Printable View
"Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yoluyla Yapılacak Takipde Ödeme Emri" geldikten ve mal beyanı yapıldıktan sonra süreç nasıl işler? Nasıl bir yol izlenmelidir? Haciz işlemi nasıl uygulanır ve eşya haczi mümkün müdür? Yardımlarınız için çok teşekkür ediyorum şimdiden.
KAMBİYO SENETLERİNE ÖZGÜ HACİZ YOLU İLE TAKİPTE BONONUN TAHSİLİAlıntı:
foyuk rumuzlu üyeden alıntı
I-) GİRİŞ
İncelememizin konusunu oluşturacak olan kambiyo senetlerine özgü takip yolu ve özellikle bononun tahsili genel haciz yolu ile takip yoluna benzer şekilde kanunumuzda düzenlenmiştir. Farklılaşan noktaları ise; takip talebi, ödeme emri ve kesinleşmesi safhalarındadır. Bu nedenle çalışmamızda farklılık göstermeyen hususlara değinilmeyecek, genel hükümlere yollama yapmakla yetinilecektir. Kambiyo senetlerine özgü takip yolunda kullanılabilecek ve konumuzun dışında kalan diğer kıymetli evraklara ait özel durumlar ise anlatımı sade tutmak amacıyla kapsam dışında bırakılmıştır.
II-) GENEL AÇIKLAMALAR
İcra ve iflas kanunu kambiyo senetlerine dayanılarak haciz yolu ile takipte bulunulmasını genel haciz yolu ile takipten ayırarak özel olarak düzenlemiştir. Bu özel düzenleme 167 ve 170b; 176a ve 176b maddelerinde yer almıştır. Kambiyo senetleri kıymetli evraktandır ancak takip konusu alacağın dayanağını teşkil eden belgenin kıymetli evrak olması yeterli olmayıp kambiyo senetlerinden biri olması gerekir. Kambiyo senetleri kanunda sınırlı sayıda belirtilmiş olup, üç tanedir. Bunlar: Bono (Emre muharrer senet) ; Poliçe ve Çektir. Takip konusu alacağın dayandığı belge bu üç kıymetli evraktan birisi değilse kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takip yoluna gidilemez.
Örneğin kambiyo senetlerine benzeyen emre yazılı havaleler ve emre yazılı ödeme vaadleri kambiyo senedi olmadıkları için bu senetlere dayanılarak kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takip yapılamaz. Banka mevduat sertifikaları ise kıymetli evraktan sayılmasına karşın kambiyo senedi vasfını haiz olmadığından buna dayanılarak kambiyo senetlerine özgü takip yoluna başvurulamaz, bu husus Yargıtay’ın 23.12.1983 tarihli bir kararında tereddütsüz belirtildikten sonra söz konusu banka mevduat sertifikalarının İİK 68’de yazılı belgelerden olup olmadığı konusunda uyuşmazlıklar bulunduğu görülmektedir.Yargıtay’ın kararına karşı oy yazısı yazan üye M. Tekinöz de sertifikanın kambiyo senedi vasfında olmadığını kabul etmekle birlikte 68 anlamında belge olduğunu ve genel haciz yolu ile takibe dayanak yapılabileceğini söylemektedir.
Alacağı kambiyo senedine bağlı bir alacaklının, alacak aynı zamanda rehinle temin edilmiş olsa bile önce rehne başvurma zorunluluğu bulunmamaktadır. Bu durum önce rehne başvurma zorunluluğunun bir istisnasını teşkil eder.
Kambiyo senedine özgü takip yolu, genel haciz yolu ile takibe nazaran alacaklı bakımından daha imtiyazlı hükümler ihtiva etmesine rağmen alacaklı dilediği takip yolunu seçmekte özgürdür. Ancak genel haciz yolu ile takipte ödeme emrine itiraz süresi 7 gün iken kambiyo senedine özgü takip yolunda 5 gündür. Ayrıca genel haciz yolu ile takipte borçlunun ödeme emrine itirazı takibi kendiliğinden durdurduğu halde, kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takipte bu itiraz satıştan başka takip işlemlerini durdurmaz.
