İcra Dairelerinin iş yükünün hafifletilmesi, tahsilâtların artırılması için çözüm yolları

İcra Dairelerinin iş yükünün hafifletilmesi, tahsilâtların artırılması için çözüm yolları.

EROL KARA – MART 2011 -
Toplumumuzda giderek artan sıkıntıların başında yer almaya başlayan sorunlardan biri ödenmeyen borçlar dolayısıyla icra dairelerinin iş yüküdür. Sayıları giderek artan icra dairlerine eleman sıkıntısının yanı sıra yer ve araç sıkıntısının da paralel şekilde gelişmesi adliyeye yolu düşen herkesçe bilinmektedir. Bunun temelinde yatan yegâne sebep borçluların artışı ve borcun ödenmemesi nedeniyle icra takip sayısının da hızla artmasıdır.

Lafı daha fazla dolandırmadan icra dairelerinin iş yükünü ve dosya sayısını azaltacak ve aynı zamanda ülke hazinesine girecek paraların miktarca artması ile borçluların sayısının azaltılması üzerine çözüm yolları aranmalıdır.

Bilindiği gibi karşılıksız çek vererek yüzlerce insan yaptığı hizmet ve sattığı mal karşılığında güven duyarak almış oldukları çeklerin vadesi geldiğinde “karşılığı yok” sözüyle adeta çaresiz kalmakta ve çek mağduru olarak adliyeden adalet beklemektedir. Ne yazık ki son çıkan çek kanunu da buna bir çözüm olmamış, “nasıl olsa hapse girmem, girsem de taahhüt vererek çıkarım, taahhüdü ihlal etsem de bunların davasının sürmesi falan 3–5 yılı geçer. Sonunda alacaklı bunalır davadan vazgeçer, ben yaptığımla kalırım” diyenlerin sayısı da hızla artmaktadır. Şimdi borçluların en fazla kullandığı söz “ gel canımı mı alacaksın” olurken “var da ödemedik mi” gibi kinayeli konuşmalar alacaklıyı dert sahibi yapmaktadır. Üstüne üstlük çek mağduru olarak seslerini yükseltmeleri gereken hizmet etmiş, mal satmış, emek vermiş alacaklılar olacağına en fazla şikâyeti borunu ödemeyen, karşılıksız çek vererek itimat duygusunu sıfıra indiren borçlular yapmaktadır.

Çek alacaklılarının dışında icra dosyalarının artmasına en fazla banka ve finans kurumlarının verdikleri kredi ya da kredi kartlarını ödeyemeyenler sebep olmaktadır. Bankaların neredeyse milyonları bulan icra takip dosyaları icra dairelerinde en fazla yer kaplayan dosyalardır. Ve işte soruna çözüm getireceğimiz nokta burada başlıyor.

Banka, finans kurumu, telekomünikasyon firmaları, su, elektrik, gaz dağıtım firmaları icra dosyasını en fazla açan kurumlardır. Bu kurum ve kuruluşların icra takiplerini açtıktan sonra haricen tahsilât yapmış olması icra dairelerinde bu dosyaların kapanmamasına sebep olmaktadır. Bu da milyarlarca lira tahsil harcının devletin kasasına girmesini engellemektedir. Bugün dikkatli bir inceleme yapıldığında görülecektir ki banka, finans kurumu, telekomünikasyon firmaları kurum içi – dışı vekil avukatlar sayesinde ulaştıkları borçluların ödemelerini icra dairesi dışında yapmaktadırlar. Haricen tahsil yoluna gidilmesiyle borçlunun bu kuruluşlardaki borcu teoride kapanmış sayılmasına rağmen icra dairelerinde açık bir şekilde durmaktadır. Borçlunun borcunu ödemiş olmasına rağmen icra dosyasının icra dairesinde tahsil harcı ödenerek kapatılmamış olması nedeniyle dosya son işlem tarihinden itibaren bir yıl daha icra dairesinin raflarında yerini almaktadır. Bu bir yıl derdest duran dosya üzerinde onca çalışanın emeği, dikkati, muhafazası, yer işgal etmesi demektir.

