Çocuk Mahkemelerinin Kuruluşu, Görev ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun
Ekleyen: Başak | Tarih: 17-02-2007 | Kategori: Mevzuat | Not 
Kanun Numarası : 2253
Kabul Tarihi : 7/11/1979
Yayımlandığı R.Gazete: Tarih: 21/11/1979 Sayı: 16816
Yayımlandığı Düstur : Tertip: 5 Cilt: 19 Sayfa: 3
BİRİNCİ BÖLÜM
Kuruluş
Mahkemelerin kuruluşu:
Madde 1 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/1. md.)
Her ilde ve büyük şehir belediyeleri hudutları içinde kalan ilçeler hariç,merkez nüfusu yüzbinin üzerindeki her ilçede bir çocuk mahkemesi kurulur. Çocuk mahkemeleri bir başkan ve iki üyeden teşekkül eder.
İş durumunun gerekli kıldığı yerlerde birden fazla çocuk mahkemesi kurulabilir. Çocuk mahkemelerinde görev yapacak başkan ve üyeler, Hakimler ve SavcılarYüksek Kurulu tarafından doğrudan doğruya bu mahkemelere atanabilecekleri gibi,iş ve kadro imkanları nazara alınarak, görevli oldukları mahaldeki çocuk mahkemeleri nezdinde yetki ile de görevlendirilebilirler.
Başkan ve üyelerin nitelikleri:
Madde 2 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/2. md.)
Çocuk mahkemelerinin adli yargı hakimleri arasından seçilen başkan ve üyelerin tercihan; 30 yaşını bitirmiş bulunmaları, çocuk sahibi ve kadro imkanlarının elverdiği oranda ayrı cinsiyette olmaları gereklidir.
Başkan ve üyelerin görev yapmamaları hali:
Madde 3 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/3. md.)
Çocuk mahkemesi başkan ve üyelerinin hukuki veya fiili sebeplerle görev yapmamaları halinde, bu mahkemede görev yapacak başkan ve üyeler, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca önceden belli edilir.
Savcılık teşkilatı:
Madde 4 - Bu kanuna göre savcılık görevi, çocuk mahkemelerinin bulunduğu yerdeki Cumhuriyet Savcısı veya görevlendireceği yardımcıları tarafından yerine getirilir.
Temyiz mercii:
Madde 5 - (Mülga: 6/11/1981 - 2552/17 md.)
KANUNLAR, ŞUBAT 1989 (EK - 3)
İKİNCİ BÖLÜM
Çocuk Mahkemelerinin Görev ve Yetkileri
Çocuk mahkemelerinin görevi:
Madde 6 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/4.md.)
15 yaşını bitirmeyen küçükler tarafından işlenen ve genel mahkemelerin görevine giren suçlarla ilgili davalara çocuk mahkemelerinde bakılır.
Çocuk mahkemeleri, bu Kanunda yazılı tedbirleri alır ve Kanunla verilen diğer görevleri yapar.
Olağanüstü haller, sıkıyönetim ve savaş hali ile askeri mahkemelerin görevlerine giren suçlar ve Anayasanın 143 üncü maddesinin birinci fıkrasında sayılan suçlara dair hükümler saklıdır.
Çocuk Mahkemelerinin yargı çevresi:
Madde 7 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/5.md.)
İllerdeki çocuk mahkemelerinin yargı çevresi, kurulduğu ilin mülki yönden bağlı bulunduğu ilçelerin hudutları ile, ilçelerdeki çocuk mahkemelerinin yargı çevresi ise, Adalet Bakanlığının teklifi üzerine Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir.
Tedbirlerde yetki:
Madde 8 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/6.md.)
10 uncu maddede yazılı tedbirler suçun işlendiği yerde, yetkili çocuk mahkemesince alınabileceği gibi, küçüğün menfaatleri bakımından ailesinin veya birlikte yaşadığı kimselerin bulunduğu yerde, yetkili çocuk mahkemelerince de alınabilir.
Suçların birlikte işlenmesi hali:
Madde 9 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/5 md.)
Bu Kanunun kapsamına giren küçüklerin büyüklerle birlikte suç işlemeleri halinde hazırlık soruşturması sonunda evrak tefrik olunur.
Bu halde de çocuk mahkemeleri küçükler hakkında gerekli tedbirleri uygulamakla beraber, lüzum gördüğü takdirde küçükler hakkındaki yargılamayı genel mahkemedeki davanın sonucuna kadar bekletebilir.
Davaların birlikte yürütülmesinin zorunlu görülmesi halinde; genel mahkemeler, yargılamanın her safhasında çocuk mahkemelerinin uygun bulması şartıyla birleştirme kararı verebilir. Bu takdirde birleştirilen davalar genel mahkemelerde görülür.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Tedbirler, Cezalar ve Bunların Uygulanması
Küçüklere uygulanacak tedbirler:
Madde 10 - Küçükler hakkında aşağıda yazılı tedbirler uygulanır.
1. Veliye, vasiye veya bakıp gözetmeyi üzerine alan akrabadan birine teslim,
2. Bakıp gözetmeyi üzerine alan güvenilir bir aile yanına yerleştirme,
3. Bu maksatla kurulmuş çocuk bakım ve yetiştirme yurtlarına veya benzeriresmi yahut özel kurumlara yerleştirme,
4. Genel ve katma bütçeli daireler, mahalli idareler, bankalar, İktisadi Devlet Teşekkülleri ve bunların ortaklıkları tarafından kurulmuş fabrika, müessese veya ziraat işletmeleri veya benzeri teşekküllerle işyerlerine yahut meslek sahibi bir usta yanına yerleştirme,
5. Resmi veya özel bir hastaneye veya tedavi evine yahut eğitimi güç çocuklara mahsus kurumlara yerleştirme,
11 yaşını bitirmemiş küçükler hakkında tedbir uygulaması:
Madde 11 - Fiili işlediği zaman 11 yaşını bitirmemiş olanlar hakkında kovuşturma yapılamaz ve ceza verilemez.
Ancak, fiil kanunen bir seneden ziyade hapis cezasını veya daha ağır bir cezayı müstelzim ise haklarında 10 uncu maddede yazılı tedbirlerden biri uygulanır.
11 yaşını bitirmemiş küçükler hakkında, veli veya vasi yahut bakmakla yükümlü kimseler tarafından yeterli tedbir alınması halinde, mahkemece diğer tedbirler uygulanmayabilir.
15 yaşını doldurmayan küçükler hakkındaki tedbir ve cezalar:
Madde 12 - Fiili işlediği zaman 11 yaşını bitirmiş olup da,15 yaşını doldurmamış olan küçükler hakkında 20 nci maddeye göre yapılan inceleme, ceza tertibini gerektirmiyorsa mahkemece 10 uncu maddede yazılı tedbirlerden biri uygulanabilir.
Aksi halde haklarında aşağıda yazılı ceza tayin olunur.
1. İdam cezası yerine 15 sene ve müebbet ağır hapis cezası yerine 10 seneden aşağı olmamak üzere hapis cezası verilir.
2. Diğer cezalar yarıya indirilir. Ağır hapis cezaları hapse çevrilir.Ancak,bu fıkranın tatbiki suretiyle hükmolunacak cezalar her fiil için 7 seneden fazlaolamaz.
3. Kamu hizmetlerinden yasaklılık ve genel güvenlik gözetimi altına alınmak cezaları uygulanmaz.
Bu hükümlülükler tekerrüre esas olamaz. İçtima halinde Türk Ceza Kanununun genel hükümleri uygulanır.