Alacaklı kambiyo senedine özgü takip yoluna başvurduğu takdirde kambiyo senedine dair zamanaşımı süreleri uygulanacak, oysa genel haciz yolu ile takibe başvurursa genel zamanaşımı süreleri uygulanacaktır. Pek tabii ki yukarıda da belirttiğimiz gibi, genel haciz yoluna başvurmuş alacaklı kambiyo senedini 68 anlamında belge olarak kullanabilecektir.
III-) TAKİP TALEBİ
Kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile bononun tahsilinde alacaklı genel haciz yolu ile takipte İİK 58’e göre bulunması gereken hususlardan başka takip talebine bononun aslını ve borçlu adedi kadar onaylı örneğini eklemek zorundadır. Çünkü İİK 168/1 gereğince icra müdürü, İİK 170a/2 gereğince de icra mahkemesi söz konusu bononun bu vasfı haiz olup olmadığını re’sen araştırmak zorunda olduğundan takip konusu bononun takip talebiyle birlikte icra dairesine verilmesi gerekir. Bunun nedenleri bononun hem icra takibine konu olup hem de alacaklının elinde kalarak tedavülünün borçlunun menfaatlerine açıkça zarar verecek olması; borçlunun senedin aslını icra dairesinde görerek itirazlarını hazırlayabilmesi; ve nihayet borçlunun icra dairesine ödeme yapması durumunda senedi geri alabilmesi için bir güvence oluşturmasıdır. Yargıtay 21.10.1971 tarihli bir kararında aynen “senet aslının ibrazı mecburiyeti, icra memurunun senet aslını görüp alacaklının tercih (ettiği) özel takip yolunun uygunluğunu kestirmek amacına matuf olmakla beraber borçlunun itiraz süresi içinde icra dairesinde senet aslını görüp yazısını ve imzasını inceleyerek itiraza değer bir husus olup olmadığını tespit edebilmesine yardım gayesini de güder. Bu nedenledir ki senet, icra memuru tarafından görülüp hemen geri verilmeyerek hiç olmazsa itiraz süresince, borçlu tarafından incelenebilmesi için icra dairesinde alıkonulmalıdır.” Ayrıca alacaklı Örnek No:48’ e uygun olarak dolduracağı takip talebinde bononun tarihini ve numarasını da belirtmelidir.
Bonoda asıl bono borçluları –bonoyu tanzim eden (keşideci) onun lehine aval veren ve bunların yetkisiz temsilcileri- dışında kalan cirantalar ve bunlara aval verenler, araya girme suretiyle ödeyenler hakkında takipte bulunabilmek için alacaklı ödememe protestosu çekmiş olmalıdır. Bu hallerde ödememe protestosu bononun aslıyla bir bütün teşkil ettiğinden protestonun takip talebine eklenmesi zorunludur. Asıl bono borçlularına ödememe protestosu çekilmiş olmasına gerek yoktur. Çünkü bunlar poliçeyi kabul eden (muhatap) gibi sorumludurlar.
Ayrıca protestodan muafiyet hallerinde protesto düzenlemeye ve bunu takip talebine eklemeye gerek yoktur. Senet hamili TTK 635 uyarınca senedin protesto edildiğini kendi cirantasına ve keşideciye ihbar etmek zorunda ise de bu yükümlülüğü yerine getirmemesi hamilin senet borçlularına karşı icra takibinde bulunma hakkını ortadan kaldırmaz. İhbar mecburiyetini yerine getirmemiş olan bono hamili ihmalinden doğan zarar ve ziyandan sorumlu olur.
Kambiyo senetlerine özgü takip yolu ile bonoyu tahsil edebilmek için alacaklının elinde bono niteliğini taşıyan bir senedin bulunması gerekir. Ancak bonoyu elinde bulunduran herkes bu yoldan yararlanamaz. Bu kimselerin bonoya zilyet olması yeterli olmayıp alacaklarını kambiyo hukuku kurallarına göre düzenli ve birbirine bağlı cirolarla kanıtlamaları gerekir. Bu nedenle kendisine senet ciro edilmemiş olan alacaklı bu yolla takipte bulunamaz.
