Bir kitabı kaynak göstermek hakkında

[eray2k]

Merhaba arkadaşlar,

Bir web sitesi hazırlıyorum, konu ile ilgili referans kitap denilen kitaplardan alıntılar yapmayı istiyorum. Ama sıkıntı şurada, bir kitabı bir sitede kaynak gösterebilmek için kitap sahibinden izin almam gerekiyor mu? Örneğin kitapların birisi Harrison denilen bir dahiliye kitabı. Başlangıç için iki kitap kullanacağım. Bu konu ile ilgili yasal durum nedir?

Konunu ile ilgili diğer bir sorum ise şu; bildiğiniz üzere bir konuya o konunun asıl referans kitap denilen kitabından bakarsanız, derste 1 saatte anlatılan konunun, kaynak kitaplarda 30- 35 sayfa 2 sütun yazı ve çok az resim ile anlatıldığını görürsünüz. İşte benim site kurmamdaki amacım da bu; bu referans kitaplardan kendimce özetler çıkartmak ve bunları sitede yayınlamak. Kazanırsam reklamdan kazanırım diye düşünüyorum. Bu yaptığım yasal olur mu? Yani 35 sayfalık bir konuyu 5 sayfaya özetlemek, yani bir kitabın özetini çıkartıp, kendimce anladığım şekliyle ve kendi cümlelerimle sitede yayımlamak ne kadar yasal?
Gerçi bu konu ile ilgili yasaların esnek olduğunu düşünüyorum. Çünkü tıpta, veya diğer konular da tahminimce böyledir, bir yerleri inceleyip özetler çıkartmadan yeni bir şeyler ortaya koymak neredeyse imkansız...

Bahsettiğim konuların yasal durumları ile ilgili bilgi verebilir misiniz? Veya kaynak da olur.

Cevaplar için şimdiden teşekkür ediyorum,
Herkese iyi günler ve iyi çalışmalar...

[borsaci_b]

Eski bir akademisyen olarak yazayım akademik olarak cümleler size ait olsa bile ki zaten bire bir alıntı yapmanız etik karşılanmaz cümeleleri kendi anladığınız şekilde kesinlikle değiştirmelisiniz, kaynak gösterilmek zorundadır. Akademik olarak yaptığınız şey paraphrase dir, ayni alıntıyı yaparken olayları kendi cümelerinizle anlatmışsınız. Paraphrase bile olsa alıntı yapmanız gerekir. Çünkü düşüncenin aslı ya da orijinali oradan gelmektedir. Ancak paraphrase i yaptıktan sonra (bilinçli olarak ingilizcesini yazıyorum nedenini aşağıda anlatacağım) parahrase olan cümleden sonra (Soyad, YIL) belirtip yazının en altında kaynak belirtirsiniz. Bu dediğim APA5 ve APA6 standartıdır. Word açtığınızda üstte kaynak ekle gibi bir bölüm var orada APA5 seçerseniz kendisi otomatik olarak bunu hazırlar.

Yani, bence belirtin. Aksi emek hırsızlığı olarak kabul edilir.

Şimdi gelelim neden türkçesini yazmayıp paraphrase yazdığıma:
Akademisyen olduğum dönemde sözde meslekdaşlarımın ingilizceleri son derece kötü olduğundan cümleleri aynen alıp 1-2 kelimeyi değiştirip yazıyorlardı sonra bunu dergilere gönderdiklerinde %60ın üstünde "çalıntı" (plagiarism) olduğunu saptandığı haberi geliyordu bunlara ve red yiyorlardı KAYNAK BELİRTTİKLERİ HALDE BU OLUYORDU. Nedeni bize ilkokuldan beri bunun öğretilmemiş olması akademisyenim diye geçinen pek çok prof un da bunu bilmemesi. Yurtdışında eğitim aldığımda ise bunun ne kadar önemli olduğunu anladım. Hatta bir yerden alıntı yaparken kelimeleri değiştirmek yetmiyor ingilizce yayınlarda olduğu gibi kendi üslubunuz üzerinden yazmanız gerekiyor.
Örneğin

Tilki yola çıktı 3 sarı tavşan gördü hepsini öldürdü.

Bu cümleyi bizim pek de paraphrase bilmeyen akademisyenlerimiz kendince "Tilki yola çıktı 3 tavşana rastladı ve hepsini öldürdü" diye sözde değiştirdiklerini sanıyorlar (yola çıktı->rastladı diye değişti) ANCAK bu doğru ve yeterli bir değiştirme değildir çünkü üslup birebir aynıdır ve etik değildir, onun yerine kendi üslubunuzla yazılmalı, mesela sarı olduğunu belirtmeye gerçekten alıntı yaptığın yer içinde gerek var mı? Sayıya gerek var mı? v.s..
O nedenle paraphrase yaparken "tilki bazı tavşanları öldürmüş (YAZAR SOYADI, 2001)" ya da "yazar XX'e göre tilki sarı tavşanları öldürüp duruyordu (2001)" v.s.. şeklinde yapılmalı yani sadece kelimeyi değil üslubu da tümden değiştirmeli ve sonunda seçtiğiniz formata göre artık APA5 APA6 kitap makale formatı v.s.. hangisiyse kaynak belirtilir. Belirtilmelidir. Aksi takdirde özel tarama yapan yazılımlar çok büyük ihtimalle plagiarism i saptarlar. Plagiarism özellikle yurtdışında çok ciddiye alınır fena başağırtır.


https://en.wikipedia.org/wiki/Paraphrase -->Paraphrase
https://en.wikipedia.org/wiki/Plagiarism --> Plagiarism