Ayrıca haricen tahsil edilen dosyaların devlete yatırılması gereken harçları ne yazık ki uçup gitmektedir. Bunun engellenmesi için ne yapılmalıdır. İcra dairelerinde takibe konulan dosyaların İcra dairelerinde kapanışı sağlanabilmesi için şunlar yapılabilinir. İcra dairelerinde aleyhinde alacak takibi açılmış bulunan kişi ya da kurumlara ve de bunların birinci derecede yakınlarına ( eş, birlikte yaşadıkları ana-baba – evlatlarına, şirketlerin kardeş şirketlerine ) banka ve finans kurumlarınca kredi – kredi kartı verilmemelidir. Telekomünikasyon firmalarına borçlu olanlara hiçbir şekilde telefon aboneliği yaptırılmaması, kamuya borcu olanlara kamu hizmetinden yararlandırılmamaları sağlanmalıdır. Bu yaptırım hapse atmaktan daha fazla etkili olacağı gibi borç yapmaktan kaçınmaya, icra dairelerinde tahsil olayının daha fazla artmasına, icra dosyalarının azalmasına neden olacak, icradaki yığılmalara son verecektir. Bunlardan faydalanmak isteyenler kamu ve bankacılık hizmetlerinden mahrum olmamak için sicillerini temiz tutmaya çalışacaklardır.

TAKİBE DÜŞMÜŞ ŞİRKET ÇEKLERİNİN TAHSİLİNDE ÇÖZÜM

Bunun yanı sıra çek veren firmalarda çek keşidecisi firma göründüğünde kamu hariç diğer alacaklılar şirket ortaklarına icra takibi yapmamaktadır, yapamamaktadır. Bunun engelleyen kanunun düzeltilmesi gerekmektedir. “Borçlu firmam, bana ne” diyen şirket ortakları zevki safa içerisinde yaşarken alacaklıları da mağduriyet içinde çaresi kalmakta hatta intihar vakalarına kadar giden bir kaos içerisinde yaşamını ya sürdürmeye ya da son vermeye kadar gitmektedir. Alacağını tahsile edemediği için adalete ve devletine güveni kalmamakta işi yasadışı tahsilâtçılara kadar götürmeyi çare olarak düşünmektedir.

Bunun da çözüm yollarından biri çek keşidecisi firma kadar firmanın ortaklarının da sorumlu olmaları gerekmektedir. Şirket çeklerinde muhatap şirket ise şirket ortaklarının da yetkileri dâhilinde sırasıyla kefil gibi sorumlu olmaları çıkartılacak yasa ile mümkün olmalıdır. Yani, bir bono üzerinde nasıl ki borçlu ve kefil olayı varsa çeklerde de bunun sağlanması gerekir. Şirket asıl borçlu, yetkili ortak birinci kefil, diğer ortaklar da hisseleri ve yetkileri oranında sırasıyla ikinci kefil, üçüncü kefil vs diyerek bu çeklerden sorumlu olmalıdır. Şirket çeki mağduru alacaklı böylece mal kaçırma hevesi içindeki ortakların malına da gidebilmelidir. Burada düzenleme yapılırken ödeme yapma konusunda silsile izlenmeli, ilk borçlunun acizliği alınmadan diğerine geçilmemelidir. Komandit şirketlerde şirket için aciz alındığında şirket ortaklarına nasıl gidiliyorsa limited şirketlerde de aynı durum söz konusu olmalıdır.

Not : Borçluların sayıca azaltılabilmesi ve tahsilatların kolaylıkla yapılması için önerileri olanların bu foruma katkıda bulunmalarını özellikle rica ederim.

Kaynak : www.icrada.net

Çek içinde benim önerim banka sorumluluğunu artırmak olacaktır 800 TL lik çek yaprağı sorumluluğu ciddi rakamlara ulaşmalıdır. Çoğu banka bu miktarı zaten çek karnesi alandan alarak blokeli olarak yedinde tutuyor. Rakam yükselirse çek karnesi almak cidden zorlaşacaktır. Çek karnesi veren banka yetkiliside mensup olduğu banka tarafından sıkı denetlenerek keyfi çek karnesi verme olayları yaşanmaz bankada tanıdık var çek karnesi alabilirm imaları ortadan kaybolur.

Şükürler olsun ki icra dairesi ile işim olmadı bu güne kadar. Bir noktaya takıldım. Buna açıklık getirir misiniz?
Örneğin bir telekom şirketine borcumdan dolayı icralık olsam, bundan kurtulabilmek için (eksiğim fazlam varsa düzeltin lütfen)
1-Borcu aslı
2-Borcun yasal faizi
3-Avukatlık ücreti
4-Dosya açılış masrafı
5-Tahsil harcı
ödemeliyim.
Eğer bu borcumu icra dairesi yerine telekom avukatına yaparsam, bunlardan Tahsil Harcı'nı ödemiyorum. Sorunun kaynağı da tahsil harcını ödemektan kaçınmak.
Doğru mu anladım bu kısmı?