Kambiyo senedine özgü takip yolunda alacaklı sıfatı; takip konusu alacağın dayandığı bononun son hamili (yetkili hamili); bono ciro edilmemişse bononun ilk hamili ile son hamili aynı kişi olup bononun lehdarıdır. Böyle bir durumda, bononun hamili (lehdar), bonoyu keşide edene (keşideci=borçlu) karşı giriştiği icra takibinde yetkili hamildir; bono ciro edilmişse yetkili hamil muntazam ciro zinciri ile senedin kendisine ciro edildiği (kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşılan) son hamilidir.
Bononun yetkili hamili, bonodan doğan alacağı tahsil için sadece kendisinden önceki senet borçlularını takip edebilir. Bononun yetkili hamili ciro zincirinde kendisinden sonra gelen senet borçlularına başvuramaz. Tediyede bulunmuş olmak şartı ile ciranta veya avalist veya araya giren kişi veya kefil de icra takibinde yetkili hamildir.
Bononun borçlusu ise; keşideci(bonoyu tanzim eden), ciranta, bunlar lehine aval verenler ve bu kişileri temsile yetkisi olmadığı halde temsilcisi sıfatıyla bonoyu imza eden kimselerdir.
IV-) ÖDEME EMRİ
İcra müdürü alacaklının vermiş olduğu bonodan ve gerekli ise ödememe protestosundan alacaklının kambiyo senetlerine özgü takip yapma yetkisinin bulunduğunu ve bononun vadesinin gelmiş olduğunu tespit ederse borçluya genel haciz yolu ile takipten farklı olarak hemen bir ödeme emri gönderir.
Kambiyo senedine özgü ödeme emrine şunlar yazılır:
1. takip talebindeki kayıtlar
2. borcun ve takip masraflarının on gün içinde ödenmesi ihtarı
3. takibin dayanağı olan senet kambiyo senedi vasfını haiz değilse, beş gün içinde icra mahkemesine bildirmesi
4. borçlunun takibin dayanağı olan kambiyo senedindeki imzanın kendisine ait olmadığı iddiasında ise bunu beş gün içinde ayrıca ve açıkça bir dilekçe ile icra mahkemesine bildirmesi aksi halde kambiyo senedindeki imzanın söz konusu takip bakımından kendisinden sadır sayılacağı ve imzayı haksız yere inkar ederse söz konusu senedin yüzde onu oranında para cezasına mahkum edileceği ve icra mahkemesinde itirazın kabulüne dair bir karar getirmediği takdirde cebri icraya devam olunacağı ve ayrıca inkar tazminatına da mahkum edileceği ihtarı
5. borçlu olmadığı veya borcun itfa edildiği veya ertelendiği veya alacağın zamanaşımına uğradığı veya yetki itirazını sebepleriyle birlikte beş gün içinde icra mahkemesine bir dilekçe ile bildirerek 169a’ ya göre itirazın kabulüne dair bir karar getirmedikçe cebri icraya devam olunacağı ihtarı
6. itiraz edilmediği ve borç ödenmediği takdirde on gün içinde 74. maddeye itiraz edilip de reddedildiği takdirde ise üç gün içinde 75.maddeye göre mal beyanında bulunması ve bulunmazsa 76.madde uyarınca hapisle tazyik edileceği veya gerçeğe aykırı beyanda bulunursa 338. maddeye göre ayrıca hapisle cezalandırılacağı ihtarı
Borçlu, ödeme emrinin kendisine tebliğinden itibaren beş gün içinde ödeme emrine itiraz etmezse on günlük ödeme süresi içinde borcu ödemek zorundadır. Aksi halde alacaklı, itiraz edilmemesi sebebiyle kesinleşmiş olan icra takibine dayanarak borçlunun mallarının haczini 78 ve devamı maddeler gereğince isteyebilir.
V-) ŞİKAYET
Şikayet, icra müdürünün emredici kanunu hükümlerine aykırı yaptığı icra takip işlemlerine karşı kabul edilmiş bir hukuki çaredir. Kambiyo senetlerine özgü takip yolunda ise genel haciz yolu ile takipten farklı olarak kanunda 7 günlük şikayet süresinin yanında 5 günlük şikayet süreleri de öngörülmüştür.
a- Şikayet süresinin 5 gün olduğu haller
Borçlu takibin dayandığı senedin kambiyo senedi vasfını haiz olmadığı iddiasında ise ödeme emrini tebellüğ ettiği tarihten itibaren 5 gün içinde şikayet yolu ile icra mahkemesine başvurabilecektir.
