KARAR

Dava, ehliyetsizlik hukuksal nedenine dayalı tapu iptal tescil isteğine ilişkindir.

Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.

Dosya içeriğinden, toplanan delillerden; çekişme konusu 37 parsel­deki 1 nolu bağımsız bölümün kayden davacı Raşit‘e ait olduğu, 22.10.1998 tarihinde vekil tayin ettiği Mürüvvet’in taşınmazı 27.10.1998 tarihinde dava dışı Hasan’a satış suretiyle Hasan’ın 18.12.1998 tarihin­de Hanife’ye onun da 15.07.1999 tarihinde davalı Mustafa’ya temlik etti­ği anlaşılmaktadır.

Davacı vasisi Özlem, babası olan Raşit’in gerek vekalet tarihinde ge­rekse çekişmeli taşınmazla ilgili temlikin yapıldığı tarihte ehliyetsiz oldu­ğunu ileri sürerek eldeki davayı açmıştır.

Gerçekten de, kayıt maliki Raşit’in vekaletin düzenlendiği tarihte eh­liyetsiz olduğu Adli Tıp Kurumu raporu ile saptanmıştır. Öyle ise, Ha­san’a satış suretiyle yapılan temlikin hukuken geçersiz olduğu tartışma­sızdır. Ancak, sonradan edinen Hanife ve Mustafa’nın koşullarının ger­çekleşmesi halinde sicilin aleniyetinden istifade ile Türk Medeni Kanunu­nun 1023. maddesinin koruyuculuğundan yararlanacağı kuşkusuzdur.

Bilindiği üzere; hukukumuzda, diğer çağdaş hukuk sistemlerinde ol­duğu gibi kişilerin huzur ve güven içerisinde alış verişte bulunmaları satın aldıkları şeylerin ilerde kendilerinden alınabileceği endişelerini taşımama­ları, dolayısıyla toplum düzenini sağlamak düşüncesiyle, alan kişinin iyi ni­yetinin korunması ilkesi kabul edilmiştir. Bu amaçla Medeni Kanunun 2. maddesinin genel hükmü yanında menkul mallarda 988 ve 989. tapulu ta­şınmazların el değiştirmesinde ise 1023. maddesinin özel hükümleri getiril­miştir. Öte yandan bir devleti oluşturan unsurlardan biri insan unsuru ise bunun kadar önemli olan ötekisi topraktır. Işte bu nedenle Devlet, nüfus sicilleri gibi tapu sicillerinin de tutulmasını üstlenmiş bunların aleniliğini (herkese açık olmasını) sağlamış, iyi ve doğru tutulmamasından doğan so­rumluluğu kabul etmiş, değinilen tüm bu sebeplerin doğal sonucu olarak ta tapuya itimat edip taşınmaz mal edinen kişinin iyi niyetini korumak zo­runluluğunu duymuştur. Belirtilen ilke MK’nın 1023. maddesinde aynen "tapu kütüğündeki sicile iyi niyetle dayanarak mülkiyet veya başka bir ayni

Yargıtay Kararları 2671

hak kazanan 3. kişinin bu kazanımı korunur" şeklinde yer almış­ aynı ilke tamamlayıcı madde niteliğindeki 1024. maddenin 1. fıkrasına göre "Bir ayni hak yolsuz olarak tescil edilmiş ise bunu bilen veya bilmesi gereken 3. kişi bu tescile dayanamaz" biçiminde öngörülmüştür.

Ne var ki; tapulu taşınmazların intikallerinde, huzur ve güveni koru­ma toplam düzenini sağlama uğruna, tapu kaydında ismi geçmeyen ama asıl malik olanın hakkı feda edildiğinden iktisapta bulunan kişinin iyi ni­yetli olup olmadığının tam olarak tespiti büyük önem taşımaktadır. Ger­çekten bir yanda tapu sicilinin doğruluğuna inanarak iktisapta bulundu­ğunu ileri süren kimse diğer yanda ise kendisi için maddi, hatta bazı hal­lerde manevi büyük değer taşıyan ayni hakkını yitirme tehlikesi ile karşı karşıya kalan önceki malik bulunmaktadır. Bu nedenle yüzeysel ve şekil­ci bir araştırma ve yaklaşımın büyük mağduriyetlere yol açacağı, kişile­rin Devlete ve adalete olan güven ve saygısını sarsacağı ve yasa koyucu­nun amacının ilk bakışta, şeklen iyi niyetli gözükeni değil, gerçekten iyi­niyetli olan kişiyi korumak olduğu hususlarının daima göz önünde tutul­ması, bu yönde tüm delillerin toplanıp derinliğine irdelenmesi ve değer­lendirilmesi gerekmektedir. Nitekim bu görüşten hareketle "kötü niyet” id­diasının defi değil itiraz olduğu. iddia ve müdafaanın genişletilmesi yasa­ğına tabii olmaksızın her zaman ileri sürülebileceği ve mahkemece kendi­liğinden (resen) nazara alınacağı ilkeleri S.11.1991 tarih 1990/4 esas 1991/3 sayılı inançları Birleştirme Kararında kabul edilmiş, bilimsel gö­rüşlerde aynı doğrultuda gelişmiştir.

Somut olaya gelince; taşınmazda 2. ve 3. el durumunda bulunan ma­likler yönünden iyiniyetle ilgili olarak mahkemece yapılan araştırma ve incelemenin yukarda değinilen ilkeler çerçevesinde değerlendirildiğinde hüküm kurmaya elverişli olduğu söylenemez.