Hukuki Haber

Kategoriler: Gazeteler

GENÇ AVUKATIN YOL HARİTASI

GENÇ AVUKATIN YOL HARİTASI

ÖNSÖZ

Değerli meslektaşlarımız,

Daha adaletli bir geleceğin teminatı olan biz genç avukatların mesleğin henüz başında ve özellikle hukuk bürosu açılışında ihtiyaç duyduğu, kolay gibi görünen fakat büyük önem arz eden temel bilgilerin derlenmesi gerektiği kanaatiyle yola çıktık. Zira bizler de bu süreçlerden geçerken pek çok zorlukla karşılaştık. Tespit ettiğimiz bu zorlukların daha kolay aşılabilmesi temennisiyle, derlemiş olduğumuz bilgileri bir kitapçık haline getirerek meslektaşlarımıza sunmanın faydalı olacağı inancını taşımaktayız.

“Genç Avukatın Yol Haritası” olarak adlandırdığımız bu kitapçığın ilk bölümünde hukuk bürosu açılış sürecinde adım adım yapılması gerekenleri, ikinci bölümünde ise avukat-müvekkil ilişkisinde dikkat edilmesi gereken temel hususları açıkladık. Çalışmamızın üçüncü bölümünde, genç avukatların görevlendirme temelli gelir kaynaklarını sıraladık. Bu kısımda CMK görevlendirmelerinde önem arz eden OCAS uygulamasına ilişkin ayrıntılı açıklamalara yer verdik. Dördüncü bölümde ise avukatların yükümlü olduğu serbest meslek makbuzunun nasıl düzenlendiğini yazılı ve videolu anlatım ile aktararak, bu aşamada özellikle dikkat edilmesi gereken hususları açıklamaya çalıştık.

Ancak önemle belirtelim ki; 2022 yılı Ağustos ayında sonlandırdığımız bu rehberin bir kısmı İzmir Barosunun uygulama esaslarına göre hazırlanmıştır. Özellikle uygulamaya yönelik yer verilen bilgiler bakımından çalışmanın hazırlandığı tarihin göz önünde bulundurulmasını, zaman içerisinde değişikliğe uğrayabilecek hususlar bakımından mağduriyetlerin meydana gelmemesi için ilgili konu hakkında yapılan değişikliklerin dikkatle takip edilmesini rica ederiz.

Saygılarımızla.

Avukat Hakları Grubu İzmir Adına
Av. Egemen KARCI – Av. Fatma AKYOL
Av. Fulya Hanife SADIKLI – Av. Uğur ÖZER – Av. Yunus Emre DAŞTAN

BİRİNCİ BÖLÜM

HUKUK BÜROSU AÇILIŞ SÜRECİ

I. BİLDİRİM YÜKÜMLÜKLERİ

Staj sürecini tamamlayarak ruhsatını alan ve mesleğe adım atan avukatları, gerek meslek yasası ve gerekse diğer mevzuat bakımından bekleyen birtakım yükümlülükler vardır. Bu yükümlülüklerin bir kısmının bağlı olunan baroya, bir kısmının şayet bağlı çalışan (işçi) avukat olarak çalışılmıyorsa vergi dairesine ve bir kısmının da Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) karşı yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu bölümde mesleğe henüz adım atan avukatı bekleyen bildirim yükümlülüklerine değinilecektir.

A. Baroya Adres Bildirme Yükümlülüğü

– 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 43. maddesi uyarınca; Her avukat, levhaya yazıldığı tarihten itibaren üç (3) ay içinde baro bölgesinde bir büro kurmak zorundadır.

– 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununa göre; ana gayrimenkulün mesken olarak gösterilen bağımsız bölümlerinde kat maliklerinin izni ve benzeri şartlar aranmaksızın avukatlık büroları faaliyet gösterebilir. Bu konuda, yönetim planındaki aksine hükümler uygulanmaz. Daha açık bir anlatımla avukatlar, ikamet ettikleri evlerini de ofis olarak kullanabilir (home-office) ve bu konuda diğer kat maliklerinin yazılı izninin aranmasına gerek olmadığı gibi bu hakkı kısıtlayıcı düzenleme de yönetim planı ile yapılamaz (Ayrıca Bkz. Avukatlık Kanunu m.43).

– Bir avukatın birden fazla bürosu olamaz. Birlikte çalışan avukatlar ayrı büro edinemez. Avukatlık ortaklığı yurt içinde şube açamaz.

B. İşe Başlama Bildirimi

Bir avukat, ücretli olarak bir başka avukatın yanında çalışmayacaksa (yani işçi avukatlık yapmayacaksa) bu durumda icra edeceği faaliyet sonucu elde edeceği kazançlarını vergilendirmek adına vergi mükellefi olmak zorundadır.

Ruhsatnamesini almış, kendi nam ve hesabına çalışacak avukatlar, işe başlama tarihinden itibaren 10 gün içerisinde İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden elektronik ortamda ya da ilgili vergi dairesine fiziki başvuru yolu ile işe başladıklarını bildirmekle yükümlüdür. Bu bildirim, hukuk bürosu adresinin bağlı bulunduğu yerdeki vergi dairesine, vergi dairesi olmayan yerlerde mal müdürlüklerine yapılmalıdır. Ayrıca eğer vergisel yükümlülükleri yerine getirmek adına bir serbest muhasebeci mali müşavir (SMMM) ile anlaşma sağlanırsa, bu durumda işe başlama bildirimi SMMM tarafından da imzalanır. Ancak avukatların bir SMMM ile çalışması zorunlu olmayıp kendi vergisel yükümlülüklerini kendisi de yerine getirebilir.

İşe başlama bildiriminin yapılması sonrasında (yani işe başlama formunun doldurulup ilgili vergi dairesine gönderilmesinden sonra) yoklama memuru adı verilen bir vergi dairesi görevlisi tarafından iş adresi olarak bildirilen yerde bir yoklama işlemi gerçekleştirilir. Bu aşamada, faaliyetin icra edilmesi için gerekli asgari büro şartlarının sağlanıp sağlanmadığı, gerçekten işe başlama durumunun mevcut olup olmadığı değerlendirilir. İşe başlama bildirimi sonrasında vergi mükellefi olunması ile birlikte artık vergi mükellefiyetinden kaynaklanan birtakım şekli ödevlerin de yerine getirilmesi (beyanname verme, defter tutma, serbest meslek makbuzu düzenleme gibi) gerekecektir.

Ayrıca 5510 sayılı Kanun m.4-b anlamında sigortalı olmak adına (Bağ-Kur) ilgili Sosyal Güvenlik Müdürlüğüne tescil kaydı başvurusu da yapılmalıdır. Bunun da yine SMMM aracılığıyla yapılması mümkündür.

C. Adres ve İletişim Bilgileri Bildirimi

– Bürosunu veya konutunu değiştiren avukat yenilerinin adreslerini bir (1) hafta içinde baroya bildirmek zorundadır (Av. K. m.43/son).

– Aynı şekilde iş yeri adresi değişen bir avukatın değişikliğin meydana geldiği tarihten itibaren bir (1) ay içerisinde yazılı dilekçeyle (ki bu dilekçeler İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden de gönderilebilir) yeni adresi bağlı oldukları vergi dairesine bildirmesi zorunludur.

– İlgili dilekçe verildikten sonra, vergi dairesi tarafından avukatın bildirdiği yeni iş yeri adresinde yoklama yapılacaktır. Mükellefin yeni adresinde faaliyete başladığının tespit edilmesi halinde şayet farklı bir vergi dairesinin yetki alanına girilmesi söz konusu ise eski vergi dairesinde bulunan mükellefiyet kaydı terkin edilir ve yeni vergi dairesine nakil sağlanır.

– Avukatın, bildirdiği yeni adreste faaliyete başlamadığının yoklama ile tespit edilmesi durumunda mükellefiyet kaydı tamamen terkin edilir.

D. İşi Terk Beyanı

– Avukatların işi bırakması halinde, bu durumu bir (1) ay içerisinde İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden elektronik ortamda ya da vergi dairesine şahsen ve yazılı olarak bildirimde bulunması gerekmektedir. Bu durumda avukatın vergi mükellefiyeti terkin edilir.

– Aynı şekilde mesleğin bırakılması durumunda bu durumun bağlı olunan baroya da bildirilmesi zorunludur.