Fiili işlediği zaman 15 yaşını bitirmeyen sağır - dilsizler hakkında kovuşturma yapılamaz, bunlar hakkında 10 uncu maddede yazılı tedbirlerden biri uygulanır.
Tedavi kurumlarına yerleştirme:
Madde 13 - 20 nci maddeye göre yapılan araştırma sonunda fiili işlediği zaman şuurunun veya harekatının serbestisini tamamen kaldıracak surette akıl hastalığına müptela olduğu anlaşılan küçüğün, mahkemece resmi veya özel bir hastaneye yerleştirilmesine karar verilir.
Resmi veya özel bir hastaneye yerleştirilen küçük yerleştirildiği müessesenin sağlık kurulunca iyileştiğine dair verilecek rapor üzerine çocuk mahkemesince serbest bırakılır.
Bu husustaki rapor ve kararda hastalığın ve suçun mahiyeti gözönünde tutularak kamu güvenliği bakımından, küçüğün tıbbi kontrol ve muayeneye tabi tutulup tutulmayacağı, tutulacaksa müddet ve fasılası da gösterilir.
Tıbbi kontrol ve muayene çocuk mahkemesinin bulunduğu yer Cumhuriyet Savcılığınca karar ve raporda gösterilen müddet ve fasılalarla küçüklerin bulunduğu mahalde, yoksa en yakın selahiyetli mütehassısı olan bir hastane sağlık kuruluna sevkedilmeleri suretiyle temin olunur.
Bu tıbbi muayene sonuçları gerektiriyorsa; Küçük, Çocuk Mahkemesi kararıyla yine resmi veya özel bir hastaneye yerleştirilir.
KANUNLAR, HAZİRAN l988 (EK - 2)
Korunmaya muhtaç küçükler hakkında tedbir uygulaması :
Madde 14 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/7.md.)
Veli, vasi, bakmakla mükellef olan kimse veya Cumhuriyet savcılığının talebi üzerine, beden, ruh ve ahlak gelişmeleri veya şahsi güvenlikleri tehlikede olan yahut ebeveynine karşı vahim bir itaatsizlikte bulunan küçükler hakkında, küçüğün bulunduğu yerde, yetkili çocuk mahkemesince 10 uncu maddede yazılı tedbirlerin biri uygulanır.
Diğer kanunlara göre de, küçükler hakkında koruma tedbiri alınması çocuk mahkemelerine aittir.
Tedbirlerin müddeti:
Madde 15 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/6 md.)
Küçükler hakkında uygulanacak tedbirler, en geç 18 yaşını bitirmeleri ile sona erer.
Tedbir uygulanmaması:
Madde 16 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/7 md.)
Hüküm zamanı 18 yaşını bitirmiş bulunanlar hakkında tedbir uygulanmaz. Tedbirlerin değiştirilmesi veya kaldırılması:
Madde 17 - Gözetici, veli, vasi, bakıp gözetmeyi üzerine alan kimse veya Cumhuriyet Savcılığı ile 10 uncu maddede yazılı teşekkül veya kurumların yetkilileri tarafından yapılan müracaat üzerine veya re`sen çocuk mahkemesi küçük hakkında uygulanan tedbir yerine bir diğerini uygulamaya veya büsbütün kaldırmaya yetkilidir.
(Değişik: 25/2/1988 - 3412/8.md.) Uygulanan bir tedbirin değiştirilmesine,bu tedbire hükmeden mahkeme yetkilidir. Acele hallerde küçüğün bulunduğu yerde,yetkili çocuk mahkemesince de geçici tedbir alınabilir. Bu takdirde durum ilk tedbiri alan mahkemeye bildirilir. İcabeden tedbire veya tedbirin değiştirilmesine bu mahkemece hükmolunur.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Soruşturma ve Kovuşturma Usulleri
Soruşturma ve kovuşturma usulü:
Madde 18 - Bu kanunda hüküm bulunmayan hallerde Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu hükümleri uygulanır.
Soruşturma:
Madde 19 - Küçüklerin işledikleri suçlarda hazırlık soruşturması C. Savcısı veya görevlendireceği yardımcıları tarafından bizzat yapılır.
Kovuşturma yapılmasına yer olmadığına karar verilmesi küçük hakkında tebir uygulanmasına mani değildir.
(Değişik: 25/2/1988 - 3412/12.md.) 10 uncu maddede sayılan tedbirler saklı kalmak kaydı ile, aşağı haddi 3 yılı aşmayan hürriyeti bağlayıcı cezayı müstelzim fiillerden dolayı, kovuşturma ve yargılama safhasında küçükler hakkında tutuklama kararı verilemez.
Ceza veya tedbir uygulanmasından önce yapılacak inceleme:
Madde 20 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/8 md.)
Bu Kanunda gösterilen ceza ve tedbirlerin uygulanmasından önce küçüğün işlediği suçun anlam ve sonuçlarını kavrayabilme yönünden bedeni, akli ve ruhi durumu mütehassıs kimselere tespit ettirilir.
Ceza ve tedbirin uygulanmasından önce gerekirse küçügün aile, terbiye, okul durumu, gidişatı, içinde yetiştiği ve bulunduğu şartlar veya bunlar gibi gerekli görülen sair hususlar çocuk mahkemeleri nezdinde görevlendirilmiş olan sosyal hizmet uzmanları veya yardımcıları veya pedegog veya psikolog veya psikiyatr gibi uzmanlar marifetiyle araştırılır. Çocuk mahkemelerinde görevlendirilmiş olan bu personelin iş durumlarının müsait olmaması veya görevin bunlar tarafından yapılmasında bir engel bulunması ya da atama yapılmamış olması hallerinde çocuk mahkemeleri bu araştırmanın yapılması için resmi veya özel kurum ve kuruluşlarda çalışan bu tür uzmanları, bunların da bulunmaması halinde bu araştırmayı yapabilecek nitelikte olan kimseleri görevlendirir.
Yukarıdaki fıkralar gereğince yapılan araştırma ve inceleme sonucu gerekirse küçüğün bir müşahade merkezinde müşahade altına alınmasına da karar verilebilir.
Geçici tedbirler:
Madde 21 - Cumhuriyet savcısı veya görevlendireceği yardımcı soruşturmayı yaparken gerekli gördüğü takdirde küçük hakkında 10 uncu maddede gösterilen tedbirlerden birinin geçici olarak uygulanmasını çocuk mahkemesinden talep edebilir.
Adli görev:
Madde 22 - 20 nci maddeye göre yapılan araştırma ve inceleme sebebiyle kanun tarafından kendilerine verilen veya kanun dairesinde kendilerinden istenilen çocuk mahkemelerine müteallik vazife ve işlerde suistimal veyahut ihmal ve terahi gösteren Devlet Memurları ile çocuk mahkemesinin yazılı istek ve emirlerini yapmakta suistimal veya ihmalleri görülen zabıta amir ve memurları hakkında Cumhuriyet Savcılığınca doğrudan doğruya kovuşturma yapılır.
Vali ve kaymakamlar hakkında Memurin Muhakematı Hakkındaki Kanun hükümleri saklıdır.
Şahsi davada usul:
Madde 23 - Küçüklerin işledikleri suçlardan dolayı aleyhlerine şahsi dava açılamaz.
Şikayetin geri alınması:
Madde 24 - Kovuşturma yapılabilmesi dava veya şikayete bağlı suçlarda, suçtan zarar gören kimselerin vazgeçmesi kamu davasını düşürmez. Ancak, yargılama sonunda suçun sabit olması halinde ceza uygulanmaz. Bu hal 10 uncu maddede yazılı tedbirlerden birinin uygulanmasına mani değildir.
