 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
Y A R G I T A Y
2.HUKUK DAİRESİ
SAYI
ESAS KARAR
80/1214 80/2923
ÖZET : Mİrasta geriverme, ölenin olası isteklerinin olabildiğince
yerine getirilmesi ilkesine dayalı bir kurumdur. Bu nedenle altsoy ile öteki
mirascılar arasında bir ayırım yapılmış ve miras bırakının bütün altsoyuna
aynı ölçde yakın bağlarla bağlı bulunacağı, bunlar arasında ayırım
gözetmeyeceği temelinden hareket olunmuş kazandırmalardan yararlanan altsoy,
geri verme borcu ile yükümlü tutulmuş böylece; onun birşey almayan oltsoyu
korunmuş ve eşitlik sağlanmıştır.
Ali ve arkadaşları ile Huma (Başsert) arasındaki mirasta iade ve tapu
iptali davasının yapılan muhakemesi sonunda verilen hükmün temyizen mürafaa
icrası suretiyle tetkiki davalı tarafından istenilmekle, dosyadaki bütün
kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü.
Dava mirasta iadeye ilişkindir.
Mirasta iade, ölenin muhtemel arzularının olabildiğince yerine
getirilmesi ilkesine dayalı bir müessesedir. İşte bu yüzden (geri verme)
borcu bakımından füruu (altsoy) ile öteki mirascılar arasında bir ayrım
yapılmıştır. Şöyleki . Miras bırakanın bütün füruuna (altsoyuna) aynı ölçüde
yakın bağlarla bağlı bulunacağı, bunlar arasında fark gözetmeyeceği esasından
hareket olunmuş, teberrudan yararlanan füru iade borcu ile yükümlü tutulmuş,
böylece miras bırakanın birşey almayan altsoyu korunmuş ve eşitlik
sağlanmıştır. Bu hükmün haklı ve adalete uygun olduğu söz götürmez.
(Prof.Necip Kocayusufpaşaoğlu, Miras Hukuku, l976, Sh.438, 444) Bununla
beraber, miras bırakan bu kuralı bozmak istiyorsa iradesini o yolda
açıklayabilir. (M.K.603/2)
Bir kimsenin kardeşiyle babasının veya annesiyle karısını yada eşi ile
çocuğunu aynı ölçüde sevmesi beklenemez. Aksine düşünmek insan yaradılışına
ters düşer. Onun için kanun koyucu bunlar hakkında mirasta iade borcu
bakımından eşitlik esasından ayrılmış, füru dışındaki mirascıları birbirine
karşı iade borucundan kurtarmıştır. (M.K.603/1)
Şu halde Medeni Kanunun 603.maddesinin 2.fıkrası sadece fer'iler
arasındaki ilişki ve davalarda söz konusu olup, 603.maddenin 1.fıkrası ise
aralarında füru bulunmayan mirascıları, kapsamına almaktadır.Zaten aksi
düşünülemez. Esasen füru, eş dışındaki herhangi bir mirascısı ile birlikte
mirascı olamaz. O halde kanun koyucu, Medeni Kanunun 603.maddenin l.bendine
füruu dahi almak istese idi "kanuni mirasçılar" dan söz etmeye gerek yoktu.
Eş ile füruun birbirine karşı iade borcu ile yükümlü olacaklarına işaret
etmek yeterdi. Oysa madde de karşılıklı olarak iade ile yükümlü mirascılar
diye genel bir ifade kullanılmıştır. Bunun amacı, füru dışında kalan
mirascıların birbirine karşı iade borcundan kurtalmalarını sağlamaktır.
Maddenin metni açık olup, bilim alanında kapsamı bakımından söz birliği
vardır. (Prof.Ahmet Samim Gönensay, Prof.Kemalettin Birsen Miras Hukuku,
l956, sh.327, Prof.Rossel, Hakimlere Mahsus İsviçre Medeni Kanunu Şerhi,
Adalet Bakanlığı yayını, Sh.664. Prof.Zahit İmre, Türk Miras Hukuku,
l968,Sh.736/738, Dr.Fikret Eren, Mirasta İade, Adalet Dergisi
l963,Sh.346/349, Prof.Nuşin Ayiter Miras Hukuku l97l, Sh.235.
Prof.Kocayusufpaşaoğlu, Age.451,454)
Medeni Kanunun 603.maddesinin 1.ve 2.fıkralarında iade borçları
bakımından konulan iki ayrı kuralın tabii sonucu olarak kanun yapıcı, eşle
füruu birbirine karşı alacaklı veborçlu yapmak istememiştir. Amaç, birbirine
böylesine yakın bağlarla bağlı kişileri bir teberru yüzünden karşı karşıya
getirmemek, kırgınlıklara yol açmamaktır. Şayet saklı payı zedeleme sözkonusu
olursa zaten tenkis davası açmak hakkı saklıdır. (M.K:502) Doktrinde hakim
olan görüşde bu doğrultudadır. Yani füru ile eş birbirine karşı iade
alacaklısı olmadığı gibi, iade borçlusu da değildir. (Eren, Age.Sh.348,
Kocayusufpaşaoğlu, Age.Sh.451, İmre Age.Sh.738, Ayiter Ege.Sh.235)
Yukarıda yazılı gerekçeler karşısında davanın reddi gerekirken
uyuşmazlığın esasının incelenmiş olması usul ve kanuna aykırıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen kararın gösterilen sebeple BOZULMASINA, duruşma
için taktir edilen üçbinlira vekalet ücretinin davacılardan alınıp davalıya
verilmesine 3.4.l980 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
BAŞKAN ÜYE ÜYE ÜYE ÜYE
E.Şener Z.Evirgen E.Başaklar T.K.Ülkü N.Özenalp
|