E. Baroya Bildirimin Zorunlu Olduğu Diğer Haller

– Bir avukatın yurt dışında eğitim gibi nedenlerle uzunca bir süre bürosundan uzak kalmak zorunda bulunması halinde müvekkillerini kabul edecek meslektaşının adını barosuna bildirmesi zorunludur (TBB Meslek Kuralları m.13).

– Avukat, mesleki çalışmasından ötürü aleyhine açılan davada layihasının bir örneğini baroya bildirmelidir. Baronun hukuki anlaşmazlıklardaki arabuluculuk teklifinin de avukatlarca kabul edilmesi zorunludur (TBB Meslek Kuralları m.15).

– Kişisel veya meslek onurunun zorunlu kıldığı hallerde duruşmalardan ayrılma durumunda derhal durumun baroya bildirilmesi gerekir (TBB Meslek Kuralı m.21).

– Ücret davası açacak avukat, önce baro yönetim kuruluna bilgi vermelidir. Bu konuda baro yönetim kurulunun görüşünü bildirme yetkisi vardır (TBB Meslek Kuralı m.47)

F. Diğer Bildirim Yükümlülükleri

– Bir başka yerdeki duruşmasına mazereti nedeniyle gidemeyen avukat, karşı taraf avukatı bir başka yerden geliyorsa, mazeretini önceden meslektaşına bildirmelidir (TBB Meslek Kuralları m.30/3).

– Avukat, işle ilgili giderleri karşılamak üzere avans isteyebilir. Avansın işin gereğini çok aşmamasına, avanstan yapılan harcamaların müvekkile zaman zaman bildirilmesine ve işin sonunda avanstan kalan paranın müvekkile geri verilmesine dikkat edilir (TBB Meslek Kuralları m.42).

II. MESLEĞE YENİ BAŞLAYAN GENÇ AVUKATLAR İÇİN GELİR VERGİSİ VE SİGORTA PRİM TEŞVİKİ UYGULAMASI

Meslektaşlarımızın Dikkatine!

Girişimcilik fikrinizi değiştirecek, büro açmak için sizi biraz daha cesaretlendirecek güzel haberlerimiz var.

A. Gelir Vergisi ve Sigorta Prim Teşviki Uygulaması

Serbest çalışan avukatlar “Genç Girişimci Desteği” ile vergi açılışından sonraki ilk yıl Bağ-Kur prim muafiyetinden yararlanabilecektir. Bunun yanında, ilk üç (3) yıl -her yıl için- 75.000,00-TL’ye kadar gelir vergisinden muafiyet vardır.

Genç Girişimci Desteğinden yararlanmanın şartları şunlardır:

– 29 yaşını doldurmamış olmak,

– İlk defa gelir vergisi mükellefi olmak.

Bu teşvikten 29 yaşına kadar yararlanılabilir. Bu anlamda; örneğin 28 yaşında genç girişimci desteğinden yararlanacak bir avukat ancak bir (1) yıl bu haktan faydalanabilir.

B. Genç Girişimci Desteğine Başvuru Usulü

Genç Girişimci Desteğinden yararlanabilmek için öncelikle bağlı olunan vergi dairesine (fiziki olarak veya İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden) yazılı başvuruda bulunulması gerekmektedir.

Daha sonra vergi dairesinden cevaben alınan genç girişimci onay yazısı ve vergi levhası ile Sosyal Güvenlik Kurumuna yazılı başvuruda bulunulmalıdır.

III. GEREKLİ DONANIM VE UYGULAMALAR

A. E-İmza Başvurusu

Elektronik imza, kimlik doğrulama amacıyla kullanılan elektronik veriyi ifade eder.

Avukatların UYAP Avukat Portal üzerinden dosyaları takip edebilmesi, dilekçeleri elektronik olarak imzalayabilmesi, dosyalarına sunması, icra takibi açabilmesi vb. mesleki faaliyetleri icra edebilmesi için E-İmza sahibi olması gerekir.

Avukatlık ruhsatnamesi alındıktan sonra, https://e-imza.barobirlik.org.tr/ adresi üzerinden başvuru yapılarak ve gerekli ücret (01.08.2022 tarihi itibariyle 249,00-TL) ödenerek üç yıl kullanım süreli E-İmza alınabilir.

B. Mobil İmza Başvurusu

Mobil imza da tıpkı E-İmza gibi ıslak imzanın tüm hukuki sonuçlarını doğurur.

Mobil imzanın E-İmza’dan farkı, herhangi bir E-İmza soketi veya SIM kartının alınmasının gerekli olmamasıdır.

Cep telefonu numarası üzerinden bağlı olunan operatör firmaya başvurularak alınan bu imzada, imzalama işlemi, cep telefonuna gelen imzalama anahtarı sayesinde yapılır.

C. UETS Başvurusu

Ulusal Elektronik Tebligat Sistemi (UETS) ile elektronik tebligat işlemleri yürütülmektedir. Bu kapsamda avukatların elektronik tebligat adresi alması gerekmektedir. Zira vekil olunan dosyalarda avukatlara yapılacak tebligatların elektronik yoldan yapılması zorunlu kılınmıştır.

UETS başvurusu https://basvuru.etebligat.gov.tr/ adresi üzerinden yapılabilir.

Başvuru sonucu alınan UETS adresi (rakamlardan oluşmaktadır) ve tebligat alabilmek için UYAP ile entegre edilmesi gerekmektedir. (Entegrasyon İçin: UYAP > UYAP Bilgilerim > Adres Bilgilerim).

D. Vakıfbank Avukat Hesabı Açılışı

Avukatların Vakıfbank’tan avukat hesabı açtırmaları uygulama pratiği sağlamaktadır. Zira icra dairelerine ve mahkemelere bilhassa UYAP Avukat Portal üzerinden ödeme yaparken ya Barokart hesabına ödeme yapılması ya da ilgili Vakıfbank hesabının kullanılması gerekir.

Ayrıca Vakıfbank hesabı UYAP sistemi ile entegre edilmelidir. (Entegrasyon İçin: UYAP > UYAP Bilgilerim > IBAN Bilgilerim).

Böylece sadece yapacağınız ödemelerde değil, mahkemelerin veya icra dairelerinin tarafınıza yapacağı ödemeler de tanımlı olan bu hesaba doğrudan yatırılabilecektir.

Duruşmalarımızı CEP TELEFONUMUZDAN Takip Edebilir Miyiz?

E. CELSE Uygulaması

CELSE uygulaması ile duruşmaların cep telefonundan takip edilmesi mümkündür. Bunun için öncelikle CELSE uygulamasının Apple Store veya Play Store’dan indirilmesi ve UYAP Avukat Portal ile entegre edilmesi gerekir.

Bu uygulama ile vekil olunan dosyalardaki duruşmalar anlık, günlük ve aylık görüntülenebilir.

Ayrıca uygulamadan mazeret ve bekletme dilekçesi de gönderilebilir.

CELSE uygulaması hakkında ayrıntılı bilgi almak için aşağıdaki internet adresini ziyaret edebilirsiniz:

>> CELSE Mobil Uygulaması Kullanım Kılavuzu

NOT: UDF formatındaki belgeleri açabilmek için cep telefonunuza Apple Store veya Play Store aracılığı ile “UYAP Doküman Editörü” programını indirmeniz gerekmektedir.

CELSE uygulaması ile cep telefonundan dosya içeriklerini görüntülemek de mümkün!

– Bunun için öncelikle bilgisayara “E-Devlet Kapısı E-İmza” uygulamasını indiriniz. Ardından uygulamayı açınız.

– Cep telefonundan ise indirmiş olduğunuz CELSE uygulamasını açınız. Ana ekrandaki “E-Devlet ile Giriş” kısmına tıklayınız.

– E-Devlet’e yönlendirildiğinizde “Giriş Seçenekleri” bölümünden “Elektronik İmza”yı seçiniz.

– Daha sonra E-Devlet ekranına TC Kimlik numaranızı yazıp “Devam Et”e basınız. Burada karşımıza çıkan işlem kodunu bilgisayarda açtığınız “E- Devlet Kapısı E-İmza” uygulamasına yazıp, Tubitak-AKIS kart tipini seçerek devam ediniz.

– Son olarak karşınıza çıkan ekrana E-İmza şifrenizi girip “İmzala” butonuna tıklayınız.

– Mobil imza kullanıcılarının doğrudan TC kimlik numaraları ile cep telefonu numaralarını girerek telefona gelen ikazı onaylamaları ile giriş sağlamaları mümkün olup bu durumda yukarıdaki sıralamanın takibi gerekmez.