Duruşmanın gizliliği ve yeri:
Madde 25 - Küçüklerin duruşması mutlaka gizli olur. Hüküm dahi gizli tefhim olunur.
(Değişik: 6/11/1981 - 2552/9 md.) Mahkemenin izniyle yargılamanın her safhasında küçüğün müdafii, velisi, vasisi, sosyal hizmet alanlarında faaliyet gösteren resmi ve gönüllü kuruluşların temsilcileri, çocuk mahkemeleri nezdinde görevlendirilmiş bulunan sosyal hizmet uzmanları veya yardımcıları ile pedegog,
psikolog, psikiyatr veya araştırma ya da gözetimle görevli sair kimseler hazır bulunabilirler.
KANUNLAR, HAZİRAN 1988 (EK - 2)
Duruşmada hazır bulunan küçük, menfaati gerektirdiği takdirde duruşma salonundan çıkarılabileceği gibi, sorgusu yapılmış olan küçüğün duruşmada hazır bulundurulmasına da lüzum görülmeyebilir. Bu takdirde küçüğün müdafii duruşmada hazır bulunabilir.
Küçüklerin işledikleri suçlara ilişkin davaların duruşması genel mahkemelerin bulunduğu bina içinde veya dışında bu amaçla tahsis edilen yerlerde yapılır.
Uygulanmayacak usul:
Madde 26 - Küçükler tarafından işlenen suçların soruşturma ve kovuşturmasında 3005 sayılı meşhut suçlar muhakeme usulü hakkındaki Kanun hükümleri uygulanmaz.
İtiraz mercii:
Madde 27 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/9.md.)
Çocuk mahkemelerinin kararlarına karşı itirazı inceleyecek merci, kararı veren çocuk mahkemesine en yakın çocuk mahkemesidir.
Temyiz:
Madde 28 - Çocuk mahkemelerince verilen kararlar aleyhine ancak esas hükümle birlikte temyiz yoluna başvurulabilir.
(son fıkra mülga: 25/2/1988 - 3412/12.md.)
BEŞİNCİ BÖLÜM
Gözetim ve Gözetim Delegeleri
Gözetim:
Madde 29 - İşlediği suçtan dolayı hakkında 10 uncu maddede yazılı tedbir uygulanmış veya hükmedilmiş cezası ertelenmiş olan küçüğün 3 yıla kadar gözetim altında bulundurulmasına karar verilebilir. Bu takdirde küçüğe, veliye, vasiye veya bakıp gözetmeyi üzerine alan kimseye gözetim tedbirinin gayesi ve gerektirdiği yükümlülükler haber verilir.
(İkinci fıkra Mülga: 6/11/1981 - 2552/17 md.)
Gözetim süresi kararda gösterilir. Şartlı erteleme halinde gözetim en az deneme devresi sonuna kadar devam eder.
Görevliler:
Madde 30 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/10 md.)
Bu Kanunun 20 nci maddesinin ikinci bendinde yazılı sosyal araştırma ve 29 uncu maddesinde yazılı gözetimi yapmak üzere Adalet Bakanlığınca her çocuk mahkemesine yeteri kadar öncelik sırasına göre sosyal hizmet uzmanı veya yardımcısı, pedegog, psikolog, psikiyatr atanır. Çocuk mahkemelerine atanan sosyal hizmet uzmanları veya yardımcıları ile pedegog, psikolog ve psikiyatrlara almakta oldukları aylıkların brüt tutarının yüzde ellisi oranında ödenek verilir.
Bu görevlilerin bulunmaması veya iş durumlarının müsait olmaması veya görevin bunlar tarafından yapılmasında bir engel bulunması halinde bu gözetimi yapabilecek nitelikte olan kimseler örevlendirilir.
Sosyal hizmet konularında faaliyet gösteren resmi veya gönüllü kurumlar gözeticilik yapabilecek kimselerin bir listesini her yılbaşında mahkemeye verirler. Hayırsever diğer kimseler de mahkemeye başvurabilir. Mahkeme bunların ahlaki ve içtimai durumlarını inceledikten sonra seçtiği kimselerin isimlerini listeye kaydeder.
Çocuk mahkemesi her zaman yukarda yazılı kurum ve derneklerden aday göstermelerini isteyebilir.
Gözetim delegelerinin görevleri:
Madde 31 - Gözetim delegeleri, gözetimlerine verilen küçüklerin temayüllerini ve gidişatını devamlı olarak gözetirler; gerekli gördükleri takdirde veli,vasi veya sair kimse veya kurumlardan her türlü bilgileri toplar ve keyfiyeti bir raporla çocuk mahkemesine bildirirler. Gözetime tabi küçüğün, temayülleri ve gidişatı hakkında gerektiğinde ve herhalde, iki ayda bir rapor verilir. Gözetim delegeleri, gözetime engel teşkil eden durumlar ortaya çıktığı takdirde derhal çocuk mahkemesine bildirmek suretiyle önlenmesini isterler.
(Ek: 6/11/1981 - 2552/11 md.) Gözetimin ne şekilde yapılacağı ve bu işlerde çalıştırılan kimselerin yetiştirilmeleri ve görevleri ile ilgili sair ayrıntılar Adalet Bakanlığınca düzenlenecek bir yönetmelikle belirlenir.
Ücret:
Madde 32 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/12 md.)
Çocuk mahkemelerinde, 20 nci maddenin ikinci bendi ve 30 uncu maddenin üçüncü fıkrası uyarınca geçici olarak görevlendirileceklere 31 inci maddeye göre düzenlenecek yönetmelikteki esaslar çerçevesinde çalışmalarına uygun ücret takdir olunur.
ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Küçüğün giderleri:
Madde 33 - Bir aile yanına veya paralı özel bir kurum veya benzeri teşekküllere yerleştirilen küçüğün giderleri Devletçe ödenir. Ödenecek bu meblağ çocuk mahkemelerince ittihaz olunacak bir kararla tespit edilir.
Medeni Kanun hükümleri gereğince bakmakla yükümlü olan kimsenin, küçüğün giderlerini karşılamaya mali durumu müsait olması halinde, Devletçe ödenen meblağın tahsili için ilgililere rücu edilir.
Adli sicil:
Madde 34 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/13 md.)
Küçükler hakkında adli sicile geçirilen bilgiler; ancak, soruşturma ve kovuşturma konusu olan işler sebebi ile Cumhuriyet savcıları, sorgu hakimleri ve mahkemelerce veya Yasama Meclisi üyeleri seçimleri ile ilgili olarak yetkili seçim kurullarınca istendiği takdirde adli sicilce bildirilir.
Birinci fıkra gereğince verilmiş olan bilgiler başka herhangi bir iş ve konu için kullanılmaz.
Hükümlerin yerine getirilmesi:
Madde 35 - Madde 2.1.2003 t. 4778 sk. ile yürürlükten kaldırılmıştır.
(Mülga Maddenin eski hali: Çocuk mahkemesi vermiş olduğu karar ve hükümlerin yerine
getirilip getirilmediğini her zaman denetler. )
Cezaların infaz edileceği yer:
Madde 36 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/14 md.)
Suçu işlediği zaman 11 yaşını bitirmiş olup da 15 yaşını bitirmeyen ve cezanın çektirilmesine başlandığı anda 18 yaşını doldurmayan küçüklerin cezaları çocuk ıslahevi veya çocuk cezaevlerinde çektirilir. Bunlar hakkında, çocuklara ait cezaların infazına ilişkin diğer kanunlar ve tüzüklerin bu kanuna aykırı olmayan hükümleri de uygulanır.