Sayın senoleker
Tahsil harcı ödenmeyen dosyalar icra dairesinde açık (derdest) olarak kalmaktadır. Bu da haricen kapanmış dosyanın icra dairlerinde boşu boşuna bekletilmesi , UYAP kayıtlarında açık durması, borcunu ödemiş borçlunun üzerinde takip olduğunu göstermektedir. Ayrıca varsa ve fekki alınmamışsa üzerinde ki mal varlığında haciz işlemi sürmektedir. Ör. gayrimenkulünde ya da aracında haciz varsa devir işlemi yapamamaktadır. Bu kez gidip bunu kaldırmakla uğraşıyor ve tahsil harcını ödemek zorunda kalıyor. Ayrıca haricen kapanmış ancak icra dairesinde açık bekleyen dosyalar iş yükü ve sorumluluk ve de yer işgali yapmakta borçlu içinde risk oluşturmaktadır. Borçlu tahsil harcını ödemekten kaçınmaz ancak bilmediğinden ve yanlış yönlendirmeden haricen tahsili seçmektedir. Bir de ( bazen ) haricen tahsilatta faiz indiriminden yararlanması... :)

Sanırım anladım. Ama burada tahsilatı yapanın kanuni değilse de vicdani bir yükümlülüğü ortaya çıkıyor. Tahsilat yaptığı adama bunu söylemesi durumunda muhtemelen bu adam gidip
harcı ödeyip dosyayı kapatacaktır. Bunun için eline üzerinde gerekli bilgiler yazılı bir kağıt verip "icra dairesine gidip dosyayı kapatmazsan ileride karşına çıkabilir, bunu alıp falanca yerdeki icra dairesine gidip dosyayı kapatmanı tavsiye ederim" demek gibi bir yükümlülük.
Dediğiniz gibi sadece "ileride ortaya çıkabilecek ufak tefek sorunlar" yerine çok ağır ve hemen etkisini göreceği sorunlarla karşılaşırsa hem avukatın bu vicdani görevi getirip uyarma ihtimali artacak, hem de uyarmasa bile nasılsa kısa bir süre sonra "acı bir şekilde" borçlu bunu öğrenecektir.

Sayın erolkara, AB uyum süreci bahanesiyle çıkarılan uyum yasaları nedeniyle borç için eziyet çekme modeli yerine, borç nedeniyle rahatsız edilmeme modeli tercih edildi. Bu durumda sizin önerdiğiniz çözümler, klasik ve modern olmayan öneriler. Bir kişinin borçlu olması halinde yakınlarının da cezalandırılması bir yana, şu anda borçluya bile ceza verilemez hale getirildi. Bu nedenle önerilerinizi demode bulduğumu söylemek isterim.
Bence eski çek yasası uygulaması ve mal beyanında bulunmama suçu uygulaması eski haline getirilmelidir. Daha önce de tartışıldığı gibi, bugün borçluları korumak demek yarın alacaklıları da borçlu haline getirmek demektir.

Sayın litigation
" borç nedeniyle rahatsız edilmeme modeli" sözünüze katılıyorum. Ancak önerilerimize "demode" derken demode olmuş çözüm getirmenizi "mal beyanı davası gibi" anlamış değiliz. Biz borç nedeniyle kişilerin hapis yatmalarına ve yaşam özgürlüklerinin demir parmaklıklar arkasına alınmasına razı değiliz. Borç ödenerek biter ve bunun için kişinin çalışması, kazanması , para temin etmesi lazımdır. Hapisteki kişinin borç ödemede gayreti olamaz. Eskiden çokça duyardık "ne olacak bir iki ay yatar,çıkarız" Yatıyor ve çıkıyorda. Sonra bir hiç. Ama siz onu sokakta, evinde kısıtlarsanız yaşamda sıkıntı çekeceği için ve aynı adreste ikamet eden birinci yakınları da sıkıntı çekeceğinden "para" aramaya başlayacak ya da borç yapmayacak.
İnsanların ödemeyecekleri borcun altına girmeyeceği günlerin gelmesi ve dürüstlüğün artması dileğiyle...