F. E-Duruşma Uygulaması

E-Duruşma; UYAP mobil uygulamaları, avukat veya vatandaş portalı üzerinden duruşma gününden en az iki iş günü önce mahkemesinden talep edilir.

E-Duruşma talebi göndermek için öncelikle “Duruşma Sorgulama” menüsü açılır. Buradan ilgili dosya seçilerek telefon için “e-Duruşma Talep Et”; bilgisayar için ise “Talep Gönder” yazılı yere tıklanır.

Telefondan e-Duruşmaya katılmak için telefonunuzda Celse ve E-Duruşma uygulamasının yüklü olması gerekmektedir.

Öncelikle Celse uygulamasına giriş yapılarak katılacak olunan duruşmanın sırası takip edilir. Duruşmanızın sırası geldiğinde, duruşmalarım bölümüne girilerek ilgili dosyanın sağ altında bulunan “Duruşmaya Katıl” butonuna tıklamanız gerekmektedir.

Talep göndermeye ilişkin yere tıkladıktan sonra karşınıza bir talep metni ekranı çıkmaktadır. Buraya e-Duruşma talebinizi ve varsa bu talebinizin gerekçesini yazmanız beklenmektedir. E-Duruşma talebi hakkında hâkim, duruşma gününden en az bir iş günü önce kabul veya ret hususunda karar verir. Bu karar kesindir. Talebin kabul edilip edilmediği ise yine “Duruşma Sorgulama” bölümünde ilgili dosya seçilerek görülebilecektir.

Bilgisayar Üzerinden E-Duruşmaya Katılım

E-Duruşma talebiniz kabul edildiği takdirde bilgisayar üzerinden e-Duruşmaya katılım mümkün olacaktır. “Duruşma Takip” bölümünden duruşmanızın sırasını takip ederek, mahkemenin hangi dosyada olduğunu ve önünüzde kaç dosya olduğunu öğrenebilirsiniz.

Duruşmanızın sırası geldiğinde ise “Duruşma Sorgulama” bölümünden “Duruşmaya Katıl” butonuna tıklayarak e-Duruşma sistemine bağlanılır. Burada gerekli izinler verilerek Ses ve Görüntünüzün bağlanması sağlanmaktadır.

Cep Telefonu Üzerinden E-Duruşmaya Katılım

Daha önce e-Duruşma talebi gönderdiğiniz ve bu talebinizin kabul edildiği duruşmalara cep telefonu üzerinden de katılabilirsiniz.

Cep telefonundan e-Duruşmaya katılmak için telefonunuzda Celse ve E-Duruşma uygulamasının yüklü olması gerekmektedir.

Öncelikle celse uygulamasına giriş yapılarak duruşmanızın sırası takip edilir. Duruşmanızın sırası geldiğinde, duruşmalarım bölümüne girilerek ilgili dosyanın sağ altında bulunan “Duruşmaya Katıl” butonuna tıklamanız gerekmektedir.

Duruşmaya katıl butonuna tıkladıktan sonra e-Duruşma uygulaması açılarak duruşmaya katılmanız sağlanmaktadır.

IV. OFİS İMKANLARI VE AVUKATLIK TABELASI

A. Genç Ofis ve Sanal Ofis İmkanları

Genç Ofis Projesi; İzmir Barosuna kayıtlı olan, yemin tarihinden itibaren meslekte 5 yılını ve her halükarda 35 yaşını doldurmamış meslektaşların yararlanabileceği ortak ofis alanıdır. Bu proje münhasıran İzmir Barosu mensubu avukatlar için geçerlidir.

Kullanıcılar, sözleşme tarihinden itibaren hafta içi her gün saat 08:30-18:30 saatleri arasında aylık 30 saat ofis kullanımı hakkına; aylık 15 saat toplantı salonu kullanımı hakkına sahip olurlar (Genç Ofis Hizmet Sözleşmesine göre aylık ücret 200,00-TL olup fiyat değişikliğinin Barodan teyit edilmesi gerekmektedir). (Konuyla ilgili daha ayrıntılı bilgiye “İzmir Barosu Genç Ofis Projesi Çalışma Esas ve Usulleri Hakkında Yönerge”den ulaşılabilir.)

Ancak belirtelim ki; baromuz projesi olan “Genç Ofis” dışında özellikle adliye çevresinde yahut farklı ilçelerde özel teşebbüslere ait “Sanal Ofis ve Hazır Ofis” imkanları da bulunmaktadır. Mesleğin henüz başında olan genç avukatlar, daha az masraf ile söz konusu ofis imkanlarından yararlanabilmektedir.

Hemen belirtelim ki Avukatlık Kanunu m.43/I,c.2 uyarınca “Büronun niteliklerini barolar belirtir.” Bu madde, tüm avukatlık büroları içindir. Ancak bürolar için belirlenmiş bir standart şu aşamada mevcut değildir.

Ayrıca TBB Meslek Kurallarının 12. maddesine göre “Avukat, bürosunun görevin vakarına uygun biçimde tutulmasına çaba gösterir”.

B. Avukatlık Tabelasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Türkiye Barolar Birliği Reklam Yasağı Yönetmeliği’nin 5. maddesine göre:

1. Tabelada; avukatlık unvanı ile ad ve soyadı, varsa akademik unvanı, büronun bulunduğu kat ve büro/daire numarası telefon numarası, internet adresi ile e-posta adresi yer alabilir. Tabelada bu Yönetmelikte belirlenenlerin dışında unvan, deyim, şekil, amblem ile Türkçe dışında yabancı dillerde ifade ve sair şekiller, işaret, resim, fotoğraf ve benzerlerine yer verilemez.

2. Aynı büroda birlikte çalışma halinde, avukatlardan birinin veya birkaçının adı ve soyadı veya sadece soyadı yanında “avukatlık bürosu” ibaresinin ve avukatlık ortaklığı halinde de ortaklık sözleşmesinde belirtilen ortaklığın adı ve unvanı yanında “avukatlık ortaklığı” ibaresinin de yer alması zorunludur.

3. Tabela, fiziki imkansızlık hallerinde bina cephelerine, büro balkonu ve pencerelerine asılabilir. Fiziki imkansızlık halleri dışında, büronun bulunduğu binanın giriş kapısının yanına, giriş holü veya koridoruna, büro giriş kapılarının yanına asılabilir.

4. Bina cephelerine, büro balkonu ve pencerelerine birden fazla tabela asılamaz, benzeri yazılar yazılamaz. Tabela yerine ışıklı pano kullanılamaz, tabela ışık verici donanımla süslenemez. Tabelada en çok iki renk kullanılabilir.

5. Tabela (70 cm x 100 cm) boyutunu geçemez. Ancak birden fazla avukata ya da avukatlık ortaklığına ait tabelalar ile yüksek katlarda kullanılacak tabelalarda bu boyut (100 cm x 150 cm) ye kadar arttırılabilir.

6. Tabela asılması durumunda Belediye Gelirleri Kanunu uyarınca “ilan ve reklam vergisi” ödenmesi gerekmektedir. Bu durumda, ilgili belediyeye her yıl Ocak ayının sonuna kadar müracaat edilerek, tabelanın metrekaresine göre söz konusu verginin beyan edilmesi ve tahakkuk edecek verginin de ödenmesi gerekmektedir.

İKİNCİ BÖLÜM

AVUKAT-MÜVEKKİL İLİŞKİSİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

I. MESLEK KURALLARINDAN KAYNAKLANAN DURUMLAR

– Avukat, müvekkiline davanın sonucu ile ilgili hukuki görüşünü açıklayabilir. Fakat bunun bir teminat olmadığını özellikle belirtir (Meslek Kuralları m.34).

– Avukat aynı davada, birinin savunması öbürünün savunmasına zarar verebilecek durumda olan iki kişinin birden vekaletini kabul etmez (menfaat çatışması) (Meslek Kuralları m.35).

– Avukat kesin olarak zorunlu bulunmadıkça, müvekkili adına basına açıklamada bulunamaz. Açıklamalarda, adalete etkili olmak amacı güdülemez (Meslek Kuralları m.40).

– Avukat, müvekkilinden meslektaşlarına yönelecek sataşmaları önlemeye çalışır; gerekirse vekillikten çekilebilir (Meslek Kuralları m.44).

– Avukat, davasını almadığı kimselerin başvurması nedeniyle öğrendiği bilgileri de sır sayar. Avukatlık sırrının tutulması süresizdir, meslekten ayrılmak bu yükümü kaldırmaz (Meslek Kuralları m.37).

