTK 55/(1).a.4. maddesinde belirtilen “ iltibas yoluyla haksız rekabet “ hususunda ; burada , rakiplerin ürünleri veya hizmetleri ile karıştırılmaya yol açacak işaret ve taklit unsurların kullanılması iltibası doğurmaktadır. İltibas ; tacir veya onun ürünü, hizmeti bakımından olduğu gibi ; yeni yasaya göre , başkalarının iş ürünleri hakkında da yapılabilmektedir. İş ürünü , sınırları belirsiz bir kavramdır. Salt ürün değil , ortaya çıkan somut sonuç , ekonomik bir değerden bahsedilmektedir. Bu yorum gayrı maddi haklara da ( marka , tasarım, patent gibi ) genişletilebilir.

5846 SAYILI FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNU BAKIMINDAN KORUMA

• 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu madde 2/ 3 de : “ her nevi Endüstri tasarım ve projelerinin, “ ilim ve edebiyat eseri “ olarak, koruma kapsamında yer aldıkları belirtilmiştir. Entegre devre topografyaları, (tasarımları) ile ilgili herhangi bir istisna öngörülmemiştir. Dolayısıyla, eser sahibinin hususiyetini taşımaları koşuluyla bu ürünlerin de FSEK kapsamında korumadan yararlanabileceği ileri sürülebilir . (Yrd. Doç. Dr . N. Ayşe Bodman BOZTOSUN un “ Entegre Devre Topografyalarına Eleştirel Bakış “ adlı makalesi, sayfa 314 )

• Yalnız eser sahipliği koruması, özellikle süresi itibariyle Entegre Devre Topografyaları için uygun değildir. Diğer yandan bu fikri ürünün niteliği gereği, eser sahibinin hususiyetini taşıdığından bahsetmek de kolay değildir. Zira söz konusu olan, teknik işlev yerine getirmeye yönelik bir düzeneğin planıdır. Burada eser sahibinin hususiyetini taşıma koşulu geniş yorumlanmalıdır. Bu durumda TOPOĞRAFYA ÇİZİMLERİNİN de eser sahipliği korumasından yararlanması mümkün olmalıdır. (Yrd. Doç. Dr . N. Ayşe Bodman BOZTOSUN un “ Entegre Devre Topografyalarına Eleştirel Bakış “ adlı makalesi, sayfa 314 )

• FSEK madde 2/3 de sayılan, “ coğrafya ve topografyaya ait maket ve benzerleri “ ibaresinin, yarı iletken topografya tasarımları ile bir ilgisi yoktur. Bu ibarede yer alan topografya sözcüğü, bizatihi yeryüzü şekillerinin 3 boyutlu yansıtılmasını ifade etmektedir.

Yukarıda verilen genel değerlendirmeler ışığında, entegre devre topografyasının TOPOGRAFYA ÇİZİMLERİNİN, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Korumasından faydalanabilmesi için öncelikle eser olup olmadığının incelenmesi gerekmektedir. 5846 sayılı kanuna göre bir ürünün eser sayılıp sayılmaması için kanunda sayılan Eser kategorilerinden birine girmesi ve sahibinin hususiyetini taşıması gerekmektedir. Koşulları taşıması halinde entegre devrelerin 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu madde 2/ 3 de : “ her nevi Endüstri tasarım ve projelerinin, “ ilim ve edebiyat eseri “ olması maddesine dayanarak ve hususiyet taşımaları halinde 5846 sayılı Kanunun 2/3. Maddesi uyarınca İLİM VE EDEBİYAT ESERİ olacağını düşünmekteyiz.



AV. ÖZGE ÖZŞAHİN
İzmir Fikri ve Sınai Haklar Hukuk ve Ceza Mahkemeleri
Fikri ve sınai Haklar , Telif Hakları Bilirkişisi