Küçüklere mahsus tevkifevleri:
Madde 37 - Küçük tutuklular küçüklere mahsus tevkifevlerine konulurlar. Küçüklere mahsus tevkifevi bulunmayan yerlerde büyüklere ait tevkifevlerinin ayrı kesimlerinde bulundurulurlar.
Şartlı erteleme:
Madde 38 - Para cezasından başka bir ceza ile hükümlü olmayan ve 15 yaşını doldurmayan küçük, işlediği bir suçtan dolayı ağır veya hafif para veya 3 yıla kadar hürriyeti bağlayıcı cezalardan biriyle mahkum olur ve geçmişteki haliyle ahlaki temayüllerine göre cezasının ertelenmesi ileride cürüm işlemekten çekinmesine sebep olacağı hakkında mahkemece kanaat getirilirse bu cezanın şartlı
olarak ertelenmesine hükmolunabilir.
Cezası bu suretle ertelenen küçük bir yıldan üç yıla kadar bir deneme devresine tabi tutulur.
Mahkeme deneme devresi zarfında küçüğü, muayyen bir meslek veya sanat öğrenmek, belli bir yerde ikamet etmek alkollü içki kullanmamak veya bunlar gibi bazı şartlara uymaya mecbur edebilir.
Küçük deneme devresi içerisinde, yapılan ikaz ve ihtarlara rağmen tabi tutulduğu eğitim ve ıslah şartlarını yerine getirmez veya başka kasti bir cürüm işlerse, mahkeme hükmolunan cezanın aynen çektirilmesine veya vahim görülmeyen hallerde deneme devresinin yarı nispetinde uzatılmasına karar verir.
Şartla salıvermede gözetim:
Madde 39 - Şartla salıverilmiş küçükler hakkında Türk Ceza Kanununun 28 inci maddesinin 3 ve 4 üncü fıkraları uygulanmaz.
Şartla salıverme devresi zarfında gözetimin esasları, küçüğün şartla salıvermiş olan mahkemece tespit olunur.
Küçüklerin şartla salıvermelerine, cezanın halen infaz edildiği yerdeki çocuk mahkemesince karar verilir.
Yayın yasağı:
Madde 40 - Suç işlemiş küçüklerin suçları veya bunların yargılanmaları ile ilgili olarak her türlü yayın yapılması yasaktır. Bu yasağa aykırı hareket edenler 5 000 liradan 30 000 liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırılırlar.
Fiilin tekerrürü halinde ayrıca, üç aydan altı aya kadar hapis cezası hükmolunur.
Küçük deyimi:
Madde 41 - Bu kanundaki küçük deyimi suçu işlediği tarihte henüz 15 yaşını bitirmemiş kimseleri kapsar.
Uygulanamayacak usul ve diğer kanunlar:
Madde 42 - Diğer kanunların bu kanuna aykırı hükümleri küçük suçlular hakkında uygulanmaz.
Küçüklerin yerleştirileceği devlete ait kurumlar:
Madde 43 - Bu kanunda öngörülen kurumlar Adalet Bakanlığınca kurulur. Bunların çalışma usul ve şekilleri yönetmelikle tespit olunur.
Görev ve yetkiler:
Madde 44 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/15 md.)
a) Küçüklerin cezalarının infaz edileceği ıslah ve eğitim evlerinin,bu Kanunun 10 uncu maddesine göre haklarında tedbir uygulanmış olan küçüklerin yerleştirileceği Devlete ait müesseselerin, müşahade merkezlerinin, küçüklerin kısa sürelerle kabul edilecekleri veya icabında müşahadelerinin yapılmasına elverişli kabul merkezlerinin, çocuk mahkemelerine ait bina ve küçüklere mahsus tevkifevlerinin tesisi,
b) Bu müesseselerin sevk ve idare tarzlarının tanzimi, buralara alınmış olan küçüklerin muhafaza, bakım ve eğitim işlerinin kontrolü,
c) Yukarda yazılı müesseselerde ve çocuk mahkemelerinde sosyal araştırma ve gözetimle görevli personelin özlük işlerinin yapılması, bu personelin hizmete yararlı olacak şekilde davamlı eğitim ve yetiştirilmelerinin sağlanması,
d) Küçüklerle ilgili mevzuat ve müesseseler üzerinde devamlı inceleme ve araştırmanın yapılması, bu konudaki kanun tasarı ve teklifleri hakkında mütalaa beyanı ve icabında, bunların bizzat hazırlanması,
e) Çocuk suçluluğunun sebep ve faktörleri üzerinde incelemeler yaparak önlenmesi çarelerinin araştırılması, bu hususta yerli, yabancı ve milletlerarası kurum ve teşekküllerle temas temini,
f) Çocuk suçluluğu konusunda gereken istatistiklerin hazırlanması, velayet ve vesayetin nezi ve küçüklere vasi tayinine dair işlemlerin takip edilmesi,
g) Eğitimi güç küçüklerin yerleştirildiği kurumlar ve küçüklerin zararlı yayınlardan korunması hususunda Milli Eğitim; çeşitli işlerde çalışan küçükler bakımından Çalışma; filmlerin küçükler yönünden kontrolü için İçişleri ve küçüklerin yerleştirileceği tedavi kurumları ve sosyal servisinden çocuk mahkemeleri ile olan münasebetlerini tanzim bakımından Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığının
ilgili servisleriyle işbirliği yapılması,
h) Cezaları infaz edilen küçüklerin işe yerleştirilmeleri mevzularında infaz sonrası yardım müesseseleri vesair kurumlarla ilişki kurulması,
ı) Küçüklerin yerleştirildiği özel kurumların denetlenmesi,
j) Bu Kanunun uygulanmasıyla alakalı diğer görevlerin yapılması,
Adalet Bakanlığı Merkez Kuruluşundaki ilgili birimlerce yerine getirilir.
Kadrolar:
Madde 45 - Bu Kanun gereğince kurulacak daire ve kurumlarla çocuk mahkemelerinin kuruluş ve çalışmaları için gerekli sınıflardan yeteri kadar kadro temin edilir.
Mahkemelerin kurulması:
Geçici Madde 1 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/10. md.)
Çocuk mahkemelerinin bütün yurtta kuruluşu ve bu Kanunda yazılı müesseseler Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 10 yıl içinde tamamlanır.
Çocuk Mahkemesi kurulmamış olan yerlerde bu işlerle görevli mahkeme:
Geçici Madde 2 - Çocuk mahkemeleri kurulmamış olan yerlerde kuruluncaya kadar, küçükler tarafından işlenen suçlara ait soruşturma ve kovuşturma bu kanunda yazılı usullere göre görevli mahkeme ve Cumhuriyet Savcılığınca yapılır.
Şu kadar ki, küçükler hakkında bu kanunda gösterilen tedbir ve cezalar uygulanır.
İlk atamalar:
Geçici Madde 3 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/11. md.)
Çocuk mahkemelerine Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca yapılacak ilk atamalarda bu Kanunun 2 nci maddesindeki yazılı şartlar aranmaz. KANUNLAR, HAZİRAN 1988 (EK - 2)
Küçüklere ait davaların Çocuk Mahkemelerine devredilmesi:
Geçici Madde 4 - Çocuk mahkemesi kurulan yerlerde bu mahkemeler faaliyete geçinceye kadar bu mahkemelerin yargı çevresi içerisinde işlenen suçlara ilişkin olarak küçükler hakkında evvelce açılmış ve sonuçlanmamış bulunan davalar yetkili ve görevli çocuk mahkemesine tevdi edilmek üzere çocuk mahkemesi nezdindeki Cumhuriyet Savcılığına devredilir.