II. GÖRÜŞME TUTANAĞI

Avukat, iş için yaptığı görüşmelerden gerekli gördüğü hususları bir tutanakla tespit eder. Söz konusu tutanakta; müvekkilin kişisel bilgileri (ad, soyad, T.C. No, adres gibi) ve iletişim bilgileri, talep ve beyanları, hukuki hizmete konu olayın içeriği, var ise sunulacak deliller ve görüşme tarihi gibi hususların belirtilmesi önemlidir. Ayrıca tutanağın altı, görüşmede bulunanlar tarafından da imzalanır (Av.K. m.53). Zira avukat ile müvekkil arasında herhangi bir uyuşmazlık yaşanması halinde, bu tutanak yazılı delil olarak kullanılır.

III. AVUKATLIK SÖZLEŞMESİ

Avukatlık sözleşmesi; avukatın üzerine aldığı işin türünü, bu işi ifa edeceği sırada üstlendiği yükümlülükleri ve sahip olduğu hakları düzenleyen, iş sahibinin (müvekkilin) ise bu iş karşılığında avukata ödeyeceği avukatlık ücretinin miktarını gösteren iki tarafa borç yükleyen bir sözleşmedir. Avukatlık sözleşmesinin yazılı olarak yapılması gerekmemekle birlikte (Av. K. m.163/I) ispat kolaylığı açısından yazılı olarak yapılmasında fayda vardır.

Avukatlık sözleşmesinin içermesi gereken temel hususlar şunlardır:

1. Alınan İşin Sınırları Sözleşmede Belirtilmelidir.

Avukatlık sözleşmesinde avukatın üzerine aldığı işin sınırları belirtilmelidir. Bilindiği üzere, bazı uyuşmazlıklarda bir hukuk davasının açılmasıyla birlikte birden fazla yeni dava ikame etmek gerekebilmektedir. Böyle durumlarda müvekkil, ücretinin ödendiğini ve bu davaların da iş tanımı içerisinde olduğunu iddia edebilecektir. Bu şekilde ortaya çıkabilecek uyuşmazlıkların önüne geçmek maksadıyla sözleşmeye, “Sözleşmede belirtilen ücret yalnız bu iş içindir. Ücret, bu işle ilgili olsa da bundan doğacak başka bir işi kapsamaz. Bu işle ilgili diğer uyuşmazlıkların çıkması halinde Avukata/Avukat Ortaklığına ayrıca ücret ödenecektir.” gibi bir madde konulabilir.

2. Sözleşmenin İmzalandığı Tarihte Yürürlükte Olan Ücret Tarifesi Uygulanmalıdır.

Avukatlık sözleşmesinde avukatlık ücreti olarak, TBB Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinde (AAÜT) belirtilen miktardan az olmamak üzere ücret kararlaştırılabilir. Avukatlık ücreti olarak Tarifede yazılı asgari ücrete anlaşılması halinde, sözleşmenin yapıldığı tarihteki AAÜT üzerinden ücretlendirme yapılacağı sözleşmede belirtilmelidir. Böyle bir belirleme yoksa hukuki hizmetin tamamlandığı veya nihai karar tarihi esas alınır.(Avukatlık Kanunu m.168/III).

3. AAÜT’deki Ücretlerde KDV Dahildir, Aksi Sözleşmede Belirtilmelidir.

TBB Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinde belirtilen avukatlık ücretlerine KDV dahildir. Aynı şekilde vekalet ücreti belirlenirken sözleşmeye “Ücret+KDV” şeklinde bir ibare konulmamış ise KDV ücrete dahil kabul edilir. Bu sebeple KDV yükü altına girmemek adına ücretlerde KDV’nin hariç olduğunun ayrıca ve açıkça belirlenmesi gerekir.

Örneğin, sözleşmeye KDV’den bahsedilmeksizin “Avukatın bu iş nedeniyle alacağı ücret 10.000,00-TL’dir.” şeklinde yazılır ise avukatın müvekkili ile KDV dahil olarak anlaşmaya vardığı kabul edilir. Bu durumda oranın %18 olması halinde avukat 1.525,42-TL KDV ödeyecek ve avukatın tahsil ettiği vekalet ücreti 8.474,6-TL olacaktır.

Buna karşılık sözleşmeye “Avukatın bu iş nedeniyle alacağı ücret 10.000,00-TL+KDV’dir.” şeklinde yazılır ise %18 KDV olan 1.800,00-TL müvekkilden ayrıca tahsil edilecektir. Yani bu durumda avukatın müvekkili ile anlaştığı ücret, KDV dahil 11.800,00-TL olacaktır.

4. Avukatlık Sözleşmesinde Tahkim Maddesine Yer Verilebilir.

TBB tarafından, avukat ile müvekkil arasında kurulan avukatlık sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıkların tahkim yoluyla, tarafsız ve bağımsız bir şekilde çözülmesi için ihtiyaç duyulan organizasyonu gerçekleştirmek üzere Tahkim Merkezi kurulmuştur.

Taraflarca, sözleşme veya sözleşme dışı bir hukuki ilişkiden doğmuş veya doğabilecek uyuşmazlıkların tamamı veya bir kısmının çözümünün hakem veya hakem kuruluna bırakılması konusunda anlaşmaya varılarak bir tahkim sözleşmesi düzenlenebilir veya ücret sözleşmesine tahkim şartı konulabilir.

Tahkim sözleşmesi, yazılı şekilde olmak üzere, taraflar arasındaki avukatlık sözleşmesinin bir şartı veya ayrı bir sözleşme şeklinde yapılabilir. Avukatın müvekkili ile arasındaki anlaşmazlıklarda taraflar dava yoluna gitmekte ve uzunca bir süre mahkemeden karar çıkmasını beklemektedir. Avukat-müvekkil ilişkilerinde “görevli mahkeme” belirsizliği de sürmekte, bu nedenle görevsizlik kararları da verilebilmektedir.

Tahkim yoluna gidildiğinde mahkemeye başvuru yolunun aksine kısa sürede sonuç alınabilmektedir. Zira hakemin seçilmesinden veya hakem heyeti oluşturulduğu günden itibaren üç (3) ay içinde nihai karar verilir. Tahkim kararları taraflar için nihai ve bağlayıcıdır; ilam niteliğindedir.

Bu bağlamda avukatlık sözleşmesine; “Bu sözleşmeden kaynaklanan veya bu sözleşmeyle ilişkili olan tüm uyuşmazlıklar (sözleşmenin ihlali, feshi veya geçersizliğine ilişkin hususlar dahil olmak üzere) Türkiye Barolar Birliği Tahkim Merkezi Tahkim Kuralları uyarınca nihai olarak tahkim yoluyla çözümlenecektir. Tahkim yeri Ankara/Türkiye’dir. Tahkim dili Türkçedir. Uyuşmazlığın esasına Türk hukuku uygulanır. Hakem sayısı 1’dir.” gibi bir tahkim şartının konulması faydalı olacaktır.

IV. HUKUKİ UYUŞMAZLIK VEYA İŞE İLİŞKİN YETKİ ALMA

Müvekkile verilecek hukuki hizmete ilişkin, ilgili kuruma dilekçe sunulmadan önce, müvekkilden dilekçeyi incelemesi istenmeli ve “Bilgim dahilindedir, beyanıma uygundur.” gibi yazılı bir geri dönüş alınmalıdır. Aksi takdirde müvekkilin yapılan işlere rıza göstermediği iddiası ile karşılaşılabilir.

Müvekkilin lehine ve aleyhine sonuç doğurabilen, hukuki uyuşmazlığa son verebilecek (davadan feragat edilmesi, kanun yollarına başvurulmaması, sulh olunması vb.) hallerde; müvekkilden bu hususta mümkünse ıslak imzalı olarak, mümkün değilse elektronik yoldan yazılı beyan alınmalıdır. Aksi duruma örnek verilecek olursa; müvekkilin rızası dışında davadan feragat edilmesi durumunda avukat, müvekkilin şikayeti ile karşılaşabilir.