Alacaklının yetkili hamil olmaması hali de icra müdürü tarafından re’sen dikkate alınacağından bu durumda da 5 günlük şikayet söz konusu olacaktır.
Alacaklının talebinin dayandığı senedin kambiyo senedi vasfını haiz olup olmadığı iddiasında ise mesele Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre çözülecektir.
b- Şikayet süresinin 7 gün olduğu haller
Kambiyo senetlerine özgü takip yolunda şikayetin İİK 168/3 bent, ve 170a/1’e dayandırılması dışındaki hallerde şikayet süresi 16/1’ e göre, genel hüküm olan, 7 güne tabidir.
VI-) ÖDEME EMRİNE İTİRAZ VE İNCELENMESİ
Kambiyo senedine dayanan haciz yolu ile takipte ödeme emrinin tebliği üzerine borçlunun itirazı;
a- icra dairesinin yetkisine
b- kambiyo senedinde kendisine isnad edilen imzaya
c- takip konusu borcun varlığı veya miktarına veya borcun ertelendiğine (imhal) ya da zamanaşımına uğradığına
ilişkin olabilir. Borçlu bu üç itiraz sebeplerinden sadece birisine ya da birden fazlasına dayanabilir. Borçlunun her üç sebebe birden itiraz etmesi halinde icra mahkemesi öncelikle yetki ardından imza ve son olarak da borca itirazı inceleyip karara bağlayacaktır.
Borçlu her üç itirazı da aynı şekilde; ödeme emrini tebellüğ ettiği tarihten itibaren beş gün içinde bir dilekçe ile takibin yapıldığı icra dairesinin bağlı bulunduğu icra mahkemesine ya da gönderilmek üzere masrafını ödemek suretiyle başka bir yer icra mahkemesine de verilebilir.
Borçlu beş günlük itiraz süresini geçirdiği takdirde ödeme emri kesinleşir. Ancak borçlunun süresinde itiraz etmemekte, diğer şartları da mevcut olduğu takdirde gecikmiş itiraz yoluna başvurması mümkündür. Kambiyo senedine dayanan haciz yolu ile takipte ödeme emrinin tebliği üzerine borçlunun icra dairesinin yetkisine veya borca ya da imzaya karşı usulüne uygun olarak yapacağı itiraz takibi durdurmayıp sadece satışa engel olur. Kambiyo senedine dayanan haciz yolu ile takipte itiraz takibi kendiliğinden durdurmayıp takibin durabilmesi için icra mahkemesince takibin geçici olarak durdurulmasına veya itirazın kabulüne karar verilmiş olması gerekir.
Ödeme emrinin tebliği usulsüz ise, usulsüz tebliği öğrenen borçlu icra mahkemesine başvurarak tebliğin usulsüz olduğunu şikayet yolu ile ileri sürebilecektir. Usulsüz tebliğ,Tebligat Kanunu madde 32 gereğince muhatabın öğrendiğini beyan ettiği tarihte yapılmış sayılacağı için, borçlunun usulsüz tebliği öğrendiğini beyan ettiği tarihten itibaren bir dilekçe ile beş gün içinde ödeme emrine karşı itirazlarını icra mahkemesine yapması gerekir. Aynı zamanda borçlu usulsüz tebliği öğrendiği tarihten itibaren yedi gün içinde ödeme emrinin tebliğinin usulsüzlüğünü şikayet yolu ile ileri sürecektir. İcra mahkemesi ise öncelikle şikayetin haklılığını incelemek zorundadır.
a- yetki itirazı
İcra dairesinin yetkisine itiraz etmek isteyen borçlu bu itirazını ödeme emrini tebellüğ ettiği tarihten itibaren beş gün içinde bir dilekçe ile icra takibinin yapıldığı icra dairesinin bağlı bulunduğu icra mahkemesine bildirir. Ayrıca borçlu itirazında İİK 50/1 ve HUMK 23/son c. Uyarınca yetkili icra dairesini de gösterecektir.