Yürürlük:
Madde 46 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/18 md.)
Bu Kanun 1 Haziran 1982 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme:
Madde 47 - Bu Kanun hükümlerine Bakanlar Kurulu yürütür.
Kuruluş
Mahkemelerin kuruluşu:
Madde 1 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/1. md.)
Her ilde ve büyük şehir belediyeleri hudutları içinde kalan ilçeler hariç,merkez nüfusu yüzbinin üzerindeki her ilçede bir çocuk mahkemesi kurulur. Çocuk mahkemeleri bir başkan ve iki üyeden teşekkül eder.
İş durumunun gerekli kıldığı yerlerde birden fazla çocuk mahkemesi kurulabilir. Çocuk mahkemelerinde görev yapacak başkan ve üyeler, Hakimler ve SavcılarYüksek Kurulu tarafından doğrudan doğruya bu mahkemelere atanabilecekleri gibi,iş ve kadro imkanları nazara alınarak, görevli oldukları mahaldeki çocuk mahkemeleri nezdinde yetki ile de görevlendirilebilirler.
Başkan ve üyelerin nitelikleri:
Madde 2 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/2. md.)
Çocuk mahkemelerinin adli yargı hakimleri arasından seçilen başkan ve üyelerin tercihan; 30 yaşını bitirmiş bulunmaları, çocuk sahibi ve kadro imkanlarının elverdiği oranda ayrı cinsiyette olmaları gereklidir.
Başkan ve üyelerin görev yapmamaları hali:
Madde 3 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/3. md.)
Çocuk mahkemesi başkan ve üyelerinin hukuki veya fiili sebeplerle görev yapmamaları halinde, bu mahkemede görev yapacak başkan ve üyeler, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca önceden belli edilir.
Savcılık teşkilatı:
Madde 4 - Bu kanuna göre savcılık görevi, çocuk mahkemelerinin bulunduğu yerdeki Cumhuriyet Savcısı veya görevlendireceği yardımcıları tarafından yerine getirilir.
Temyiz mercii:
Madde 5 - (Mülga: 6/11/1981 - 2552/17 md.)
KANUNLAR, ŞUBAT 1989 (EK - 3)
İKİNCİ BÖLÜM
Çocuk Mahkemelerinin Görev ve Yetkileri
Çocuk mahkemelerinin görevi:
Madde 6 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/4.md.)
15 yaşını bitirmeyen küçükler tarafından işlenen ve genel mahkemelerin görevine giren suçlarla ilgili davalara çocuk mahkemelerinde bakılır.
Çocuk mahkemeleri, bu Kanunda yazılı tedbirleri alır ve Kanunla verilen diğer görevleri yapar.
Olağanüstü haller, sıkıyönetim ve savaş hali ile askeri mahkemelerin görevlerine giren suçlar ve Anayasanın 143 üncü maddesinin birinci fıkrasında sayılan suçlara dair hükümler saklıdır.
Çocuk Mahkemelerinin yargı çevresi:
Madde 7 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/5.md.)
İllerdeki çocuk mahkemelerinin yargı çevresi, kurulduğu ilin mülki yönden bağlı bulunduğu ilçelerin hudutları ile, ilçelerdeki çocuk mahkemelerinin yargı çevresi ise, Adalet Bakanlığının teklifi üzerine Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir.
Tedbirlerde yetki:
Madde 8 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/6.md.)
10 uncu maddede yazılı tedbirler suçun işlendiği yerde, yetkili çocuk mahkemesince alınabileceği gibi, küçüğün menfaatleri bakımından ailesinin veya birlikte yaşadığı kimselerin bulunduğu yerde, yetkili çocuk mahkemelerince de alınabilir.
Suçların birlikte işlenmesi hali:
Madde 9 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/5 md.)
Bu Kanunun kapsamına giren küçüklerin büyüklerle birlikte suç işlemeleri halinde hazırlık soruşturması sonunda evrak tefrik olunur.
Bu halde de çocuk mahkemeleri küçükler hakkında gerekli tedbirleri uygulamakla beraber, lüzum gördüğü takdirde küçükler hakkındaki yargılamayı genel mahkemedeki davanın sonucuna kadar bekletebilir.
Davaların birlikte yürütülmesinin zorunlu görülmesi halinde; genel mahkemeler, yargılamanın her safhasında çocuk mahkemelerinin uygun bulması şartıyla birleştirme kararı verebilir. Bu takdirde birleştirilen davalar genel mahkemelerde görülür.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Tedbirler, Cezalar ve Bunların Uygulanması
Küçüklere uygulanacak tedbirler:
Madde 10 - Küçükler hakkında aşağıda yazılı tedbirler uygulanır.
1. Veliye, vasiye veya bakıp gözetmeyi üzerine alan akrabadan birine teslim,
2. Bakıp gözetmeyi üzerine alan güvenilir bir aile yanına yerleştirme,
3. Bu maksatla kurulmuş çocuk bakım ve yetiştirme yurtlarına veya benzeriresmi yahut özel kurumlara yerleştirme,
4. Genel ve katma bütçeli daireler, mahalli idareler, bankalar, İktisadi Devlet Teşekkülleri ve bunların ortaklıkları tarafından kurulmuş fabrika, müessese veya ziraat işletmeleri veya benzeri teşekküllerle işyerlerine yahut meslek sahibi bir usta yanına yerleştirme,
5. Resmi veya özel bir hastaneye veya tedavi evine yahut eğitimi güç çocuklara mahsus kurumlara yerleştirme,
11 yaşını bitirmemiş küçükler hakkında tedbir uygulaması:
Madde 11 - Fiili işlediği zaman 11 yaşını bitirmemiş olanlar hakkında kovuşturma yapılamaz ve ceza verilemez.
Ancak, fiil kanunen bir seneden ziyade hapis cezasını veya daha ağır bir cezayı müstelzim ise haklarında 10 uncu maddede yazılı tedbirlerden biri uygulanır.
11 yaşını bitirmemiş küçükler hakkında, veli veya vasi yahut bakmakla yükümlü kimseler tarafından yeterli tedbir alınması halinde, mahkemece diğer tedbirler uygulanmayabilir.
15 yaşını doldurmayan küçükler hakkındaki tedbir ve cezalar:
Madde 12 - Fiili işlediği zaman 11 yaşını bitirmiş olup da,15 yaşını doldurmamış olan küçükler hakkında 20 nci maddeye göre yapılan inceleme, ceza tertibini gerektirmiyorsa mahkemece 10 uncu maddede yazılı tedbirlerden biri uygulanabilir.
Aksi halde haklarında aşağıda yazılı ceza tayin olunur.
1. İdam cezası yerine 15 sene ve müebbet ağır hapis cezası yerine 10 seneden aşağı olmamak üzere hapis cezası verilir.
2. Diğer cezalar yarıya indirilir. Ağır hapis cezaları hapse çevrilir.Ancak,bu fıkranın tatbiki suretiyle hükmolunacak cezalar her fiil için 7 seneden fazlaolamaz.
3. Kamu hizmetlerinden yasaklılık ve genel güvenlik gözetimi altına alınmak cezaları uygulanmaz.
Bu hükümlülükler tekerrüre esas olamaz. İçtima halinde Türk Ceza Kanununun genel hükümleri uygulanır.
Fiili işlediği zaman 15 yaşını bitirmeyen sağır - dilsizler hakkında kovuşturma yapılamaz, bunlar hakkında 10 uncu maddede yazılı tedbirlerden biri uygulanır.