Aynı şekilde yapılacak hukuki işlemlerle ilgili olarak gerek işlemin başında ve gerekse süreç içinde meydana gelecek yeni durumlarda (ıslah gibi) müvekkilden yazılı talimat alınması fayda sağlayacaktır. Zira avukatlık mesleğinin temeli müvekkilin hak ve taleplerinin inşasına dönük olup, vekaletname olması tek başına müvekkilin avukatı o konuda yetkilendirdiği anlamına gelmemektedir. Kaldı ki avukat ile müvekkil arasında oluşabilecek ihtilaflar bakımından avukatın yazılı talimat alması, kendisi adına koruma da sağlayacaktır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

GÖREVLENDİRME TEMELLİ GELİR KAYNAKLARI

I. ADLİ YARDIM ÖN BÜROSUNDA NÖBET:

Adli Yardım Ön Bürosunda nöbet, avukatın belirleyeceği bir tarihi seçmesi suretiyle yerine getirilir. Adli Yardım Listesine kayıtlı avukatlar nöbet günlerini Baronet üzerinden seçebilir.

İzmir Barosu web sayfasında bulunan “Baronet” üzerinden yönlendirilecek https://baronet.izmirbarosu.org.tr sayfasından giriş yapılarak “Adli Yardım İşlemleri” sekmesi altında bulunan “Nöbet Günü Seçimi” kısmından günleri seçerek nöbet günü belirlenebilir. Nöbet günleri duyurusu üç (3) aylık dönemler şeklinde yapılmakta olup seçilen gün puan hesabına dahil edilmektedir.

İzmir Barosu Adli Yardım Ön Bürosu, İzmir Adliyesi C Blok, 1. kattaki 102 numaralı odada bulunmaktadır. Nöbetler burada yarım gün şeklinde tutulmaktadır.

Nöbetlerde görevli avukat, adli yardım başvurusunda bulunan vatandaşların başvurularına ilişkin rapor hazırlamaktadır.

Ön hizmet bürosunda; büro memuru, nöbetçi bir avukat ve üç stajyer avukat görev yapmaktadır.

II. ÇOCUK HAKLARI MERKEZİNDE (ÇHM) NÖBET:

Hakları ihlal edilmiş çocuklara hukuksal destek vermek üzere İzmir Adliyesi içinde kurulmuş olan, merkez adliye biriminde tatil günleri hariç her gün, iş yüküne göre en az bir avukat ve bir stajyer avukatın görevlendirildiği birimdir.

ÇHM’de nöbet tutabilmek için öncelikle İzmir Barosu’ndan “Çocuk Adalet Sisteminde Avukatın Rolü” adlı eğitimi almanız gerekmektedir. Eğitime katılabilmek için İzmir Barosunun sitesinde “Seminer Bilgisi” başlıklı kısımdan ilgili eğitimi seçip kayıt yaptırmanız gerekmektedir. Eğitimler belirli periyotlarla icra edilmektedir.

Merkez adliye biriminde nöbet görevi alan avukatlara, nöbetçi oldukları gün için Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin Birinci Kısım Birinci Bölümünün ilk sırasında yer alan “büroda sözlü danışma (ilk bir saate kadar)” ücreti ödenir.

ÇHM nöbet günü, nöbet listesinde yer alan avukatlar tarafından kendilerinin belirleyeceği tarihi Baronet’ten seçmeleri suretiyle belirlenmektedir. Nöbet günleri duyurusu üç (3) aylık dönemler şeklinde yapılmakta olup seçilen gün Adli Yardım puan hesabına dahil edilir. Nöbet listesinde yer alan avukatlar bir çalışma yılı içerisinde üç (3) nöbetten fazlasını tutamayacaktır. Nöbet sırası gelen avukatlar İzmir Barosu tarafından mesaj ile bilgilen- dirilmektedir.

III. KADIN HAKLARI MERKEZİNDE (KHM) NÖBET:

Kadın Hakları Merkezi temel olarak hakları ihlal edilebilecek veya edilmiş kadınlara hukuksal destek vermek üzere kurulmuştur. İzmir Adliyesinde yer alan KHM’de en az bir avukat, bir stajyer avukat ve bir baro çalışanı görevlendirilir. Merkezde çalışma saatleri 09:00-12:00 ve 13:00-17:00’dir.

Merkezin nöbet listeleri yılda dört (4) defa üçer aylık periyotlar halinde hazırlanır ve görevli avukatlara önceden tebliğ edilir. Nöbet günü mazereti olan avukat, mazeretini Merkez koordinatörüne yazılı olarak bildirir ve yerine nöbet tutacak bir avukatı ayarlamakla yükümlüdür. Mazeretsiz olarak nöbetine katılmayan avukatın Merkez görevine son verilir ve listeden çıkartılır. KHM’de nöbet tutabilmek için İzmir Barosu tarafından belirli periyotlarla icra edilen 6284 sayılı Kanun eğitimlerini içeren seminer çalışmasına katılmak zorunludur. Bu eğitim için de İzmir Barosu web sitesinin seminer kayıt sekmesi üzerinden kaydolmak gerekmektedir. Sonrasında nöbet sırası gelen avukat Baronet’ten nöbet günü seçebilmektedir.

IV. GÖÇ VE İLTİCA ALANINDA ADLİ YARDIM GÖREVİ:

6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununa göre adli yardım kapsamında göç ve iltica ettiği kabul edilen kişilerin karşılaştığı hukuki sorunlar bakımından hukuki yardım verilmesi amacıyla İzmir Barosu tarafından avukat görevlendirilmektedir. İzmir Barosu Göç ve İltica Hukuku eğitiminin alınması ve görev listesine kayıt olunması durumunda, liste sırası gelen avukata görevlendirme yapılmaktadır.

V. CEZA MUHAKEMESİ KANUNU KAPSAMINDA MÜDAFİLİK/VEKİLLİK (CMK GÖREVLENDİRMESİ)

A. Genel Bilgiler

Uygulamadaki yerleşik adıyla ‘’CMK Görevlendirmesi’’ ya da ‘’CMK Avukatlığı’’ 5271 sayılı CMK kapsamında adil yargılanma hakkı ve savunma hakkının korunması maksadıyla, soruşturma ve/veya kovuşturma aşamasında avukatların görevlendirilmesi suretiyle ifa ettiği bir kamu hizmetidir.

Bu kapsamda avukatlar İzmir Barosu tarafından verilen eğitimi
tamamlayarak OTOMATİK CMK ATAMA SİSTEMİ (OCAS) üzerinden -kitapçığın devamında etraflıca yer verileceği üzere- görev alabilmektedir.

B. Otomatik CMK Atama Sistemi (OCAS) Kullanımı

1. CMK Görev, Puanlama ve Yükümlülük Esasları

– Avukatın CMK uyarınca görevlendirilmesi usulünde, İzmir Barosu tarafından avukatlara verilen eğitimin ardından görevlendirme listeleri oluşturulur. Bu listeler serbest çalışan avukatlar bakımından vergi kaydının bulunduğu yer, bağlı çalışan avukatlar bakımından ise çalıştıkları büro adresleri esas alınarak oluşturulur.

– İzmir’in merkez ilçelerinin herhangi birinde vergi kaydı bulunan avukatlara tüm merkez ilçelerde görevlendirme yapılır iken; Aliağa, Bayındır, Bergama, Çeşme, Dikili, Foça, Karaburun, Kemalpaşa, Kınık, Kiraz, Menderes,
Menemen, Ödemiş, Seferihisar, Selçuk, Tire, Torbalı ve Urla ilçelerindeki avukat talepleri de yalnızca o ilçeye ait olan görevlendirme listesinden karşılanır.

Cinsel istismar mağduru çocuklar için Çocuk İzlem Merkezi’ne (ÇİM) yapılacak görevlendirmeler bakımından ise CMK eğitim çalışmasının yanı sıra İzmir Barosu Çocuk Hakları Merkezi tarafından yapılan “Çocuk Adalet Sisteminde Avukatın Rolü Eğitimi”ne katılmak zorunludur. ÇİM görevlendirilmeleri bu eğitime katılanlar arasından oluşturulan ayrı bir liste üzerinden yapılır. Bu görevlendirme nedeniyle alınan puanlar, genel puanlara eklenir (İzmir Barosu CMK Uygulama Yönergesi m.12).

– Görevlendirme listesine dahil olan avukat, sisteme dahil olduğu tarihteki ortalama puanla listeye eklenir. Soruşturma ve kovuşturma evrelerine ilişkin görevlendirmeler ayrı ayrı listelenir ve puanlar da her biri için ayrı hesaplanır.