Bonoya dayalı kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takipler bakımından yetkili icra daireleri; borçlunun ikametgahının bulunduğu yer icra dairesi ; bonoda kararlaştırılmış olan yetkili icra dairesi ; bonoda öngörülen ödeme yeri veya ödeme yeri yoksa bononun düzenlendiği yer icra dairesidir.
Yargıtayın istikrarlı uygulamasına göre icra mahkemesinin borçlunun yetki itirazının kabulüne karar verebilmesi için icra dairesini yetkisiz olması ve bunun yanında borçlunun yetki itirazında gösterdiği icra dairesinin gerçekten yetkili olması gerekir.
Yetki itirazının kabulüne ilişkin verilmiş karar nihai bir karar olduğundan temyizi mümkündür. Borçlunun sadece yetki itirazında bulunup da icra mahkemesinin itirazın reddine karar vermesi halinde de karar nihai olduğundan temyizi mümkündür. Borçlu yetki itirazı ile birlikte borcun esasına ve/veya imzaya da itiraz etmişse itirazın reddi kararı bir ara karar niteliğinde olacağından tek başına temyiz edilemez. Sadece yetki itirazında bulunan borçlu icra mahkemesinde itirazın incelenmesi sırasında artık borca ve/veya imzaya itiraz edemez.
b- imzaya itiraz
İmzaya itiraz borçlunun takip konusu bono altındaki imzanın kendisine ait olmadığının tespitidir. İmzaya itiraz da icra mahkemesine beş gün içinde ayrıca ve açıkça bir dilekçe ile yapılmalıdır. Kambiyo senetlerine özgü takip usulleri bakımından İsviçre takip hukukundan değişik bir sistemi benimseyen kanunumuz her türlü itirazda olduğu gibi imzaya itirazın da usulünce tutanağa geçirilerek sözlü olarak yapılmasını değil dilekçe ile yapılmasını öngörmüştür. Borçlu bu şekilde imza itirazında bulunmazsa söz konusu bono altındaki imza İİK 168/4.b gereğince o takip bakımından kendisinden sadır sayılacaktır.
İmzaya itiraz bir mutlak defi olduğu için sadece yetkili hamiline karşı değil iyiniyet aranmaksızın bononun bütün alacaklılarına karşı ileri sürülebilir.
İcra mahkemesi imzaya itirazı mutlaka duruşma yaparak inceleyecektir. Ancak İİK 170/2’ye göre itiraz dilekçesinin kapsamından ve eklenen belgelerden itirazın ciddi olduğu kanaatine varırsa alacaklıya tebligat yapılmaksızın icra takibinin geçici olarak durdurulmasına karar verebilir.
İcra mahkemesi incelemesini İİK 68a maddesinin 4.fıkrasına göre yapacaktır.
İcra mahkemesi inceleme sonunda imzanın borçluya ait olmadığına karar verirse takip durur. Ancak belirtilmelidir ki alacaklının genel hükümlere göre dava açma hakkı saklıdır. Bu karar iki milyar lirayı geçmesi koşuluyla on gün içinde temyiz edilebilir. Bonoyu takibe koyan kötüniyetli veya ağır kusurlu alacaklı bonoya bağlı alacağın yüzde yirmisinden aşağı olmamak üzere tazminata ve ayrıca alacağın yüzde onu oranında para cezasına mahkum edilir. Alacaklının genel mahkemelerde dava açması halinde ise para cezasının tahsili dava sonuna ertelenecektir.
İcra mahkemesi inkar edilen imzanın borçluya ait olduğuna kanaat getirirse borçlunun imza itirazının reddine karar verecektir. Red kararının temyizi mümkün olmakla birlikte takibi durdurmayacağından alacaklı malların haczini ve kararın kesinleşmesini beklemeden satışı da talep edebilecektir. Red kararının da kabul kararı gibi temyizi aynı şartlarla mümkündür.
İmzaya itiraz ile takip durmuşsa itirazın reddi halinde borçlu bono konusu alacağın en az yüzde kırkı oranında inkar tazminatına ve bono konusu alacağın yüzde onu oranında para cezasına mahkum edilir. Ancak borçlunun menfi tespit ya da istirdat davası açması halinde tazminat ve para cezasının tahsili dava sonuna ertelenir.