Tedavi kurumlarına yerleştirme:
Madde 13 - 20 nci maddeye göre yapılan araştırma sonunda fiili işlediği zaman şuurunun veya harekatının serbestisini tamamen kaldıracak surette akıl hastalığına müptela olduğu anlaşılan küçüğün, mahkemece resmi veya özel bir hastaneye yerleştirilmesine karar verilir.
Resmi veya özel bir hastaneye yerleştirilen küçük yerleştirildiği müessesenin sağlık kurulunca iyileştiğine dair verilecek rapor üzerine çocuk mahkemesince serbest bırakılır.
Bu husustaki rapor ve kararda hastalığın ve suçun mahiyeti gözönünde tutularak kamu güvenliği bakımından, küçüğün tıbbi kontrol ve muayeneye tabi tutulup tutulmayacağı, tutulacaksa müddet ve fasılası da gösterilir.
Tıbbi kontrol ve muayene çocuk mahkemesinin bulunduğu yer Cumhuriyet Savcılığınca karar ve raporda gösterilen müddet ve fasılalarla küçüklerin bulunduğu mahalde, yoksa en yakın selahiyetli mütehassısı olan bir hastane sağlık kuruluna sevkedilmeleri suretiyle temin olunur.
Bu tıbbi muayene sonuçları gerektiriyorsa; Küçük, Çocuk Mahkemesi kararıyla yine resmi veya özel bir hastaneye yerleştirilir.
KANUNLAR, HAZİRAN l988 (EK - 2)
Korunmaya muhtaç küçükler hakkında tedbir uygulaması :
Madde 14 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/7.md.)
Veli, vasi, bakmakla mükellef olan kimse veya Cumhuriyet savcılığının talebi üzerine, beden, ruh ve ahlak gelişmeleri veya şahsi güvenlikleri tehlikede olan yahut ebeveynine karşı vahim bir itaatsizlikte bulunan küçükler hakkında, küçüğün bulunduğu yerde, yetkili çocuk mahkemesince 10 uncu maddede yazılı tedbirlerin biri uygulanır.
Diğer kanunlara göre de, küçükler hakkında koruma tedbiri alınması çocuk mahkemelerine aittir.
Tedbirlerin müddeti:
Madde 15 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/6 md.)
Küçükler hakkında uygulanacak tedbirler, en geç 18 yaşını bitirmeleri ile sona erer.
Tedbir uygulanmaması:
Madde 16 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/7 md.)
Hüküm zamanı 18 yaşını bitirmiş bulunanlar hakkında tedbir uygulanmaz. Tedbirlerin değiştirilmesi veya kaldırılması:
Madde 17 - Gözetici, veli, vasi, bakıp gözetmeyi üzerine alan kimse veya Cumhuriyet Savcılığı ile 10 uncu maddede yazılı teşekkül veya kurumların yetkilileri tarafından yapılan müracaat üzerine veya re`sen çocuk mahkemesi küçük hakkında uygulanan tedbir yerine bir diğerini uygulamaya veya büsbütün kaldırmaya yetkilidir.
(Değişik: 25/2/1988 - 3412/8.md.) Uygulanan bir tedbirin değiştirilmesine,bu tedbire hükmeden mahkeme yetkilidir. Acele hallerde küçüğün bulunduğu yerde,yetkili çocuk mahkemesince de geçici tedbir alınabilir. Bu takdirde durum ilk tedbiri alan mahkemeye bildirilir. İcabeden tedbire veya tedbirin değiştirilmesine bu mahkemece hükmolunur.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Soruşturma ve Kovuşturma Usulleri
Soruşturma ve kovuşturma usulü:
Madde 18 - Bu kanunda hüküm bulunmayan hallerde Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu hükümleri uygulanır.
Soruşturma:
Madde 19 - Küçüklerin işledikleri suçlarda hazırlık soruşturması C. Savcısı veya görevlendireceği yardımcıları tarafından bizzat yapılır.
Kovuşturma yapılmasına yer olmadığına karar verilmesi küçük hakkında tebir uygulanmasına mani değildir.
(Değişik: 25/2/1988 - 3412/12.md.) 10 uncu maddede sayılan tedbirler saklı kalmak kaydı ile, aşağı haddi 3 yılı aşmayan hürriyeti bağlayıcı cezayı müstelzim fiillerden dolayı, kovuşturma ve yargılama safhasında küçükler hakkında tutuklama kararı verilemez.
Ceza veya tedbir uygulanmasından önce yapılacak inceleme:
Madde 20 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/8 md.)
Bu Kanunda gösterilen ceza ve tedbirlerin uygulanmasından önce küçüğün işlediği suçun anlam ve sonuçlarını kavrayabilme yönünden bedeni, akli ve ruhi durumu mütehassıs kimselere tespit ettirilir.
Ceza ve tedbirin uygulanmasından önce gerekirse küçügün aile, terbiye, okul durumu, gidişatı, içinde yetiştiği ve bulunduğu şartlar veya bunlar gibi gerekli görülen sair hususlar çocuk mahkemeleri nezdinde görevlendirilmiş olan sosyal hizmet uzmanları veya yardımcıları veya pedegog veya psikolog veya psikiyatr gibi uzmanlar marifetiyle araştırılır. Çocuk mahkemelerinde görevlendirilmiş olan bu personelin iş durumlarının müsait olmaması veya görevin bunlar tarafından yapılmasında bir engel bulunması ya da atama yapılmamış olması hallerinde çocuk mahkemeleri bu araştırmanın yapılması için resmi veya özel kurum ve kuruluşlarda çalışan bu tür uzmanları, bunların da bulunmaması halinde bu araştırmayı yapabilecek nitelikte olan kimseleri görevlendirir.
Yukarıdaki fıkralar gereğince yapılan araştırma ve inceleme sonucu gerekirse küçüğün bir müşahade merkezinde müşahade altına alınmasına da karar verilebilir.
Geçici tedbirler:
Madde 21 - Cumhuriyet savcısı veya görevlendireceği yardımcı soruşturmayı yaparken gerekli gördüğü takdirde küçük hakkında 10 uncu maddede gösterilen tedbirlerden birinin geçici olarak uygulanmasını çocuk mahkemesinden talep edebilir.
Adli görev:
Madde 22 - 20 nci maddeye göre yapılan araştırma ve inceleme sebebiyle kanun tarafından kendilerine verilen veya kanun dairesinde kendilerinden istenilen çocuk mahkemelerine müteallik vazife ve işlerde suistimal veyahut ihmal ve terahi gösteren Devlet Memurları ile çocuk mahkemesinin yazılı istek ve emirlerini yapmakta suistimal veya ihmalleri görülen zabıta amir ve memurları hakkında Cumhuriyet Savcılığınca doğrudan doğruya kovuşturma yapılır.
Vali ve kaymakamlar hakkında Memurin Muhakematı Hakkındaki Kanun hükümleri saklıdır.
Şahsi davada usul:
Madde 23 - Küçüklerin işledikleri suçlardan dolayı aleyhlerine şahsi dava açılamaz.
Şikayetin geri alınması:
Madde 24 - Kovuşturma yapılabilmesi dava veya şikayete bağlı suçlarda, suçtan zarar gören kimselerin vazgeçmesi kamu davasını düşürmez. Ancak, yargılama sonunda suçun sabit olması halinde ceza uygulanmaz. Bu hal 10 uncu maddede yazılı tedbirlerden birinin uygulanmasına mani değildir.
Duruşmanın gizliliği ve yeri:
Madde 25 - Küçüklerin duruşması mutlaka gizli olur. Hüküm dahi gizli tefhim olunur.
