Organ ve Doku Alýnmasý, Saklanmasý, Aþýlanmasý ve Nakli Hakkýnda Kanun

Organ ve Doku Alýnmasý, Saklanmasý, Aþýlanmasý ve Nakli Hakkýnda Kanun 

ORGAN VE DOKU ALINMASI, SAKLANMASI, AÞILANMASI VE NAKLÝ HAKKINDA KANUN

     Kanun No: 2238
     Resmi Gazete
     Tarih: 3.6.1979; Sayý: 16655

     I.BÖLÜM
     Genel Hükümler

     Amaç:
     Madde 1: Tedavi, teþhis ve bilimsel amaçlarla organ ve doku alýnmasý, saklanmasý, aþýlanmasý ve nakli bu kanun hükümlerine tabidir.

     Kapsam:
     Madde 2: Bu kanunda sözü edilen organ ve doku deyiminden, insan organizmasýný oluþturan her türlü organ ve doku ile bunlarýn parçalarý anlaþýlýr.
     Oto-greftler, saç ve deri alýnmasý, aþýlanmasý ve nakli ile kan transfüzyonu bu kanun hükümlerine tabi olmayýp, yürürlükte bulunan saðlýk yasalarý, tüzükleri, yönetmelikleri ve týbbi deontoloji kurallarý çerçevesinde gerçekleþtirilir.

     Madde 3: Bir bedel veya baþkaca çýkar karþýlýðý, organ ve doku alýnmasý ve satýlmasý yasaktýr.

     Madde 4: Bilimsel, istatistiki ve haber niteliðindeki bilgi daðýtýmý halleri ayrýk olmak üzere, organ ve doku alýnmasý ve verilmesine iliþkin her türlü reklam yasaktýr.

     II.BÖLÜM
     Yaþayan Kiþilerden Organ ve Doku Alýnmasý

     Yaþ ve Nitelik:
     Madde 5: Onsekiz yaþýný doldurmamýþ ve mümeyyiz olmayan kiþilerden organ ve doku alýnmasý yasaktýr.

     Muvafakat:
     Madde 6: Onsekiz yaþýný doldurmuþ ve mümeyyiz olan bir kiþiden organ ve doku alýnabilmesi için vericinin en az iki tanýk huzurunda açýk, bilinçli ve tesirden uzak olarak önceden verilmiþ yazýlý ve imzalý veya en az tanýk önünde sözlü olarak beyan edip imzaladýðý tutanaðýn bir hekim tarafýndan onaylanmasý zorunludur.

     Bilgi verme ve Araþtýrma Yükümlülüðü:
     Madde 7: Organ ve doku alacak hekimler:
     a) Vericiye, uygun biçimde ve ayrýntýda organ ve doku alýnmasýnýn yaratabileceði tehlikeler ile bunun týbbi, psikolojik, ailevi ve sosyal sonuçlarý hakkýnda bilgi vermek;
     b) Organ ve doku verenin, alýcýya saðlayacaðý yararlar hakkýnda vericiyi aydýnlatmak;
     c) Akli ve ruhi durumu itibarýyle kendiliðinden karar verebilecek durumda olmayan kiþilerin vermek istedikleri organ ve dokularý almayý reddetmek;
     d) Vericin evli olmasý halinde birlikte yaþadýðý eþinin, vericinin organ ve doku verme kararýndan haberi olup olmadýðýný araþtýrýp öðrenmek ve öðrendiðini bir tutanakla tespit etmek;
     e) Bedel veya baþkaca çýkar karþýlýðý veya insancýl amaca uymayan bir düþünce ile verilmek istenen organ ve dokularýn alýnmasýný reddetmek;
     f) Kan ve sýhri hýsýmlýk veya yakýn kiþisel iliþkilerin mevcut olduðu durumlar ayrýk olmak üzere, alýcýnýn ve vericinin isimlerini açýklamamak;
     Zorundadýrlar.

     Alýnamayacak Organ ve Dokular:
     Madde 8: Verici yaþamýný mutlak surette sona erdirecek veya tehlikeye sokacak olan ve dokularýn alýnmasý yasaktýr.

     Tahlil ve Ýnceleme Yapma Zorunluluðu:
     Madde 9: Organ ve doku alýnmasý, aþýlanmasý ve naklinden önce verici ve alýcýnýn yaþamý ve saðlýðý için sözkonusu olabilecek tehlikeleri azaltmak amacýyla gerekli týbbi inceleme ve tahlillerin yapýlmasý ve sonucunun bir olurluk raporu ile saptanmasý zorunludur.

     Organ ve Doku Almaya, Saklamaya, Aþýlamaya ve Nakline Yetkili Saðlýk Kurumlarý:
     Madde 10: Organ ve doku alýnmasý, saklanmasý, aþýlanmasý ve naklinin, bu iþler için gerekli uzman personel, araç ve gerece sahip kurumlarýnca yapýlmasý zorunludur.

