I. Borcun Naklinin Hukuki Sonuçları


1-Alacaklının Eski Borçluya Karşı İfa İsteme Hakkı Var Mıdır?

Alacaklının kabulü üzerine eski borçlunun yerine borcu nakil alan yeni borçlu, eski borçlunun borcunu kendi üzerine almış olduğundan artık ortada alacaklıyla yeni borçlu arasında bir borç ilişkisi vardır. Dolayısıyla eski borçlu artık bu borç ilişkisine taraf olmadığından alacaklının eski borçluya yönelik ifa isteme olanağı bulunmamaktadır.

2-Borç ile Birlikte Yan Hakların Durumu Ne Olur?

Kural olarak borcun nakil sözleşmesinin yapılmasıyla eski borçlunun borcu ve yan hakları yeni borçluya geçmektedir. Bu yan haklar yükümlülükleriyle, itiraz,defi, işlenecek faizler, zamanaşımı süresi hatta muaccel cezai şartlar yeni borçluya geçebilecektir. Yeni borçlunun bu durumdan haberi olmaması bu yan haklardan sorumlu olmayacağı anlamına gelmez dolayısıyla yeni borçlu asıl borç ile beraber yan haklarla da alıcıya karşı sorumludur.

3-Borcun Yeni Borçluya Yan Haklarla Birlikte Geçmesinin İstisnaları Nelerdir?

Eski borçlunun asıl borcuyla ilişkili yan hakları yeni borçluya geçmekteydi. Ancak bu borçla ilişkili olmayan eski borçlunun şahsına bağlı olan yan hakları yeni borçluya geçmemektedir.

4-Borcun Naklinde Eski Borçluya Kefil Olanların Durumu Nedir ?

Bu durumda kefillerin sorumluluğu tamamen kefillerin iradesine bırakılmış olmaktadır. Kefiller eğer borcun nakline muvafakat ederlerse sorumlulukları devam eder. Ancak bu borçla bağlı olduklarına kısacası kefil olduklarına yönelik herhangi bir bildirim de bulunmamaları durumunda artık bu şahıslar yeni borçla sorumlu değildirler.


5-İtiraz Ve Defilerin İleri Sürülebilmesi Hangi Şartlarda Mümkündür?

Borcun nakli halinde,eski borçlunun borca ilişkin defi ve itiraz haklarını öne sürme hakkı borcu nakil alan kişiye geçmektedir.Buna gore ;

Yeni borçlu sözleşmenin geçersizliğini öne sürebilme hakkına haiz olmaktadır.Sözleşmenin geçersizliğini, ehliyetsizlik, şekil noksanı, saikte yanılma hatası, aldatma, tehtid, korkutma gibi itiraz yollarını kullanabileceği gibi muvazaa nedeniyle borcun hiç doğmadığını veya borcun nakli sırasında zaten ifa edilmiş olduğunu sürebilecektir.5

Yeni borçlunun ödemezlik def’i ve zamanaşımı gibi defilere dayanarak da ifadan geçici veya devamlı bir şekilde kaçınma hakkına sahiptir. Ancak burada bir istisna ile karşılaşmaktayız. Bu istisna eski borçlunun şahsa kaim yan haklarının yeni borçluya geçmeyeceği maddesiyle ilgili olarak alacaklı ile yapılan sözleşmede aksi kararlaştırılmadıkça, yeni borçlu eski borçlunun kişisel def’ilerini alacaklıya karşı ileri süremez.

Yeni borçlunun eski borçluyla daha önceden bir hukui ilişkiye dayanarak sürebileceği def’i leri alacaklıya karşı ileri süremeyecektir.(BK.md. 199/3)
Yeni borçlu, alacaklı ile yağtığı sözleşme gereği doğabilecek tüm itiraz ve def’i haklarını alacaklıya karşı ileri sürebilir. Bu duruma örnek olarak, borcun yeni borçluya geçtikten sonra zamanaşımına uğraması sonucunda yeni borçlu alacaklıya karşı def’i hakkını kullanması, verilebilir.

II. Borcun Nakli Sözleşmesi İptalinin Sonuçları Nelerdir?

Yukarıda belirttiğimiz üzere, yeni borçlunun ödemezlik def’i ve zamanaşımı gibi defilere dayanarak da ifadan geçici veya devamlı bir şekilde kaçınma hakkına (BK. Md. 200’de düzenlenen yasa uyarınca) sahipti ve bu hakkını irade fesatı, muvazaalı durumlar, zamanaşımının dolması gibi durumlarda kullanabiliyordu.

Borcun nakli sözleşmesinin feshedilmesi durumunda ; iyiniyet sahibi üçüncü kişilerin genel kurallara gore korunan hakları saklı kalmak kaydıyla eski borç bütün eklentileri ile birlikte yeniden doğmaktadır.6

Borcu üstlenen kimsenin sözleşmenin iptalinde ve alacaklının zarara uğramasında kusuru olmadığını kanıtlamalıdır. Eğer kusuru olduğu anlaşılırsa alacaklı evvelce tesis edilmiş güvenceyi kaybetmesi dolayısıyla yahut buna ilişkin olarak başka bir nedenden dolayı uğradığı zararı borcu üstlenen kişiden isteme hakkını haizdir.

5-6- YARGITAY Hukuk Genel Kurulu Esas: 2012/19-53 Karar: 2012/262 Karar Tarihi: 30.03.2012

A. Atakan KARATAŞ