(Değişik: 6/11/1981 - 2552/9 md.) Mahkemenin izniyle yargılamanın her safhasında küçüğün müdafii, velisi, vasisi, sosyal hizmet alanlarında faaliyet gösteren resmi ve gönüllü kuruluşların temsilcileri, çocuk mahkemeleri nezdinde görevlendirilmiş bulunan sosyal hizmet uzmanları veya yardımcıları ile pedegog,
psikolog, psikiyatr veya araştırma ya da gözetimle görevli sair kimseler hazır bulunabilirler.
KANUNLAR, HAZİRAN 1988 (EK - 2)
Duruşmada hazır bulunan küçük, menfaati gerektirdiği takdirde duruşma salonundan çıkarılabileceği gibi, sorgusu yapılmış olan küçüğün duruşmada hazır bulundurulmasına da lüzum görülmeyebilir. Bu takdirde küçüğün müdafii duruşmada hazır bulunabilir.
Küçüklerin işledikleri suçlara ilişkin davaların duruşması genel mahkemelerin bulunduğu bina içinde veya dışında bu amaçla tahsis edilen yerlerde yapılır.
Uygulanmayacak usul:
Madde 26 - Küçükler tarafından işlenen suçların soruşturma ve kovuşturmasında 3005 sayılı meşhut suçlar muhakeme usulü hakkındaki Kanun hükümleri uygulanmaz.
İtiraz mercii:
Madde 27 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/9.md.)
Çocuk mahkemelerinin kararlarına karşı itirazı inceleyecek merci, kararı veren çocuk mahkemesine en yakın çocuk mahkemesidir.
Temyiz:
Madde 28 - Çocuk mahkemelerince verilen kararlar aleyhine ancak esas hükümle birlikte temyiz yoluna başvurulabilir.
(son fıkra mülga: 25/2/1988 - 3412/12.md.)
BEŞİNCİ BÖLÜM
Gözetim ve Gözetim Delegeleri
Gözetim:
Madde 29 - İşlediği suçtan dolayı hakkında 10 uncu maddede yazılı tedbir uygulanmış veya hükmedilmiş cezası ertelenmiş olan küçüğün 3 yıla kadar gözetim altında bulundurulmasına karar verilebilir. Bu takdirde küçüğe, veliye, vasiye veya bakıp gözetmeyi üzerine alan kimseye gözetim tedbirinin gayesi ve gerektirdiği yükümlülükler haber verilir.
(İkinci fıkra Mülga: 6/11/1981 - 2552/17 md.)
Gözetim süresi kararda gösterilir. Şartlı erteleme halinde gözetim en az deneme devresi sonuna kadar devam eder.
Görevliler:
Madde 30 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/10 md.)
Bu Kanunun 20 nci maddesinin ikinci bendinde yazılı sosyal araştırma ve 29 uncu maddesinde yazılı gözetimi yapmak üzere Adalet Bakanlığınca her çocuk mahkemesine yeteri kadar öncelik sırasına göre sosyal hizmet uzmanı veya yardımcısı, pedegog, psikolog, psikiyatr atanır. Çocuk mahkemelerine atanan sosyal hizmet uzmanları veya yardımcıları ile pedegog, psikolog ve psikiyatrlara almakta oldukları aylıkların brüt tutarının yüzde ellisi oranında ödenek verilir.
Bu görevlilerin bulunmaması veya iş durumlarının müsait olmaması veya görevin bunlar tarafından yapılmasında bir engel bulunması halinde bu gözetimi yapabilecek nitelikte olan kimseler örevlendirilir.
Sosyal hizmet konularında faaliyet gösteren resmi veya gönüllü kurumlar gözeticilik yapabilecek kimselerin bir listesini her yılbaşında mahkemeye verirler. Hayırsever diğer kimseler de mahkemeye başvurabilir. Mahkeme bunların ahlaki ve içtimai durumlarını inceledikten sonra seçtiği kimselerin isimlerini listeye kaydeder.
Çocuk mahkemesi her zaman yukarda yazılı kurum ve derneklerden aday göstermelerini isteyebilir.
Gözetim delegelerinin görevleri:
Madde 31 - Gözetim delegeleri, gözetimlerine verilen küçüklerin temayüllerini ve gidişatını devamlı olarak gözetirler; gerekli gördükleri takdirde veli,vasi veya sair kimse veya kurumlardan her türlü bilgileri toplar ve keyfiyeti bir raporla çocuk mahkemesine bildirirler. Gözetime tabi küçüğün, temayülleri ve gidişatı hakkında gerektiğinde ve herhalde, iki ayda bir rapor verilir. Gözetim delegeleri, gözetime engel teşkil eden durumlar ortaya çıktığı takdirde derhal çocuk mahkemesine bildirmek suretiyle önlenmesini isterler.
(Ek: 6/11/1981 - 2552/11 md.) Gözetimin ne şekilde yapılacağı ve bu işlerde çalıştırılan kimselerin yetiştirilmeleri ve görevleri ile ilgili sair ayrıntılar Adalet Bakanlığınca düzenlenecek bir yönetmelikle belirlenir.
Ücret:
Madde 32 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/12 md.)
Çocuk mahkemelerinde, 20 nci maddenin ikinci bendi ve 30 uncu maddenin üçüncü fıkrası uyarınca geçici olarak görevlendirileceklere 31 inci maddeye göre düzenlenecek yönetmelikteki esaslar çerçevesinde çalışmalarına uygun ücret takdir olunur.
ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Küçüğün giderleri:
Madde 33 - Bir aile yanına veya paralı özel bir kurum veya benzeri teşekküllere yerleştirilen küçüğün giderleri Devletçe ödenir. Ödenecek bu meblağ çocuk mahkemelerince ittihaz olunacak bir kararla tespit edilir.
Medeni Kanun hükümleri gereğince bakmakla yükümlü olan kimsenin, küçüğün giderlerini karşılamaya mali durumu müsait olması halinde, Devletçe ödenen meblağın tahsili için ilgililere rücu edilir.
Adli sicil:
Madde 34 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/13 md.)
Küçükler hakkında adli sicile geçirilen bilgiler; ancak, soruşturma ve kovuşturma konusu olan işler sebebi ile Cumhuriyet savcıları, sorgu hakimleri ve mahkemelerce veya Yasama Meclisi üyeleri seçimleri ile ilgili olarak yetkili seçim kurullarınca istendiği takdirde adli sicilce bildirilir.
Birinci fıkra gereğince verilmiş olan bilgiler başka herhangi bir iş ve konu için kullanılmaz.
Hükümlerin yerine getirilmesi:
Madde 35 - Madde 2.1.2003 t. 4778 sk. ile yürürlükten kaldırılmıştır.
(Mülga Maddenin eski hali: Çocuk mahkemesi vermiş olduğu karar ve hükümlerin yerine
getirilip getirilmediğini her zaman denetler. )
Cezaların infaz edileceği yer:
Madde 36 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/14 md.)
Suçu işlediği zaman 11 yaşını bitirmiş olup da 15 yaşını bitirmeyen ve cezanın çektirilmesine başlandığı anda 18 yaşını doldurmayan küçüklerin cezaları çocuk ıslahevi veya çocuk cezaevlerinde çektirilir. Bunlar hakkında, çocuklara ait cezaların infazına ilişkin diğer kanunlar ve tüzüklerin bu kanuna aykırı olmayan hükümleri de uygulanır.
Küçüklere mahsus tevkifevleri:
Madde 37 - Küçük tutuklular küçüklere mahsus tevkifevlerine konulurlar. Küçüklere mahsus tevkifevi bulunmayan yerlerde büyüklere ait tevkifevlerinin ayrı kesimlerinde bulundurulurlar.
