İş Kanunu Kapsamı

Uzerime kayıtlı olan ticari minubuste(hatlı minubus) te calısan soforle iş akdimi kendime gore gecerli olan sebeplerden dolayı fesh ettim.Daha sonra sofor tarafından kıdem tazminatı sebebi ile mahkemeye verildim.Fakat benim sofor ile calısma seklim kiralama usuludur,fakat bu konuda resmi bir evrak elimde yoktur.Fakat tanık ile bunu kanıtlayabilirim.Bunun yanında ticari minubus dısında hicbir gelirim yoktur.Bildigim kadarıyla 507 sayılı kanuna gore bir işletmede çalışan sayısı 3 kisiden az ise vede işverenin yalnızca gecimini saglayacak duzeyde ise bu işletmeye iş kanunu uygulanamaz.Benim kanaitime gore benim durumum yalnız esnaf duzeyinde oldugundan iş kanun bana uygulanamaz,dolayısıyla bir kıdem tazminatı soz konusu olamaz.Bunun yanında yanımda calısan sofor benimle calıstıgı donemde sosyal hak olarak bagkuru vardır,bu durum benim işçim olmadıgının ispatı mahiyetinde delil teşkil edermi?Nihayetinde bu sahıs kıdem tazminatı alabilirmi?Bunla beraber mahkememeye sundugu delillerde tutarsızlık vardır belirttigi çalışma doneminde minubus adıma kayıtlı olmadıgı halde calıstıgını iddia etmektedir bunun yanında bircok tutarsızlık vardır bunların davaya tesiri ne yonde olur? Yardımlarınız için teşekkürler...

HD 09, E: 2003/003314, K: 2003/016416, Tarih: 07.10.2003
[*]ÜÇ KİŞİNİN ÇALIŞTIĞI İŞYERİ[*]İŞ KANUNUNUN UYGULANMASI

1475 Sayılı İş Kanununun 5/5.maddesi çerçevesinde 507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkarlar Kanununun 2. maddesi gereğince üç kişinin çalıştığı işyerlerinde iş kanununun uygulanmaz.

(1475 s. İş K. m. 5/5) (507 s. ESK. m. 2)

Davacı, kıdem ve ihbar tazminatı, fazla mesai, izin ücreti ile genel tatil gündeliklerinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.

Yerel mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.

Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı, davalı babasının minibüsünde hizmet akdi ile çalıştığını belirterek ihbar ve kıdem tazminatı ile diğer işçilik alacaklarını istemiştir. Davalı ise davalının iş kanunu kapsamında olmadığını kendisinin sadece minübüs işletmeciliiğinden geçimini sağladığını 3 kişi'den fazla çalışan olmadığını bu nedenle görev yönünden davanın reddini istemiştir. Mahkeme ihbar kıdem tazminatı ve izin alacaklarını hüküm altına almıştır.

1475 Sayılı İş Kanununun 5/5.maddesi çerçevesinde 507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkarlar Kanununun 2. maddesi gereğince üç kişinin çalıştığı işyerlerinde iş kanununun uygulanmayacağı dikkate alınmadan bu hususda herhangi bir araştırma yapılmadan eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 7.10.2003 gününde oybirliği ile karar verildi.

----------------------
HD 09, E: 2001/019900, K: 2001/018867, Tarih: 03.12.2001
[*]KIDEM TAZMİNATI[*]ESNAF VE KÜÇÜK SANATKARLAR KANUNUNUN KAPSAMI

Geçimini sınırlı olarak dolmuş ve şoförlükle temin eden kimselere ait olup en çok üç kişinin çalıştığı iş yerlerinde İş Kanunu hükümleri uygulanmaz.

(1475 s. İş K. m. 5, 14) (507 s. ESK. m. 2)

DAVA : Davacı, kıdem tazminatının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.

Yerel mahkeme, davayı görev yönünden reddetmiştir.

Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

YARGITAY KARARI

Davacı davalılara ait 6.5.1998 plakalı dolmuş işyerinde şoför olarak hasılattan %20 pay ücret usulü ile çalıştığını, hizmet aklinin feshedildiğini belirterek kıdem tazminatı isteğinde bulunmuştur.

Mahkemece, davacı ve davalıların 507 Sayılı Yasanın 2.maddesi kapsamında oldukları davacının 1475 sayılı İş Kanunu'nun 5/5 maddesi uyarınca işçi sayılmayacağı, ayrıca davacı ile davalılar arasında %20 kar payı ile çalışmış olup, hizmet akdi ilişkisi olmadığı gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir.

Belirtmek gerekir ki "bağımlılık" ve "zaman" unsurları nedeniyle davacı ile davalılar arasında hizmet akdi ilişkisi olduğu açıktır. Davacının elde edilen hasılattan %20 pay usulü ücretle çalışması bu olguyu değiştirmez. Diğer taraftan 1475 Sayılı İş Kanunu'nun 5/5 maddesinde 507 Sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkarlar Kanunu'nun 2. maddesinin tarifine uygun yani geçimini sınırlı olarak dolmuş ve şoförlükle temin eden kimselere ait olup en çok 3 kişinin çalıştığı iş yerlerinde İş Kanunu hükümlerinin uygulanamayacağı öngörülmüştür. Bu düzenleme uyarınca davalıların geçimini münhasıran dolmuşçulukla sağlayıp sağlamadıklarının tespiti önem taşımaktadır. Mahkemece bu husus araştırılmadan eksik inceleme ve yazılı gerekçe ile görevsizlik kararı verilmesi hatalıdır.

SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 3.12.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi.


------------------------
HD 09, E: 2001/018408, K: 2001/017560, Tarih: 12.11.2001
[*]ESNAF ODASINA KAYITLI İŞYERİ[*]İŞ KANUNUNUN KAPSAMI

Esnaf odasına kayıtlı bir işyerinin 1475 sayılı İş Kanununun 5/1-5 maddesi kapsamında sayılması için üç ve daha az kişinin çalışmış olması yanında işverenin sınırlı olarak minibüs işletmeciliği ve şoförlükle geçimini temin eden kimselerden olması gerekir.

(1475 s. İş K. m. 5)

DAVA : Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı ile izin ücretinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.

Yerel mahkeme, davayı görev yönünden reddetmiştir. Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü:

YARGITAY KARARI

Davacı, davalıya ait minibüs işletmeciliği işyerinde geçen hizmeti karşılığı ihbar ve kıdem tazminat isteğinde bulunmuştur.

Mahkemece savunmaya değer verilerek davalının esnaf olduğu işyerinde üç kişiden daha fazla kişi çalışmadığı işyerinin 1475 Sayılı İş Kanununun 5/1-5 maddesi kapsamında kaldığı gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir.

Belirtmek gerekir ki esnaf odasına kayıtlı bir işyerinin 1475 sayılı İş Kanununun 5/1-5 maddesi kapsamında sayılması için üç ve daha az kişinin çalışmış olması yanında işverenin sınırlı olarak minibüs işletmeciliği ve şoförlükle geçimini temin eden kimselerden olması gerekir. Davacı taraf davalı işverenin minibüs işletmeciliği yanında gayri menkul kira gelirini elde ettiğini iddia ederek bu konuda kira sözleşmesi ibraz etmiştir. Mahkemece bu husus araştırılıp tartışılmadan eksik inceleme ile karar verilmesi hatalıdır.

SONUÇ : Temyiz olunan kararın, yukarıda gösterilen nedenle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 12/11/2001 gününde oybirliğiyle karar verilmiştir.

-------------------------
HD 09, E: 1997/016827, K: 1997/018156, Tarih: 27.10.1997
[*]ESNAF OLMANIN HİZMET AKDİNE GÖRE ÇALIŞMAYI ENGELLEMEMESİ[*]ESNAF OLAN İŞVERENİN İŞ İLİŞKİSİNİN İŞK KAPSAMINA GİRMESİNİN ŞARTLARI[*]GÖREVLİ MAHKEME

Bir kimsenin Esnaf ve Sanatkarlar Sicili ile otobüs ve şoförler odasına kayıtlı olması bir işveren nezdinde hizmet akdi ile çalışmasına engel teşkil etmez.

Davalı kendisinin esnaf olduğunu iddia ettiğine göre, önce bu durumun belirlenmesi ve esnaf ise işyerinde üçten fazla işçi çalışmıyorsa İş Kanunu m. l/I-5'e göre iş ilişkileri İş Kanunu kapsamı dışında kaldığından dilekçenin görev yönünden reddine; işyerinde üçten fazla işçi çalışıyorsa dilekçenin kabulü ise İş Kanunu hükümlerine uygun sonuca gidilmelidir.

(1475 s. İş K. m. 1, 5) (507 s. ESK. m. 2)

DAVA : Davacı, ihbar ve kıdem tazminatı ile izin ücretinin ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.

Yerel mahkeme isteği kısmen hüküm altına almıştır.

Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Dosyadaki bilgi ve belgelere göre davacının Esnaf ve Sanatkarlar Sicili ile otobüs ve şoförler odasına kayıtlı olduğu anlaşılmaktadır. Ancak bu durum davacının mahkemenin kabulünde olduğu gibi bir işveren nezdinde hizmet akdiyle çalışmasına engel teşkil etmez. Davalının geçimini sınırlı olarak otomobilcilik ve şoförlükle temin eden kimselerden olup olmadığı mahkemece araştırılmamıştır. Gerçekten davalı kendisinin 507 sayılı Kanunun 2. maddesine göre esnaf ve sanatkar statüsünde olduğunu savunduğuna göre bu durumun tespiti mahkemenin görevinin belirlenmesi yönünden önemlidir. O halde mahkemece yapılacak iş davalının esnaf olup olmadığı hususu araştırılıp şayet, geçimini otomobilcilik ve şoförlükle temin ettiği anlaşıldığı ve 1475 sayılı İş Kanununun 5/1-5. maddesi uyarınca takside üç kişiden fazla kişinin çalışmadığı belirlendiği takdirde dava dilekçesinin görev yönünden reddine, bu madde kapsamına girmeyen bir çalışmanın belirlenmesi durumunda ise şimdiki gibi karar vermekten ibarettir.

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 27/10/1997 gününde oybirliğiyle karar verildi.
------------------------
bu kararlar ışığında bir avukatla görüşmenizi tavsiye ederiz