– Görevlendirmeler, puanı düşük olandan yüksek olana doğru puan sırasına göre OCAS’tan yapılır. Ayrıca gündüz ve gece görevlendirmesi olarak ikiye ayrılır: Saat 08.00 ile 20.00 arasında yapılan görevlendirmeler gündüz görevlendirmesi, 20.00 ile 08.00 arasında yapılan görevlendirmeler ise gece görevlendirmesi olarak kabul edilir.

– Görev kabul puanı ile görev ret puanı; görev için CMK ücret tarifesinde belirlenen rakamın 1/10’u kadardır. Gece görevleri ile resmi tatiller ve arife günü dahil olmak üzere dini bayramlarda görev kabulü halinde puan, gündüz görevi kabul puanının yarısı kadardır. Ayrıca Yönetmelik gereği ücretin yarım hesaplandığı durumlarda puan da yarım hesaplanır (Talimat görevleri yarım puandır).

– Avukat, aynı soruşturma dosyasında 10 kişiyi aşmamak koşuluyla görevlendirildiği kişi sayısı kadar puan alır. Görevlendirildiği kişinin farklı numaralandırılmış soruşturma dosyaları ayrı ayrı puanlanır.

– Görevlendirilen avukat, görevlendirildiği kişiler arasında menfaat çatışması doğması halinde derhal baroya bilgi vermek zorundadır. Avukatın, menfaati çatışan birden çok kişi ile görüşmüş olması halinde tüm kişilere yeni müdafi atanması sağlanacaktır. Avukat tek bir kişi ile görüşme yapmış ve menfaat çatışması bu aşamada ortaya çıkmışsa sadece o kişinin avukatlığını yapacaktır.

– Görevlendirilen avukat, kovuşturma görevlerinin yarısından fazlasında haklı bir mazereti olmaksızın başka bir avukatı yetkilendiremez (m.16).

– Görevlendirilen avukat, en geç 90 dakika içinde görev yerinde olmak zorundadır. Bu süre Beydağ İlçesi’nde yapılan görevlendirmeler bakımından 120 dakikadır. Görevlendirilen avukat, görevlendirmenin yapıldığı andan itibaren 90 dakika geçmeden yeniden görevlendirilmez.

– CMK gereği zorunlu müdafi veya vekil görevlendirilmelerine ilişkin sistemdeki puanlar, 2 yılda bir olmak üzere sayı olarak tek yılların Nisan ayının 6. gününde sıfırlanır. Sıfırlamadan sonra liste, sicil numarasına göre ve büyükten küçüğe olacak şekilde yeniden sıralanır (m.13).

– Son aldığı soruşturma görevinden itibaren 4 ay içerisinde yeni bir soruşturma görevi almayan avukat kovuşturma ve soruşturma listelerinden çıkarılır (m.18/2).

– Daha önce görevlendirme listelerinde yer almalarına rağmen askıya alma, çıkarma gibi nedenlerle listeden silinen avukatlar, yeniden başvurdukları takdirde listeden silinmeden önceki puanlarından az olmamak kaydıyla ortalama puanla sisteme dahil edilirler. Bu durumda yeniden görevlendirme listesine dahil edilebilmek için çıkma tarihinin üzerinden en az dört ay geçmiş olması gereklidir.

– Kendi isteği ile sistemden çıkan ya da 4 ay görev almaması nedeniyle çıkarılan avukat, son soruşturma görevinden itibaren 2 yıl geçmeden yazılı olarak talep etmesi halinde yeniden listeye eklenir.

NOT: CMK görevlerine ilişkin usul ve esasların yer verildiği sair hususlar için İzmir Barosu CMK Uygulama Yönergesi’nin incelenmesi tavsiye olunur.

2. Görev Açma/Görev Kapatma

– Baro tarafından verilen CMK eğitimi sonrası sistemin tarafınıza açık hale gelmesi sonrasında; görev açabilmek için şu adrese giriniz:

https://www.ocas.com.tr/#/kullanici/giris

– Ardından T.C. Kimlik Numarası ve şifre ile giriş yaptıktan sonra ana sayfanın sol sütununda bulunan Nöbet İşlemleri > Nöbet Giriş sekmesine girip sağ sütunda yer alan kutucuklardan görevlendirme türü olarak soruşturma ya da kovuşturmayı seçiniz.

– Devamında ise görev bölgesi seçiniz; ancak burada soruşturma görev türü için, İzmir’in merkez ilçelerinde (Balçova, Bayraklı, Bornova, Buca, Çiğli, Gaziemir, Güzelbahçe, Karabağlar, Karşıyaka, Konak, Narlıdere, Çocuk İzleme Merkezi) olan meslektaşların yine merkez ilçelerde yer alan herhangi bir bölgeyi seçebilecek iken, merkez dışındaki diğer ilçelerimizdeki meslektaşlarımız yalnızca kendi ilçelerini seçebilecektir. Kovuşturma görevinde ise; merkez ilçelerde görev açabilecek meslektaşlar “Merkez”i, merkez dışında görev açabilecek meslektaşlar ise yine aynı şekilde kendi ilçelerini seçeceklerdir.

Videolu anlatım için QR kodu okutunuz:

3. Görev Raporlama

– Mevcut görevlerin raporlamasını yaparken öncelikli olarak; merkezde görev alanlar için İzmir ve Karşıyaka Cumhuriyet Başsavcılığının yetki alanına giren işlerin ayrı ayrı raporlanması gerekirken, merkez dışında görev alanlar için böyle bir ayrıma gerek bulunmamaktadır.

– Görevlendirmenin yapıldığı Cumhuriyet Başsavcılığı belirlendikten sonra ise görevler soruşturma ve kovuşturma olarak ayrı ayrı raporlanırken her iki görev türü de kendi içerisinde çocuk mahkemelerinin (çocuk ağır ceza mahkemeleri dahil) görev alanına girip girmemesine göre yine ayrı ayrı olarak raporlanacaktır. Bunun sebebi ise çocuk mahkemelerinin görev alanına giren işlerin %8 KDV’ye, diğer görevlerin ise %18 KDV’ye tabi olmasıdır. Bu sebeple görevlendirme sonrası düzenlenecek olan makbuzlarda, kamu alacağının tahakkukunda meydana gelebilecek yanlışlıkların önüne geçilmeye çalışılmıştır.

– Bu hususlar netleştirildikten sonra; öncelikli olarak raporlayacağınız soruşturma görevinin ifade tutanaklarının, kovuşturma görevinin ise katıldığınız duruşmanın zaptını (duruşma zaptında adınızın geçtiğinden emin olunuz) mümkünse JPEG, aksi takdirde PDF formatında bilgisayarınıza tarayıp OCAS’a yüklemeye hazır hale getiriniz.

OCAS Raporlama işleminin videolu anlatımı için QR kodu okutunuz:

– OCAS’ta raporlama işlemini tamamlandıktan sonra iş yüküne göre birkaç aylık süre zarfının geçmesi sonrasında; İzmir Adliyesi içerisinde yer alan Baro CMK Birimi odasında dosyalanmış halde hazır bulunan raporlarınızdaki tutanak veya duruşma zaptlarının tarafınızca “Aslı gibidir” ibareli olarak imzalanması için İzmir Barosu tarafından gönderilecek SMS’i bekleyiniz.

– Ancak Karşıyaka Adliyesi için fiziken imzalama işlemi gerekmemektedir. İmzalama işleminin tamamlanması ile yine bir süre geçtikten sonra evraklarda gerekli incelemelerin yapılmasının ardından, baro tarafından tarafınıza gönderilen yeni bir SMS sonrası “OCAS Duyurular” kısmında yayınlanan makbuz listesi incelenerek baro sicil numaranıza karşılık gelen miktarları içerecek şekilde makbuz düzenlenmesi gerekmektedir.

– Belirtelim ki; raporlama yapılırken “hizmete esas değer (tarifedeki tutar)” toplamı 2.000,00-TL ve üstü tahakkuklarda makbuz düzenlenirken %50 oranında tevkifat uygulanması zorunludur. (16 Şubat 2021 tarih 31397 Sayılı Resmi gazetede yayımlanan Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair 35 Seri No’ lu Tebliğ). Ayrıca “hizmete esas değer (tarifedeki tutar)” toplamı 5.000,00-TL ve üstü tahakkuklarda Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan alınan “vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belge”yi makbuz ekinde ibrazı zorunluluk olarak sunulmaktadır (bu konunun hukuka aykırı olduğu hususunda şerh düşmek
steriz).

