Kriz nedeniyle işten çıkarılma

[cecey]

Merhaba,

4857 sayılı İş Kanunu’nun (18). Ve devamı maddelerinin gerekçesinde de açıklandığı üzere, işçi çıkarma uygulamasına giderken, öncelikle fazla çalışmalar kaldırılmalı, işçinin rızası ile çalışma süreleri kısaltılmalı, iş zamana yayılmalı, kısacası fesih en son çare olarak düşünülmelidir.
(Yrg. 9. HD.’nin, 08.11.2004 tarih ve E. 2004/12698, K. 2004/25058 sayılı Kararı)

Yukarıdaki maddeye istinaden bu gibi işlemler yapılmadan önce işçi sendikasına bu işlemlerin yapılacağı söylense yeterlimidir? yoksa tüm işçilere yazılı olarak bildirilmesi ve/veya işçinin rızası gerekirmi?

Örnek olarak
Bizim işyerinde 1000 kişi çalışıyor ve toplu sözleşme anlaşmazlıkla sonuçlandı, yayınlanan uyuşmazlık metninde bu gibi işlemlerin teklif edildiği ancak kabul görmediği gibi ayrıntıların yazılı olması gerekirmi? Kriz yüzünden de toplu olarak işten çıkarılmalar oluyor.kısaca sormayı istediğim bu gibi işlemlerin
(çalışma sürelerinin kısaltılması, iş zamana yayılması) mahkemede ispatı uyuşmazlık tutanağı ile olmuyor mu?

[Harun Gür]

Toplu Sözleşme görüşmelerinin anlaşmazlıkla sonuçlanması neticesinde tutulan "uyuşmazlık tutanağı" nın işçi çıkarma ile bir ilgisi yoktur. Toplu sözleşme maddelerinden biri olarak "işçi çıkarmanın usul ve yöntemleri" işçi lehine hükümlerle geliştirilebilir. Ancak bu Toplu Sözleşmeye has bir konudur.

Yargıtay kararında belirtildiği gibi, işveren önce fazla mesaileri kaldırmalı, fazlalık olan bölümlerden ihtiyaç olan bölümlere personel kaydırmalı, esnek çalışma uygulamalarını teklif etmeli, tüm bu önlemlerden sonra son çare olarak işçi çıkarma yoluna gitmeli, en önemlisi bu önlemleri aldığını olası bir dava durumunda ispatlamalıdır.

İş sürelerinin kısaltılması, kısa çalışma uygulamasında bu durum tercihen bir yazı ile Sendikaya bildirilmeli, işyerinde ilan edilmeli ve işçilerin bireysel muvaffakatleri alınmalıdır.

Selamlar,

[cecey]

Cevabınız için teşekkür ederim aslında eksik yazmışım doğru söylüyorsunuz, benim öğrenmek istediğim aşağıda sizin yazdıklarınızın önemi bunların teklif edildiği ancak sendikanın kabul etmediği söyleniyor bunun ispatı için sizin yazdıklarınızın yapılması kesin şartmıdır? özellikle işyerinde ilan edilmesi ve bizzat muvaffakatlerinin alınması yoksa sendikanın bu konuda karar vermesi yeterlimidir?

"İş sürelerinin kısaltılması, kısa çalışma uygulamasında bu durum tercihen bir yazı ile Sendikaya bildirilmeli, işyerinde ilan edilmeli ve işçilerin bireysel muvaffakatleri alınmalıdır."

[Harun Gür]

Sendikaların esnek çalışma uygulamalarını desteklemedikleri bir gerçek ancak işçi çıkarmanın önlenmesi veya azaltılması konusunda esnek çalışma yöntemleri, özellikle de kısa çalışma önemli bir araç... Sendika yetkilileri bu konuya sıcak bakmıyorlarsa durumu işçilere anlatmanız yerinde olur.

İş şartlarında esaslı değişiklik sayılan böyle bir uygulamaya Sendikanın onay vermesi yetmez, zira bu konu bireysel bir hak ve tercihin kullanımı ile ilgili olduğundan işçilerin ayrı ayrı muvaffakatinin alınması gerekir.

Selamlar,

[cecey]

Son sor olarak sormak istediğim şu;

Bu şartlar kabul edilmedi sendika tarafından ve işveren toplu işçi çıkarmak zorunda kaldı, işten çıkarılanlar kendi muvaffakatleri alınmadığı gerekçesiyle işe iade davası açabilirlermi?