Bonoya dayanan haciz yolu ile takipte inkar edilen imzanın borçluya ait olup olmadığının icra mahkemesinde yapılan inceleme sonunda anlaşılamaması halinde ise alacaklı genel hükümlere göre genel mahkemelerde dava açıp alacağının varlığını ispat edebilecek ve lehine alacağı ilama dayanarak ilamlı haciz yolu ile bonoyu tahsil edebilecektir.
c- borca itiraz
Borçlu kambiyo senedine dayanan haciz yolu ile takipte borca itirazını ödeme emrinin kendisine tebliğinden itibaren beş gün içinde bir dilekçe ile icra mahkemesine yapacaktır. Borçlu, ödeme emrinin kendisine tebliğinden itibaren süresi içinde bir dilekçe ile ödeme emrine itiraz etmezse, borcu ödemek zorundadır. Borca itiraz satıştan başka icra takip işlemlerini durdurmadığı için alacaklının itirazın kaldırılması için icra mahkemesine başvurması gerekmez. Borçlunun ise takibi durdurabilmek ve dahi mallarının haczini önleyebilmek için icra mahkemesinden itirazın kabulüne dair bir karar getirmesi gerekir.
İcra mahkemesi borçlunun borca itirazı hakkında yapacağı incelemeyi mutlaka duruşmalı olarak en geç otuz gün içinde yapacaktır. Mahkeme borcun var olmadığını itfa veya imhal edildiğinin resmi veya imzası ikrar edilmiş bir belge ile ispatlanması halinde itirazı kabul eder. İcra mahkemesi hakimi borçlunun itiraz dilekçesine ekli olarak ibraz ettiği belgelerden borcun itfa veya imhal edildiğini veya senedin metninden zamanaşımına uğradığı veya borçlunun borçlu olmadığı kanaatine varırsa itirazın esası hakkında karar verinceye kadar icra takibinin geçici olarak durdurulmasına karar verebilir. Geçici durdurma kararı ihtiyati tedbir mahiyetindedir.
Borca itiraz sebepleri; borçlunun borçlu olmadığı, borcun itfa edildiği, mehil verildiği, alacağın zamanaşımına uğradığı iddialarıdır. Bu sebepler kanunda sınırlı olarak sayılmıştır.
1. Borçlunun borçlu olmadığı itirazı
Borçlu borçlu olmadığı hususunda itiraz etmek istiyorsa bunu ödeme emrinin kendisine tebliğinden itibaren 5 gün içinde icra mahkemesine bir dilekçe ile bildirir. Borçlunun yalnız “itiraz ediyorum” demesi yeterli olup borca itiraz sebebini ayrıca ve açıkça bildirmek zorunda değildir. Borçluya karşı maddi hukuk hükümlerine göre takip yapılabilmesinin mümkün olduğu hallerde kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takip yapılabilecektir. Maddi hukuka dayanan itiraz sebepleri itirazlar ve defiler olup burada defiler de itiraz kapsamı içinde alınmaktadır. Mutlak defileri (borca itiraz sebepleri) kendisine karşı takip yapılan borçlu olmadığı itirazı altında icra mahkemesine bir dilekçe ile bildirebilir. Bonoların içeriği bu senette bağlı hak yönden o derece mutlak bir ölçü olmaktadır ki; borçlu senetten anlaşılan borca itiraz sebeplerini (defileri) her alacaklıya karşı ileri sürebilir. Zira alacaklı senedin metnini görerek almıştır.
Senedin şekil koşullarına ilişkin defiler bütün ilgililer bakımından senedin hükümsüzlüğünü gerektirir. Bu gibi hallerde de borçlu defilerini itirazında ileri sürebilir.
Senet yapma iradesine ilişkin defilerden mutlak defi olarak kabul edilenler de icra mahkemesine aynı şekilde bildirilebilir.
Kural olarak alacaklı elindeki bonoya dayanarak senet borçlusunun önceki hamillerinden birine karşı doğmuş olan şahsi defileri senedin halihazırdaki yetkili hamiline karşı ileri sürülemeyecektir. Ancak bu kuralın iki istisnası vardır bunlar;yetkili hamilin senedi iktisap ederken kasden borçlu zararına hareket etmiş olması halinde ,borçlu kendisi ile önceki hamillerden biri arasında doğrudan doğruya mevcut ilişkilerden doğan defileri yetkili hamile karşı ileri sürebilir ve bononun vadesi geçtikten ve ödememe protestosu düzenlendikten veya protestonun düzenlenmesi için belirli bir süre geçtikten sonra ciro edilmesi halidir. Bu ciro alacağın temliki hükümlerini doğurur. Bu nedenle de önceki hamillere ileri sürülebilecek defiler yetkili (halihazır) hamile de ileri sürülebilir.