– Düzenlenen makbuzlar İzmir Adliyesi’ndeki görevler için cmkbayraklimakbuzu@gmail.com, Karşıyaka Adliyesi’ndeki görevler için ise idrisdurna@izmirbarosu.org.tr e-posta adresine gönderildikten sonra, yukarıda yazılı işlemlerin tamamını eksiksiz ve hatasız olarak tamamlanması halinde görev ücretlerinin avukatın banka hesabına yatırılması beklenecektir.

NOT: Hak sahibi avukatın başkasına ait e-makbuzu kullanması halinde; makbuz düzenleme yetkisi olan avukattan makbuz başına 2 adet muvakafname yazısı almalı, muvafakatname “İzmir Baro Başkanlığına” hitaben yazılmalı ve içeriğinde “… yanımda sigortalı olarak görev yapan…” ibaresi mutlaka bulunmalıdır. 2 adet ıslak imzalı muvafakatname makbuz ile birlikte Baro CMK Birimine teslim edilmelidir.

Ancak Karşıyaka Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından ödeme yapılacak dosyalar bakımından; muvafakatname ile ödeme alma durumu yalnızca sigortalı olarak çalışan avukatlara tanınan bir durum olup hak sahibi avukat, vergi açılışı bulunmadığı gibi aynı zamanda bir avukatın yanında sigortalı olarak da çalışmıyor ise Karşıyaka Adliyesi’ndeki dosyalarından ödeme alamayacağı hususunu dikkatlerinize sunarız.

Talimat Görevlerine İlişkin Dikkat Edilmesi Gereken Bazı Hususlar:

Yukarıda raporlamaya ilişkin yer vermiş olduğumuz anlatımlar esas numaralı dosyalarla ilgili tarafınıza yapılan görevlendirmelere ilişkin olup aşağıda değinilecek hususlar ise talimat görevlendirmeleriyle ilgili olup bu tür dosyalar yönünden uygulamada farklılık arz eden bir takım hususlar yönünden dikkat edilmesi gereken ayrıntılara yer verilecektir:

– Öncelikli olarak görevi ifa ederken görevlendirmenin nereden geldiği kontrol edilmelidir.

– Görevin ifasından sonra, raporlamaya başlamadan önce OCAS’ta dosya türünün esas mı yoksa talimat mı olduğuna bakılmalıdır. Yine dosyada tarafınıza eklenen puan ve hak edilen ücret tutarı kontrol edilmelidir. Bu noktada sistem tarafından hatalı veri girişinin tarafınızca tespit edilmesi halinde, düzeltilmesi maksadıyla İzmir Barosu CMK Raporlama birimiyle iletişime geçilerek düzeltilmesi talep edilmelidir.

Örneğin; İzmir merkezde görev yapan bir avukata, Menemen veya İstanbul Anadolu Adliyesi Cumhuriyet Başsavcılığının 2022/99990 Soruşturma numaralı dosyasında Bayraklı’da ikamet eden bir şüphelinin ifade alma işlemine ilişkin İzmir Cumhuriyet Başsavcılığının 2022/77770 Talimat dosyasına istinaden zorunlu müdafilik görevlendirmesi yapıldığını farz edelim. Bu görevlendirme işlemi, talimat yerine sehven esas dosya türü olarak kaydedilmiş ve buna göre tam ücret-tam puan olarak sisteme girilmiş olsun. Bu durumda avukatın dosya türünü esas yerine talimata dönüştürmeden ve talimat dosyalarının yarım puan yarım ücret olması nedeniyle puan ve ücret girdilerinde düzeltme yaptırmadan hatalı haliyle raporlama yapması halinde, raporlama baro tarafından onaylansa dahi ödemeyi yapacağı düşünülen İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından görev dosyası kontrol edildiğinde talimat dosyası olduğu anlaşılacak ve bu sebeple ödemenin esas dosyanın bulunduğu savcılık tarafından yapılması gerekeceğinden iade olunacaktır. Bu durumda avukatın hem ücret talebi reddedilecek hem de ücretin tahsilinde zaman kaybı yaşanacaktır.

– Esas dosyaların raporlamasından farklı olarak OCAS’ta dosya bilgileri girilirken görevinizle ilgili olan esas ve talimat olmak üzere iki dosya numarasını da bilmeniz gerekmektedir.

Aynı örnek ile ilerlersek; dosya türünün talimat olarak kaydedilmesi halinde, “Soruşturma türü” yazan kutucuğa örnekteki olaya göre İzmir Cumhuriyet Başsavcılığının talimat dosyası olan 2022/77770 yazılmalı, “Soruşturma Kurumu” olarak ise Diğer seçeneği işaretlenmelidir. Bir altında yer alan ‘’Kurum Adı’’ yazan kutucuğa ise esas dosyanın bulunduğu Menemen Cumhuriyet Başsavcılığı yazılmalıdır. Son olarak ise sağ hizada yer alan ‘’Ödeme Dosya No’’ yazan kutucuğa esas dosyanın numarası, yani 2022/99990 yazılmalıdır.

– Bu işlemler tamamlanıp baro ve savcılık onayına gönderildikten sonra onay işlemlerinin tamamlanması halinde barodan gelecek bilgilendirme mesajı sonrasında raporlanan dosyanın tarafınızca fiziki olarak teslim alınması gerekmektedir.

– Sonrasında ise yine imza ve ‘’Aslı gibidir’’ prosedürü tamamlandıktan sonra, barodan mesaj gelmesine gerek olmaksızın dosyanın içinde yer alan tutarlar üzerinden tarafınızca makbuz düzenlenmelidir.

– Son olarak raporlama dosyası içerisinde; raporlanan göreve göre ifade, sorgu veya duruşma tutanağının aslı gibidir onaylı bir suretinin dosyada ekli olduğuna, makbuzun aslı ve bir adet fotokopisinin bulunmasına, makbuzun fotokopisi üzerine tarih, IBAN, banka adı ve şube kodunun yazılmış olmasına, dosyada bulunan üst yazıda talimat ve esas dosyalarına ilişkin kısımlar boş bırakılmışsa tarafınızca doldurulmuş olmasına dikkat edilmelidir.

Tüm bu hususlar eksiksiz olarak tamamlandıktan sonra esas dosyanın bulunduğu Cumhuriyet Başsavcılığına kargo/posta yoluyla gönderilerek ödemenin tarafınıza yapılması beklenmelidir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

AVUKAT TARAFINDAN DÜZENLENEN SERBEST MESLEK MAKBUZU

I. SERBEST MESLEK MAKBUZU DÜZENLEME ESASLARI

Avukatlık, mevzuatımızda serbest meslek olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla avukatın elde ettiği gelir, serbest meslek erbabının elde ettiği gelirdir ve belirli esaslara göre vergilendirilir. Gelirin belgelendirildiği vesikaya ise serbest meslek makbuzu, güncel haliyle elektronik serbest meslek makbuzu (e-SMM) denir.

A. Serbest Meslek Makbuzunda Bulunması Gereken Zorunlu Unsurlar

Avukatın adı, soyadı, adresi, vergi dairesi, vergi numarası yahut kimlik numarası ve hesap numarası ile müvekkilin adı, soyadı yahut unvanı, adresi ve hizmet bedeli ile bedelin tahsil edildiği tarih makbuzda bulunması gereken zorunlu unsurlardandır.

B. Serbest Meslek Makbuzunun Düzenlenme Zamanı

Avukatın serbest meslek makbuzunu yaptığı iş karşılığı kazanç sağladığı anda düzenlemesi gerekmektedir. Bir diğer ifadeyle, tahsilat sağlanmış ise tahsilat tarihinde makbuz düzenlenmelidir.

Avukatın yaptığı işle alakalı tahsilat gerçekleştirememesi durumunda ise işin hukuki anlamda kesinleştiği tarih, tahsilat gerçekleşmese dahi, makbuz düzenlemesi gereken tarihtir. Yani avukat, bir hizmet sözleşmesine dayanarak iş yapıyorsa, hizmet sözleşmesinde kararlaştırılan bedel üzerinden, yazılı bir sözleşmesi yok ise AAÜT’ye (Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi) göre işin kesinleştiği tarih esas alınarak tarifede yazılı bedel üzerinden makbuzu düzenlemelidir. Dikkat edilmesi gereken nokta, makbuzun açıklama kısmına “tahsilat gerçekleştirilememiştir / kazanç sağlanamamıştır / bedeli tahsil edilememiştir” minvalinde bir ifadeye yer vermek gerektiğidir. Bu suretle KDV yüküne katlanmak gerekse de tahsilat olmadığından gelir vergisi tahakkuk etmeyecektir.