[Harun Gür]

Bu konuda bir muvaffakat gerekmez. Ancak işveren "objektif seçim kriterlerini" ortaya koymalıdır. Yani bir bölümde 20 işçi çalışıyor da bunlardan 5'ini işten çıkarıyorsa, neden diğerlerini değil de bu 5 işçiyi seçtiğini açıklayabilmelidir. Örneğin emekliliği gelmiş olanlar, işe son girenler, performans sistemi varsa performansı düşük olanlar vb.



Toplu işçi çıkarma
MADDE 29. - İşveren; ekonomik, teknolojik, yapısal ve benzeri işletme, işyeri veya işin gerekleri sonucu toplu işçi çıkarmak istediğinde, bunu en az otuz gün önceden bir yazı ile, işyeri sendika temsilcilerine, ilgili bölge müdürlüğüne ve Türkiye İş Kurumuna bildirir.
İşyerinde çalışan işçi sayısı:

1. 20 ile 100 işçi arasında ise, en az 10 işçinin,
2. 101 ile 300 işçi arasında ise, en az yüzde on oranında işçinin,
3. 301 ve daha fazla ise, en az 30 işçinin,

İşine 17 nci madde uyarınca ve bir aylık süre içinde aynı tarihte veya farklı tarihlerde son verilmesi toplu işçi çıkarma sayılır.
Birinci fıkra uyarınca yapılacak bildirimde işçi çıkarmanın sebepleri, bundan etkilenecek işçi sayısı ve grupları ile işe son verme işlemlerinin hangi zaman diliminde gerçekleşeceğine ilişkin bilgilerin bulunması zorunludur.
Bildirimden sonra işyeri sendika temsilcileri ile işveren arasında yapılacak görüşmelerde, toplu işçi çıkarmanın önlenmesi ya da çıkarılacak işçi sayısının azaltılması yahut çıkarmanın işçiler açısından olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi konuları ele alınır. Görüşmelerin sonunda, toplantının yapıldığını gösteren bir belge düzenlenir.
Fesih bildirimleri, işverenin toplu işçi çıkarma isteğini bölge müdürlüğüne bildirmesinden otuz gün sonra hüküm doğurur.
İşyerinin bütünüyle kapatılarak kesin ve devamlı suretle faaliyete son verilmesi halinde, işveren sadece durumu en az otuz gün önceden ilgili bölge müdürlüğüne ve Türkiye İş Kurumuna bildirmek ve işyerinde ilan etmekle yükümlüdür. İşveren toplu işçi çıkarmanın kesinleşmesinden itibaren altı ay içinde aynı nitelikteki iş için yeniden işçi almak istediği takdirde nitelikleri uygun olanları tercihen işe çağırır.
Mevsim ve kampanya işlerinde çalışan işçilerin işten çıkarılmaları hakkında, işten çıkarma bu işlerin niteliğine bağlı olarak yapılıyorsa, toplu işçi çıkarmaya ilişkin hükümler uygulanmaz.
İşveren toplu işçi çıkarılmasına ilişkin hükümleri 18, 19, 20 ve 21 inci madde hükümlerinin uygulanmasını engellemek amacıyla kullanamaz; aksi halde işçi bu maddelere göre dava açabilir.

[cecey]

"İş şartlarında esaslı değişiklik sayılan böyle bir uygulamaya Sendikanın onay vermesi yetmez, zira bu konu bireysel bir hak ve tercihin kullanımı ile ilgili olduğundan işçilerin ayrı ayrı muvaffakatinin alınması gerekir." demiştiniz ama şimdi gerekmez dediniz biraz açarmısınız pek anlayamadım da ??

[Harun Gür]

İşçiden alınacak muvaffakat "kısa çalışma" için gerekli. Muvaffakat alırsanız kısa çalıştırabilirsiniz, alamazsanız çalıştıramazsınız.

Toplu işçi çıkarmak isteyen işverenin bir muvaffakate ihtiyacı yok. İş Kanunu 29. maddesinde belirtilen işlemleri yapar ve işçiyi çıkarır. Bu çıkarma esnasında belirttiğim gibi "objektif seçim kriterlerine" uymak durumundadır.

İşçiler bu çıkarmaya karşı işe iade davası açabilir.

Selamlar,

[cecey]

Teşekkürler çok zahmet oldu sağolunuz..