Şartlı erteleme:
Madde 38 - Para cezasından başka bir ceza ile hükümlü olmayan ve 15 yaşını doldurmayan küçük, işlediği bir suçtan dolayı ağır veya hafif para veya 3 yıla kadar hürriyeti bağlayıcı cezalardan biriyle mahkum olur ve geçmişteki haliyle ahlaki temayüllerine göre cezasının ertelenmesi ileride cürüm işlemekten çekinmesine sebep olacağı hakkında mahkemece kanaat getirilirse bu cezanın şartlı
olarak ertelenmesine hükmolunabilir.
Cezası bu suretle ertelenen küçük bir yıldan üç yıla kadar bir deneme devresine tabi tutulur.
Mahkeme deneme devresi zarfında küçüğü, muayyen bir meslek veya sanat öğrenmek, belli bir yerde ikamet etmek alkollü içki kullanmamak veya bunlar gibi bazı şartlara uymaya mecbur edebilir.
Küçük deneme devresi içerisinde, yapılan ikaz ve ihtarlara rağmen tabi tutulduğu eğitim ve ıslah şartlarını yerine getirmez veya başka kasti bir cürüm işlerse, mahkeme hükmolunan cezanın aynen çektirilmesine veya vahim görülmeyen hallerde deneme devresinin yarı nispetinde uzatılmasına karar verir.
Şartla salıvermede gözetim:
Madde 39 - Şartla salıverilmiş küçükler hakkında Türk Ceza Kanununun 28 inci maddesinin 3 ve 4 üncü fıkraları uygulanmaz.
Şartla salıverme devresi zarfında gözetimin esasları, küçüğün şartla salıvermiş olan mahkemece tespit olunur.
Küçüklerin şartla salıvermelerine, cezanın halen infaz edildiği yerdeki çocuk mahkemesince karar verilir.
Yayın yasağı:
Madde 40 - Suç işlemiş küçüklerin suçları veya bunların yargılanmaları ile ilgili olarak her türlü yayın yapılması yasaktır. Bu yasağa aykırı hareket edenler 5 000 liradan 30 000 liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırılırlar.
Fiilin tekerrürü halinde ayrıca, üç aydan altı aya kadar hapis cezası hükmolunur.
Küçük deyimi:
Madde 41 - Bu kanundaki küçük deyimi suçu işlediği tarihte henüz 15 yaşını bitirmemiş kimseleri kapsar.
Uygulanamayacak usul ve diğer kanunlar:
Madde 42 - Diğer kanunların bu kanuna aykırı hükümleri küçük suçlular hakkında uygulanmaz.
Küçüklerin yerleştirileceği devlete ait kurumlar:
Madde 43 - Bu kanunda öngörülen kurumlar Adalet Bakanlığınca kurulur. Bunların çalışma usul ve şekilleri yönetmelikle tespit olunur.
Görev ve yetkiler:
Madde 44 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/15 md.)
a) Küçüklerin cezalarının infaz edileceği ıslah ve eğitim evlerinin,bu Kanunun 10 uncu maddesine göre haklarında tedbir uygulanmış olan küçüklerin yerleştirileceği Devlete ait müesseselerin, müşahade merkezlerinin, küçüklerin kısa sürelerle kabul edilecekleri veya icabında müşahadelerinin yapılmasına elverişli kabul merkezlerinin, çocuk mahkemelerine ait bina ve küçüklere mahsus tevkifevlerinin tesisi,
b) Bu müesseselerin sevk ve idare tarzlarının tanzimi, buralara alınmış olan küçüklerin muhafaza, bakım ve eğitim işlerinin kontrolü,
c) Yukarda yazılı müesseselerde ve çocuk mahkemelerinde sosyal araştırma ve gözetimle görevli personelin özlük işlerinin yapılması, bu personelin hizmete yararlı olacak şekilde davamlı eğitim ve yetiştirilmelerinin sağlanması,
d) Küçüklerle ilgili mevzuat ve müesseseler üzerinde devamlı inceleme ve araştırmanın yapılması, bu konudaki kanun tasarı ve teklifleri hakkında mütalaa beyanı ve icabında, bunların bizzat hazırlanması,
e) Çocuk suçluluğunun sebep ve faktörleri üzerinde incelemeler yaparak önlenmesi çarelerinin araştırılması, bu hususta yerli, yabancı ve milletlerarası kurum ve teşekküllerle temas temini,
f) Çocuk suçluluğu konusunda gereken istatistiklerin hazırlanması, velayet ve vesayetin nezi ve küçüklere vasi tayinine dair işlemlerin takip edilmesi,
g) Eğitimi güç küçüklerin yerleştirildiği kurumlar ve küçüklerin zararlı yayınlardan korunması hususunda Milli Eğitim; çeşitli işlerde çalışan küçükler bakımından Çalışma; filmlerin küçükler yönünden kontrolü için İçişleri ve küçüklerin yerleştirileceği tedavi kurumları ve sosyal servisinden çocuk mahkemeleri ile olan münasebetlerini tanzim bakımından Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığının
ilgili servisleriyle işbirliği yapılması,
h) Cezaları infaz edilen küçüklerin işe yerleştirilmeleri mevzularında infaz sonrası yardım müesseseleri vesair kurumlarla ilişki kurulması,
ı) Küçüklerin yerleştirildiği özel kurumların denetlenmesi,
j) Bu Kanunun uygulanmasıyla alakalı diğer görevlerin yapılması,
Adalet Bakanlığı Merkez Kuruluşundaki ilgili birimlerce yerine getirilir.
Kadrolar:
Madde 45 - Bu Kanun gereğince kurulacak daire ve kurumlarla çocuk mahkemelerinin kuruluş ve çalışmaları için gerekli sınıflardan yeteri kadar kadro temin edilir.
Mahkemelerin kurulması:
Geçici Madde 1 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/10. md.)
Çocuk mahkemelerinin bütün yurtta kuruluşu ve bu Kanunda yazılı müesseseler Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 10 yıl içinde tamamlanır.
Çocuk Mahkemesi kurulmamış olan yerlerde bu işlerle görevli mahkeme:
Geçici Madde 2 - Çocuk mahkemeleri kurulmamış olan yerlerde kuruluncaya kadar, küçükler tarafından işlenen suçlara ait soruşturma ve kovuşturma bu kanunda yazılı usullere göre görevli mahkeme ve Cumhuriyet Savcılığınca yapılır.
Şu kadar ki, küçükler hakkında bu kanunda gösterilen tedbir ve cezalar uygulanır.
İlk atamalar:
Geçici Madde 3 - (Değişik: 25/2/1988 - 3412/11. md.)
Çocuk mahkemelerine Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca yapılacak ilk atamalarda bu Kanunun 2 nci maddesindeki yazılı şartlar aranmaz. KANUNLAR, HAZİRAN 1988 (EK - 2)
Küçüklere ait davaların Çocuk Mahkemelerine devredilmesi:
Geçici Madde 4 - Çocuk mahkemesi kurulan yerlerde bu mahkemeler faaliyete geçinceye kadar bu mahkemelerin yargı çevresi içerisinde işlenen suçlara ilişkin olarak küçükler hakkında evvelce açılmış ve sonuçlanmamış bulunan davalar yetkili ve görevli çocuk mahkemesine tevdi edilmek üzere çocuk mahkemesi nezdindeki Cumhuriyet Savcılığına devredilir.
Yürürlük:
Madde 46 - (Değişik: 6/11/1981 - 2552/18 md.)
Bu Kanun 1 Haziran 1982 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme:
Madde 47 - Bu Kanun hükümlerine Bakanlar Kurulu yürütür.