Avukatın muhatap olduğu temel vergiler, KDV (Katma Değer Vergisi) ve GV (Gelir Vergisi)’dir. KDV açısından hizmetin verilmesi, GV açısından ise hasılatın elde edilmesi serbest meslek erbabı olan avukatlar için vergiyi doğuran olaydır. Bu sebeple avukat, yaptığı işin karşılığı gelir elde edememiş olsa dahi KDV ödeyecek fakat GV ödemeyecektir.

C. Avukatlık Hizmetleri Bakımından KDV’de %8 – %18 Ayrımı

02.10.2019 tarihli 30906 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar” ile “aile mahkemeleri, tüketici mahkemeleri ve çocuk mahkemelerinin görev alanına giren davalar ve işler, vesayet davaları ve işleri; bu davalara bağlı kanun yolları; iş uyuşmazlıklarında dava şartı olarak arabuluculuk ile bunlara bağlı ilamlı icra takipleri kapsamında verilen avukatlık hizmetleri”; 26.11.2011 tarih ve 31671 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanı Kararı ile de “adli yardım görevleri kapsamındaki avukatlık hizmetlerinde” KDV oranı %8 olarak belirlenmiş, avukatların diğer tüm işlerinde KDV oranı %18 olarak tespit edilmiştir.

Örneğin, boşanma davasında vekil olarak hizmet veren bir avukat, makbuz düzenlerken KDV’yi %8 olarak belirleyecektir. Aynı şekilde işçilik alacaklarının tahsili amaçlı arabuluculuk yoluna başvuran veya başvurunun karşı tarafı olan avukat, arabuluculuk toplantısına katılması karşılığında yahut arabuluculukta anlaşma sonrası elde edeceği gelir karşılığında makbuz düzenlerken KDV’yi %8 olarak belirleyecektir.

Kural olarak avukat, makbuzu hizmet verdiği kişiye düzenlemelidir. Örneğin, hizmet verilen kişinin A, A adına avukatlık ücreti ödeyen kişinin B olduğu durumda, makbuz her hâlükârda hizmet verilen A’ya düzenlene-
cektir.

Karşı taraf (yasal) vekâlet ücreti, hizmet verilen kişiye makbuz düzenlenmesinin istisnasıdır. Karşı vekâlet ücretini avukat, davanın karşı tarafından tahsil etmektedir. Davanın karşı tarafı, karşı vekâlet ücretini avukata ödediği ya da avukatın icra yolu ile karşı taraftan tahsil ettiği durumlarda makbuz karşı tarafa düzenlenecektir. Bu durumda makbuz mahkemece hükmedilen veya icra takibi sonucu elde edilen yahut her ikisinin toplamı üzerinden düzenlenecektir. Bu tutarlara KDV dahildir.

Karşı tarafın ödemeyi müvekkile, müvekkilin de avukata yaptığı durumda ise makbuz müvekkil adına düzenlenecektir.

Diğer istisna, CMK uyarınca zorunlu müdafilik kapsamında verilen hizmet karşılığı, hizmet verilen kişi müvekkil olmasına karşın, ücret Cumhuriyet Başsavcılığından tahsil edildiğinden bu kazanç karşılığı makbuz, hizmetin verildiği yer Cumhuriyet Başsavcılığına hitaben düzenlenmelidir.

Yine adli yardım görevlendirmelerinde makbuzun ödemeyi yapan baroya hitaben düzenlenmesi gerekmektedir.

Avukatın gerçek kişilere verdiği hizmet karşılığında düzenleyeceği makbuz sadece KDV’li iken GVK m.94/1’de sayılanlara verdiği hizmet karşılığı elde ettiği ücret için düzenleyeceği makbuz KDV ve Stopaj ihtiva etmektedir.

KDV, bir mal teslimi veya hizmet ifası olması durumunda, tahsilat olup olmadığına bakılmaksızın tahakkuk eden bir vergidir ki avukat açısından da hizmetin verilmesiyle ortaya çıkar. Ancak yansıtılan bir vergi olması dolayısıyla esasen KDV yükü, vekalet ücreti ödemesi yapan müvekkilin üzerindedir. Bu sebeple müvekkil adına avukatın müvekkilden tahsil ederek vergi dairesine ödediği bir vergidir denebilir. Stopaj ise GVK m.94/1’de sayılanların, vekalet ücretinin brüt tutarının %20’sini tevkif ederek (keserek) avukatın adına, avukatın bağlı olduğu vergi dairesine, avukatın gelir vergisi borcundan mahsup edilmek üzere ödediği tutardır.

KDV Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair 35 Seri No’lu Tebliğ sonrasında Tebliğ’de sayılan kişi ve kurumlara verilen avukatlık hizmetlerinde 5/10 oranında, yine Tebliğde sayılan kişi ve kurumlara verilen danışmanlık hizmetlerinde ise 9/10 oranında KDV tevkifatı yapılması zorunlu hale gelmiştir. Tevkifat uygulaması kapsamına giren her bir işlem için KDV dâhil bedelin 2.000,00-TL’yi aşmadığı durumda, hizmet karşılığı tahsil edilen kazanç KDV tevkifatına tabi tutulmayacak, fakat sınırın aşılması halinde tutarın tamamı üzerinden KDV tevkifatı yapılacaktır.

KDV Tevkifatı kapsamında avukatlık hizmeti verilen kurum ve kuruluşlar şunlardır:

Danışmanlık hizmeti kapsamında KDV tevkifatına tabi olan kurum ve kuruluşlar ise şunlardır:

– 5018 sayılı Kanuna ekli cetveller kapsamındaki idare, kurum ve kuruluşlar,
– Kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları,
– Döner sermayeli kuruluşlar,
– Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları,
– Bankalar,
– Sigorta ve reasürans şirketleri,
– Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları
– Kalkınma ajansları,
– İl Özel İdareleri ve bunların teşkil ettiği birlikler,
– Belediyelerin teşkil ettikleri birlikler,
– Köylere hizmet götürme birlikleri,
– Sendikalar ve üst kuruluşları,
– Vakıf üniversiteleri,
– Mobil elektronik haberleşme işletmecileri,
– Büyükşehir belediyelerinin su ve kanalizasyon idareleri,
– Kamu iktisadi teşebbüsleri
– Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar,
– Türkiye Varlık Fonu ve ait fonlara devredilen kuruluşlar,
– Organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli işlemler borsaları dahil bütün borsalar,
– Yatırım ajansları,
– Yarıdan fazla hissesi doğrudan yukarıda sayılan idare, kurum ve kuruluşlara ait olan (tek başına ya da birlikte) kurum, kuruluş ve işletmeler,
– Payları Borsa İstanbul (BİST) A.Ş.’de işlem gören şirketler

Avukatın “danışmanlık hizmeti” verdiği kişi/kurum/şirket yukarıda yer alan alanlarda hizmet verenlerden biri ise, avukata yapacakları ödemeye ek, hesaplanan KDV’nin 1/10’unu öderler.

“Avukat Hakları Grubu İzmir”in YouTube kanalında bulunan videoda MakbuzTek uygulaması üzerinden birtakım makbuzlar düzenlenmiştir. Uygulana videosunu izlemek için QR Kodu okutabilirsiniz.

SONSÖZ

Kıymetli meslektaşlarımız,

Mesleğe başlarken yaşadığınız duyguları, endişeleri, çekinceleri, tasaları ve sevinçleri paylaşıyoruz. Ancak bunları yaşarken yalnız hissetmenizi istemiyoruz. İşte bu sebeple hazırladığımız yol haritası ile mesleğin başında ve devamında sizlere destek olma temennisi içerisindeyiz.

Genç Avukatın Yol Haritası adlı çalışmamızda, genç avukatın mesleğe dair zorluk yaşayabileceği birçok konuyu işlemeye çalıştık. Fakat desteklerimizin sadece bununla sınırlı kalmasını istemediğimizi belirterek daima yanınızda olduğumuzu bilmenizi isteriz. Mesleğe dair inanç ve dirayetimizin olduğunu belirtir, gücümüzü sizlerle paylaşmayı dileriz.

Av. Egemen Karcı
Av. Fatma Akyol
Av. Fulya Hanife Sadıklı
Av. Uğur Özer
Av. Yunus Emre Daştan

Orijinal haber kaynağı için; Hukuki Haber