2. Borcun itfa olunduğu itirazı
İtfa borcun ortadan kaldırılması halidir. Bu halde borcun varlığı kabul edilmekte fakat sonradan ortadan kaldırıldığı, ödeme emrinin tanzim ve tebliğ tarihleri itibariyle borcun mevcut olmadığı beyan edilmektedir. Bağışlama, ödeme, yenileme, alacaklı ve borçlu sıfatlarının birleşmesi, vazgeçme, bağışlama nedeniyle ibra, sulh sözleşmesi, senedin iptali , iptal sebebiyle mahkemece tevdi izni ve tevdi yeri belirlenmesi , vadesinde ödeme için ibraz edilmeyen senet bedelinin borçlu tarafından notere tevdi edilmesi itfa olarak kabul edilmektedir.
İtfa itirazı bir şahsi defidir ve bu sebeple borçlu tarafından her hamile karşı ileri sürülemeyip sadece kendisinden önceki hamillerden birisi veya senedi tanzim eden kimse arasında doğrudan doğruya mevcut ilişki varlığı sebebiyle bunlara karşı ileri sürülebilir.
3. Borcun ertelendiği (mehil verildiği) itirazı
Borcun ertelenmesi, takip öncesi veya sonrasında alacaklının borçluya borcun ileri bırakılması için süre tanınmasıdır. Kambiyo hukuku bakımından ise, kambiyo senedinde yazılı vadenin haricen yapılan bir anlaşma veya alacaklının tek taraflı bir beyanı ile uzatılmasıdır. Esasında vade değişmemekte, ödeme zamanı değiştirilmektedir. Zira vadesi kanunda öngörülenden başka şekilde yazılan veya birbirini takip eden vadeleri gösteren bono batıl sayılır.
4. Borcun zamanaşımına uğradığı itirazı
Bono hakkında açılacak davalar vade tarihinden üç yıl geçmekle zamanaşımına uğrar. İcra mahkemesi borçlunun zamanaşımı itirazını alacaklının ibraz ettiği bonodaki vade ve takip tarihini esas alarak inceleyecektir. Hamil zamanaşımı süresi içinde müracaat hakkını herhangi bir sebeple kullanmamış ise söz konusu bono kambiyo senedi niteliğini ve değerini kaybedeceğinden alacaklı tarafından kambiyo senetlerine özgü takibe konu yapılamayacaktır. Ancak pek tabiidir ki zamanaşımına uğramış borç eksik borç teşkil edeceğinden senetten ayrı olarak ve örneğin asıl borç ilişkisine dayanılarak alacağın tahsili mümkün olacaktır. Bu halde temel borç ilişkisinin tabi olduğu genel zamanaşımı süreleri uygulanacaktır.
Borçlu icra mahkemesine itirazında bildirdiği sebeplerle bağlıdır. Bunları değiştiremez ve pek tabii ki genişletemez. Ancak borçlu bononun metninden anlaşılan itiraz sebeplerini icra mahkemesindeki ilk duruşmada ileri sürebilir.
Kambiyo senetlerine özgü takipte takibin niteliğine aykırı düşmedikçe genel haciz yolu ile takibe ait hükümler de uygulama alanı bulacaktır. Nitekim İİK 170b maddesinde 61. maddenin 2,3,4,5 fıkraları ve 62-72 maddeler takibin niteliğine aykırı düşmedikçe uygulanacağı düzenlenmektedir.
Kambiyo senetlerine özgü takibin ödeme emrinin kesinleşmesinden sonraki aşamaları tamamen genel haciz yolundaki gibidir. Borçlunun malları genel hükümlere haczedilecek , genel hükümlere göre satılacak , elde edilen paralar genel hükümler göre paylaştırılacak ya da ödenecektir.
7 gün süresi var diye biliyorum ödemenin