     III.BÖLÜM
     Ölüden Organ ve Doku Alýnmasý

     Ölüm Halinin Saptanmasý:
     Madde 11: Bu kanunun uygulanmasý ile ilgili olarak týbbi ölüm hali, bilimin ülkede ulaþtýðý düzeydeki kurallarý ve yöntemleri uygulamak suretiyle, biri kardiyolog, biri nörolog, biri nöroþirürjiyen ve biri de anesteziyoloji ve reanimasyon uzmanýndan oluþan 4 kiþilik hekimler kurulunca oy birliði ile saptanýr.

     Hekimlere Ýliþkin Yasak Ýþlemler:
     Madde 12: Alýcýnýn müdavi hekimi ile organ ve doku alýnmasý, saklanmasý, aþýlanmasý ve naklini gerçekleþtirecek olan hekimlerin, ölüm halini saptayacak olan hekimler kurulunda yer almalarý yasaktýr.

     Tutanak Düzenleme:
     Madde 13: 11.maddeye göre ölüm halini saptayan hekimlerin ölüm tarihini, saatini ve ölüm halinin nasýl saptandýðýný gösteren ve imzalarýný taþýyan bir tutanak düzenleyip, organ ve dokunun alýndýðý saðlýk kurumuna vermek zorundadýrlar. Bu tutanak ve ekleri ilgili saðlýk kurumunda on yýl süre ile saklanýr.

     Ölüden Organ ve Doku Alma Koþulu ve Cesetlerin bilimsel Araþtýrma  Ýçin Muhafazasý:
     Madde 14: Bir kimse saðlýðýnda vücudunun tamamýný veya organ ve dokularýný, tedavi, teþhis ve bilimsel amaçlar için býraktýðýný resmi veya yazýlý bir vasiyetle belirtilmemiþ veya bu konudaki isteðini iki tanýk huzurunda açýklamamýþ ise sýrasýyla ölüm anýnda yanýnda bulunan eþi, reþit çocuklarý, ana veya babasý veya kardeþlerinden birisinin; bunlar yoksa yanýnda bulunan herhangi bir yakýnýnýn muvaffakiyetiyle ölüden organ veya doku alýnabilir.
     Aksine bir vasiyet veya beyan yoksa, kornea gibi ceset üzerinde bir deðiþiklik yapmayan dokular alýnabilir.
     Ölü, saðlýðýnda kendisinden ölümünden sonra organ veya doku alýnmasýna karþý olduðunu belirtmemiþse organ ve doku alýnabilir.
     (Deðiþik: 21/1/1982- 2594/1 md.)Kaza veya doðal afetler sonucu vücudunun uðradýðý aðýr harabiyet nedeniyle yaþamý sona ermiþ olan bir kiþinin yanýnda yukarýda sayýlan kimseleri yoksa, saðlam doku ve organlarý, týbbi ölüm halinin alýnacak organlara baðlý olmadýðý 11.maddede belirlenen hekimler kurulunun raporuyla belgelenmek kaydýyla, yaþamý organ ve doku nakline baðlý olan kiþilere ve naklinde ivedilik ve týbbi zorunluluk bulunan durumlarda vasiyet ve rýza aranmaksýzýn organ ve doku nakli yapýlabilir. Bu hallerde, adli otopsi, bu iþlemler tamalandýktan sonra yapýlýr ve hekimler kurulunun raporu adli muayene ve otopsi tutanaðýna geçirilir ve evrakýna eklenir.
     (Deðiþik: 21/1/1982- 2594/1 md.) Ayrýca vücudunu ölümünden sonra inceleme ve araþtýrma faliyetlerinde faydalanýlmak üzere vasiyet edenlerle yataklý tedavi kurumlarýnda ölen veya bunlarýn morglarýna getirilen ve kimsenin sahip çýkmadýðýný ve adli kovuþturma il ilgili olmayan cesetler aksine bir vasiyet olmadýðý takdirde 6 aya kadar muhafaza edilmek ve bilimsel araþtýrma için kullanýlmak üzere ilgili yüksek öðretim kurumlarýna verilebilirler. Bu cesetlerin defin hususu dahil tabi olacaklarý iþlemler Adalet, Ýçiþleri, saðlýk ve Sosyal Yardým Bakanlýklarýnca bu Kanunun yayýmý tarihindn itibaren 3 ay içinde çýkarýlacak yönetmelikle belirlenir

     IV.BÖLÜM
     Ceza Hükümleri

     Yasak Eylemler:
     Madde 15: Bu kanuna aykýrý þekilde organ ve doku alan, saklayan, aþýlayan ve nakledenlerle bunlarýn alým ve satýmýný yapanlar, alým ve satýmýna aracýlýk edenler veya bunun komisyonculuðunu yapanlar hakkýnda, fiil daha aðýr bir cezayý gerektirmediði takdirde iki yýldan dört yýla kadar hapis ve 50000 liradan 100000 liraya kadar aðýr para cezasýna hükmolunur.

     Madde 16: Bu kanun yayýmý tarihinde yürürlüðe girer.

     Madde 17: Bu kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.